1266. Akappiya½ ma½sa½. Avatthutt±ti akappiyama½s±na½ v±retabbatt± pav±raº±ya avatthutt±.
1267. Vatthukatt±ti kappiyama½sassa pav±raº±ya vatthubh³tatt±. Pav±ret²ti ettha “kh±diyam±nassa ca ma½satt±”ti seso daµµhabbo. Yath±ha “ya½ pana kh±dati, ta½ kiñc±pi paµikkhipitabbaµµh±ne µhita½, kh±diyam±na½ pana ma½sabh±va½ na jahat²”ti (p±ci. aµµha. 238-239).
1268. Kiñci kappiyabhojananti pañcasu bhojanesu ya½ kiñci kappiyabhojana½.
1269. Akappiya½ ma½sa½ aññanti akappiyama½sato avasesa½ kulad³san±divasena uppannabhojana½ gahita½. Yath±ha “kulad³sanavejjakamma-uttarimanussadhamm±rocanas±ditar³piy±d²hi nibbatta½ buddhapaµikuµµha½ anesan±ya uppanna½ akappiyabhojana½ paµikkhipati, na pav±ret²”ti.
1270-1. Asana½ bhojananti aªgadvaye vinicchaya½ dassetum±ha “sace ajjhohaµan”ti-±di. Ajjhohaµanti paragalagata½ hoti. “Patte”ti imin± th±lak±dibh±janañca gahita½. Katthaci bhojana½ natth²ti yojan±. Patte, hatthe, mukhe v± yattha katthaci pañcanna½ bhojan±na½ kiñci na vijjati, gandhamatta½ paññ±yat²ti vutta½ hoti.
1272. ¾d±y±ti ettha “aññatra bhuñjitun”ti seso. “Yopi aññatra gantv± bhuñjituk±mo mukhe bhatta½ gilitv± sesa½ ±d±y±”ti-±din± (p±ci. aµµha. 238-239) mah±paccariyaµµhakath±ya½ vuttavacanassa pam±ºatt± ±ha “na pav±ret²”ti.
1273. “Mukhe bhatta½ gilita½, hatthe bhatta½ vigh±s±dassa d±tuk±mo, patte bhatta½ bhikkhussa d±tuk±mo, sace tasmi½ khaºe paµikkhipati, na pav±ret²”ti (p±ci. aµµha. 238-239) evam±gata½ kurundaµµhakatha½ saªgahetu½ “mukhe ca bhattan”ti-±divacanato ca “asanassa upacched±”ti-±din± vakkham±n±ya yuttiy± asan±vas±ne yujjam±natt± ca imiss± g±th±ya “bhottuk±mo”ti p±µha½ aggahetv± “d±tuk±mo”ti p±µho gahetabbo.
1274. “Asanassa upacched±”ti imin± tasmi½yeva ±sane yath±nisinneneva k±tabbe asane ±s±vacchedo d²pito. Yath±ha aµµhakath±ya½ “tasmi½ pana ±sane na bhuñjituk±mo, vih±ra½ pavisitv± bhuñjituk±mo, aññassa v± d±tuk±mo”ti (p±ci. aµµha. 238-239). Kurundaµµhakath±ya½ tassa vinicchayassa dassitatt± “mah±paññ±”ti kurundaµµhakath±cariya½ sandh±y±ha. K±raº±k±raºaññunoti “pav±raºassa ida½ k±raºa½, ida½ ak±raºan”ti j±nant±. “K±raº±k±raºaññun±”ti katthaci potthake likhanti. Tattha mah±paññ± k±raº±k±raºaññuno ±cariy± asanassa…pe… soti hi k±raºa½ kathayant²ti yojan±.
1275. Hatthap±saªge vinicchaya½ dassetum±ha “gaºhato…pe… pas±ritan”ti. Gaºhatoti yena iriy±pathena samann±gato hutv± gaºh±ti, eva½ gaºhato. Pacchima½ aªganti d±yakena dinnassa paµigg±hakassa yo avayavo parabh±ge hoti ta½ µh±n±di-iriy±pathasamann±gatassa paµigg±hakassa paºhi-±di½ pacchima½ aªga½. Dadato pas±rita½ hattha½ vin± purima½ aªganti yojan±. Pas±rita½ hatthanti ettha “d±tun”ti seso. Ubhinnanti ettha “antare”ti seso. Paµigg±hakad±yak±na½ pacchimapurim±na½ ubhinna½ aªg±na½ antare ok±se. A¹¹ha½ upa¹¹ha½ hattha½ teyya½ tatiya½ yass±ti viggaho, atirekavidatthidviratanappam±ºanti attho.
1276. Abhih±raªge vinicchaya½ dassetum±ha “tasmin”ti-±di. A¹¹hateyye tasmi½ µh±ne µhatv±ti yojan±, dviratanavidatthipam±ºe tasmi½ µh±ne µhatv±ti attho. Abhihaµanti upan²ta½. T±disanti abhihaµasadisa½, pav±raºapahonak±na½ pañcanna½ bhojan±na½ aññataranti attho.
1277-8. ¾dh±rake v±p²ti valay±dipatt±dh±rakepi. Ðr³s³ti dvinna½ ³r³na½ majjhe, aªketi attho. ¾haritv±ti abhiharitv±. Bhatta½ gaºh±t²ti ettha “ito”ti seso, “ito bhatta½ gaºh±”ti anantare nisinno ca bh±sat²ti yojan±. Bhattanti upalakkhaºa½, pañcasu bhojanesu ya½ kiñc²ti attho. Tanti tath± gaºhitu½ vuttabhatt±dibhojana½. Abhih±rassa c±ti ettha ca-saddo padap³raºattho, evak±rattho v±, abh±v± ev±ti yojan±.
1279. “Bhattapacchin”ti ida½ upalakkhaºa½.
1280. D²yam±neti ettha “bhojane”ti seso. Itaroti hatthap±se nisinno. Abhih±raªgassa abh±v± so na pav±ritoti.
1281. Paµikkhepaªge vinicchaya½ dassetum±ha “k±yen±”ti-±di. V±c±bhih±rassa anaªgatt± ±ha “k±yen±bhihaµan”ti. Yath±ha “v±c±ya abhihaµa½ paµikkhipato pav±raº± natth²”ti (p±ci. aµµha. 238-239). Abhihaµabhojana½ paµikkhipitu½ aªguliyo v± hattha½ v± hatthagatassa kassaci calan±di½ ya½ kañci k±yavik±ra½ karonto, bhamu½ ukkhipanto, kujjhitv± olokento v± k±yena paµikkhipat²ti vuccati. “Alan”ti v± “na gaºh±m²”ti v± “±gameh²”ti v± “adhiv±seh²”ti v± “m± ±kir±”ti v± “apagacch±h²”ti v± evam±dika½ vadanto v±c±ya paµikkhipat²ti vuccati.
1282-3. ¾kir±ti etth±pi “iti c±”ti yojetabba½. Eva½ vadantassa niv±retuk±mat±citte satipi niv±raºavacanena honta½ pav±raºa½ ±kir±ti-±dividhivacane na hot²ti ±ha “na panan’ti pav±raº±”ti. Pav±raº± pana na atth²ti yojan±.
1284. “Rasa½ gaºhath±”ti vadeti sambandho. Ta½ sutv±ti ta½ vacana½ sutv±.
1285. “S±ran”ti ida½ vaººabhaºanamatta½. “Idan”ti s±maññena macchama½sa½ vadati, pav±raºaªga½ hoti. Maccharasa½ ma½sarasanti ettha dvandasam±sassapi sambhavato “maccha½, ma½sa½ gaºh±”ti ca vutta½ hoti, tañca aªga½ hoti.
1286. “Rasa½ gaºh±”ti vutte panassa vikappassa abh±v± pav±raºassa aªga½ na hoti. Tenev±ha “atthi ca ma½sa½ ce”ti.
1287. Muhutta½ ±gameh²ti kañci k±la½ olokehi.
1288. Panas±d²h²ti ±di-saddena vettaªg±d²na½ gahaºa½.
1290. Macchas³pa½ ma½sas³panti ettha sam±savikapp± “maccharasa½ ma½sarasan”ti ettha viya daµµhabb±.
1291. Karambakanti macchama½sena v± aññena v± missasseva s³pavisesassa n±ma½. Teneva ca “ma½sakarambaka½ gaºhatha, macchakarambaka½ gaºhath±”ti vutte nisedhena pav±raº± hoti, “karambaka½ gaºhath±”ti vutte aniyatavacanatt± na hoti. Ka¼²ras³p±d²hi sam±navinicchayabh±va½ dassetum±ha “eseva nayo vutto”ti.
1292. Vuttasminti vutte.
1293. Yen±ti bhattena. ¾pucchitoti “gaºhath±”ti vutto. Tassa bhattassa. Atthit±ya y±guy± vijjam±natt±. Iti k±raºanti ida½ pav±raºak±raºa½.
1294. “Y±gumissaka½ gaºh±”ti vutte s± y±gu tattha tasmi½ abhihaµe bh±jane pakkhittabhattena sam± v± bahutar± v± ce hoti, so eva½ vatv± abhihaµa½ paµikkhepa½ bhikkhu na pav±reti kir±ti yojan±. Kir±ti aruci½ s³ceti. Teneva vakkhati “k±raºa½ pana duddasan”ti.
1295. Sabbatth±ti sabba-aµµhakath±su.
1296. Visu½ katv±ti ekasitthampi yath± na hoti, tath± rasa½ v± kh²ra½ v± bhattato viyojetv±.
1297. Gacchantenev±ti y±va bhojananiµµh±na½, t±va gacchanteneva. Yath±ha “gacchantena nadip³ra½ pattenapi aµµhatv± nadit²re gumba½ parikkhipitv± vicarantena n±va½ v± setu½ v± ±ru¼hena aµµhatv± vaµµetv± vicaranten±”ti.
1298. Soti gacchanto. Tatoti µh±nato, gamana-iriy±pathassa vikopitatt±ti adhipp±yo.
1299. ¾sana½ avic±letv±ti nisajj±vasena phuµµhaµµh±na½ ac±letv±, anuµµhahitv±ti vutta½ hoti. “Adinn±d±ne viya µh±n±c±vana½ gahetabban”ti gaºµhipade vutta½.
1300. Tatoti pav±ritak±lato uddha½, tato nisinnaµµh±nato v±. Ito, etto v±. ¿sakampi sa½saritunti nisinnaµµh±nato ito cito ca thokampi sa½saritu½, apagantunti attho.
1301. Sabbatth±ti p²µhak±disa½h±rime sabbasmi½ ±sane. “Vinayaññun±”ti imin± “sace pana na½ saha mañcena ukkhipitv± aññatra nenti, vaµµat²”ti (p±ci. aµµha. 238-239) aµµhakath±ya½ “p²µhak±d²supi ayameva vinicchayo”ti vuttabh±va½ j±nanten±ti vutta½ hoti.
1302. Nipajjitv±ti ettha “parivattantena yena passena nipanno, tassa µh±na½ n±tikkametabban”ti vacanato pubbasayitaµµh±na½ avijahitv± sayitv±yev±ti attho. Tathev±ti ukkuµiko hutv±v±ti vutta½ hoti. “Tassa pana heµµh± pal±lap²µha½ v± kiñci v± nis²danaka½ d±tabban”ti (p±ci. aµµha. 238-239) aµµhakath±ya½ vutta½.
1303. Atiritta½ karontena sikkhun± bh±jana½ onametv±na bhojane dassite atha “alameta½ sabban”ti vattabbanti yojan±. Tattha atiritta½ karonten±ti “atiritta½ n±ma kappiyakata½ hoti, paµiggahitakata½ hoti, ucc±ritakata½ hoti, hatthap±se kata½ hoti, bhutt±vin± kata½ hoti, bhutt±vin± pav±ritena ±san± avuµµhitena kata½ hoti, ‘alameta½ sabban’ti vutta½ hoti, gil±n±tiritta½ hot²”ti (p±ci. 239) vuttesu aµµhasu ±k±resu anta½ vin± purimehi sattahi vinayakamm±k±rehi atiritta½ karonten±ti vutta½ hoti. Yath±ha “imehi sattahi vinayakamm±k±rehi ya½ atirittan”ti-±di (p±ci. aµµha. 238-239).
Idha atiritta½ k±tu½ abhihaµabhojana½ kappiyañca n±ma hoti, kappiyakatena siªgiveralasuº±divatthun± yuttat±ya ca akappiyama½s±bh±vena ca kulad³san±d²hi anuppannabh±vena ca katañca n±ma hoti. “Alameta½ sabban”ti atirittakatabh±vato eva½ kappiyañca ta½ kata½ c±ti kappiyakatanti vutta½ hoti. Evamuparipi kata-saddassa attho ca sam±saviggaho ca veditabbo Avasiµµhapadesu bhikkhun± paµiggahita½ paµiggahita½ n±ma. Ta½ k±r±petv± ±gatena bhikkhun± thoka½ ucc±retv±, ot±retv± v± dassita½ ucc±ritakata½ n±ma. Kappiya½ k±r±petum±gatassa a¹¹hateyyahatthappam±ºahatthap±sabbhantaragatena atirittakata½ “hatthap±se katan”ti vuccati. Antamaso pav±raºajanaka½ ya½ kiñci bhojana½ kusaggen±pi gahetv± bhuttatt± bhutt±vin±. Yath±ha “pañcanna½ bhojan±na½ aññatara½ bhojana½ antamaso kusaggen±pi bhutta½ hot²”ti. Bhuñjanto pav±rito hutv± yo ±sana½ na kopeti, so bhutt±v² pav±rito “±san± avuµµhito”ti vuccati, tena kata½ “bhutt±vin±…pe… avuµµhitena katan”ti vutta½. “Alameta½ sabban”ti vac²bheda½ katv± vutta½ “alameta½ sabbanti vutta½ hot²”ti dassita½. Aya½ sattavidho vinayakamm±k±ro n±ma.
Gil±n±tirittaka½ pana imiss± g±th±ya avuttampi anatirittasandassanattha½ vakkham±n±ya “katan”ti-±dig±th±ya “na gil±n±tirittañc±”ti imassa vipariy±yato veditabba½. Gil±nato atiritta½, tassa aññadinesu bhuñjanatth±ya upaµµh±pitampi gil±n±tiritta½ n±ma.
“Tena bhikkhun±”ti imin± “bhutt±vin±”ti ca “bhutt±vin± pav±ritena ±san± vuµµhiten±”ti ca vuttappak±rena visiµµha½ teneva p±kaµa½ bhikkhu½ par±masati, pav±raºajanak±na½ pañcanna½ bhojan±na½ aññatara½ appamattakampi bhutt±vin±, bhutt±v² pav±ritopi hutv± ±san± avuµµhitena v± bhikkhun±ti vutta½ hoti. Onamitv±na bh±janeti ettha “dassite bhojane”ti seso, “ath±”ti imin± sambandho. Kappiyakaraº±rah±ni siªgiver±d²ni kappiya½ k±retv± paµiggah±petv± ±gantv± hatthap±sabbhantare patv± atiritta½ k±r±pentena bhikkhun± bh±jana½ thoka½ on±metv± ucc±retv± dassitak±l±nantar±ti vutta½ hoti. Uttari k±tabba½ dassetum±ha “alan”ti-±di.