Soyeva pattho catt±ro, patth± a¼hakamuccate;
a¼hak±nampi catt±ri, doŗoti parikittitoti.
¾cariy± pana aµµhapasat± m±gadhan±¼²ti pubbapakkhameva rocayanti. Kh±danańca catubbh±ganti tasmi½ bhatte catudh± vibhatte ekabh±gamatta½ hatthah±riyaghanamuggas³panti attho. Yath±ha aµµhakath±ya½ tassa odanassa catutthabh±gappam±ŗo n±tighano n±titanuko hatthah±riyo sabbasambh±rasaŖkhato muggas³po pakkhipitabboti (p±r±. aµµha. 2.602). Byańjanańca tad³piyanti y±va carim±lopa½, t±va sabb±lop±nur³pa½ macchama½s±dibyańjanańca. Yath±ha aµµhakath±ya½ ±lopassa ±lopassa anur³pa½ y±vacarim±lopappahonaka½ macchama½s±dibyańjana½ pakkhipitabbanti. Ettha ca ±lopassa ±lopassa anur³panti byańjanassa matt± n±ma odanacatutthabh±goti (ma. ni. aµµha. 2.387) brahm±yusuttassa aµµhakath±ya½ vuttatt± ±lopassa catutthabh±gappam±ŗa½ byańjana½ ±lopassa anur³panti gahetabba½. Idha pana s³passeva odanacatutthabh±gappam±ŗa½ dassetv± etassa lakkhaŗe dassite itarass±pi dassitameva hot²ti byańjanassa tath± visesetv± pam±ŗa½ na dassita½. Odane pakkhipitabb±ni sappitelatakkarasakańjik±d²ni gaŗan³pag±ni na honti. 739. Ta½ sabbanti yath±vuttabhatt±diniravasesa½. Gaŗhat²ti vakkham±nehi t²hi pak±rehi gaŗh±ti. Tass±ti ukkaµµhassa pattassa. Upa¹¹hoti tasmi½ patte gaŗhanakadabbasambh±rag±h² patto ta½sahacariyena upa¹¹hoti vutto. Tadupa¹¹ho c±ti etth±pi eseva nayo. Tassa majjhimassa pattassa upa¹¹ho tadupa¹¹hoti gahetabba½. 740. Imesu t²su pattesu ukkaµµhassa vutta½ odan±di sabba½ yasmi½ patte pakkhitta½, tassa mukhavaµµimatthake puńjiyam±na½ h²raka½ heµµh±bh±ge phusati, so ukkaµµhamajjhimo n±ma, h²rato atireka½ tiµµhati, so ukkaµµhomako n±ma, antopatte mukhavaµµiy± heµµhimanta½ appatv± tiµµhati, so ukkaµµhukkaµµho n±ma, eva½ majjhimo ca omako ca pacceka½ tividho hot²ti sabbe nava patt± hont²ti dassetum±ha ukkaµµhass±ti-±di. Tassev±ti ukkaµµhasseva. Omako ca majjhimo c±ti omakamajjhim±. Idha majjhimo ca omako ca ukkaµµhasseva bhedo. Esa nayo itaradvayepi. Evanti imin± yath± ukkaµµhukkaµµho ukkaµµhomako ukkaµµhamajjhimoti yojetabbo, eva½ majjhimomak±nampi yath±kkamayojana½ dasseti majjhimo majjhimukkaµµho majjhimomako, omakukkaµµho omakamajjhimo omakomako c±ti. 741. Tes³ti navasu pattesu. Tasm±ti apattabh±vato. Na gacchant²ti ukkaµµhukkaµµhańca omakomakańc±ti dve apekkhitv± bahuvacana½ kata½. Ete bh±janasaŖkhepena paribhuńjitabb±ti. Yath±ha aµµhakath±ya½ tasm± ete bh±janaparibhogena paribhuńjitabb±ti (p±r±. aµµha. 2.602). 742. Pattalakkhaŗasa½yutanti ettha pattalakkhaŗa½ n±ma yath±vuttapam±ŗayuttat±, ayopatto pańcahi p±kehi pakko mattik±patto dv²hi p±kehi pakkoti (p±r±. aµµha. 2.608) vutt± p±kasampatti, kiŗitv± gaŗh±ti ce, tassa d±tabbam³lassa asesetv± dinnabh±vo, chidd±bh±vo, chinnar±j²na½ abh±voti pańcavidha½. Hoti cettha
Pam±ŗayuttat± p±ka-sampatti dinnam³lat±;
acchidd±r±jit± ceti, pattalakkhaŗapańcakanti.
Adhiµµh±ya v± vikappetv± v±ti v±-saddo yojetabbo. Adhiµµh±y±ti paµhama½ paribhutte patte sati ta½ paccuddharitv± adhiµµh±tabbapatto hatthap±se ce hoti, vakkham±nanayena ima½ patta½ adhiµµh±m²ti vac²bhedakaraŗavasena v±c±ya v± vac²bheda½ akatv± evameva cintetv± hatthena gahetv± phand±pentena k±yena v± d³re ce hatthap±s± hoti, µhapitaµµh±na½ sallakkhetv± eta½ patta½ adhiµµh±m²ti v±c± bhinditabb±ti aµµhakath±ya½ (p±r±. aµµha. 2.608 atthato sam±na½) vuttanayena ekakena v± pacch± satisammose sar±petv± kukkucca½ v³pasametu½ samatthassa puggalassa sannidh±ne v± adhiµµh±y±ti vutta½ hoti. Ańńassa santike adhiµµh±ne ayam±nisa½so sacassa adhiµµhito nu kho me, noti vimati uppajjati, itaro s±retv± vimati½ chindissat²ti (p±r±. aµµha. 2.608) ayamattho aµµhakath±ya½ vutto. Dve patte adhiµµh±tu½ na labhat²ti gaŗµhipade vutta½. Vikappetv±ti (p±ci. 373; p±r±. aµµha. 2.608; kaŖk±. aµµha. vikappanasikkh±padavaŗŗan±) ttha vikappetabbassa pattassa ekattabahutta½, sannihit±sannihitattańca sallakkhetv± eka½ ce sannihita½, ima½ patta½ tuyha½ vikappem²ti v± ima½ patta½ tissassa bhikkhuno vikappem²ti v± ±din± nayena eka½ vikappetv±ti vutta½ hoti. Ettha paribhuńjeyy±ti vuttatt±, mayha½ santaka½ paribhuńjehi v± vissajjehi v± yath±paccaya½ v± karoh²ti tena apaccuddhaµe paribhuńjitu½ ayuttatt± vikappetv±ti paccuddhaµaviseso gahetabbo. 743. Dh±reyy±ti anadhiµµhahitv±, avikappetv± ca paribhuńjitabbo. Ta½ k±la½ patta½ atikk±mayatoti yojan±. Nissaggiyanti imin±pi pattanti ida½ yujjati. Patta-saddo m±gadhik±na½ dviliŖgako, tasm± eva½ vutto. 744. Adhiµµhitavikappitesu anantogadhatt± atirekabh±va½ dassetum±ha ya½ pattanti-±di. 745. Sammukheti a¹¹hateyyahatthappadesato anto µhita½ patta½. D³rasminti a¹¹hateyyaratanato parabh±ge antogabbhe v± uparip±s±de v± s±mantavih±re v±ti aµµhakath±ya½ vuttappak±re d³repi. Yattha katthaci vikappanak±lepi santikad³ravacanabhed± evameva yojetv± vattabb±. Vikappetu½ pana bah³nipi labbhat²ti gaŗµhipade vutta½. Aya½ nayoti ima½ patta½ paccuddhar±m²ti-±dinayo. 746. V±c±k±yavasena duvidhe adhiµµh±ne v±c±dhiµµh±na½ dassetv± k±y±dhiµµh±na½ dassetum±ha ±bhoganti-±di. ¾bhoganti ima½ patta½ adhiµµh±m²ti ±bhoga½. Manas±ti imin± na vacas±ti vutta½ hoti. K±yavik±rova k±yavik±raka½, hatthena phand±pan±dik±yakiriy±ti attho. Eteneva k±y±dhiµµh±na½ hatthena apattabbe d³re na k±tabbanti dasseti. 747-8. Jahati adhiµµh±nanti padacchedo. D±natoti ańńassa d±nena. Bhedakatoti bhijjanena. N±satoti pattas±mikassa k±lakiriy±ya. Vibbhamatoti sikkha½ apaccakkh±ya gihibh±v³pagamanena. Uddh±ratoti paccuddharaŗena. Paccakkhatoti sikkh±paccakkh±nena. Parivattanatoti liŖgaparivattanena. G±hatoti viss±saggahaŗena, acchinditv± gahaŗena ca. KaŖgusitthappam±ŗen±ti sattanna½ dhańń±na½ khuddakatarassa kaŖguno sitthappam±ŗena. Khen±ti mukhavaµµiy± dvaŖgulato heµµh± ±k±sapariy±yena chiddena. ¾ŗiy± v±ti ayomay±ya ±ŗiy± v±. 750-1. Maŗipattoti maŗin± kato. Ve¼uriyubbhavoti marakatamaŗimayo. Phalikubbhavoti phalikap±s±ŗena kato. K±camayoti k±camattik±mayo. Ka½samayoti ka½salohena kato. Tipumayoti k±¼atipumayo. S²samayoti setatipumayo. Vipall±sena ca vadanti. Sajjhumayoti rajatamayo. 752. Ghaµakaµ±hoti ghaµakap±la½. S²sakaµ±hoti chavas²sakap±la½. Tumbanti al±bu. Ass±ti ek±dasavidhassa pattassa. Anulomikanti akappiyavasena anuloma½. Tatth±ti tasmi½ ek±dasavidhe. Tambamaya½ lohamaya½ th±laka½ pana vaµµat²ti yojan±, pattoyeva na vaµµati, tambalohamay± th±lak± pana vaµµant²ti attho. 753. Taµµik±d²n²ti ±di-saddena vaµµak±d²na½ saŖgaho. Vaµµakanti ca a¹¹hacand±k±ro loh±dimayo bh±janiyaviseso. Puggalass±ti bhikkhussa. Gih² ca saŖgho ca gihisaŖgh±, tesa½ santak± gihisaŖghik±. 754. Ya½ kińci pattanti sattasu pattesu ya½ kińci patta½. Vodaka½ katv±ti vigatodaka½ katv±. Paµis±meyy±ti nikkhep±rahaµµh±ne nikkhipanavasena, thavik±ya pakkhipitv± bandhanavasena v± saŖgopeyya. 755. Ot±petunti ±tape, aggimhi v± t±petu½. Uŗheti tasmi½yeva uŗhe. Na nidahetabboti na jh±petabbo. S²s±panayanameva na vaµµat²ti na nidahetabboti attho adhikaniv±raŗeneva vińń±yati. 756. Mi¹¹hanteti mi¹¹hiy± ante. Paribhaŗ¹anteti pamukhe mah±mi¹¹hiy± ante. Vitthiŗŗeti antamaso dvipattamattok±savitth±reti keci. Żhapetu½ pana vaµµat²ti yojan±, valay±di-±dh±rena vin±pi µhapetu½ vaµµat²ti attho. Mi¹¹hiy± pamukhe mi¹¹hiy± ca kharabh³mipades±d²su ca valayamatthake µhapetu½ vaµµat²ti vadanti. 757. D±ru-±dh±raketi udukkhalasadise d±rumaye ±dh±re. Dve patte µhapetumpi vaµµat²ti pattamatthake aparass±pi pattassa µhapanavasena dve patte µhapetumpi vaµµati. Api-saddena ekasmi½ vattabbameva natth²ti dasseti. Ayameva nayoti dvepi patte µhapetu½ vaµµat²ti aya½ nayo. Daŗ¹abh³mi-±dh±rakes³ti ettha daŗ¹±dh±ro n±ma bah³hi daŗ¹ehi kato. Bh³mi-±dh±rako n±ma bh³miya½ kato ±lav±lavalay±k±ro siliµµh±dh±ro. Dantavettalat±dimayo bh³mi-±dh±rakoti keci. 758-9. Taµµik±y±ti t±lapaŗŗ±d²hi katataµµik±ya. Potthaketi makaciv±kamaye v± rukkhav±kamaye v± attharaŗe. Kaµas±raketi t±lapaŗŗ±d²hi v²te attharaŗe. Paribhaŗ¹akat±y±ti katagomayaparibhaŗ¹±ya. Api-saddena sudh±kamma½ katv± p±s±ŗena gha½sitv± maµµhakat±ya bh³miy± vattabbameva natth²ti dasseti. V±luk±su v±ti le¹¹up±s±ŗasakkharakap±l±di-amiss±su saŗhasukhumav±luk±s³ti vutta½ hoti. Tenev±ha tath±r³p±s³ti-±di. Rajamhi santepi asantepi visu½yeva kharabh³miy± na µhapetabbanti vuttatt± saraj±y±ti imin± rajokiŗŗa½ saŗhabh³mim±ha. Kharabh³miy±ti pharusabh³miy±. 760. Laggetunti olambetu½. Daŗ¹akoµiy±, n±gadantakoµiy± ca pattamukhena pakkhipitv± µhapanampi laggana½ n±ma. ChattaŖkamańcap²µhes³ti chatte, aŖke, mańcap²µhe ca. 761. Aµan²s³ti aŖgesu. Bandhitv±ti thavik±ya a½savaddhanak±din± yena kenaci bandhitv±. Olambetump²ti laggetumpi. Żhapetu½ upar²ti padacchedo. 762. Mańcap²µhaµµaketi mańcap²µhesu µhapitapatt± yath± na patanti, tath± aµanimatthake d±run± parikkhepe kate mańcap²µhaµµak± n±ma honti, t±dise mańcap²µhaµµake µhapetu½ vaµµat²ti attho. Bhattap³rop²ti bhattassa p³ropi. Api-saddena y±gutelaparip³ritass±pi saŖgaho. Tucchapatte vinicchayo yath±vuttoyeva. P³raŗa½ p³ro, bhattassa p³ro bhattap³ro.
Tibh±ŗav±ravaŗŗan± niµµhit±.
763. Kav±µanti dv±rakav±µaphalaka½. Sen±sane dv±rakav±µav±tap±nakav±µ±d²ti-±d²su dv±raphalaka½ kav±µanti hi vutta½. Na paŗ±meyy±ti na n±meyya na c±leyya, na ca pidaheyy±ti attho. Patta½ hatthe yassa so pattahatthoti bhinn±dhikaraŗoya½ b±hiratthasam±so vajirap±ŗ²ti-±d²su viya. Paŗ±meyya ass±ti padacchedo.