640. Id±ni vińń±pane ca adhiv±sane ca ubhayattheva niyama½ dassetu½ “sace t²ŗi naµµh±ni honti, dve s±ditabb±ni. Dve naµµh±ni, eka½ s±ditabba½. Eka½ naµµha½, na kińci s±ditabban”ti (p±r±. 524) padabh±jane vuttavinicchaya½ dassetum±ha “yass±”ti-±di. “Yassa t²ŗipi naµµh±ni, dve v± naµµh±ni, eka½ v± naµµhan”ti sambandhitv± yath±kkama½ “tena dve s±ditabb±ni, eka½ s±ditabba½, na kińcipi s±ditabban”ti yojan± k±tabb±. Yassa t²ŗipi c²var±ni naµµh±ni, bahu ca diyyati, tena dveyeva c²var±ni s±ditabb±ni. Dve c²var±ni naµµh±ni, eka½ s±ditabba½. Ekańce naµµha½, na s±ditabba½, avasiµµha½ pacch± dhammena samena laddhan²h±rena gahetabbanti attho. Yath±ha aµµhakath±ya½ “sesa½ sabh±gaµµh±nato pariyesissat²”ti. “Bhikkhuniy± pana pańcasupi naµµhesu dve s±ditabb±ni, cat³su naµµhesu eka½ s±ditabba½, t²su naµµhesu kińci na s±ditabban”ti (p±r±. aµµha. 2.522-524) aµµhakath±ya½ vutta½.
641-2. Sesaka½ ±harantassa an±patt²ti ń±tabbanti yojan±. Evamuparipi yojetabba½. C²vara½ yojetv± atireka½ vattha½ pacc±haritv± “dass±m²”ti bahumpi gahetv± gacchantassa an±patt²ti attho. Atirekampi tumheyeva gaŗhath±ti dinna½ gaŗhatopi an±patti. Na acchinnak±raŗ± dinneti yojan±, acchinnac²varabh±va½ anuddissa bah³na½ c²var±na½ gahaŗanimitten±pi an±patt²ti attho. Evameva “na naµµhak±raŗ± dent²”ti idampi dassitameva. Acchinnac²vare niss±ya tatuttaric²varavińń±panavatthumhi imassa sikkh±padassa pańńattatt± an±pattiv±re “ańńassatth±y±”ti na gahita½.

Tatuttarikath±vaŗŗan±.

643. Kaly±ŗakamyat±het³ti sundarassa mahagghassa k±mata½ paµicca c²vare vikappana½ ±pajjeyy±ti yojan±, “k²disena te bhante c²varena attho”ti pubbe appav±rito “±yata½ v± hotu vitthata½ v± appita½ v± saŗha½ v±”ti (p±r±. 529) padabh±jane vuttavisiµµhakappa½ adhikavidh±na½ karot²ti attho. Tassa l±bh± nissaggiya½ bhaveti tath± appav±ritena hutv± katena adhikavidh±nena nipphannac²varassa l±bhappayogena dukkaµanissaggiyap±cittiy± honti.
644. Mahaggha½ …pe… vińń±pet²ti v²sati-agghanaka½ c²vara½ d±tuk±mamhi up±sake, “ala½ mayha½ etena, dasagghanaka½ v± appagghanaka½ v± deh²”ti vadati.
645. “ѱtake ańń±tisańńiss±”ti padacchedo.

Paµhamopakkhaµakath±vaŗŗan±.

646. Paµhamasikkh±pade ekena up±sakena p²¼± laddh±, idha dv²h²ti ettaka½ n±n±karaŗa½. Sesa½ paµhamasikkh±padasadisamev±ti ±ha “dutiyo…pe… vinicchayo”ti. Upakkhaµapadena lakkhita½ sikkh±pada½ upakkhaµa½, dutiyańca ta½ upakkhaµańc±ti dutiyopakkhaµa½, tasmi½ dutiyopakkhaµe. Ass±ti dutiyopakkhaµassa.

Dutiyopakkhaµakath±vaŗŗan±.

647. Rańń± v±ti r±jato v±. R±jato bhogga½ bhuńjitabba½ assa atth²ti “r±jabhoggo”ti vutto, r±jato bhattavettanal±bhito yato kutoci d±yak± ±bhatanti sambandho. Na ca vaµµat²ti ettha “nissaggiyap±cittiyabh±vato”ti ajjh±haritabba½. Idha uttarikaraŗ²ya½ “tikkhattun”ti-±dig±th±ya (vi. vi. 671) vakkhati.
648. C²varacet±pannavasena adhigatarajat±di yena kenaci pariy±yen±pi na s±ditabbanti dassetum±ha “rajata½ v±”ti-±di. Dhavalasabh±vat±ya r±jat²ti rajata½, sajjhu. J±ta½ r³pa½ vaŗŗ±yatanametass±ti j±tar³pa½, suvaŗŗa½. Kińc²ti appamattakampi. Attano v± atth±ya parassa v± atth±ya diyyam±na½ kińci gaŗhitu½ na vaµµat²ti yojan±.
649. Attano paµiggahaŗe ±pattiy± r³piyagahaŗasikkh±pade vakkham±natt± ańńassa atth±ya gahaŗe ±pattidassanattham±ha “ańńassatth±y±”ti-±di. Tattha ańńassatth±y±ti ańńassa puggalassa, gaŗassa, saŖghassa, cetiyassa, navakammassa v± atth±ya. Niddiµµhanti ±haritv± “ima½ gaŗhath±”ti vutta½ rajata½, j±tar³pa½ v± ańńa½ v± ya½ kińci nissaggiyadukkaµavatthu½ paµiggaŗhato tassa bhikkhuno dukkaµa½ hot²ti mah±paccariya½ vuttanti yojan±.
650-1. Vuttamevattha½ sar³pato vibh±vetum±ha “netv±”ti-±di. Netv±ti ±netv±. Akappiya½ bhaŗ¹anti “rajata½ j±tar³pa½ v±”ti yath±vuttameva akappiyabhaŗ¹a½. Itthanti vakkham±nappak±rena. Na ca vaµµat²ti ettha ca-k±rena vaµµati c±ti anuńń±ta½ katanti. Yath±ha aµµhakath±ya½–
“Sace pana ‘nayida½ bhikkh³na½ sampaµicchitu½ vaµµat²’ti paµikkhitte ‘va¹¹hak²na½ v± kammakar±na½ v± hatthe bhavissati, kevala½ tumhe sukatadukkaµa½ j±n±th±’ti vatv± tesa½ hatthe datv± pakkamati, vaµµati. Ath±pi ‘mama manuss±na½ hatthe bhavissati, mayhameva v± hatthe bhavissati, kevala½ tumhe ya½ yassa d±tabba½, tadatth±ya peseyy±th±’ti vadati, evampi vaµµat²”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539).
652. Vih±rass±ti ettha “navakammass±”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539) aµµhakath±ya½ vuttatt± vattabba½ g±th±bandhavasena na vutta½.
654. Rajata½ j±tar³pa½ v± saŖghass±ti ettha “catt±ro paccaye paribhuńjath±ti dinnan”ti seso. Yath±ha aµµhakath±ya½ “sace pana koci bahumpi hirańńasuvaŗŗa½ ±netv± ‘ida½ saŖghassa dammi, catt±ro paccaye paribhuńjath±’ti vadati, ta½ ce saŖgho sampaµicchati, paµiggahaŗepi paribhogepi ±patt²”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539). Eva½ ±bhata½ tasmi½ saŖghe yo koci bhikkhu “nayida½ kappat²”ti sace paµikkhipati, “aya½ saŖghassa l±bhantar±ya½ karot²”ti vadantasseva ±patti hoti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “yo hi ta½ codeti, sveva s±pattiko hoti, tena pana ekena bah³ an±pattik± kat±”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539). Idha sveva s±pattikoti ettha “dukkaµ±pattikoti vutta½ hot²”ti gaŗµhipade vutta½. Imiss± g±th±ya “saŖghass±”ti alikhitv± “bhikkhuno”ti ca likhanti, ta½ na sundara½. Id±ni dassita-aµµhakath±p±µhe “saŖgho sampaµicchat²”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539) vuttatt± “saŖghass±”ti p±µho sundaro.
655. Ta¼±kass±ti v±piy±. Sassuppattinid±nato ta¼±ka½ khetta½, tato tassa gahaŗa½ v± paribhogo v± na ca vaµµat²ti yojan±. Ta¼±kassa c±ti ettha ca-k±rena khettavatthu saŖgahita½. Na ca vaµµat²ti ettha cak±rena vaµµati c±ti dassita½ hoti.
656. Ta½ katamanti ±ha “catt±ro”ti-±di. Sabbamp²ti ta¼±kapokkharaŗikhett±di sabbampi.
658-9. Aparicchinnabh±gasminti “imasmi½ bh³mibh±ge katassa kammehi ettako bh±go deyyo”ti eva½ pubbe aniyamita-±ye bh³mibh±ge. Akatapubba½ navasassa½ n±ma. Ettaka½ bh±ga½ deth±ti ettaka½ kah±paŗabh±ga½ detha. Uµµh±pet²ti upp±deti.
“Kasatha vapath±”ti akappiya½ v±ca½ vatv±ti yojan±. Vapath±ti c±ti ettha ca-saddo idha avutta½ ta½kattuyogak±le vuccam±na½ akappiyavacanantara½ samuccinoti. Upp±ditańc±ti ettha ca-saddo kah±paŗa½ samuccinoti. Sabbanti tath± upp±ditakah±paŗańca eva½ akappiyavoh±rena upp±ditańc±ti sabba½.
660. Kasath±dika½ vacana½ avatv± “ettik±ya bh³miy± ettako n±ma bh±go”ti bh³mi½ yo ca patiµµh±peti, tassevetamakappiyanti vakkham±nena yojetabba½. Ca-saddo “yo pan±”ti vakkham±napuggalantar±pekkho.
661-2. Bh³miy± sayameva pam±ŗassa j±nanattha½ t³ti yojan±, “ettake bh³mibh±ge amhehi sassa½ kata½, ettaka½ n±ma bh±ga½ gaŗhath±”ti kasakehi vutte tesa½ vacana½ asaddahitv± sayameva khettabh³miy± pam±ŗa½ ń±tuk±mat±y±ti attho. Tu-saddo imameva visesa½ joteti. Yo pana min±ti, tassevetamakappiyanti vakkham±nena yojetabba½. Rajjuy±pi ca daŗ¹en±ti ettha p±den±pi minitu½ na vaµµat²ti vadanti. “Rakkhat²”ti-±dikiriy±padehipi evameva yojetabba½.
Khale µhatv± rakkhat²ti dhańńakaraŗe µhatv± ańńe gaŗhitu½ adatv± p±leti. Katha½ rakkhitu½ vaµµati, katha½ rakkhitu½ na vaµµat²ti? Ta½ pana v²hi½ “ida½ v± ettaka½ v± m± gaŗha, ida½ gahetu½ na labbhat²”ti v± “ito apanehi, idha puńja½ karoh²”ti v± evam±din± payogena ce rakkhati, ta½ akappiya½. Sace “mayi µhite rakkhita½ hot²”ti rakkhati, gaŗhante v± passitv± “ki½ karoth±”ti bhaŗati, vaµµati. R³piyapaµiggahaŗasikkh±pade dv±ra½ pidahitv± rakkhantena vasitabbanti hi vuttanti gaŗµhipade vuttanayena veditabbo. Ańńasmimpi gaŗµhipade vutta½ “thenetv± gaŗhante sati eta½ bho pavatti½ bhikkhusaŖghassa ki½ ±rocess±m²ti paµipucchitu½ vaµµat²ti vadant²”ti. N²har±pet²ti etth±pi sace pariy±yena vadati, vaµµat²ti vadanti. Tassevetamakappiyanti ida½ khettaminan±di½ karontena laddhabbato ańńassa abhinavupp±ditassa abh±v± ańńesa½ vaµµat²ti dv²su gaŗµhipadesu vutta½.
663. “Ettakehi v²h²hi ida½ ±harath±”ti vutt± sace ±harant²ti yojan±. Ettha “tassevetamakappiyan”ti ida½ dhańńassa vic±ritatt± vutta½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “tasseva akappiya½. Kasm±? Dhańńassa vic±ritatt±”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539).
664. Hirańńen±ti kah±paŗena. “Tamakappiyan”ti ida½ kah±paŗ±na½ vic±ritatt± vutta½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “sabbesa½ akappiya½. Kasm±? Kah±paŗ±na½ vic±ritatt±”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539).
665. Pesak±rakad±sa½ v±ti pesak±rakasaŖkh±ta½ d±sa½ v±, pesak±ro tantav±yo. ¾r±mik±na½ n±mena denteti “±r±mika½ dammi, veyy±vaccakara½ damm²”ti-±din± nayena dente.
666. Kh²ra½ dadhi takka½ sappi navan²tanti pańcagoras±.
667. Ajik±d²s³ti ±di-saddena mahisa½ saŖgaŗh±ti.
669. Paµisiddhep²ti paµikkhittepi. M³la½ datv±ti kappiyabhaŗ¹am³la½ datv±. Kukkuµ±dayo pana “sukhena vasant³”ti arańńeyeva vissajjetabba½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “kukkuµas³kare ‘sukha½ j²vant³’ti arańńe vissajjetu½ vaµµat²”ti (p±r±. aµµha. 2.538-539). S³karamay³r±d²supi laddhesu tesa½ anur³peyeva visaye vissajjetabb±.
671. “Tikkhattun”ti-±dig±th±ya ko sambandho? “Rańń± v± r±jabhoggen±”ti-±dig±th±ya saŖgahitanayena r±jar±j±maccabr±hmaŗagahapat±d²su yena kenaci attan± v± c²varacet±pannena c²vara½ cet±petv± “itthann±ma½ bhikkhu½ c²varena acch±deh²”ti vatv± ta½ c²varacet±pannasaŖkh±ta½ c²varam³la½ datv± pahitad³tena v± bhikkhu½ upasaŖkamitv± “ida½ kho bhante ±yasmanta½ uddissa c²varacet±panna½ ±bhata½, paµiggaŗh±tu ±yasm± c²varacet±pannan”ti yadi vucceyya, bhikkhun± “na kho maya½ ±vuso c²varacet±panna½ paµiggaŗh±ma, c²varańca kho maya½ paµiggaŗh±ma k±lena kappiyan”ti vutte sace tena “atthi pan±yasmato koci veyy±vaccakaro”ti vutte c²varatthikena bhikkhun± “eso kho ±vuso bhikkh³na½ veyy±vaccakaro”ti ±r±mike v± up±sake v± dassite yadi so tassa attan± ±haritv± “imassa bhikkhuno c²varena atthe sati imin± c²vara½ cet±petv± acch±deh²”ti vatv± ta½ bhikkhu½ upasaŖkamitv± “ya½ kho bhante ±yasm± veyy±vaccakara½ niddisi, sańńatto so may±, upasaŖkamatu ±yasm± k±lena, c²varena ta½ acch±dessat²”ti yadi vadeyya, tena c²varatthikena bhikkhun± ki½ k±tabbanti bhagavat± vuttanti ±h±ti ayamimiss± g±th±ya sambandho.