Ukkhepimanti d²gharajjun± k³µehi ussiñcan²ya½. Ukkhepimanti v± k³patoviya ukkhipitv± gahetabba½. Ukkhepimanti v± uddharitv± gahetabbaka½.Asammisseh²ti sabbadis±su µhitapabbatehi eva v± p±s±º±d²su aññatarehi v± nimittantar±byavahitehi.Sammisseh²ti ekattha pabbato, aññattha p±s±ºoti eva½ µhitehi aµµhahi. Nimitt±na½saten±p²ti imin± ekiss±yeva dis±ya bah³nipi nimitt±ni “puratthim±ya dis±yaki½ nimitta½, pabbato, bhante. Puna puratthim±ya dis±ya ki½ nimitta½, p±s±ºo,bhante”ti-±din± (mah±va. aµµha. 138) kittetu½ vaµµat²ti dasseti. Siªgh±µakasaºµh±n±titikoº±. Siªgh±µakasaºµh±n±ti v± tikoºaracch±saºµh±n±. Caturass±ti samacaturass±.Mudiªgasaºµh±n± pana ±yatacaturass±, ekakoµiya½ saªkocit±, tadaññ±ya vitthiºº± v±hoti. Mudiªgasaºµh±n±ti v± mudiªgabher² viya majjhe vitthat± ubhosu koµ²susaªkocit± hoti. 159. Eva½ baddhas²m±ya nimittasampattiyuttata½ dassetv± id±ni parisasampattiyuttata½ dassetu½“parisasampattiyutt± n±m±”ti-±dim±ha Tattha sabbantimena pariccheden±tisabbaheµµhimena gaºanaparicchedena, appataro ce gaºo hot²ti adhipp±yo. Imassa pana s²m±sammutikammassacatuvaggakaraº²yatt± “cat³hi bhikkh³h²”ti vutta½. Sannipatit±ti samagg±hutv± aññamaññassa hatthap±sa½ avijahitv± sannipatit±. Imin± “catuvaggakaraº²yekamme catt±ro bhikkh³ pakatatt± kammappatt±, te ±gat± hont²”ti vutta½ paµhamasampattilakkhaºa½dasseti. Y±vatik± tasmi½ g±makkhetteti yasmi½ padese s²ma½ bandhituk±m±,tasmi½ ekassa g±mabhojakassa ±yuppattiµµh±nabh³te g±makkhette µhit± bhikkh³ti sambandho.Baddhas²ma½ v± nad²samuddaj±tassare v± anokkamitv±ti etena et± baddhas²m±dayo g±mas²matos²mantarabh³t±, na t±su µhit± g±mas²m±ya kamma½ karont±na½ vagga½ karonti, tasm±na tesa½ chando ±haritabboti dasseti. Te sabbe hatthap±se v± katv±ti vaggakammapariharaºattha½sannipatitu½ samatthe te g±makkhettaµµhe sabbe bhikkh³ saªghassa hatthap±se katv±ti attho.Chanda½ v± ±haritv±ti sannipatitu½ asamatth±na½ chanda½ ±haritv±. Tasmi½ g±makkhetteyadipi sahassabhikkh³ honti, tesu catt±royeva kammappatt±, avases± chand±rah±, tasm± an±gat±na½ chando ±haritabboti attho, imin± “chand±rah±na½ chando ±haµo hot²”tivutta½ dutiyasampattilakkhaºam±ha. “Sammukh²bh³t± na paµikkosant²”ti vutta½ tatiyasampattilakkhaºa½pana imesa½ s±matthiyena vutta½ hoti. 160. Eva½ baddhas²m±ya parisasampattiyuttata½ dassetv± id±ni kammav±c±sampattiyuttata½dassetu½ “kammav±c±sampattiyutt± n±m±”ti-±dim±ha. Tattha “suº±tu me”ti-±d²na½attho heµµh± upasampadakammav±c±vaººan±ya½ vuttova Eva½ vutt±y±tieva½ imin± anukkamena uposathakkhandhake (mah±va. 138-139) bhagavat± vutt±ya. Parisuddh±y±tiñattidosa-ana-uss±vanadosehi parisamantato suddh±ya. Ñattidutiyakammav±c±y±ti ek±yañattiy± ek±ya anuss±van±ya kariyam±natt± ñatti eva dutiy± imiss± kammav±c±y±tiñattidutiyakammav±c±, t±ya. Nimitt±na½ anto s²m± hoti, nimitt±nis²mato bahi honti nimitt±ni bahi katv± heµµh± pathav²sandh±ra-udaka½ pariyanta½katv± s²m±ya gatatt±. 161. Eva½ sam±nasa½v±sakas²m±sammutiy± kammav±c±sampatti½ dassetv± id±ni adhiµµhitatec²varik±na½bhikkh³na½ c²vare sukhaparibhogattha½ bhagavat± paññatta½ avippav±sas²m±sammutikammav±c±sampatti½dassento “eva½ baddh±ya ca”ty±dim±ha. Tattha tic²varena avippav±sa½ sammanneyy±tiyath± adhiµµhitatec²variko bhikkhu antos²m±ya½ tic²varena vippavasantopi avippav±soyevahoti, dutiyakathinasikkh±padena (p±r±. 471 ±dayo) ±patti na hoti, eva½ ta½ sam±nasa½v±sakas²ma½tic²varena avippav±sa½ sammanneyy±ti attho. Ýhapetv± g±mañca g±m³pac±rañc±tiyadi tiss± sam±nasa½v±sakas²m±ya anto g±mo atthi, ta½ g±mañca g±m³pac±rañca µhapetv±tato vinimutta½ ta½ sam±nasa½v±sakas²ma½ tic²varena avippav±sa½ sammanneyy±ti attho.S²masaªkhya½yeva gacchat²ti avippav±sas²masaªkhya½yeva gacchati. Ekampi kula½ paviµµha½ v±tiabhinavakatagehesu sabbapaµhama½ ekampi kula½ paviµµha½ atthi. Agata½ v±ti por±ºakag±meaññesu kulesu geh±ni cha¹¹etv± gatesupi ekampi kula½ agata½ atth²ti attho. 162. Eva½ saªkhepena s²m±sammuti½ dassetv± puna vitth±rena dassento“ayamettha saªkhepo, aya½ pana vitth±ro”ti-±dim±ha. S²m±ya upac±ra½ µhapetv±ti±yati½ bandhitabb±ya s²m±ya nesa½ vih±r±na½ paricchedato bahi s²mantarikappahonaka½upac±ra½ µhapetv±. Baddh± s²m±yesu vih±resu, te baddhas²m±. P±µiyekkantipacceka½. Baddhas²m±sadis±n²ti yath± baddhas²m±su µhit± aññamañña½ chand±di½ anapekkhitv±pacceka½ kamma½ k±tu½ labhanti, eva½ g±mas²m±su µhit±p²ti dasseti. Antonimittagatehipan±ti ekassa g±massa upa¹¹ha½ antokattuk±mat±ya sati sabbesa½ ±gamane payojana½natth²ti katv± vutta½. ¾gantabbanti ca s±m²civasena vutta½, n±ya½ niyamo “±gantabbamev±”ti.Tenev±ha “±gamanampi an±gamanampi vaµµat²”ti. Abaddh±ya hi s²m±ya n±n±g±makkhett±na½n±n±s²masabh±vatt± tesa½ an±gamanepi vaggakamma½ na hoti, tasm± an±gamanampi vaµµati.Baddh±ya pana s²m±ya ekas²mabh±vato puna aññasmi½ kamme kariyam±ne antos²magatehi ±gantabbamev±ti±ha “avippav±sas²m±…pe… ±gantabban”ti. Nimittakittanak±le asodhit±yapis²m±ya nevatthi doso nimittakittanassa apalokan±d²su aññatar±bh±vato.Bherisañña½ v±ti sammannanapariyos±na½ karom±ti vatv±ti likhita½. Tena t±disek±le ta½ kappat²ti siddha½ hoti. Bherisañña½ v± saªkhasañña½ v±ti pana tesa½ sadda½sutv± id±ni saªgho s²ma½ bandhat²ti ñatv± ±gantukabhikkh³na½ ta½ g±makkhetta½ appavesanattha½,±r±mik±d²nañca tesa½ niv±raºattha½ kammav±c±raddhak±leyeva saññ± kar²yati, eva½sati ta½ karaºa½ sappayojana½ hoti. Teneva “bherisaªkhasadda½ katv±”ti avatv± “bherisaªkhasañña½katv±”ti saññ±ggahaºa½ kata½. “Sañña½ katv±”ti ca pubbak±lakiriya½ atv± “kammav±c±ya s²m± bandhitabb±”ti aparak±lakiriya½ vadati, pariyos±nak±lepana sabbat³riy±t±likasaªghuµµha½ katv± devamanuss±na½ anumodana½ k±retabba½ hot²tiveditabba½. 163. Bhaº¹ukamm±pucchana½ sandh±ya pabbajj±ggahaºa½. Sukhakaraºatthanti sabbesa½ sannip±tanaparissama½pah±ya appatarehi sukhakaraºattha½. Ekav²sati bhikkh³ gaºh±t²ti v²sativaggakaraº²yaparamatt±saªghakammassa kamm±rahena saddhi½ ekav²sati bhikkh³ gaºh±ti. Idañca nisinn±na½ vasenavutta½. Heµµhimantato hi yattha ekav²sati bhikkh³ nis²ditu½ sakkonti, tattakepadese s²ma½ bandhitu½ vaµµati. Idañca kamm±rahena saha abbh±nak±rak±nampi pahonakattha½vutta½. Nimittupag± p±s±º± µhapetabb±ti ida½ yath±rucitaµµh±ne rukkhanimitt±d²na½dullabhat±ya va¹¹hitv± ubhinna½ baddhas²m±na½ saªkarakaraºato ca p±s±ºanimittassa ca tadabh±vatoyattha katthaci ±netv± µhapetu½ sukarat±ya ca vutta½. Tath± s²mantarikap±s±º± µhapetabb±tietth±pi. Caturaªgulappam±º±p²ti yath± khaº¹as²maparicchedato bahi nimittap±s±ºa½caturaªgulamatta½ µh±na½ samant± nigacchati, avasesa½ µh±na½ antokhaº¹as²m±ya½ hotiyeva,eva½ tesu µhapitesu caturaªgulamatt± s²mantarik± hot²ti daµµhabba½.S²mantarikap±s±º±ti s²mantarik±ya µhapitanimittap±s±º±. Te pana kittentena dakkhiºatoanupariy±yanteneva kittetabb±. Katha½? Khaº¹as²mato hi pacchim±ya dis±ya puratthim±bhimukhenaµhatv± “puratthim±ya dis±ya ki½ nimittan”ti tattha sabb±ni nimitt±ni anukkamenakittetv±, tath± uttar±ya dis±ya dakkhiº±bhimukhena µhatv± “dakkhiº±ya dis±ya ki½ nimittan”tianukkamena kittetv±, tath± puratthim±ya dis±ya pacchim±bhimukhena µhatv± “pacchim±yadis±ya ki½ nimittan”ti anukkamena kittetv±, tath± dakkhiº±ya dis±yauttar±bhimukhena µhatv± “uttar±ya dis±ya ki½ nimittan”ti tattha sabb±ni nimitt±nianukkamena kittetv± puna pacchim±ya dis±ya puratthim±bhimukhena µhatv± purimakittita½vuttanayena puna kittetabba½. Eva½ bah³nampi khaº¹as²m±na½ s²mantarikap±s±º± pacceka½kittetabb±. Tatoti pacch±. Avasesanimitt±n²ti mah±s²m±ya b±hirantaresuavasesanimitt±ni. Na sakkhissant²ti avippav±sas²m±ya baddhabh±va½ asallakkhetv± “sam±nasa½v±sakas²mamevasam³haniss±m±”ti v±yamant± na sakkhissanti. Baddh±ya hi avippav±sas²m±ya ta½ sam³hanitv±“sam±nasa½v±sakas²ma½ sam³haniss±m±”ti kat±yapi kammav±c±ya asam³hat±va hoti s²m±.Paµhamañhi avippav±sa½ sam³hanitv± pacch± s²m± sam³hanitabb±. Khaº¹as²mato paµµh±ya bandhana½±ciººa½, ±ciººakaraºeneva ca sammoho na hot²ti ±ha “khaº¹as²matova paµµh±ya bandhitabb±”ti.Ubhinnampi na kopent²ti ubhinnampi kamma½ na kopenti. Eva½ baddh±su pana…pe…s²mantarik± hi g±makkhetta½ bhajat²ti na ±v±savasena s±maggiparicchedo, kintus²m±vasenev±ti dassanattha½ vutta½.Kuµigeheti bh³miya½ katatiºakuµiya½. Udukkhalanti udukkhal±v±µasadisakhuddak±v±µa½.Nimitta½ na k±tabbanti r±ji v± udukkhala½ v± nimitta½ na k±tabba½. Idañcayath±vuttesu aµµhasu nimittesu an±gatattena na vaµµat²ti siddhampi “avinassakasaññ±ºamidan”tisaññ±ya koci mohena nimitta½ kareyy±ti d³rato vipattiparih±rattha½ vutta½.Nimittupagap±s±ºe µhapetv±ti sañc±rimanimittassa kampanat±ya vutta½. Eva½ upari“bhitti½ akittetv±”ti-±d²supi siddhamevattha½ punappuna½ kathane k±raºa½ veditabba½.S²m±vipatti hi upasampad±disabbakammavipattim³lanti tassa dv±ra½ sabbath±pipidahanavasena vattabba½. Sabba½ vatv±va idha ±cariy± vinicchaya½ kathesunti daµµhabba½.Bhittinti iµµhakad±rumattik±maya½. Sil±may±ya pana bhittiy± nimittupaga½ eka½p±s±ºa½ ta½ta½dis±ya kittetu½ vaµµati. Anekasil±hi cinita½ sakala½ bhitti½kittetu½ na vaµµati “eso p±s±ºo nimittan”ti ekavacanena vattabbato. Antokuµµamev±tiettha antokuµµepi nimitt±na½ µhitok±sato anto eva s²m±ti gahetabba½. Pamukhenimittap±s±ºe µhapetv±ti gabbh±bhimukhepi bahipamukhe gabbhavitth±rappam±ºe µh±ne p±s±ºeµhapetv± sammannitabb±. Evañhi gabbhapamukh±na½ antare µhitakuµµampi up±d±ya anto cabahi ca caturassasaºµh±n±va s²m± hoti. Bah²ti sakalassa kuµileºassa samantato bahi.Anto ca bahi ca s²m± hot²ti majjhe µhitabhittiy± saha caturassas²m± hoti.Uparip±s±deyeva hot²”ti imin± gabbhassa ca pamukhassa ca antar± µhitabhittiy± ekatt±tattha ca ekav²satiy± bhikkh³na½ ok±s±bh±vena heµµh± na otarati, uparibhitti pana s²maµµh±vahot²ti dasseti. Heµµh± na otarat²ti bhittito ora½ nimitt±ni µhapetv± kittitatt±heµµh± ±k±sappadesa½ na otarati, upari kate p±s±deti attho. Heµµhimatale kuµµotiheµµhimatale cat³su dis±su µhitakuµµo. Sace hi dv²su, t²su eva v± dis±su kuµµotiµµheyya, heµµh± na otarati. Heµµh±pi otarat²ti sace heµµh± antobhittiya½ ekav²satiy±bhikkh³na½ ok±so hoti, otarati. Otaram±n± ca na uparis²mappam±ºena otarati,samant± bhittippam±ºena otarati. Catunna½ pana bhitt²na½ b±hirantaparicchedena heµµh±bh³mibh±geudakapariyanta½ katv± otarati, na pana bhitt²na½ bahi kesaggamattampiµh±na½. P±s±dabhittitoti uparimatale bhittito. Otaraº±notaraºa½ vuttanayeneva veditabbantisace heµµh± ekav²satiy± bhikkh³na½ ok±so hoti, otarati, no ce, na otarat²tiadhipp±yoti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ². mah±vagga 3.138) vutta½. Vimativinodaniya½(vi. vi. µ². mah±vagga 2.138) pana “uparis²mappam±ºassa antogadh±na½ heµµhimatalecat³su dis±su kuµµ±na½ tul±rukkhehi ekasambandhata½, tadanto pacchimas²mappam±ºat±diñcasandh±ya vuttan”ti vutta½ Kiñc±pettha niyy³hak±dayo nimitt±na½ µhitok±sat±yabajjham±nakkhaºe s²m± na honti, baddh±ya pana s²m±ya s²maµµh±va hont²ti daµµhabb±.