Parikkh±raco¼a½ k±tumpi vaµµat²ti baddhas²mato bahi vasantena ekakena tec²varikena anto-aruŗe asatiy± t²su c²varesu hatthap±se akatesu nissaggiya½ p±cittiya½ hot²ti, vinayakamma½ k±tu½ sabh±gapuggal±na½ dullabhatt± ca sukhaparih±rattha½ t²su eka½ v± sabb±ni eva v± tic²varan±mena kat±dhiµµh±n±ni paccuddharitv± parikkh±raco¼an±mena adhiµµh±tumpi vaµµat²ti vutta½ hoti. Eva½ aggahetv± sace tic²vara½ parikkh±raco¼±dhiµµh±na½ labheyya, udositasikkh±pade parih±ro niratthako bhaveyy±ti (p±r±. aµµha. 2.469) vutta½ mah±padumattherassa mata½ dassetum±ha eva½ cudositeti-±di. Eva½ ceti eva½ tic²vara½ parikkh±raco¼a½ adhiµµhahitv± pariharitu½ vaµµati ce. Udositeti imassa sikkh±padassa anantare dutiyakathinasikkh±pade. Vutto parih±roti ekakulassa g±mo hoti parikkhitto ca. Antog±me c²vara½ nikkhipitv± antog±me vatthabbanti-±din± (p±r±. 478) nayena padabh±jan±vas±ne vutto, idha ca g±m±d²su padeses³ti-±din± nayena anantara½ vakkham±no tic²varassa pariharaŗavidhi. Niratthakoti parikkh±raco¼an±mena adhiµµhitac²varassa tena vidhin± tic²vara½ apariharantass±pi bhikkhuno an±pattibh±vato nippayojanoti attho. 590. Tappariharitum±ha naicc±di. Na niratthakoti yojan±. Hetu½ dassetum±ha tec²varikassev±ti-±di. Yo tic²varan±mena adhiµµh±na½ apaccuddharitv± sati½ upaµµhapetv± anto-aruŗe c²vara½ hatthap±sato amocetv± aruŗa½ uµµh±peti, t±disassa tec²varikasseva tasmi½ sikkh±pade udositaparih±rassa bhagavat± desitatt±ti attho. Yasm± t±disasseva tec²varikassa udositasikkh±pade parih±ro vutto, tasm±. Ta½ sabbamp²ti ta½ navavidha½ sabbampi c²vara½. Parikkh±raco¼ass±ti parikkh±raco¼an±mena adhiµµhahitv± c²vara½ paribhuńjituk±massa parikkh±raco¼an±mena adhiµµh±tu½ vaµµati. 591. Imin± udositaparih±rassa aniratthakabh±va½ s±dhetv± id±ni tic²vara½ parikkh±raco¼an±men±pi adhiµµh±tu½ vaµµat²ti imassa adhikatthassa mah±k±ruŗikena anuńń±tabh±ve kiriyantar±nuj±nanasaŖkh±ta-adhikavacanassa ń±pakahetubh±va½ dassetum±ha adhiµµhet²ti-±di. Imasmi½yeva sikkh±pade an±pattiv±re an±patti antodas±ha½ adhiµµheti, vikappet²ti p±µhe an±pattibh±ve adhiµµhet²ti ettakeneva pariyatte (p±r±. 469) vikappet²ti kiriyantar±nuj±nanena pak±rantaren±pi doso natth²ti adhipp±yassa vińń±pitatt±ti attho. 592. Eva½ karontass±ti tic²varan±mena adhiµµh±na½ paccuddharitv± parikkh±raco¼an±mena adhiµµhahantassa. Id±ni atippasaŖga½ dassetuk±massa codakassa adhipp±ya½ dassetum±ha evanti-±di. M³l±dhiµµh±na½ pah±ya k±tabbappak±rantarass±pi vijjam±natt± tic²vara½ paccuddharitv± mukhapuńchan±dika½ katv± adhiµµhahatopi doso na siy±ti kasm± n±pajjat²ti attho. Na-iti atippasaŖganiv±raŗe. 593. Kiccavidh±natoti tesa½ mukhapuńchan±d²na½ attano attano kiccassa s±dhanato, t±disa½ kiccavises±pekkha½ vin± ta½ta½n±mena adhiµµh±tu½ na yujjat²ti adhipp±yo. Akiccass±ti mukhapuńchan±dikiccarahitassa. Adhikass±ti paccuddharitv± paµhama½ adhiµµh±nassa vijahitatt± atirekassa. Ass±ti tic²varassa. Adhiµµh±na½ tu yujjat²ti das±ha½ anatikkamitv± parikkh±raco¼an±mena adhiµµh±na½ pana yujjati. 594. Nidh±nassa mukha½ up±yoti nidh±namukha½, antarav±sak±dita½ta½c²varan±mena adhiµµh±nato atireka½ ya½ kińci c²vara½ yath± µhapita½ ±patti½ na karoti, tath± nidh±nassa up±yoti attho. Eta½ parikkh±raco¼±dhiµµh±na½. Mah±paccariyanti br±hmaŗatissabhaye bhikkhusaŖgha½ jambud²pa½ netu½ sakkassa dev±namindassa ±ŗattiy± visukammena nimmitamah±paccariya½ nis²ditv± likhitatt± ta½n±mak±ya½ vinayaµµhakath±ya½, mah±paccariy±dis³tipi likhanti. 595. Parikkh±raco¼an±mena adhiµµh±navidh±nassa vuttappam±ŗa½ katamanti ±ha c²varanti-±di. Nid±ne uppattitoti padacchedo. C²vara½ paripuŗŗanti nid±ne tic²vara½ sampuŗŗa½ vijjati, idamatirekac²vara½ ki½ k±tabbanti bhikkh³hi bhagavato ±rocitavatthumhi Uppattitoti parikkh±raco¼±dhiµµh±nassa uppannatt±, anuńń±tatt±ti attho. Tena kho pana samayena bhikkh³na½ paripuŗŗa½ hoti tic²vara½, attho ca hoti pariss±vanehipi thavik±hipi. Bhagavato etamattha½ ±rocesu½. Anuj±n±mi bhikkhave parikkh±raco¼akanti (mah±va. 357) ettha p±¼iya½ eva½ vippav±sasukhattha½ n±men±dhiµµhitatic²vara½ adhiµµh±na½ paccuddharitv± parikkh±raco¼an±mena adhiµµh±tu½ vaµµat²ti s±dhanena tadekas±dhanatt± eva ekampi c²vara½ vikappetu½ vaµµat²ti vuttameva hoti. Tenev±ha aµµhakath±ya½ evańca sati yo tic²vare ekena c²varena vippavasituk±mo hoti, tassa tic²var±dhiµµh±na½ paccuddharitv± vippav±sasukhattha½ vikappan±ya ok±so dinno hot²ti (p±r±. aµµha. 2.469). 596-8. Ett±vat± kappiyac²varańca tattha kattabbańca dassetv± id±ni akappiyac²vara½ dassetum±ha kusav±k±d²ti-±di. Kusanti dabbatiŗa½. V±kanti rukkh±d²na½ v±ka½. ¾di-saddena phalaka½ gahita½, c²ra-saddo c²varapariy±yo, imasmi½ kus±dayo ganthetv± kate c²vareyeva vattati. Kesaja½ kambalanti manussakesehi v²takambalańca. V±laja½ kambalanti assav±lacamarav±lehi v²takambalańca. Ul³kapakkhanti kosiyasakuŗapatta½. Idha pana ta½ ganthetv± katac²varameva gahetabba½. Ajinakkhipeti ajinad²picamme. Dh±rayato thullaccayanti pacceka½ sambandho. Kadalidusseti kadaliv±kamayavatthe. Erakadusseti erakamayavatthe. Akkadusseti akkadaŗ¹e v± tesa½ sutt±ni v± gahetv± katavatthe. Potthaketi makaciv±kamayavatthe. Tir²µe v±ti eva½n±make rukkhatace. Veµhaneti s²saveµhane. Kańcuketi kavace. Sabban²laketi kevalan²lake. Esa nayo mańjeµµh±d²su. Mah±n±maratteti tanupadumadalavaŗŗaratte. Mah±raŖgaratteti satapadivaŗŗaratte. 599. Acchinnadasaketi acchinn± das± yassa, tasmi½ c²vare. Esa nayo d²ghadasepi. Phaladaseti phalasadisaganthit± das± yassa, tasmi½. Pupphadaseti kaŗŗika½ bandhitv± vik±setv± kat± das± yassa, tasmi½ c²vareti attho. Acchinnac²varass±ti nagga½ katv± corehi viluttac²varassa Etth±ti kusav±k±d²su, sabban²l±d²su ca. Kińc²ti ekampi akappiya½ natthi ananulomika½ natthi. Naggena etesu akappiyac²varesu ya½kińci laddha½, tena hirikopina½ paµicch±detv± pacch± kappiyac²vare laddhe ta½ adhiv±setv± ida½ akappiyac²vara½ pariccajitabba½. Sabban²lak±divatthesu laddhesu kappiyarajanena rajitv±, ta½ vaŗŗa½ n±setv± v± kappiyavatth±ni ubhayapassesu alliy±petv±, paµicch±detv± v± niv±setu½ vaµµat²ti aµµhakath±ya½ vutta½. 600. Antodas±hanti ida½ adhiµµhet²ti-±d²hi sabbapadehipi yojetabba½. Vissajjet²ti ańńassa deti. Idha d±na½ duvidha½ sammukh±d±na½, parammukh±d±nanti. Paµigg±haka½ disv± ida½ tuyha½ damm²ti d±na½ sammukh±d±na½ n±ma. Parammukh± ida½ itthann±massa damm²ti dinna½ parammukh±d±na½. Ida½ tva½ gaŗh±h²ti v± tuyha½ gaŗh±h²ti v± vutte mayha½ gaŗh±m²ti sace vadati, d±nagahaŗadvayampi suddha½. Ida½ tava santaka½ karohi, tava santaka½ hotu, tava santaka½ hot²ti d±yakena vutte gaŗhantopi mama santaka½ karomi, mama santaka½ hotu, mama santaka½ hot²ti vadati ce, d±na½, gahaŗańca asuddha½ hoti. Tava santaka½ karoh²ti vutte pana s±dhu bhante mayha½ gaŗh±m²ti vatv± gaŗh±ti, gahaŗa½ suddha½. Ida½ tuyha½ gaŗh±h²ti vutte aha½ na gaŗh±m²ti vadati, puna dinna½ may±, tuyha½ gaŗh±h²ti vutte itaropi puna paµikkhipati, ta½ c²vara½ kassaci asantakatt± das±h±tikkamen±pi nissaggiya½ na hot²ti pacch± tesu dv²su yo icchati, tena adhiµµh±ya paribhuńjitabbanti sabbamida½ aµµhakath±ya (p±r±. aµµha. 2.469 atthato sam±na½) vutta½. Adhiµµhitac²vare adhiµµh±ne vematikena attano vimati½ paµhama½ ±vi katv± sace anadhiµµhita½, eva½ kate kappiya½ hot²ti cintetv± nissajjetv± vinayakamma½ karontassa mus±v±dadoso n±pajjati. Yath±ha aµµhakath±ya½ na hi eva½ j±n±petv± vinayakamma½ karontassa mus±v±do hot²ti (p±r±. aµµha. 2.469). Keci tath± vematikac²vara½ ańńena viss±sena gahetv± puna d±tabbanti vadanti, ta½ na sundaranti (p±r±. aµµha. 2.469 thoka½ visadisa½) tattheva vutta½. Vinassat²ti cor±d²hi vinassati. Nassati, ¹ayhati, acchinditv± gaŗhant²ti im±nipi vin±sappak±ratt± vinassat²ti imin±va saŖgayhanti. Tattha nassat²ti ida½ cor±d²hi haµa½ sandh±ya vutta½, vinassat²ti ida½ und³rakh±yit±di½ sandh±ya vutta½, ¹ayhat²ti aggin± da¹¹ha½ sandh±ya. Viss±seti ettha sandiµµho ca sambhatto ca ±lapito ca j²vati ca gahite cattamano hot²ti pańcaŖgasamann±gatena attani viss±sena ańńena gahiteti attho. Pak±sit±ti an±patti antodas±ha½ adhiµµhet²ti-±din± (p±r±. 469) nayena vutt±. 601. Ida½ pana samuµµh±na½ n±mena kathinasamuµµh±na½ n±m±ti attho. Ida½ kathinasamuµµh±na½ n±ma k±yav±cato ca k±yav±c±cittato ca samuµµh±ti. Atirekac²varabh±vassa j±nanacittena paŗŗattij±nanacitte asatipi ±pattisambhavato acitta½. Anadhiµµh±nato, avikappanato ca akriya½. Kammaµµh±namanuyuńjanto v± cetiy±di½ vandanto v± ek±dasama½ aruŗa½ uµµh±peti, kusalacitto ±pajjati, kalah±dipasuto v± v²tikkama½ j±nanto v± uµµh±peti, akusalacitto ±pajjati, kh²ŗ±savo pana asatiy± v± paŗŗatti½ aj±nanto v± tath± karonto aby±katacitto ±pajjat²ti ticitta½. Vuttanayena kammaµµh±n±dimanuyuńjantassa somanassacittasamaŖgino sukhavedan±, upekkh±cittasamaŖgino upekkh±vedan±, kalah±dipasutassa domanassacittasamaŖgino dukkhavedan± hot²ti tivedana½. Esa nayo uparipi evar³pe µh±ne yojetabbo.
Paµhamakathinakath±vaŗŗan±.
602. G±m±d²su padesesu tipańcas³ti tic²var±ni nikkhipitv± vippav±sena dosa½, uppajjanaµµh±nańca dassetu½ g±mo ek³pac±roti-±din± (p±r±. 477) nayena p±¼iya½ vuttag±manivesana-udosita-aµµam±¼ap±s±dahammiyan±v±satthakhettadhańńakara- ŗa-±r±mavih±rarukkham³la-ajjhok±sasaŖkh±tesu pannarasasu c²varanikkhepaµµh±nes³ti vutta½ hoti. Ettha g±mo n±ma ekakuµik±dig±mo. Nivesana½ n±ma g±mato bahi catus±l±diko geho. Ten±ha gaŗµhipade g±manivesan±na½ visesa½ vadant± puna ekapariccheda½ katv± nivesit± bahugeh± nivesana½ n±ma hont²ti vadanti, tasm± ida½ nivesan±di sabba½ g±mato bah²ti gahetabbanti. Idańca tattheva vutta½ nivesan±dika½ antog±me ce hoti, g±me vuttaparih±rasseva labbhanato antog±mato bah²ti gahetabbanti.