Khaŗeyya v±ti evar³pa½ akappiyapathavipadesa½ antamaso p±daŖguµµhen±pi sammuńjanisal±k±yapi saya½ v± khaŗati. Khaŗ±peyya v±ti ańńena v± “ida½ khaŗ±h²”ti-±din± akappiyavoh±rena khaŗ±peyya. Bhed±peyy±ti tatheva bhed±peyya. Bhindeyya v±ti pass±vadh±r±d²hipi bhindeyya. Adhik±ravasena -saddassa sabbakiriy±padehi sambandho labbhat²ti bhed±peyya c±ti ettha ca-saddo idha avuttassa “dahati v±, dah±peti v±”ti padadvayassa samuccayakoti veditabbo. Antamaso pattampi pacanto saya½ v± dahati, ańńena v± dah±pet²ti-±di imesa½ pad±na½ aµµhakath±vasena (p±ci. aµµha. 87) veditabba½. P±cittiya½ siy±ti khaŗantassa, bhindantassa ca pah±re pah±re p±cittiya½.
949. ¾ŗ±pentassa ±ŗattigaŗan±ya, dahantassa aggip±tagaŗan±ya hot²ti ida½ “pah±re pah±re p±cittiyan”ti-±di-aµµhakath±vacanavasena veditabba½, imameva dassetum±ha “sayamev±”ti-±di.
950. ¾ŗ±pentass±ti saki½ ±ŗ±pentassa.
951. “Khaŗ±peyy±”ti s±mańńavacanassa apav±dadassanattha½ “khaŗa pokkharaŗin”ti-±dim±ha. Koci doso na vijjat²ti ettha pokkharaŗi-±v±µ±disadd±na½ pathavipariy±yatt±bh±vato eva½vacanena an±patt²ti adhipp±yo.
952. “Ima½ idh±”ti-±d²na½ pad±na½ paccakkhabh³t±dhippetabh³miv±cakatt± tehi yojetv± vuttassa tasseva payogassa ±pattikarabh±va½ dassetum±ha “iman”ti-±di.
953. Kandanti t±l±dikanda½. Kurundanti kulacocarukkha½. Th³ŗanti thambha½. Kh±ŗukanti s±kh±viµaparahita½ rukkh±vayava½. M³lanti pathaviy± suppatiµµhitabh±vakara½ rukkh±vayava½. Vaµµat²ti aniyametv± vacanena an±pattibh±vato vaµµati.
954. Imanti paccakkhapar±m±sapadena niyametv± vacanato ±patti hot²ti ±ha “niyametv±na vattu½ pana na vaµµat²”ti.
955. Ghaµehi ussińcitunti ghaµehi gahetv± avasińcitu½. Tanukaddamoti jamb±lo. Bahala½ kaddama½ bhikkhun± apanetu½ na ca vaµµat²ti yojetabba½.
956. Nadiy±d²nanti ettha ±di-saddena gaŖg±kandar±d²na½ gahaŗa½. “Taµan”ti imin± sambandho. Vaµµhanti vuµµh²hi ovaµµhańca. C±tum±santi vikopanakiriy±ya accantasa½yoge upayogavacana½, c±tum±sabbhantare vikopetu½ vaµµat²ti attho.
957. Sace toyasmi½ patati taµanti yojan±, sace k³la½ bhijjitv± anto-udake patat²ti. Deve vuµµhep²ti pajjunnadeve vuµµhepi. Vuµµha-saddo kattus±dhano. C±tum±samatikkantep²ti yojan±. Tattha hetudassanattham±ha “toye devo hi vassat²”ti.
958. Soŗ¹inti p±s±ŗapokkharaŗi½. Tattha t³ti udakarahite tasmi½ soŗ¹i-±v±µe.
959. Antoc±tum±sa½ sodhetu½ bhinditunti yojan±. “Sodhetu½ bhinditu½ vikopetun”ti kiriy±padehi “rajan”ti kammapada½ ±netv± sambandhitabba½. Ta½ rajor±si½ deve vuµµhe pacch± udakassa chinnatt± bahalabh³misukkhampi vuµµhip±tadivasato paµµh±ya antoc±tum±se kopetu½ bhinditu½ vaµµat²ti attho.
960. Puŗŗe soŗ¹imhi ta½ raja½ vikopetu½ vaµµati c±tum±sato uddhanti yojan±.
961. “Phus±yante”ti etena “devo”ti ida½ bhummavasena vipariŗ±metv± “deve phus±yante”ti yojetabba½, pajjunnadeve vuµµhip±ta½ karonteti attho. Piµµhip±s±ŗaketi p±s±ŗapiµµhe. Tamp²ti tath± p±s±ŗapiµµhe lagga½ tampi raja½.
962. Akatapabbh±ro n±ma yath± heµµh±bh±go vuµµhiphusitehi na tem²yati, tath± namitv± µhitapabbatappadeso. Ida½ anovassakaµµh±ne uµµhitavammik±na½ upalakkhaŗa½.
963. Abbhok±se vuµµhito vammiko sace ovaµµho, ka½ c±tum±sa½ vikopetu½ vaµµat²ti sambandho. C±tum±santi vikopanakiriy±ya accantasa½yoge upayogavacana½. Rukkheti ca thambhap±s±ŗ±d²na½ upalakkhaŗa½. Upacik±d²nanti ±di-saddena k±¼akipillik±d²na½ gahaŗa½. So nayoti “ovaµµhadivasato uttari c±tum±sabbhantare kopetu½ vaµµat²”ti yath±vutto nayo.
964. M³sikukkira½ n±ma m³sik±hi uddhaµapa½su. M³sik±na½ ukkiro m³sikukkiroti viggaho. Gokaŗµaka½ n±ma gunna½ khur±na½ uµµhitamattik±. Gaŗ¹upp±damala½ n±ma bh³lat±ya malamattik±. Sambandha½ pana pakatibh³mi½ akopentena matthakato gaŗhitu½ vaµµati.
965. Kas²ti kasitaµµh±na½, tattha naŖgalena uddhaµamattik± kasinaŖgalamattik±. “Acchinn±”ti-imin± khaŗ¹±khaŗ¹ika½ katv± ±yata½ hutv± µhitamattik±paµalampi aj±tapathav² siy±ti ±saŖk±nivattanattham±ha “bh³misambandh±”ti. ti kasinaŖgalamattik±.
966. Sen±sananti ettha “pur±ŗan”ti p±µhaseso gahetabbo. Ovaµµha½ c±tum±sato uddha½ na vikopayeti yojan±.
967. Tatoti ovaµµhadivasato paµµh±ya c±tum±s±tikkantagehato. “Gop±nasin”ti imin± gop±nasimatthake µhita-upacik±pa½sumhi bhijjantepi an±pattibh±va½ d²peti. “Bhittin”ti imin± tadekadesa½ bhittip±d±did±rum±ha. Idampi bhittimattika½ upacik±mattika½ sandh±ya vutta½. “Thambhan”ti idampi ta½sambandhap±k±rabh³mimattik±-upacik±dipa½su½ sandh±ya vutta½. Padarattharanti atthatapadara½. Idampi padar±na½ upari mattik±-upacik±pa½su½ sandh±ya vutta½. “Gop±nasin”ti-±d²hi padehi “gaŗhiss±m²”ti pacceka½ yojan²ya½. “Gaŗhiss±m²”ti imin± vikopan±dhipp±y±bh±va½ d²peti.
968. Gaŗhantass±ti ettha an±dare s±mivacana½, “suddhacitten±”ti p±µhaseso. Iµµhak±ti chadaniµµhak±. ¾di-saddena p±s±ŗasamuddapheŗ±d²na½ gahaŗa½. Patat²ti suddhacittena gaŗhante sace mattik± chijjitv± patati, an±patt²ti attho. Mattikanti bhittiya½, chadane ca c±tum±s±dhikovaµµhamattika½, anovaµµha½ ce, gaŗhitu½ vaµµat²ti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “sace y± y± atint±, ta½ ta½ gaŗh±ti, an±patt²”ti (p±ci. aµµha. 86). Yadi gaŗhati, ±patti siy±ti yojan±.
969. Atintoti vassodakena atinto, imin± vinicchitabbavatthu½ dasseti. Tassa antogehe ca bahi ca sambhavato antogehe µhitassa t±va vinicchaya½ dassetum±ha “antogehe sace siy±”ti. Vassodakena tint±tintesu dv²su mattik±puńjesu atinta½ t±va dassetum±ha “anovaµµho c±”ti.
970. Vassodakena tinte vinicchaya½ dassetum±ha “vuµµhe puna c±”ti-±di. “Vuµµhe”ti imin± “mattik±puńjo”ti pada½ bhummavasena vipariŗ±metv± vuµµhe mattik±puńjeti yojetabba½, “ekadivasamp²”ti seso, gehasminti ettha “µhite”ti vattabba½, gehasmi½ µhite mattik±puńje vassodakena ekadivasampi tinteti vutta½ hoti. Vakkham±nanayena ańńattha paharitv± uµµhitena tena atemitv± ujuka½ patitehi vassaphusitehi tinteti gahetabba½. Sace sabbo tinto hot²ti yojan±. “Mattik±puńjo”ti imin± sambandho.
971. “Sabbo”ti imin± visesanena byavacchinna½ ekadesatinte vinicchaya½ dassetum±ha “yattakan”ti-±di. Tu-saddo imameva visesa½ joteti. Yattakanti heµµh± anotaritv± matthakato, pariyantakato ca yattakappam±ŗa½. Tatth±ti mattik±puńje. “Akappiyan”ti etassa “c±tum±saccayen±”ti anuvattati. “Atinta½…pe… kappiyan”ti imin± akappiyaµµh±na½ pariharitv± v± kappiyak±rakehi kappiyavacanena har±petv± v± atinta½ µh±na½ yath±k±ma½ va¼ańjetabbanti ayamattho dassito hoti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “kappiyak±rakeh²”ti-±di (p±ci. aµµha. 86).
972. V±rin±ti ujuka½ ±k±sato patitavassodakena. Ańńattha paharitv± tattha patitv± temite vaµµati. So mattik±puńjo. Tato paranti ek±baddhak±lato uttari½ so mattik±puńjo v±rin± temito bh³miy± ek±baddho ce hoti, tato para½ s± j±t± pathav² eva, kopetu½ na vaµµat²ti yojan±.
973. “Ovaµµho”ti imin± anovaµµhap±k±ro kappiyoti byatirekavasena dasseti. “Mattik±mayo”ti visesanena iµµhakap±k±r±di½ byavacchindati. Tassa pana kappiyabh±va½ vakkhati “sace iµµhakap±k±ro”ti-±din±. “C±tum±saccaye”ti imin± tato anto vikopan²yabh±va½ dasseti.
974. Tatth±ti ovaµµhe mattikap±k±re. Agha½santov±ti p±k±ramattika½ akopento. Mattaso chupitv±ti pam±ŗato muduka½ katv± hatthatala½ µhapetv±. Allahatthen±ti udakatintena hatthatalena. Hatthekadeso hattho n±ma.
975. Yebhuyyakathale µh±neti pubbe vuttanayena yass± t²su bh±gesu dve bh±g± kathal± honti, t±dise kappiyapathaviµµh±ne.
976. Abbhok±seti upalakkhaŗatt± antogehepi thambha½ c±letv± j±tapathavi½ vikopetu½ na vaµµat²ti daµµhabba½. Dv²supi µh±nesu suddhacittena niddosabh±va½ yath±vuttena “thambha½ v± padaratthara½. Gaŗhiss±m²’ti sańń±ya, gahetu½ pana vaµµat²”ti imin± nayen±ha. Pathavinti akappiyapathavi½.
977. Ujumuddharato na dosoti yojan±.
978. Ucc±letv±ti ukkhipitv± c±letv± parivattetv±. Pavaµµat²ti pavaµµetv± pavaµµetv± net²ti attho. Suddhacittass±ti “bh³mi bhijjat²”ti asallakkhetv± “p±s±ŗa½ pavaµµetv± pavaµµetv± hariss±m²”ti suddhacittavato.
979. Bh³miya½ d±r³ni ph±lent±nampi bh³miya½ s±kh±d²ni ka¹¹hato c±ti yojan±.
980. Kaŗµakanti rukkhakaŗµaka½, macchakaŗµakańca. S³ci n±ma ayomayadantamayatambamayakaµµhamay±dis³c²na½ ańńatar±. Aµµhi½ v±ti gomahi½s±d²na½ aµµhi½ v±. H²ra½ v±ti n±¼iker±dih²ra½ v±. ¾koµetunti yath± ekakoµi bh³mi½ pavisati, tath± t±¼etu½. Pavesetunti bh³mi½ gamayitu½.
981. Pass±va½ mutta½. Medaninti ettha akappiyapathavim±ha. Bhindiss±m²ti ettha “eva½ cintetv±”ti seso.
982. Karontass±ti suddhacittena pass±va½ karontass±tiyojetabba½. “Sammajjato”ti ida½ “sammajjanten±”ti gahetabba½ “sammajjaniy±”ti seso, anantara½ medan²pada½ upayogavasena “medanin”ti gahetabba½, “visaman”ti seso, “sama½ k±tun”ti imin± yojetabba½, sammajjantena uccaµµh±na½ madditv±, ±v±µaµµh±na½ pavesetv± sama½ k±tu½ sammajjaniy± gha½setu½ na vaµµat²ti attho. Yath±ha aµµhakath±ya½ “visama½ bh³mi½ sama½ kariss±m²ti sammajjaniy± gha½situmpi na vaµµat²”ti (p±ci. aµµha. 86).
983. P±daŖguµµhena v±ti ettha samuccayatthena -saddena aµµhakath±ya½ vutta½ “kattarayaµµhiy± bh³mi½ koµµent²”ti ida½ saŖgaŗh±ti. Likhitump²ti r±ji½ k±tumpi bh³mi½ bhindanten±ti yojan±. P±deh²ti p±datalehi.
985. Bh³minti akappiyabh³mi½. Dahati dah±pet²ti ettha “yo”ti ca “tass±”ti ca sambandhavasena labbhati. Patta½ dahantass±ti chaviy± thirabh±vattha½ dh³ma½ g±h±petv± tiŗukk±d²hi patta½ gaŗhantassa.