788. Kappiyasappimh²ti kappiyama½s±na½ satt±na½ ghate. Akappiyasappimh²ti akappiyama½s±na½ satt±na½ ghate, paµiggahetv± satt±he atikkanteti vutta½ hoti.
789. Tena sappin± akappiyena bhavitabbanti ida½ dukkaµa½ katha½ hot²ti ±ha “sabb±”ti-±di. Akappiya½ ma½sa½ yesa½ te akappiyama½s±, manuss±dayo, sabbe ca te akappiyama½s± c±ti sabb±kappiyama½s±, tesa½.
790-1. Eva½ ce vaµµati, “yesa½ ma½sa½ kappati, tesa½ sapp²”ti kasm± p±¼iya½ vuttanti codana½ samuµµh±petv± ta½ pariharitum±ha “yesan”ti-±di. Tattha “yesańhi kappati ma½sa½, tesa½ sapp²”ti ida½ vacana½ ki½ payojana½ s±dhet²ti vutta½ hoti. Id±ni paricchedaniyamanasaŖkh±ta½ ta½payojanańca tabbisayańca dassetum±ha “paŗ²tabhojanass±”ti-±di. Paŗ²tabhojanassa paricchedaniy±mananti yojan±. Satt±hak±like pańcavidhe bhesajjeti vutta½ hoti, niddh±raŗe bhumma½. Nissaggiyassa vatth³nanti niddh±ritabbadassana½. Nissaggiyass±ti ettha ta½hetukassa p±cittiyass±ti attho. Vatth³nanti sappinavan²tadvayameva vutta½. Satt±hak±like nissaggiyap±cittiyassa vatthu n±ma etesameva sappinavan²t±ni, paŗ²tabhojanańca tesameva kh²radadhisappinavan²t±n²ti dassetu½ tath± vutta½, na akappiyama½sasatt±na½ sappi-±diniv±raŗattha½ vuttanti aya½ p±¼iya½ tath±gat± dhippeto atthoti vutta½ hoti.
792. Gahituggahit±dike uggahitapaµiggahit±dike navan²tepi sabbo vinicchayo sappimhi vuttanayeneva veditabboti yojan±. ¾di-saddena purebhatta½, pacch±bhatta½ paµiggahitakh²radadh²hi, uggahitakh²radadh²hi ca kata½ navan²ta½, t±disameva akappiyama½sanavan²tańca saŖgahita½. Sabbo vinicchayoti ±patti-±dika½ sabbavinicchaya½ saŖgaŗh±ti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “sabbo ±patt±n±pattiparibhog±paribhoganayo”ti (p±r±. aµµha. 2.622).
793-4. Bhikkh³na½ ±kirant²ti ettha “patte”ti s±matthiy± labbhati. ¾diccapakkanti ±tape vil²na½. Sa½saµµha½ pariss±vita½.
795-6. Tilatela½ s±sapatela½ madhukatela½ eraŗ¹akatela½. Gahitanti paµiggahita½. Purebhatta½ s±misampi nir±misampi s±yitabbanti yojan±. Tesa½ vas±ti satt±h±tikkant±na½ tesa½ tel±na½ vasena, telabh±janagaŗan±y±ti vutta½ hoti.
798. Tesa½ tiŗŗamp²ti eraŗ¹amadhukas±sapab²j±na½ tiŗŗa½.
799. Nissaggiya½ p±cittiya½.
800. S±sap±d²nanti ettha ±di-saddena paµilomena madhukeraŗ¹ak±na½ gahaŗa½. Gahetv±ti paµiggahetv±. Bhikkhun± telatth±yeva gahetv± µhapit±na½ s±sap±d²na½ satt±h±tikkame dukkaµa½ siy±ti yojan±.
801-2. N±¼ikerańca karańjańca n±¼ikerakarańj±ni, tesa½, n±¼ikeraphal±na½, nattam±laµµh²nańca telanti sambandho. Kuruvakass±ti atasib²jassa. Nimbańca kosambakańca nimbakosambak±ni, tesa½, pucimandab²jassa ca phandanab²jassa ca telanti sambandho. Bhall±takass±ti eva½n±makassa rukkhab²jassa. Samayaccayeti satt±h±tikkame.
803. Y±vak±likabhedańc±ti ettha “y±vak±likan”ti bhedo visesana½ yass±ti viggaho, “ida½ vatthun”ti etassa ajjhoharaŗ²yavisesitabbassa visesana½. Y±vaj²vikantipi tasseva visesana½. Sesanti “s±ma½p±kasavatthuka purebhattapacch±bhattapaµiggahita-uggahitakavatthuvidh±na½ sabban”ti (p±r±. aµµha. 2.622) aµµhakath±ya½ dassita½ sesa½ visesappak±raj±tam±ha. Etth±p²ti imasmi½ telavinicchayepi.
804. Acchassa isassa. Macchassa jalajassa. Var±hassa s³karassa. Susuk±saŖkh±tassa makarassa. Macchavacaneneva makarassa saŖgahitattepi v±¼amacchabh±vena visu½ gahaŗanti aµµhakath±ya½ vutta½. Gadrabhassa kharassa. Imesa½ pańcanna½ satt±na½ vasena pańcavidh±na½ vas±na½ telańca pańcappak±ra½ hot²ti attho.
805. Kappiy±kappiyassa c±ti kappiy±kappiyama½sassa sattass±ti vutta½ hoti, sabbameva vas±tela½ vaµµat²ti imin± sambandho. Ettha “anuj±n±mi bhikkhave vas±ni bhesajj±ni acchavasa½ macchavasa½ susuk±vasa½ s³karavasa½ gadrabhavasan”ti (mah±va. 262) anuńń±tap±µhe acchavas±ggahaŗena manussehi ańńesa½ sabb±kappiyama½sasatt±na½ vas±ya anuńń±tatt± ta½ saŖgahetu½ akappiyaggahaŗa½ katanti daµµhabba½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “acchavasan’ti vacanena µhapetv± manussavasa½ sabbesa½ akappiyama½s±na½ vas± anuńń±t±”ti (p±r±. aµµha. 2.623). Ettha akappiyama½sasatt±na½ ma½s±na½ akappiyabh±vo “ma½sesu hi dasa manussahatthi-assasunakha-ahis²habyagghad²pi-acchataracch±na½ ma½s±ni akappiy±ni. Vas±su ek± manussavas±va. Kh²r±d²su akappiya½ n±ma natth²”ti (p±r±. aµµha. 2.623) aµµhakath±vacanato veditabbo. Akappiyavacanena manussavas±yapi gayham±natt± tasmi½ n²haritum±ha “µhapetv±”ti.
806. Purebhattanti purebhatte. Sa½saµµha½ pariss±vita½. “Purebhattan”ti ida½ “paµiggahetv±na, pakka½, sa½saµµhan”ti imehi padehi pacceka½ yojetabba½. Yath±ha p±¼iya½ “k±le paµiggahita½ k±le nippakka½ k±le sa½saµµha½ telaparibhogena paribhuńjitun”ti (mah±va. 262).
807. Ta½ katv± det²ti apaµiggahitavasa½ gahetv± pacitv± tela½ det²ti attho. Ten±ha aµµhakath±ya½ “anupasampannehi kata½ nibbaµµitavas±tela½ purebhatta½ paµiggahita½ purebhatta½ s±misampi vaµµat²”ti (p±r±. aµµha. 2.623). Tato uddha½ satt±hamanatikkamm±ti gahetabba½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “pacch±bhattato paµµh±ya satt±ha½ nir±misameva vaµµat²”ti (p±r±. aµµha. 2.623). Idha ubhayatth±pi k±le, vik±le ca kappiy±kappiyama½savas±na½ tela½ diyyam±na½ sukhumama½sacuŗŗ±dika½ abboh±rika½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “ya½ pana tattha sukhumarajasadisa½ ma½sa½ v± nh±ru v± aµµhi v± lohita½ v± hoti, ta½ abboh±rikan”ti (p±r±. aµµha. 2.623).
808. Paµiggahetunti ettha “vasan”ti ca k±tunti ettha “telan”ti ca pakaraŗato labbhati. K±tunti ettha pacitu½ pariss±vitunti ubhayamev±ti attho. “Na vaµµat²”ti ida½ paµiggahaŗ±dipayogattaye visu½ visu½ dukkaµatt± vutta½. Yath±ha p±¼iya½ “vik±le ce bhikkhave paµiggahita½ vik±le nippakka½ vik±le sa½saµµha½, ta½ ce paribhuńjeyya, ±patti tiŗŗa½ dukkaµ±nan”ti (mah±va. 262). Im±ni hi t²hi payogehi t²ŗi dukkaµ±ni honti. Sesoti uggahitakapaµiggahitakasavatthukavisayo vinicchayo ca bh±janagaŗan±ya ±pattibhedo c±ti eva½pak±ro vattabbaviseso.
809. Gahitanti paµiggahita½. Madhukar²katanti madhumakkhik±khuddakamakkhik±bhamaramakkhik±saŖkh±t±hi t²hi madhukar²hi kata½.
810. Vatth³na½ gaŗan±ti madhupaµalena µhita½ ce, paµalagaŗan±ya, p²¼etv± bh±jane pakkhipitv± µhapita½ ce, bh±janagaŗan±ya, silesamiva patthinna½ ce, mah±bhamaramadhukhaŗ¹apiŗ¹avasena, visu½ visu½ kate tesa½ gaŗan±y±ti attho.
811. Ghan±ghananti ettha gu¼ańca n±nappak±r± sakkar± ca ghanapakka½ n±ma. Pakkatanuka½ ph±ŗita½ aghanapakka½ n±ma. Ucchusileso apakkaghana½ n±ma. Ucchudaŗ¹ato p²¼itaraso apakk±ghana½ n±ma. “Ph±ŗita½ n±ma ucchumh± nibbattan”ti (p±r±. 623) s±dh±raŗap±¼ivacanato, “ph±ŗita½ n±ma ucchurasa½ up±d±y±”ti (kaŖkh±. aµµha. bhesajjasikkh±padavaŗŗan±; vi. saŖga aµµha. 98) aµµhakath±vacanato ca iha ras±d²hi ucchup±nampi saŖgahita½. Keci ucchuno catuk±likatta½ vaŗŗayanti, ta½ na s±rato paccetabba½.
812. Ph±ŗitanti vuttappak±re tasmi½ ph±ŗite ańńatara½. Gahita½ paµiggahita½.
813. Asa½saµµhen±ti apariss±vitena. Kataph±ŗitanti pariss±vetv± attan± kataph±ŗita½. Purebhatta½ gahiten±ti purebhatta½ paµiggahitena. “Saya½ katan”ti (p±r±. aµµha. 2.623) vuttatt± katanti ucchuraso gahetabbo.
816. Katv±ti pacitv± ph±ŗita½ katv±.
817. Pacch±bhatta½ katańc±p²ti pacch±bhatta½ attan± ca kata½ anupasampannena ca kata½ ph±ŗitampi.
818. Kata½ …pe… s²tav±rin±ti s²tudake madhukapupph±ni pakkhipitv± µhapetv± madditv± pariss±vitarasena kata½ madhukaph±ŗita½.
819. Ass±ti madhukaph±ŗitassa. Dukkaµanti tad±dh±rabh±janagaŗan±ya dukkaµa½. Kh²ra½ pakkhipitv± kata½ madhukaph±ŗita½ y±vak±lika½ ce hoti, katha½ khaŗ¹asakkar±kata½ satt±hak±lika½ hot²ti vic±raŗ±ya½ kh²rajallika½ dhovitv± dhovitv± gayham±natt± vaµµat²ti pariharanti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “khaŗ¹asakkara½ pana kh²rajallika½ apanetv± apanetv± sodhenti, tasm± vaµµat²”ti (p±r±. aµµha. 2.623). “B²jato paµµh±ya na vaµµat²”ti paµikkhittamadhukapupphameraya½ vin± ±makańca pakkańca madhukapuppha½ purebhatta½ vaµµat²ti aµµhakath±ya½ vutta½.
820. Sabbesa½ pana phal±nanti kadalikhajj³ri-±diphal±na½.
821. S±mańńajotan±ya visesepi avaµµh±nato “k±lik±”ti imin± “pacch±bhatta½ sati paccaye”ti vacanas±matthiy± y±vak±likavajj± tayo k±lik± gahetabb± “purebhatta½ yath±sukhan”ti vacanas±matthiy± catt±ropi gahetabb±. Y±vak±likavajj± tayo k±lik± pacch±bhatta½ vik±le paccaye pip±s±dik±raŗe sati kevalampi paccekampi missetv±pi paribhuńjitu½ bhikkhussa vaµµanti. K±lik± catt±ropi purebhatta½ k±le y±vamajjhanh± kevalampi missetv±pi yath±sukha½ asatipi paccaye paribhuńjitu½ bhikkhussa vaµµant²ti yojan±.
822. Aru-±d²n²ti vaŗ±d²ni. “Makkhetu½ na vaµµat²”ti imin± b±hiraparibhogopi niv±rito.
823. An±pattiv±re “antosatt±han”ti adhik±re “anupasampannassa cattena vantena muttena anapekkho datv± paµilabhitv± paribhuńjat²”ti (p±r±. 625) vuttatt± cajitv±ti ettha “antosatt±ha½ anupasampannass±”ti vattabba½. Labhitv±ti ettha “satt±h±tikkamep²”ti s±matthiy± labbhati. Ten±ha mah±padumatthero “antosatt±he dinnassa hi puna paribhoge ±pattiyeva natthi, satt±h±tikkantassa pana paribhoge an±patt²ti dassanatthamida½ vuttan”ti. Labhitv±ti gahitatelena anupasampannena sakkacca½, asakkacca½ v± dinna½ labhitv±. S±yitunti ettha “labhat²”ti seso.
824. “An±patti adhiµµhet²”ti dvinna½ pad±na½ antare “antosatt±han”ti seso, sabbapadehipi yujjati. Adhiµµhet²ti satt±habbhantare sappińca telańca vasańca muddhani tela½ v± abbhańjana½ v±, madhu½ arumakkhana½, ph±ŗita½ gharadh³pana½ bhavissat²ti adhiµµheti. Adhiµµhitena anadhiµµhita½ ce missa½ hoti, punapi adhiµµh±tabba½. Vissajjet²ti antosatt±he ańńassa upasampannassa deti. Sace tath± dinna½ ańńena appaµiggahitatt± tena paµiggahitampi itarassa dinnatt± tesa½ an±patt²ti aµµhakath±ya½ (p±r±. aµµha. 2.625 atthato sam±na½) vutta½.