1219. Pañcabhojanesu aññatarassa n±ma½ gahetv± nimantetv± tesuyeva añña½ diyyam±na½ gaºhantassa visaªket±bh±va½ dassetum±ha “bhojan±nañc±”ti-±di. Bhojan±nanti niddh±raºe s±mivacana½, aññatarassa vasen±ti vutta½ hoti. Ta½ visaªketa½, odan±d²na½ n±mena nimantetv± diyyam±na½ y±gu-±di½ gaºhantassa gaºabhojana½ na hot²ti vutta½ hoti. 1221. “Niccabhattan”ti dhuvabhatta½ vuccati. “Niccabhatta½ gaºhath±”ti vadanti, bah³nampi ekato gahetu½ vaµµati. Sal±kabhatt±d²supi eseva nayo.
Gaºabhojanakath±vaººan±.
1223-4. Bah³hi manussakeh²ti visu½ visu½ nimantitehi anekehi manussehi. Pañcasu yassa kass±ti ettha “sahadhammikes³”ti seso, niddh±raºe bhumma½, pañcasu sahadhammikesu yassa kassac²ti attho. “Hitv±”ti-±din± kim±h±ti? Yassa vikappeti, tasmi½ sannihite “mayha½ bhattapacc±sa½ tuyha½ damm²”ti sammukh± vikappanavasena v± tasmi½ asannihite tassa n±ma½ gahetv± “mayha½ bhattapacc±sa½ itthann±massa damm²”ti asammukh± vikappanavasena v± paµhamanimantan±ya vikappana½ hitv±, ta½ avikappetv±ti vutta½ hoti. Bhattanti ettha “yo bhuñjat²”ti seso. Nimantito yo pacch± nimantita½ bhatta½ bhuñjati, tassa p±cittiyanti yojan±. Uppaµip±µiy± ekasitthampi bhuñjato tassa p±cittiya½ siy±ti yojan±ti. Ki½ vutta½ hoti? Pacch± nimantit±na½ bhojana½ paµhama½ bhuñjitv± paµhama½ nimantit±na½ bhojana½ pacch± bhuñjantassa ca ekapatteyeva heµµh± paµhama½ nimantit±na½ bhojana½ pakkhipitv± itara½ upari pakkhipitv± heµµh± hattha½ ot±retv± heµµh± µhitabhojane ekasitthampi paµhama½ abhuñjitv± upari µhita½ paµhama½ bhuñjantassa c±ti vutta½ hoti. Teneva yath± uppaµip±µi na hoti, tath± miss²kata½ bhojana½ bhuñjantassa na dosoti mah±paccariya½ vinicchayo byatirekato dassito hoti. Yath±ha “dve t²ºi kul±ni nimantetv± ekasmi½ µh±ne nis²d±petv± ito cito ca ±haritv± bhatta½ ±kiranti, s³pabyañjana½ ±kiranti, ekamissaka½ hoti, ettha an±patt²ti mah±paccariya½ vuttan”ti (p±ci. aµµha. 229). 1225-6. Paramparabhojanassa sar³pa½ padabh±jane vuttanayena dassetum±ha “bhojan±namp²”ti-±di. Tesameva pañcanna½ bhojan±na½ aññatara½ bhojana½ paribhuñjat²ti yojan±. Mahesin± parid²pitanti padabh±jane “paramparabhojana½ n±ma pañcanna½ bhojan±nan”ti-±din± (p±ci. 227) nayena vutta½. 1227. Yatth±ti anekehi ekabh±jane pakkhitte yasmi½ bhojaneti vutta½ hoti ekeneva dinne vic±raº±bh±v±. Sabbamekarasa½ siy±ti visu½ visu½ viññ±yam±narasa½ ahutv± ekarasameva hoti. 1230. “G±men±”ti imin± g±maµµh±yeva vutt±. “Nimantitassa doso na vijjat²”ti ida½ g±map³ganigamehi pacceka½ yojetabba½. G±ma-saddena “g±m± v± araññ± v±”ti (p±r±. 91) ettha viya nagarampi saªgahita½. P³go n±ma visu½ visu½ sam³h± hutv± puññak±rino dhammikamanuss±. Nigamo n±ma s±paºo mah±g±mo. Sakalag±mena nimantito hutv± sampatte yattha katthaci gehe bhuñjantassa an±patt²ti attho. P³g±d²supi eseva nayo. Yath±ha “sakalena g±mena ekato hutv± nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato an±patti. P³gepi eseva nayo”ti (p±ci. aµµha. 229). Niccabhatte doso na vijjat²ti anekaµµh±nato diyyam±na½ niccabhattampi uppaµip±µiy± bhuñjantassa na dosoti vutta½ hoti. 1231. K±yo v±c± k±yav±c±cittanti imehi ±pajjana½ kathinasamuµµh±na½ n±ma. Idha kriya½ n±ma bhojana½, akriya½ n±ma paµhamanimantanassa avikappana½, ida½ dvayamev±ha “bhojanañc±vikappanan”ti.
Paramparabhojanakath±vaººan±.
1232-3. P³v±ti atiras±dayo ras±. Paheºakatth±y±ti paºº±k±ratth±ya. Paµiyatt±ti samp±dit±. P±theyyatth±y±ti gamikassa sambalatth±ya. Paµiyatt± manth± v±ti sambandho. Manth± n±ma baddhasattu-abaddhasattutilataº¹ul±dayo. Yath±ha “baddhasattu-abaddhasattutilataº¹ul±di sabba½ idha manthotveva saªkha½ gacchat²”ti (p±ci. aµµha. 233). Ye p³v±, manth± v±ti yojan±. H²ti nip±tamatta½. Tattha paµiyattesu tesu p³vesu v± manthesu v±. Bhikkhun±ti ettha “±kaªkham±nen±”ti seso. Dvattipatt±ti dve v± tayo v± patt±ti viggaho. P³r±ti mukhavaµµiy± heµµhimar±jisama½ puºº±. Yath±ha “mukhavaµµiy± heµµhimalekh±ya samap³re patte gahetv±”ti (p±ci. aµµha. 233). “Dvattipatt± p³r±”ti cettha parim±ºa½ dassita½, parim±ºaparimeyy±na½ abhedopac±rena p³vamanth± gahetabb± yath± “dve tisso taº¹ulan±¼iyo”ti. P³vehi v± satt³hi v±ti yojan±. Satt³ti baddhasattu-abaddhasatt³na½ gahaºa½, imin±va til±d²ni upalakkhit±ni. Tatiyapattassa mukhavaµµiy± heµµh±r±jiy± uddha½ katv± pakkhittañceta½ “tato uttarin”ti imin± ca gayhati. Yath±ha “sace tatiya½ patta½ th³p²kata½ gaºh±ti, p³vagaºan±ya p±cittiyan”ti (p±ci. aµµha. 233). 1237. Tattha tesu p³vesu v± manthesu v± dve ce pattap³r± laddh±ti yojan±. Eko pattap³ro pad±tabboti yojan±. Ekatoti ekapattap³rato na pad±tabboti yojan±, kiñcipi ak±m± na d±tabbanti attho. Yath±ha “yena eko gahito, na tena kiñci ak±m± d±tabba½. Yath±ruci k±tabban”ti (p±ci. aµµha. 233). Eva½ dadantena ±sanas±l±ya v± attano nibaddhav±saµµh±ne v± diµµhassa bhikkhusaªghassa s±dh±raºa½ katv± d±namantarena na mitt±nameva d±tabba½. Yath±ha “yath±mitta½ pana d±tu½ na labbhat²”ti (p±ci. aµµha. 233). 1238-9. Apaheºaka½ ap±theyya½ dent±nanti sambandho. Yath±ha “na paheºakatth±ya na p±theyyatth±ya paµiyatta½ dent²”ti (p±ci. 235). Tatoti paheºakap±theyyato. V±-saddena idha avutta½ “gamane paµippassaddhe dent²”ti (p±ci. 235) an±pattiv±re vutta½ saªgaºh±ti. Tad³nakanti tato dvattipattato ³naka½. Yath±ha “³nakadvattipattap³re paµiggaºh±t²”ti (p±ci. 235). Ap±theyy±di-atth±ya paµiy±ditanti saññ±ya p±theyy±di½ gaºhantass±pi ±pattiyeva acittakatt± sikkh±padassa. Attanoyeva gahaºattha½ “imassa hatthe deh²”ti vacanen±pi ±pajjanato vac²kamma½.
K±ºam±tukath±vaººan±.
1240. Aññen±ti taddhitalopena niddeso, aññataren±ti attho, pav±ritoti sambandho. Bhojan±nanti niddh±raºe bhumma½. Pav±ritoti “gaºhatha bhante y±va icchath±’ti eva½ y±vadatthapav±raº±ya, sayañca ‘ala½ ±vuso thoka½ thoka½ deh²’ti eva½ paµikkhepapav±raº±y±”ti aµµhakath±ya vuttappak±radvayena pav±ritoti attho Vikappadvaye pak±radvaye pav±rita-sadde vara-dh±tussa patthanav±raºatthavasen±yamattho veditabbo, “p±citti anatirittan”ti padacchedo. “Anatiritta½ bhojanan”ti visesitabbamapekkhitv± “aññen±”ti ettha vibhatti½ vipariº±metv± “pañcanna½ bhojan±na½ aññatara½ bhojanan”ti yojetabba½, vakkham±ne anatirittakatabhojananiddese vuttesu pañcasu bhojanesu aññatara½ bhojananti attho. “Kh±dan²ya½ v± bhojan²ya½ v±”ti (p±ci. 236, 238) saha desitatt± ekayogañ±yena “kh±dan²ya½ v±”ti ca gahetabba½. Pañca bhojan±ni, k±likattayañca µhapetv± sabba½ y±vak±lika½ kh±dan²yanti vutta½. 1241. Asananti ettha vippakatabhojana½ dissati, bhuñjam±no ce puggalo hoti, bhojanakiriy±nupacchinn± vattat²ti attho. Bhojananti pav±raºapahonaka-odan±di hatth±d²su dissati. Hatthap±soti pav±raºapahonaka½ bhojana½ d±tu½ abhiharitv± µhitok±so a¹¹hateyyahatthappam±ºo hot²ti vutta½ hoti. Abhiharaºa½ abhih±ro, so eva abhih±rat±, tath± d±tu½ µhitassa k±yena kato abhih±ro dissat²ti vutta½ hoti. K±yav±c±paµikkhepoti tath± abhihaµe bhojane paµigg±hakassa hatthavik±r±diko k±yiko v± “alan”ti-±diko v±casiko v± paµikkhepo paññ±yat²ti attho. 1242. Nippapañcen±ti saha v±san±ya pah²nataºh±dipapañcattayarahitena tath±gatena. 1243. Tatth±ti odan±d²su. Sattannanti “s±l²”ti-±din± vakkham±n±nur³p±na½. 1244. Odakoti udake bhavo. Etth±ti pañcaªgapav±raº±ya. Aya½nicchayoti vakkham±navidhippak±ra½ vinicchaya½ dasseti. 1245. S±l²ti sabbas±lij±ti. V²h²ti sabbav²hij±ti. Kaªg³ti setarattak±¼abhed± sabb± kaªguj±ti. Varako setavarako. Dhaññena sambhatapuññasambh±rena bhagavat±. 1246. Tiºanti tiºab²jameva vutta½. D²pita½ saªgahita½. Varakacorakoti sukhumavarako. 1248. Aªgasampatti½ dassetum±ha “hatthen±”ti-±di. 1249. Tan³ti tanuk±. 1250. Na rakkhati pav±raºa½. 1251-2. Dhaññaras±d²n²ti ±di-saddena dadhi-±dayo gahit±. ¾ropetv±ti uddhana½ ±ropetv±. Phalanti el±¼uk±diphala½. Paººanti s³pas±ka½. Ka¼²ranti ve¼u-±d²na½ ka¼²ra½. Bah³n²ti tesameva visesana½. Tattha c±ti pakkhittapaºº±dimhi takk±dike. Odhi½ dasset²ti ettha “paribhogak±le”ti seso. Sañjanet²ti ettha “phal±diy±g³”ti labbhati. 1253-4. Raseti ma½s±dirase. “Y±gu½ gaºhath±”ti v± “y±gun”ti v± vatv±ti yojetabb±. Y±gu saªgahit±ti ettha odhipaññ±yana-apaññ±yanavikappadvaye y±guy± samo vinicchayoti adhipp±yo. 1255. Chupant²ti samphusanti. Chupa samphasseti dh±tu, pakkhipant²ti vutta½ hoti. Yath±ha “yattha macchama½sa½ pakkhipant²”ti (p±ci. aµµha. 238-239). S±sapamattampi macchama½sa½ v± sace paññ±yat²ti yojan±. Pav±raºanti ettha “janet²”ti seso. Y±guy±ti pada½ paccattavasena vipariº±metv± y±gu janet²ti yojetabba½. 1256. Sa½saµµhoti pariss±vito na sañjanet²ti yojan±. 1257. Sabbaso µhapetv±ti sambandho. Ma½s±dipakkhitta-odan±dippakaraº±vasesato aªga½ dassetum±ha “sabbaso”ti. Sabbaso na pav±ret²ti yojan±. Ve¼utaº¹ulanti ve¼uv²h²na½ taº¹ula½. ¾di-saddena kandam³la½ saªgahita½. Yath±ha “veºutaº¹ul±d²hi v± kandam³laphalehi v± yehi kehici katabhattan”ti. 1258. Tatoti s±li-±dito, ve¼u-±dito ca, tato nibbatt± puthuk± v±ti attho. T±h²ti puthuk±hi. Suddh±ti puthuk±d²hi amiss± na pav±rent²ti sambandho. 1259. Bhaµµh±nanti bhajjit±na½. Satt³hi saªgahita½ sattusaªgahita½. 1261. Satt³na½ modakoti sattubaddha½, baddhasatt³ti attho. 1263. Tehev±ti l±jehi eva. Suddha½ khajjaka½ v±ti vakkham±nanayena macch±d²hi asammissa½ khajjaka½. 1264. “P³ritan”ti-±din± tabbipariy±ya½ dasseti. Tanti kuº¹ak±di.