Aµµhakath±ya½ “udositoti y±n±d²na½ bhaŗ¹±na½ s±l±”ti (p±r±. aµµha. 2.482-487) vuttasar³pa½ udosita½ n±ma. “Aµµoti paµir±j±dipaµib±hanattha½ iµµhak±hi kato bahalabhittiko catupańcabh³miko patissayaviseso”ti (p±r±. aµµha. 2.482-487) vuttasar³po aµµo n±ma. “M±¼oti ekak³µasaŖgahito caturassap±s±do”ti (p±r±. aµµha. 482-487) vutto ekakaŗŗikasaŖgahito caturassageho m±¼o n±ma. P±s±doti d²ghap±s±do. Hammiyanti muŗ¹acchadanap±s±do. N±v±ti y±nappatti. Satthanti jaŖghasatthasakaµasatthavasena duvidho janasam³ho, so ca niviµµh±niviµµhavasena pacceka½ duvidho. Tattha niviµµhe vati-±diparikkhepopi hoteva.
Khettanti yavakhett±dikhetta½. Dhańńakaraŗa½ khala½. ¾r±mo pupph±r±mo, phal±r±mo ca. Vih±roti ekampi sen±sana½ vuccati. “Rukkho n±ma ya½ majjhantike k±le samant± ch±y± pharat²”ti (p±r±. 494) vuttappam±ŗaparicchanno rukkho. Ajjhok±so n±ma sattabbhantaro, so vińc±µavi-±di-ag±mak±rańńe ca macchabandh±na½ agamanapathe samuddad²pe ca labbhati. Macchabandh±na½ agamanapatho n±ma udakapiµµhiy± gantv± puna tadaheva geha½ ±gantu½ asakkuŗeyyat±ya d³ro samuddappadeso vuccati.
Aya½ g±m±diko pacceka½ ek³pac±ro, n±n³pac±roti duvidho. Tattha ajjhok±sa½ vin± g±m±diko ta½ta½r±j±dis±mikakul±na½ ekatthan±natthavasena ekakulasantako ce hoti, ek³pac±ro. N±n±kulasantako ce, n±n³pac±ro hoti. Vuttańheta½ “g±mo ek³pac±ro n±ma ekakulassa g±mo hot²”ti-±di (p±r±. 478). Aµµhakath±yampi vutta½ “ekakulassa g±moti ekassa rańńo v± bhojakassa v± g±mo”ti ca “n±n±kulassa g±moti n±n±r±j³na½ v± bhojak±na½ v± g±mo ves±l²kusin±r±disadiso”ti (p±r±. aµµha. 2.479) ca.
Ekakulena k±r±pito vih±ro ek³pac±ro, n±n±kulehi k±r±pito n±n³pac±ro hoti. Yath±ha gaŗµhipade “vih±re ekakulan±n±kulavoh±ro k±r±pak±na½ vasena vutto”ti. Ajjhok±se pana upac±rabhedo abbhantaravasena veditabbo. Vuttańceta½ p±¼iya½ “ajjhok±so ek³pac±ro n±ma ag±make arańńe samant± sattabbhantar± ek³pac±ro. Tato para½ n±n³pac±ro”ti. Idha eka½ abbhantara½ aµµhav²satiratana½ hoti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “eka½ abbhantara½ aµµhav²satihatthan”ti (p±r±. aµµha. 2.489). Eva½ saŖkhepato vuttasar³pappabhed±ni pannarasa µh±n±ni dassetum±ha “g±m±d²su padesesu tipańcas³”ti. Ayamettha saŖkhepo, vitth±ro pana p±¼i-aµµhakath±vaŗŗanato veditabbo.
“Tic²varena vippav±seyy±ti saŖgh±µiy± v± uttar±saŖgena v± antarav±sakena v±. Antog±me c²vara½ nikkhipitv±”ti (p±r±. 476, 478) vacanato ettha tic²varanti tiŗŗa½ c²var±namańńatarameva c²vara½ vattabba½. Ekarattanti vippav±sakiriy±ya accantasa½yoge upayogavacana½. Api-saddena ki½ pana diratt±dikanti dasseti.
SaŖghasammutiy± vin±ti tic²vara½ pariharitu½ asamatthena gil±nena bhikkhun± saŖgha½ vanditv± ukkuµika½ nis²ditv± ańjali½ paggayha “aha½ bhante gil±no, na sakkomi tic²vara½ ±d±ya pakkamitu½, soha½ bhante saŖgha½ tic²varena avippav±sasammuti½ y±c±m²”ti tikkhattu½ y±citena saŖghena tassa ńattidutiy±ya kammav±c±ya dinna½ avippav±sasammuti½ vin±ti vutta½ hoti. Tath± laddhasammutikassa gil±nassa bhikkhuno tasmi½ gelańńe av³pasante v± v³pasantepi c²varanikkhepaµµh±na½ ±gamanak±le v± uppanne ańńepi roge av³pasante t±yayeva sammutiy± na doso.
603. Bhikkhunoti aladdhasammutikassa bhikkhuno. Tena c²varena. Vippavatthu½ na vaµµat²ti vin± vasitu½ na vaµµati. Ki½ vutta½ hoti? “Ekakulassa g±mo hoti parikkhitto ca, antog±me c²vara½ nikkhipitv± antog±me vatthabba½. Aparikkhitto hoti, yasmi½ ghare c²vara½ nikkhitta½ hoti, tasmi½ ghare vatthabba½, hatthap±s± v± na vijahitabba½. N±n±kulassa g±mo hoti parikkhitto ca, yasmi½ ghare c²vara½ nikkhitta½ hoti, tasmi½ ghare vatthabba½ sabh±ye v± dv±ram³le v±, hatthap±s± v± na vijahitabban”ti-±din± (p±r±. 478) nayena p±¼iy± vuttaµµh±nato bahi aruŗa½ uµµh±petu½ na vaµµat²ti vutta½ hoti.
Imasmi½ p±µhe “parikkhitto”ti ida½ p±k±rena v± vatiy± v± parikh±ya v± parikkhitta½ sandh±ya vutta½. Hatthap±s± v±ti ettha hatthap±s± n±ma a¹¹hatiyaratana½ hoti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “ta½ ghara½ samantato hatthap±s± na vijahitabba½, a¹¹hateyyaratanappam±ŗ± pades± uddha½ na vijahitabbanti vutta½ hot²”ti (p±r±. aµµha. 2.477-478).
Vippavasantassa ko dosoti ±ha “hoti…pe… aruŗuggame”ti. Anuńń±taµµh±nato hi bahi c²varena vin± aruŗa½ uµµh±pentassa ta½ c²vara½ nissajjitabba½ hoti, ta½hetuk± p±cittiy±pattipi hot²ti attho. Teneva vakkhati “nissajjitv±…pe… vińńun±”ti.
604. Nh±yantassev±ti c²varassa hatthap±sato d³re nah±yantasseva, an±dare s±mivacana½.
606. Acchinna½ vilutta½ c²vara½ yassa so acchinnac²varo, bhikkhu, tassa µh±na½ acchinnac²varaµµh±na½, tasmi½.
607. Niv±setv±ti ettha “antarav±sakan”ti ca gahetv±ti ettha “itar±n²”ti ca seso. Idańca gantabbaµµh±ne, ±sanne magge ca manussasamb±dhe asati kattabbadassana½. Itarattha niv±setv±, p±rupitv± ca saŖgh±µi½ a½se katv±va gantabba½ hoti. Vih±re sabh±gesu alabbham±nesu ±sanas±lampi gantv± sabh±gassa santike vinayakamma½ kattabbanti aµµhakath±ya½ (p±r±. aµµha. 2.495 atthato sam±na½) vutta½. “Nissajjitv±”ti imin± “ida½ me bhante c²vara½ rattivippavuttha½ ańńatra bhikkhusammutiy± nissaggiya½, im±ha½ saŖghassa nissajj±m²”ti saŖghe v± “ida½ me bhante c²vara½…pe… aha½ ±yasmant±na½ nissajj±m²”ti tiŗŗa½, dvinna½ v± santike v± “ida½ me ±vuso…pe… im±ha½ ±yasmato nissajj±m²”ti ekassa santike v± vatv± nissajjitv±ti vutta½ hoti. Vińńun±ti eva½ nissaggiyavatthunissajjan±din±nappak±ravidhij±nanakena ń±ŗavat±ti attho.
608. Ta½ nissaggiyac²vara½.
609. “Adentassa ca nissaµµha½ dukkaµan”ti imin± “byattena bhikkhun± paµibalena ±patti paµiggahetabb±, nissaµµhac²vara½ d±tabban”ti vuttatt± ima½ vidhi½ j±nanat±ya byattena yath±vidhi½ k±tu½ samatthat±ya paµibalena khandhake (c³¼ava. 239) ±gatanayena ±patti½ paµiggahetv± nissaµµhac²vara½ hatthena gahetv± nis²d±petv± sace saŖgho hoti, “suŗ±tu me bhante saŖgho, ida½ c²vara½ itthann±massa bhikkhuno nissaggiya½ saŖghassa nissaµµha½, yadi saŖghassa pattakalla½, saŖgho ima½ c²vara½ itthann±massa bhikkhuno dadeyy±”ti, sace tayo honti, “suŗantu me ±yasmant±, ida½ c²vara½ itthann±massa bhikkhuno nissaggiya½ ±yasmant±na½ nissaµµha½, yad±yasmant±na½ pattakalla½, ±yasmant± ima½ c²vara½ itthann±massa bhikkhuno dadeyyun”ti, sace ekako hoti, “ima½ c²vara½ ±yasmato damm²”ti d±tabba½, nissaµµhac²vara½ “attanoyeva dinnan”ti suddhasańń±ya gahetv± adentassa dukkaµa½ hot²ti vutta½ hoti.
Tassa santakabh±va½ ńatv± lesena vilumpantassa pana bhaŗ¹agghavasena dukkaµathullaccayap±r±jik±pattiyo honti. Yath±ha aµµhakath±ya½ “tassa santakabh±va½ pana ńatv± lesena acchindanto bhaŗ¹a½ aggh±petv± k±retabbo”ti (p±r±. aµµha. 2.469). Pariy±putanti “na bhikkhave nissaµµhac²vara½ na d±tabba½, yo na dadeyya, ±patti dukkaµass±”ti (p±r±. 470) p±¼iya½ vuttanti attho.
610-1. There dahare c±ti etesu ubhosupi magga½ gacchantes³ti yojan±. “There”ti imin± anissitabh±vam±ha, “dahare c±”ti imin± nissitabh±va½. Oh²neti osakkite. Sace so thero nissay±cariyo bhaveyy±ti adhipp±yen±ha “garun”ti. Tasmi½ dahare. Vatthanti tassa hatthe µhitac²vara½. Na passambhat²ti dhuranikkhepa½ akatv± gamane sa-uss±hatt± nissayapaµippassaddhi na hot²ti adhipp±yo. Teneva “muhuttan”ti-±dim±ha.
614. Paccuddh±re antoyev±ruŗeti imin± sambandho, daharabhikkhuno d³rabh±vańca aruŗuggamanańca ńatv± c²varassa anissaggiyattha½ tassa hatthe µhitabh±va½ sallakkhetv± pur±ruŗ± paccuddhareti attho. Vissajjet²ti ańńassa deti. Vinassat²ti cor±d²hi nassati.

Dutiyakathinakath±vaŗŗan±.

616. Ak±lac²varanti “ak±lac²vara½ n±ma anatthate kathine ek±dasam±se uppanna½, atthate kathine sattam±se uppanna½, k±lepi ±dissa dinnan”ti (p±r±. 500) vacanato anatthatakathine vih±re “c²varam±so”ti yo pubbakattikak±¼apakkhap±µipadato paµµh±ya y±va aparakattikapuŗŗam², t±va m±so vuccati, tato paresu ek±dasasu m±sesu uppannańca atthatakathine vih±re yo c²varam±so, hemant± ca catt±ro m±s±ti pańcam±sato bahi sattasu m±sesu uppannańca atthatakathine pańca m±s± yath±paricchinnak±le saŖghassa ca “ida½ ak±lac²vara½ damm²”ti puggalassa ca “ida½ tuyha½ damm²”ti dinnańceti ida½ ak±lac²varanti attho. “Uppannan”ti seso, “uppajjeyya saŖghato v± gaŗato v± ń±tito v± mittato v± pa½suk³lato v± attano v± dhanen±”ti (p±r±. 500) vacanato saŖghassa v± “ida½ suttantikagaŗassa dema, ida½ ±bhidhammikagaŗassa dem±”ti-±din± nayena gaŗassa v± dinnato attano vassaggena v± ń±ti-±dito v± sus±n±dipa½suk³lakhettato v± attano santakena suttakapp±s±dikappiyavatthuto v± uppannac²varanti attho.
M±saparama½ nikkhipeti m±so parama½ pam±ŗa½ etassa nikkhipanass±ti m±saparama½, nikkhipananti kiriy±visesana½ k±tabba½, m±saparama½ nikkhipana½ kareyy±ti vutta½ hoti. “¾kaŖkham±nena bhikkhun± paµiggahetabba½, paµiggahetv± khippameva k±retabba½, no cassa p±rip³r², m±saparama½ tena bhikkhun± ta½ c²vara½ nikkhipitabba½ ³nassa p±rip³riy±”ti (p±r±. 500) vacanato eva½ uppanna½ c²vara½ icchantena paµiggahetv± sace pahoti, das±hamanatikk±metv± k±retabba½. Sace nappahoti, ³nassa parip³raŗattha½ m±saparama½ µhapetabbanti attho.
Kad± eva½ nikkhipitabbanti ±ha “sati pacc±s±y±”ti, “pacc±s± hoti saŖghato v± gaŗato v± ń±tito v± mittato v± pa½suk³lato v± attano v± dhanen±”ti (p±r±. 500) vuttasaŖgh±dito attano vassagg±dito labheyya, tena “imassa ³ne paripuŗŗe k±ress±m²”ti pacc±s±ya sati eva½ nikkhipitabbanti attho. Tato uddha½ µhapetu½ na vaµµat²ti m±sato atirekak±la½ nikkhipitu½ na vaµµati, nissaggiyap±cittiya½ hot²ti attho.
Yadi eva½ “tadahuppanne m³lac²vare pacc±s±c²vara½ uppajjati, das±h± k±retabba½…pe… v²se uppanne m³lac²vare pacc±s±c²vara½ uppajjati, das±h± k±retabban”ti (p±r±. 500) kasm± ±h±ti? Pacc±s±c²varassa dasadivase atikkamma µhapetu½ ayuttatt±, m³lac²varassa taggatikatt± eva½ vutta½. Yath±ha aµµhakath±ya½ “m³lac²varassa uppannadivasato y±va v²satimo divaso, t±va uppanna½ pacc±s±c²vara½ m³lac²vara½ attano gatika½ karot²”ti (p±r±. aµµha. 2.500).