906-7. Ekato uddis±pet²ti ekato uddesa½ gaŗhantehi anupasampannehi saddhi½ ucc±raŗavasena uddis±peti. Sajjh±ya½ v± karot²ti tath± ekato sajjh±yati. Sace ekag±th±ya eko p±do na ±gacchati, sesa½ ±gacchati, aya½ yebhuyyena paguŗagantho n±ma. Esa nayo suttepi veditabbot²ti (p±ci. aµµha. 48) aµµhakath±vacanato paguŗaganthanti ettha yebhuyyen±ti seso. Op±tet²ti eva½ bhaŗ±h²ti ekato bhaŗati. Uddesanti uddisitabba½. Ten±ti anupasampannena. 908. Yasm± ida½ padasodhammasikkh±pada½ v±cato ca samuµµh±ti, v±c±cittadvay±pi ca samuµµh±ti, tasm± ida½ samuµµh±na½ padasodhammasańńitanti vuttanti yojan±.
Padasodhammakath±vaŗŗan±.
909-10. Sabbacchannasabbaparicchanne sen±sane tissanna½ pana ratt²na½ yo pana bhikkhu rattiya½ µhapetv± bhikkhu½ ańńena sace nipajjeyya, tassa p±cittiya½ siy±ti yojan±. Ya½ kińci paµicch±danasamattha½ idha chadanańca paricchannańca veditabbanti (p±ci. aµµha. 51) aµµhakath±ya½ vuttatt± chadan±raha½ iµµhak±sil±sudh±tiŗapaŗŗ±d²na½ yena kenaci sabbaso ch±dita½ sen±sana½ sabbacchanna½. Bh³mito paµµh±ya y±va chadana½ ±hacca p±k±rena v± ańńena v± kenaci antamaso vatthenapi parikkhittanti (p±ci. aµµha. 51) aµµhakath±ya½ vuttatt± yena kenaci parikkhipitv± paµicch±ditasen±sana½ sabbaparicchanna½. Chadana½ an±hacca sabbantimena pariy±yena diya¹¹hahatthubbedhena p±k±r±din± parikkhitt±pi sabbaparicchann±yev±ti (p±ci. aµµha. 51) kurundaµµhakath±ya½ vutta½, ta½ diya¹¹h±ti-±din± vakkhati. Eva½ sabbacchannasabbaparicchanne ekasmi½ sen±sane yo bhikkhu upasampannato ańńena ekena v± anekehi v± tiratta½ sahaseyya½ kappetv± catuttharatti½ ±di½ katv± sabbaratt²su s³riyatthaŖgamato paµµh±ya sakalarattiya½ paµhama½ v± pacch± v± apubb±carima½ v± piµµhi½ pas±retv± sace ekasen±sane seyya½ kappeti, tassa devasika½ p±cittiya½ hot²ti ida½ vidh±na½ apicettha ek±v±s±dikampi catukka½ veditabbanti-±din± (p±ci. aµµha. 51) aµµhakath±ya½ vutta½. Yebhuyyena paricchanne channeti imin±pi evameva yojetv± attho veditabbo. Yass± pana upari bahutara½ µh±na½ channa½, appa½ acchanna½, samantato ca bahutara½ parikkhitta½, appa½ aparikkhitta½, aya½ yebhuyyenachann± yebhuyyenaparicchann± n±m±ti (p±ci. aµµha. 51) aµµhakath±ya½ vuttanayena yebhuyyena channaparicchanna½ veditabba½. Attho vuttanayoyeva. Yebhuyyena pa½suk±ti etassa aµµhakath±ya½ (p±ci. aµµha. 86) t²su dve yebhuyya½ n±ma, idha pana padasodhamme yebhuyyena paguŗa½ ganthanti etassa aµµhakath±ya½ (p±ci. aµµha. 48) ekag±th±y±ti-±divivaraŗe viya cat³su tayopi bh±g± yebhuyya½ n±m±ti veditabba½. 911. Methunassa pahonaka½ ya½ pana vatthu paµhamap±r±jik±ya niddiµµha½ antamaso tiracch±nagatenapi, tena paµhamap±r±jikavatthun± puggalena saha nipajjitv± ±patti sahaseyy±patti hot²ti yojan±. 912-3. Ubho v± nipajjant²ti vikappassa paµhamag±th±dvayeneva atthato dassitatt± pubb±pariyavasenapi sambhavanta½ dassetu½ anupasampanneti-±din± (p±ci. 52-54) nayena dassitapakkhadvaya½ nidassetum±ha nipanneti-±di. Uµµhahitv±ti ida½ vicch±vasena gahetabba½. Anupasampannagaŗan±yapi v±ti bah³su anupasampannesu tesa½ gaŗan±ya ca. Anupasampannesu bah³su tesa½ gaŗan±ya ekassa bhikkhuno bah³ ±pattiyo hont²ti eva½ dassanena upasampannesu bah³su ekasmi½ anupasampanne sati tesańca tassa payogagaŗan±ya ±pajjitabb± bah³ ±pattiyo ca ubhosupi bah³su ekekasseva upasampannassa anupasampannagaŗan±ya bah³ ±pattiyo ca hont²tipi dassita½ hoti. 914. Ekeneva dv±rena va¼ańjitabbato ek³pac±re satagabbhepi sen±sane upasampanno ekasmi½ gabbhe vasanto attan± sayanagabbhe dv±ra½ pidahitv± v± apidahitv± v± catuttharattiya½ sayati ce, uparimatale, avasesagabbhesu ca sayantehi anupasampannehi pubbe vutta-±pattiniyamoyev±ti dassanattham±ha sace pidh±y±ti-±di. Gabbhadv±ra½ uttarapadalopena gabbhanti vutta½. Catutthadivase atthaŖgate s³riye nipajjati, ±patti siy±ti yojan±. Anupasampannena sah±ti pakaraŗato labbhati. ¾patti p±cittiya½. 915. Diya¹¹hahatthubbedhen±ti va¹¹hakiratanena diya¹¹haratanubbedhena. P±k±ro n±ma niµµhito. Cayana½ n±ma vippakatap±k±rotipi vadanti. Imin± ca ±¼indassa aggahaŗattha½ dasahatthubbedh±pi jagati parikkhepasaŖkhya½ na gacchat²ti (p±ci. aµµha. 51) aµµhakath± pam±ŗanti vadanti. Jagat²ti ±¼inda½. ¾di-saddena bhittipaŗŗ±varaŗ±digahaŗa½. 916. Dussakuµiyanti vatthakuµiya½. 917. Sabbacchannaparicchann±dippabhedato yebhuyy±dippabhedatoti ±di-saddo pacceka½ yojetabbo. Paµhamena ±di-saddena sabbacchannayebhuyyaparicchannasabbacchanna-upa¹¹haparicchannasabbaparicchannayebhuyyacchanna- sabbaparicchanna-upa¹¹hacchannasaŖkh±t±ni catt±ri sen±san±ni gahit±ni. G±th±ya sar³pena vuttasabbacchannasabbaparicchannena saddhi½ pańca sen±san±ni dassit±ni honti. Dutiyena ±di-saddena yebhuyyacchannayebhuyyaparicchanna yebhuyyacchanna-upa¹¹haparicchanna yebhuyyaparicchanna-upa¹¹hacchannasaŖkh±t±ni t²ŗi sen±san±ni gahit±ni. Ime aµµha vikapp± labbhanti. Kasm± vutta½ satta p±cittiy±n²ti? Mah±-aµµhakath±ya vuttatt±. Yath±ha mah±-aµµhakath±ya½ pana sabbacchanne yebhuyyenaparicchanne p±cittiya½, sabbacchanne upa¹¹haparicchanne p±cittiya½, yebhuyyenacchanne upa¹¹haparicchanne p±cittiya½, sabbaparicchanne yebhuyyenacchanne p±cittiya½, sabbaparicchanne upa¹¹hacchanne p±cittiya½ yebhuyyenaparicchanne upa¹¹hacchanne p±cittiya½, p±¼iya½ vuttap±cittiyena saddhi½ satta p±cittiy±n²ti vuttanti (p±ci. aµµha. 53). Kasm± pana aµµhakath±ya½ aµµha p±cittiy±n²ti vatv± satt±ti gaŗanaparicchedo katoti? Nissandehe t±va seyy± n±ma sabbacchann± sabbaparicchann±, yebhuyyenacchann± yebhuyyenaparicchann±ti (p±ci. 52) p±¼iya½ ±gatesu dv²su vikappesu ekasmi½ vuttap±cittiya½ gahetv± p±¼iya½ vuttena p±cittiyena satt±ti vuttanti parih±ro dassito. S±ratthad²paniyańca satta p±cittiy±n²ti p±¼iya½ vuttap±cittiyadvaya½ s±mańńato ekattena gahetv± vutta½. Visu½ pana gayham±ne sabbacchanne sabbaparicchanne p±cittiya½, yebhuyyenacchanne yebhuyyenaparicchanne p±cittiyanti aµµheva p±cittiy±ni hont²ti (s±rattha. µ². p±cittiya 3.53) parih±ro vutto. Sabbayebhuyya-upa¹¹hapadesu channaparicchannapadehi yojitesu nava vikapp± sambhavanti, tesu navame upa¹¹hacchanna-upa¹¹haparicchannavikappe dukkaµassa dassitatt± p±risesato itaresu aµµhasu aµµha p±cittiy±neva sambhavanti. Aµµhakath±ya½ pana appaka½ ³namadhika½ v± guŗan³paga½ na hot²ti katv± satt±ti vuttanti gahetabba½. Etth±ti imasmi½ sikkh±pade. 918. A¹¹hacchanne a¹¹haparicchanneti yojan±. Sabbaparicchanne c³¼acchanneti yath±kkamena yojan±. Imin± aµµhakath±gatesu pańcasu vikappesu tatiyavikappa½ dassetv± ±di-saddena sabbacchann±dayo sesavikapp± gahit±. Yath±ha aµµhakath±ya½ sabbacchanne c³¼akaparicchanne dukkaµa½, yebhuyyenacchanne c³¼akaparicchanne dukkaµa½, sabbaparicchanne c³¼akacchanne dukkaµa½, yebhuyyenaparicchanne c³¼akacchanne dukkaµa½, p±¼iya½ ±gatadukkaµena saha pańca dukkaµ±n²hi vuttanti (p±ci. aµµha. 53). P±¼iya½ ±gatadukkaµa½ n±ma imiss±yeva g±th±ya ±dimhiyeva vuttadukkaµa½. Yath±ha upa¹¹hacchanne upa¹¹haparicchanne ±patti dukkaµass±ti (p±ci. 53). C³¼acchann±d²ni cettha eva½ veditabb±ni yassa cat³su bh±gesu eko channo, ses± acchann±, ida½ c³¼akacchanna½. Yassa t²su bh±gesu dve chann±, eko acchanno, ida½ yebhuyyenacchanna½. Yassa dv²su bh±gesu eko channo, eko acchanno, ida½ upa¹¹hacchanna½ n±ma sen±sana½. C³¼aparicchann±d²ni imin± nayena veditabb±ni. Chann±d²hip²ti sahatthe karaŗavacana½. Pi-saddo samuccayattho. Sabbac³¼aparicchannachann±d²hi cat³hipi saha a¹¹hacchannaparicchanne pańcadh± dukkaµa½ parid²pitanti yojan±. 920. Sabbacchann±diketi ettha ±di-saddena sabbaparicchanne sabba-acchanne yebhuyyena-acchanne yebhuyyena-aparicchanneti (p±ci. 54) p±¼iya½ vutt± an±pattiv±rases± ca aµµhakath±ya½ vutt± upa¹¹hacchanne c³¼akaparicchanne, upa¹¹haparicchanne c³¼akacchanne c³¼akacchanne c³¼akaparicchanneti (p±ci. aµµha. 53) tayo an±pattiv±r± ca gahit±. 921. Nipannep²ti ettha pi-saddena bhikkhu nipanne anupasampanno nis²dati, ubho v± nis²dant²ti (p±ci. 54) p±¼iya½ vuttapak±rantare samuccinoti.
Sahaseyyakath±vaŗŗan±.
922. Api-saddena pageva mahattariy±ti dasseti. Sahaseyya½ pakappeyy±ti yath±vuttalakkhaŗa½ sabbacchannasabbaparicchann±disen±sana½ pavisitv± s³riyatthaŖgamato paµµh±ya pubbe vuttappak±reneva piµµhippas±raŗalakkhaŗa½ seyya½ kappeyya. 923-4. Deviy±ti devitthiy±. Tiracch±nagatitthiy±ti godh±dik±ya. Methunavatthubh³t±y±ti imin± methunadhammassa avatthubh³t±ya sahaseyy±ya dos±bh±va½ dasseti. Vatth³na½ gaŗan±y±ti m±tug±massa gaŗan±ya ca t±sańca attano ca payogagaŗan±ya ca. Ass±ti bhikkhussa. M±tug±mena tayo divase sahaseyy±ya imin± sikkh±padena ±patti½ ±pajjitv± catutthadivase sahaseyy±ya dv²hipi sikkh±padehi ±patti½ ±pajjat²ti ettha dukkaµavatthubh³t±ya itthiy± tattheva sahaseyy±ya imin± sikkh±padena dukkaµa½ ±pajjitv± catutthadivase rattiya½ sahaseyy±ya imin± sikkh±padena ±pajjitabbadukkaµena saha purimasikkh±padena p±cittiya½ ±pajjat²ti veditabba½.
Dutiyasahaseyyakath±vaŗŗan±.
926. Chappańcav±c±hi uddha½ itthiy± dhamma½ bhaŗantass±ti sambandho. Itthiy±ti m±tug±mo n±ma manussitth², na yakkh², na pet², na tiracch±nagat±, vińń³ paµibal± hoti subh±sitadubbh±sita½ duµµhull±duµµhulla½ ±j±nitunti p±¼iya½ vuttamanussitthiy±. Bhaŗantass±ti vakkham±nalakkhaŗa½ dhamma½ chahi padehi uttari bhaŗantassa. Vińńu½ purisaviggaha½ vin±ti vińń³ n±ma purisaviggaho paµibalo hoti subh±sitadubbh±sita½ duµµhull±duµµhulla½ ±j±nitunti (p±ci. 64) p±¼iya½ vuttasavan³pac±ragatamanussapurisa½ vin±. Dhammanti vakkham±nappak±rasar³pa½ desan±dhamma½. 927. G±th±may±, cuŗŗiyaganthamay±ti duvidh± desan±, tattha g±th±mayadesan±ya v±c± n±ma g±th±p±dalakkhaŗ±ti dassetum±ha g±th±p±doti-±di. Cuŗŗiyadesan±ya½ pana v±c±paricchedo vibhatyantavasena veditabbo. Ten±ha gaŗµhipade eko g±th±p±doti ida½ g±th±bandhameva sandh±ya vutta½, ańńattha pana vibhatti-antapadameva gahetabbanti. Padasodhamma½ niddiµµha½ dhammanti piµakattaya½. Aµµhakathanti imin± saŖg²tittay±ru¼ha½ por±ŗaµµhakatha½ gahetabba½. Teneva gaŗµhipade vutta½ aµµhakatha½ dhammapadaj±tak±divatthuńc±ti. Imin±pi por±ŗaka½ saŖg²ti-±ru¼hameva aµµhakatha½ vuttanti vadanti. Aµµhakath±dip±µha½ µhapetv± dami¼±dibh±santarena yath±ruci kathetu½ vaµµat²ti.