1371. “Sannidhi½ katv±”ti ettha niddesa½ dassetum±ha “sayan”ti-±di.
1372. “Ta½ na vaµµat²”ti ettha attha½ dassetum±ha “tato”ti-±di. Tatoti sannidhikatabhojanato. Suddhacitten±ti sav±sanasakalakilesappah±nato nimmalacittena. T±din±ti aµµhasu lokadhammesu nibbik±rabh±vena t±din±. Atha v± y±dis± purimak± samm±sambuddh± r³p±r³paguŗehi ahesu½, t±disena bhagavat±.
1373. Odan±d²su pańcasu bhojanesu t±va akappiyama½sena sannidhivasena p±cittiyańca ±pattivisesańca dassetum±ha “akappiyes³”ti-±di. P±citt²ti sannidhip±cittiyam±ha. Itareti s²h±dima½samhi. Dukkaµena saha p±citt²ti yojan±.
1374. Y±mak±likasaŖkh±ta½ paribhuńjatoti ettha “sannidhi½ katv±”ti adhik±rato labbhati “Dukkaµena sah±”ti avatv± “p±citt²”ti vuttatt± sati paccaye paribhuńjatoti gahetabba½. Yath±ha “y±mak±lika½ sati paccaye ajjhoh±rato p±cittiya½. ¾h±ratth±ya ajjhoh±rato dukkaµena saddhi½ p±cittiyan”ti (p±ci. aµµha. 253).
1375. Annanti etth±pi “sannidhikatan”ti ida½ pure viya labbhati, “pakatin”ti ida½ “annan”ti etassa visesana½, manussama½s±d²hi asammissa½ n±tirittakata½ annamattanti attho. P±cittiyadvayanti anatirittapaccay± ca sannidhipaccay± ca dve p±cittiy±ni.
1376. “Dve dvayan”ti ubhayatth±pi ayamevattho.
1377. S±misena mukhena dveti ettha “pańca bhojan±ni y±mak±lika½ satt±hak±lika½ y±vaj²vika½ µhapetv± avasesa½ kh±dan²ya½ n±m±”ti (p±ci. 254) vuttatt± kh±dan²y±saŖgahitena y±mak±likena ca tena sammissatt± sannidhin±mena mukhagata-±misam³lakena ca sannidhip±cittiy±ni dve hont²ti attho. S±misena mukhen±ti upalakkhaŗatt± yath±kathańci ±mise miss²bh³te ettak± ±pattiyoti daµµhabba½. Nir±misa½ y±mak±lika½ bhuńjato ekameva p±cittiyanti yojan±, yena kenaci ±k±rena asammissa½ y±mak±lika½ paribhuńjato ekameva p±cittiya½ hot²ti attho.
1378. Tamev±ti sannihitameva k±lika½. Tesu dv²su vikappes³ti s±misanir±misavikappadvaye. Kevala½ dukkaµa½ va¹¹hat²ti paµhamavikappe dv²hi p±cittiyehi saddhi½ dukkaµa½, dutiyavikappe p±cittiyena saddhi½ dukkaµa½ hot²ti vutta½ hoti.
1379. Suddhanti ettha “sannidhikata½ bhojanan”ti seso. Ida½ “pakatibhojane”ti (p±ci. aµµha. 253) aµµhakath±ya½, idha ca “na doso y±mak±like”ti y±mak±likassa visu½ vakkham±natt± vińń±yati, akappiyama½say±mak±likehi amissa½ bhojananti vutta½ hoti.
1380. Ma½seti ettha “akappiye”ti ida½ thullaccay±divacaneneva labbhati. Va¹¹hat²ti pubbe vuttehi p±cittiyadvayehi saddhi½ manussama½se thullaccayańca s²h±dima½se dukkaµańca va¹¹hati. Manussama½se ca sese s²hama½s±dike akappiyama½se ca yath±nukkamato thullaccayańceva dukkaµańc±ti dvaya½ va¹¹hat²ti yojan±.
1381. Anatirittampi bhojana½ vik±le paribhuńjato bhikkhuno tannimittako doso yath±vuttesu sabbavikappesu natth²ti yojan±. “Vik±la…pe… k±like”ti y±mak±likassa visu½ vakkham±natt± ca atirittak±r±panańca bhojaneyeva sambhavat²ti anatirittanti ettha “nihitabhojanan”ti seso. “Anatirittapaccay± pana vik±le sabbavikappesu an±patt²”ti (p±ci. aµµha. 253) aµµhakath±vacanato dosoti anatirittapaccay± p±cittiyam±ha. Teneva vakkhati “tannimittako”ti, anatirittanimittakoti attho. Sabbavikappes³ti “suddha½ v± manussama½samissa½ v± s²h±dima½samissa½ v± y±mak±likamissa½ v±”ti sabbesu vikappesu. “Tannimittako”ti vacaneneva v±ritavik±l±dinimittassa dosassa sambhava½ dasseti.
1382-3. Vik±lapaccay± v±ti ettha -saddena “anatirittapaccay±”ti ida½ samuccita½. Api-saddo “y±mak±likep²”ti yojetabbo. Satt±hak±lika½, y±vaj²vika½ ±h±rasseva atth±ya paµiggaŗhato gahaŗe, yath±vuttassa satt±hak±likay±vaj²vikabhedena duvidhassa tu ajjhoh±rapayogesu nir±mise v± dukkaµanti yojan±. Tu-saddo eva-k±rattho.
1384. Ath±ti v±ky±rambhe nip±to. ¾misasa½saµµha½ satt±hak±lika½, y±vaj²vika½ v±ti yojan±. Gahetv±ti paµiggahetv±. Żhapitanti aruŗa½ atikk±metv± µhapita½. P±citt²ti sannidhip±citti.
1385. K±loti aruŗuggaman±dimajjhantik±vas±no k±lo. Y±moti majjhantik±didutiya-aruŗuggaman±vas±no. Ta½ ta½ k±la½ k±lika½ atikk±mayato tu dosoti yojan±. Tu-saddo evak±rattho. Ta½k±likanti yath±kkama½ y±vak±lika½ y±mak±lika½ satt±hak±likanti vutta½ hoti.
1386. Y±vak±lika½ attan± sambhinn±ni itar±ni t²ŗi k±lik±ni attanoyeva sabh±va½ upanet²ti yojan±. Sako bh±vo sabh±vo, ta½.
1387-8. Evameva viniddiseti “purima½ purima½ k±lika½ attan± sammissa½ pacchima½ pacchima½ attano sabh±vameva g±h±pet²”ti katheyy±ti vutta½ hoti.
Imes³ti-±d²su niddh±raŗe bhumma½. Antovuttha½ hot²ti akappiyakuµiya½ µhapetv± aruŗuµµh±panena antovuttha½ n±ma hoti. Sannidhi ca hot²ti paµiggahetv± paµiggahaŗa½ avijahitv± aruŗuµµh±panena sannidhi ca n±ma hoti. Potthakesu “sannidhin”ti s±nun±siko p±µho dissati, “hot²”ti kiriy±ya sambandhatt± sannidhi-saddo paµhamekavacanantoti anun±siko ±gamasandhijoti veditabbo. Ubhayamp²ti yath±vutta½ antovuttha½, sannidhi c±ti ubhayampi. Na hotev±ti purimak±likadvayena amissa½ na hoteva.
1389. Kappiyakuµin±mena akata½, asammata½, apariggaha½, p±k±r±d²hi parikkhitta½ sen±sana½ akappiyakuµi n±m±ti saŖkhepato gahetabba½. Antadvayen±ti satt±hak±likay±vaj²vikena, sahatthe karaŗavacana½. “Missitan”ti seso. Gahitanti paµiggahita½. Ta½ pubba½ dvayanti y±vak±likay±mak±likadvaya½. Purimak±likadvaye ya½ kińci tadahupaµiggahitampi akappiyakuµiy±yeva µhapetv± aruŗa½ uµµh±pitena pacchimak±likadvaye yena kenaci sammissa½ antovuttha½ n±ma hot²ti vutta½ hoti.
1390. Antovutthena pacchimak±likadvayena sa½saµµha½ yadida½ purimak±likadvaya½, aya½ mukhasannidhi n±ma hot²ti aµµhakath±ya½ (mah±va. aµµha. 295 atthato sam±na½) vutta½. Mah±paccariya½ pana antovuttha½ hoti, na kappati iti da¼ha½ katv± vuttanti yojan±.
Tattha “mukhasannidh²”ti ca “antovutthan”ti ca n±mamattameva n±n±karaŗa½, soyevatthoti ubhinna½ aµµhakath±vacan±na½ anatthantarat± veditabb±. Tath± hi mukha-saddo anto-saddapariy±yo, sannidhi-saddo parivuttha-saddapariy±yo. Mukhe sannidhi mukhasannidh²ti kammas±dhana½. Bahi sannidhinivattanattha½ aµµhakath±su mukha-ggahaŗa½, anto-gahaŗańca kata½. Bah²ti ca paµiggahetv± akappiyakuµiy± bahi yattha katthaci parivuttha½ pacchimak±likadvaya½ purimena k±likadvayena sa½saµµha½ adhippeta½. Mukhasannidhi-antovutthapad±na½ anatthantarabh±vo samantap±s±dik±ya½ vutto.
Yath±ha “s±maŗero bhikkhussa taŗ¹ul±dika½ ±misa½ ±haritv± kappiyakuµiya½ nikkhipitv± punadivase pacitv± deti, antovuttha½ na hoti. Tattha akappiyakuµiya½ nikkhittasappi-±d²su ya½ kińci pakkhipitv± deti, mukhasannidhi n±ma hoti. Mah±paccariya½ pana ‘antovuttha½ hot²’ti vutta½, tattha n±mamattameva n±n±karaŗan”ti (mah±va. aµµha. 295). Nissandehe pana ańńath± vutto viya vińń±yati, tatthapi ayameva nayo veditabbo.
1391. Na dosoti sannidhidoso na hoti. Nidahitv±ti paµiggahetv± paµiggahaŗa½ avijahitv± sakasakak±labbhantareyeva nidahitv±. Ettha ca heµµhimantato sannidhi½ dassetu½ “patta½ dhovitv± puna tattha acchodaka½ v± ±sińcitv± aŖguliy± v± gha½sitv± nisnehabh±vo j±nitabbo”ti (p±ci. aµµha. 253) aµµhakath±ya½ vutta½. Etena nirapekkhena paµiggahaŗa½ avissajjetv±va saya½ v± ańńena v± tuccha½ katv±na samm± dhovitv± niµµh±pite patte laggampi avijahitapaµiggahitameva hot²ti tattha ±patti vutt±ti gaŗµhipadesu vutta½. Etena nirapekkhena paµiggahaŗe vissaµµhe t±disepi patte doso natth²ti siddha½.

Sannidhikath±vaŗŗan±.

1393. Paŗ²t±ni bhojan±n²ti p±¼iya½ “seyyathida½? Sappi navan²ta½ tela½ madhu ph±ŗita½ maccho ma½sa½ kh²ra½ dadh²”ti (p±ci. 259) uddisitv±–
“Sappi n±ma gosappi v± ajik±sappi v± mahi½sasappi v±, yesa½ ma½sa½ kappati, tesa½ sappi. Navan²ta½ n±ma tesańńeva navan²ta½. Tela½ n±ma tilatela½ s±sapatela½ madhukatela½ eraŗ¹akatela½ vas±tela½. Madhu n±ma makkhik±madhu. Ph±ŗita½ n±ma ucchumh± nibbatta½. Maccho n±ma odako vuccati. Ma½sa½ n±ma yesa½ ma½sa½ kappati, tesa½ ma½sa½. Kh²ra½ n±ma gokh²ra½ v± ajik±kh²ra½ v± mahi½sakh²ra½ v±, yesa½ ma½sa½ kappati, tesa½ kh²ra½. Dadhi n±ma tesańńeva dadh²”ti (p±ci. 260)–

Niddiµµh±ni nava paŗ²tabhojan±n²ti attho. Agil±noti “agil±no n±ma yassa vin± paŗ²tabhojan±ni ph±su hot²”ti (p±ci. 260) vutto. Agil±noti ettha “hutv±”ti seso.

1394. Sappin± deh²ti-±di vińń±panappak±ro. Sappibhattanti ettha kińc±pi sappisa½saµµha½ bhatta½, sappi ca bhattańca sappibhattanti vińń±yati, aµµhakath±su pana “s±libhatta½ viya sappibhatta½ n±ma natth²”ti (p±ci. aµµha. 259) k±raŗa½ vatv± dukkaµasseva da¼hatara½ katv± vuttatt± na sakk± ańńa½ vattu½. Aµµhakath±cariy± eva hi ²disesu µh±nesu pam±ŗa½.
1395. P±citti pariy±put±ti “ajjhoh±re ajjhoh±re ±patti p±cittiyass±”ti (p±ci. 260) eva½ ajjhoh±ragaŗan±ya p±citti vutt±.
1396. Suddh±n²ti annena amiss±ni. Sekhiyes³ti sikkh±karaŗ²ye vuttanti attho.
1397. Yasm± suddh±na½ paŗ²tabhojan±na½ vińń±petv± paribhuńjana½ dukkaµavisaya½, tasm±. Sattadhańńamayanti s±li-±d²na½ sattanna½ dhańń±na½ ańńatarassa vik±rabh³ta½.
1398. Sace dad±t²ti yojan±. VisaŖketanti an±patti hot²ti vutta½ hoti.
1399. Deti ceti sambandho. Ańńataren±ti sahatthe karaŗavacana½. “Bhattan”ti adhik±rato labbhati. Assa bhikkhussa. VisaŖketanti ańńa½ y±citassa ańńassa dinnatt± saŖketassa vir±dhanena an±patt²ti vutta½ hoti.
1400. Yena yena h²ti etth±pi tatheva karaŗavacana½. “Vińńattan”ti ida½ adhikatassa “bhattan”ti etassa visesana½. Yena yen±ti aniyamena paŗ²tena. Tena sappi-±di visu½ visu½ gahitameva, sappi-±d²na½ gosappi-±dibhedo ca saŖgahito. Tasmi½ laddhep²ti y±citeyeva laddhe sati. Tassa tassa m³lepi laddheti vicch±vasena yojan±.