Paººas³ci n±ma lekhan²ti vadanti. Attan± laddh±nip²ti-±din± paµiggahaºe doso natthi, pariharitv± paribhogova ±pattikaroti dasseti. Yath± cettha, eva½ upari bh±jan²yav±si-±d²su attano santakesupi.An±m±samp²ti suvaºº±dimayampi, sabba½ ta½ ±masitv± paribhuñjitu½ vaµµati.Upakkhareti upakaraºe. Sikhara½ n±ma yena paribbhamant± chindanti. Pattabandhako n±ma pattassa gaºµhi-±dik±rako. “Paµim±na½ suvaºº±dipattak±rako”tipi vadanti.“A¹¹hab±h³ti kapparato paµµh±ya y±va a½sak³µan”ti gaºµhipadesu vutta½. “A¹¹hab±hu n±ma vidatthicaturaªgulantipi vadant²”ti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ². c³¼avagga 2.321) vutta½. Vajirabuddhiµ²k±yampi (vajira. µ². c³¼avagga 321) “a¹¹hab±h³ti kapparato paµµh±ya y±va a½sak³µanti likhitan”ti vutta½. Vimativinodaniya½ (vi. vi. µ². c³¼avagga 2.321) pana “a¹¹hab±huppam±º± n±ma a¹¹hab±humatt±, a¹¹haby±mamatt±tipi vadant²”ti vutta½. Yott±n²ti cammarajjuk±. Tatthaj±tak±ti saªghikabh³miya½ j±t±.“Aµµhaªgulas³cidaº¹amattoti d²ghaso aµµhaªgulamatto pariº±hato paººas³cidaº¹amatto”ti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ².. C³¼avagga 3.321) vimativinodaniya½ pana (vi. vi. µ². c³¼avagga 2.321) “aµµhaªgulas³cidaº¹amattoti saradaº¹±dis³ci-±k±ratanudaº¹akamattop²”ti vutta½. Aµµhaªgulappam±ºoti d²ghato aµµhaªgulappam±ºo. Rittapotthakop²ti alikhitapotthakopi, idañca paººappasaªgena vutta½.¾sandikoti caturassap²µha½ vuccati “uccakampi ±sandikan”ti (c³¼ava. 297) vacanato Ekatobh±gena d²ghap²µhameva hi aµµhaªgulap±daka½ vaµµati, caturass±sandiko pana pam±º±tikkantopi vaµµat²ti veditabbo. Sattaªgo n±ma t²su dis±su apassaya½ katv± katamañco, ayampi pam±º±tikkantopi vaµµati. Bhaddap²µhanti vettamaya½ p²µha½ vuccati. P²µhik±ti pilotikabandha½ p²µhameva. E¼akap±dap²µha½ n±ma d±rupaµik±ya uparip±de µhapetv± bhojanaphalaka½ viya katap²µha½ vuccati. ¾maº¹akavaºµakap²µha½ n±ma ±malak±k±rena yojitabaha-up±dap²µha½. Im±ni t±va p±¼iya½ ±gatap²µh±ni. D±rumaya½ pana sabbampi p²µha½ vaµµati.“Ghaµµanaphalaka½ n±ma yattha µhapetv± rajitac²vara½ hatthena ghaµµenti. Ghaµµanamuggaro n±ma anuv±t±dighaµµanattha½ katoti vadant²”ti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ². c³¼avagga 3.321) vutta½. Vimativinodaniya½ (vi. vi. µ². c³¼avagga 2.321) “ghaµµanaphalaka½ ghaµµanamuggaroti ida½ rajitac²vara½ ekasmi½ maµµhe daº¹amuggare veµhetv± ekassa maµµhaphalakassa upari µhapetv± upari aparena maµµhaphalakena nikkujjitv± eko upari akkamitv± tiµµhati, dve jan± upariphalaka½ dv²su koµ²su gahetv± apar±para½ ±ka¹¹hanavika¹¹hana½ karonti, eta½ sandh±ya vutta½. Hatthe µhap±petv± hatthena paharaºa½ pana niµµhitarajanassa c²varassa allak±le k±tabba½, ida½ pana phalakamuggarehi ghaµµana½ sukkhak±le thaddhabh±vavimocanatthanti daµµhabban”ti vutta½. “Ambaºanti phalakehi pokkharaº²sadisakatap±n²yabh±jana½. Rajanadoº²ti yattha pakkarajana½ ±kiritv± µhapent²”ti s±ratthad²paniya½. Vimativinodaniya½ pana “ambaºanti ekadoºikan±v±phalakehi pokkharaº²sadisa½ kata½. P±n²yabh±janantipi vadanti. Rajanadoº²ti ekad±run±va kata½ rajanabh±jana½. Udakadoº²ti ekad±run±va kata½ udakabh±janan”ti vutta½.“Bh³mattharaºa½ k±tu½ vaµµat²ti akappiyacamma½ sandh±ya vutta½. Paccattharaºagatikanti imin± mañcap²µhepi attharitu½ vaµµat²ti d²peti. P±v±r±dipaccattharaºampi garubhaº¹anti eke. Noti apare, v²ma½sitv± gahetabban”ti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ². c³¼avagga 3.321) vutta½. Vajirabuddhiµ²k±ya½ (vajira. µ². c³¼avagga 321) pana “daº¹amuggaro n±ma ‘yena rajitac²vara½ pothenti, tampi garubhaº¹amev±’ti vuttatt±, ‘paccattharaºagatikan’ti vuttatt± ca api-saddena p±v±r±dipaccattharaºa½ sabba½ garubhaº¹amev±ti vadanti. Eteneva suttena aññath± attha½ vatv± p±v±r±dipaccattharaºa½ na garubhaº¹a½, bh±jan²yameva, sen±sanatth±ya dinnapaccattharaºameva garubhaº¹anti vadanti. Upaparikkhitabban”ti vutta½. Vimativinodaniya½ (vi. vi. µ². c³¼avagga 2.321) pana “bh³mattharaºa½ k±tu½ vaµµat²ti akappiyacamma½ sandh±ya vutta½. Tattha bh³mattharaºasaªkhepena sayitumpi vaµµatiyeva. Paccattharaºagatikanti imin± mañc±d²su attharitabba½ mah±camma½ e¼akacamma½ n±m±ti dasset²”ti vutta½. Chattamuµµhipaººanti t±lapaººa½ sandh±ya vutta½. Pattakaµ±hanti pattapacanakaµ±ha½. Gaºµhik±ti c²varagaºµhik±. Vidhoti k±yabandhanavidho.Id±ni vinayatthamañj³s±ya½ (kaªkh±. abhi. µ². dubbalasikkh±padavaººan±) ±gatanayo vuccate– ±r±mo n±ma pupph±r±mo v± phal±r±mo v±. ¾r±mavatthu n±ma tesa½yeva ±r±m±na½ atth±ya paricchinditv± µhapitok±so. Tesu v± ±r±mesu vinaµµhesu tesa½ por±ºakabh³mibh±go. Vih±ro n±ma ya½ kiñci p±s±d±disen±sana½. Vih±ravatthu n±ma tassa patiµµh±nok±so. Mañco n±ma mas±rako bundik±baddho ku¼²rap±dako ±haccap±dakoti imesa½ pubbe vutt±na½ catunna½ mañc±na½ aññataro. P²µha½ n±ma mas±rak±d²na½yeva catunna½ p²µh±na½ aññatara½. Bhisi n±ma uººabhisi-±d²na½ pañcanna½ bhis²na½ aññatara½. Bimbohana½ n±ma rukkhat³lalat±t³lapoµak²t³l±na½ aññatarena puººa½. Lohakumbh² n±ma k±¼alohena v± tambalohena v± yena kenaci katakumbh². Lohabh±ºak±d²supi eseva nayo. Ettha pana bh±ºakanti arañjaro vuccati. V±rakoti ghaµo. Kaµ±ha½ kaµ±hameva. V±si±d²su valli-±d²su ca duviññeyya½ n±ma natthi…pe….Tattha th±varena th±varanti vih±ravih±ravatthun± ±r±ma-±r±mavatthu½ vih±ravih±ravatthu½. Itaren±ti ath±varena, pacchimar±sittayen±ti vutta½ hoti. Akappiyen±ti suvaººamayamañc±din± ceva akappiyabhisibimbohanehi ca. Mahagghakappiyen±ti dantamayamañc±din± ceva p±v±r±din± ca. Itaranti ath±vara½. Kappiyaparivattanena parivattetunti yath± akappiya½ na hoti, eva½ parivattetu½…pe… eva½ t±va th±varena th±varaparivattana½ veditabba½. Itarena itaraparivattane pana mañcap²µha½ mahanta½ v± hotu, khuddaka½ v±, antamaso caturaªgulap±daka½ g±mad±rakehi pa½sv±g±rakesu k²¼antehi katampi saªghassa dinnak±lato paµµh±ya garubhaº¹a½ hoti…pe… satagghanakena v± sahassagghanakena v± mañcena añña½ mañcasatampi labhati, parivattetv± gahetabba½. Na kevala½ mañcena mañcoyeva, ±r±ma-±r±mavatthuvih±ravih±ravatthup²µhabhisibimbohan±nipi parivattetu½ vaµµanti. Esa nayo p²µhabhisibimbohanesupi.K±¼alohatambalohaka½salohavaµµaloh±nanti ettha ka½saloha½ vaµµalohañca kittimaloha½. T²ºi hi kittimaloh±ni ka½saloha½ vaµµaloha½ h±rak³µanti. Tattha tiputambe missetv± kata½ ka½saloha½. S²satambe missetv± kata½ vaµµaloha½. Rasatambe missetv± kata½ h±rak³µa½. Tena vutta½ “ka½saloha½ vaµµalohañca kittimalohan”ti. Tato atirekanti tato atirekagaºhanako. S±rakoti majjhe maku¼a½ dassetv± mukhavaµµivitthata½ katv± piµµhito n±metv± k±tabba½ eka½ bh±jana½. Sar±vantipi vadanti. ¾di-saddena kañcanak±d²na½ gihi-upakaraº±na½ gahaºa½. T±ni hi khuddak±nipi garubhaº¹±neva gihi-upakaraºatt±. Pi-saddena pageva mahant±n²ti dasseti, im±ni pana bh±jan²y±ni bhikkhupakaraºatt±ti adhipp±yo. Yath± ca et±ni, eva½ kuº¹ik±pi bh±jan²y±. Vakkhati hi “yath± ca mattik±bhaº¹e, eva½ lohabhaº¹epi kuº¹ik± bh±jan²yakoµµh±sameva bhajat²”ti. Saªghikaparibhogen±ti ±gantuk±na½ vu¹¹hatar±na½ datv± paribhogena. Gihivikaµ±ti gih²hi vikat± paññatt±, attano v± santakakaraºena vir³pa½ kat±. Puggalikaparibhogena na vaµµat²ti ±gantuk±na½ adatv± attano santaka½ viya gahetv± paribhuñjitu½ na vaµµati. Pipphalikoti kattari. ¾rakaºµaka½ s³civedhaka½. T±¼a½ yanta½. Kattarayaµµhivedhako kattarayaµµhivalaya½. Yath± tath± ghanakata½ lohanti lohavaµµi lohagu¼o lohapiº¹i lohacakkalikanti eva½ ghanakata½ loha½. Kh²rap±s±ºamay±n²ti mudukakh²ravaººap±s±ºamay±ni.Gihivikaµ±nipi na vaµµanti an±m±satt±. Pi-saddena pageva saªghikaparibhogena v± puggalikaparibhogena v±ti dasseti. Sen±sanaparibhogo pana sabbakappiyo, tasm± j±tar³p±dimaya-± sabb±pi sen±sanaparikkh±r± ±m±s±. Ten±ha “sen±sanaparibhoge pan±”ti-±di.Ses±ti tato mahattar² v±si. Y± pan±ti y± kuµh±r² pana. Kud±lo antamaso caturaªgulamattopi garubhaº¹ameva. Nikh±dana½ caturassamukha½ v± hotu doºimukha½ v± vaªka½ v± ujuka½ v±, antamaso sammuñjan²daº¹avedhanampi, daº¹abandhañce, garubhaº¹ameva. Ten±ha “kud±lo daº¹abandhanikh±dana½ v± agarubhaº¹a½ n±ma natth²”ti. Sip±µik± n±ma khurakoso, sikhara½ pana daº¹abandhanikh±dana½ anulomet²ti ±ha “sikharampi nikh±daneneva saªgahitan”ti. Sace pana v±si adaº¹aka½ phalamatta½, bh±jan²ya½. Upakkhareti v±si-±dibhaº¹e. Pattabandhako n±ma pattassa gaºµhik±dik±rako. “Paµim±na½ suvaºº±dipattak±rako”tipi vadanti. Tipucchedanakasattha½ suvaººacchedanakasattha½ kataparikammacammacchindanakakhuddakasatthanti im±ni cettha t²ºi pipphalika½ anulomant²ti ±ha “aya½ pana viseso”ti-±di. Itar±n²ti mah±kattari-±d²ni.A¹¹hab±huppam±º±ti kapparato paµµh±ya y±va a½sak³µappam±º±, vidatthicaturaªgulappam±º±ti vutta½ hoti. Tatthaj±tak±ti saªghikabh³miya½ j±t±, ±rakkhasa½vidh±nena rakkhitatt± rakkhit± ca s± mañj³s±d²su pakkhitta½ viya yath± ta½ na nassati, eva½ gopanato gopit± c±ti rakkhitagopit±. Tatthaj±tak±pi pana arakkhit± garubhaº¹ameva na hoti. Saªghakamme ca cetiyakamme ca kateti imin± saªghasantakena cetiyasantaka½ rakkhitu½ parivattituñca vaµµat²ti d²peti. Sutta½ pan±ti vaµµitañceva avaµµitañca sutta½. Aµµhaªgulas³cidaº¹amattoti antamaso d²ghaso aµµhaªgulamatto pariº±hato s²ha¼a-paººas³cidaº¹amatto. Etth±ti ve¼ubhaº¹e. Da¹¹ha½ geha½ yesa½ teti da¹¹hageh±. Na v±retabb±ti “m± gaºhitv± gacchath±”ti na nisedhetabb±. Desantaragatena sampattavih±re saªghik±v±se µhapetabb±. Avasesañca chadanatiºanti muñjapabbajehi avasesa½ ya½ kiñci chadanatiºa½. Aµµhaªgulappam±ºop²ti vitth±rato aµµhaªgulappam±ºo. Likhitapotthako pana garubhaº¹a½ na hoti. Kappiyacamm±n²ti mig±d²na½ camm±ni. Sabba½ cakkayuttay±nanti rathasakaµ±dika½ sabba½ cakkayuttay±na½. Visaªkhatacakka½ pana y±na½ bh±jan²ya½. Anuññ±tav±si n±ma y± sip±µik±ya pakkhipitv± pariharitu½ sakk±ti vutt±. Muµµhipaººa½ t±lapatta½. Tañhi muµµhin± gahetv± pariharant²ti “muµµhipaººan”ti vuccati. “Muµµhipaººanti chattacchadapaººamev±”ti keci. Araº²sahitanti araº²yuga¼a½, uttar±raº² adhar±raº²ti araº²dvayanti attho. Ph±tikamma½ katv±ti antamaso ta½agghanakav±lik±yapi th±vara½ va¹¹hikamma½ katv±. Kuº¹ik±ti ayakuº¹ik± ceva tambalohakuº¹ik± ca. Bh±jan²yakoµµh±sameva bhajat²ti bh±jan²yapakkhameva sevati na tu garubhaº¹anti attho. Kañcanako pana garubhaº¹amev±ti adhipp±yo.
Iti vinayasaªgahasa½vaººan±bh³te vinay±laªk±re
Garubhaº¹avinicchayakath±laªk±ro n±ma
Ti½satimo paricchedo.