Gopakad±nakath±

18. Gopakad±nakath±ya½ paresa½ santaka½ gopeti rakkhat²ti gopako, tassa d±na½ gopakad±na½,uyy±nap±lak±d²hi bhikkh³na½ d±tabbad±na½. Tattha paŗŗa½ ±ropetv±ti “ettakehevarukkhehi ettakameva gahetabban”ti paŗŗa½ ±ropetv±, likhitv±ti vutta½ hoti. Nimittasańńa½katv±ti saŖketa½ katv±. D±rak±ti tesa½ puttanatt±dayo d±rak±. Ańńepiye keci gopak± honti, te sabbepi vutt±. Sabbatthapi gih²na½ gopakad±ne yattaka½gopak± denti, tattaka½ gahetabba½. SaŖghike pana yath±paricchedameva gahetabbanti d²pitatt±“atthato ekan”ti vutta½. Vimativinodaniyampi (vi. vi. µ². 1.156) “paŗŗa½±ropetv±ti ‘ettake rukkhe rakkhitv± tato ettaka½ gahetabban’ti paŗŗa½ ±ropetv±. Nimittasańńa½ katv±ti saŖketa½ katv±. D±rak±ti tesa½ puttanatt±dayo yekeci gopenti, te sabbepi idha ‘d±rak±’ti vutt±”ti, vajirabuddhiµ²k±ya½ (vajira.µ². p±r±jika 156) pana “±r±marakkhak±ti vissatthavasena gahetabba½. Adhipp±ya½ńatv±ti ettha yassa d±na½ paµiggaŗhanta½ bhikkhu½, bh±ga½ v± s±mik± na rakkhanti nadaŗ¹enti, tassa d±na½ appaµicch±detv± gahetu½ vaµµat²ti idha sanniµµh±na½, tampi ‘navaµµati saŖghike’ti vuttan”ti vutta½.
Yatth±ti yasmi½ ±v±se. Ańńesa½ abh±vanti ańńesa½ ±gantukabhikkh³na½ abh±va½.Tatth±ti t±dise ±v±se. Bh±jetv± kh±dant²ti ±gantuk±nampi sampatt±na½bh±jetv± kh±dant²ti adhipp±yo. Cat³su paccayesu samm± upanent²ti mbaphal±d²ni vikkiŗitv± c²var±d²su cat³su paccayesu samm± upanenti. C²varatth±yaniyametv± dinn±ti “imesa½ rukkh±na½ phal±ni vikkiŗitv± c²varesuyeva upanetabb±ni,na bh±jetv± kh±ditabb±n²”ti eva½ niyametv± dinn±. Tesupi ±gantuk± anissar±tipaccayaparibhogatth±ya niyametv± dinnatt± bh±jetv± kh±ditu½ anissar±. Na tesu…pe…µh±tabbanti ettha ±gantukehi heµµh± vuttanayena bh±jetv± kh±ditabbanti adhipp±yo.Tesa½ katik±ya µh±tabbanti “bh±jetv± na kh±ditabban”ti v± “ettakesu rukkhesuphal±ni gaŗhiss±m±”ti v± “ettak±ni phal±ni gaŗhiss±m±”ti v± “ettak±na½divas±na½ abbhantare gaŗhiss±m±”ti v± “na kińci gaŗhiss±m±”ti v± eva½ kat±ya±v±sik±na½ katik±ya ±gantukehi µh±tabba½. Mah±-aµµhakath±ya½ “anissar±”tivacanena d²pitoyeva attho mah±paccariya½ “catunna½ paccay±nan”ti-±din± vitth±retv±dassito. Paribhogavasenev±ti ettha eva-saddo aµµh±nappayutto, paribhogavasena tamevabh±jetv±ti yojetabba½. Ettha etasmi½ vih±re, raµµhev±.
Sen±sanapaccayanti sen±sanańca tadatth±ya niyametv± µhapitańca. L±makakoµiy±til±maka½ ±di½ katv±, l±makasen±sanato paµµh±y±ti vutta½ hoti. Sen±sanepi tiŗ±d²nil±makakoµiy±va vissajjetabb±ni, sen±sanaparikkh±r±pi l±makakoµiy±va vissajjetabb±.M³lavatthuccheda½ pana katv± na upanetabbanti imin± ki½ vutta½ hoti? T²supi gaŗµhipadesut±va ida½ vutta½ “sabb±ni sen±san±ni na vissajjetabb±n²ti vutta½ hot²”ti. L±makakoµiy±vissajjantehipi sen±sanabh³miyo na vissajjetabb±ti ayamattho vutto hot²ti no khanti. V²ma½sitv± ya½ ruccati, ta½ gahetabba½.
Dhammasantakena buddhap³ja½ k±tu½, buddhasantakena v± dhammap³ja½ k±tu½vaµµati na vaµµat²ti? “Tath±gatassa kho eta½, v±seµµha, adhivacana½ dhammak±yo itip²”tica “yo kho, vakkali, dhamma½ passati, so ma½ passat²”ti (sa½. ni. 3.87) cavacanato vaµµat²ti vadanti. Keci pana “eva½ sante ‘yo, bhikkhave, ma½ upaµµhaheyya, sogil±na½ upaµµhaheyy±’ti (mah±va. 365) vacanato buddhasantakena gil±nassapi bhesajja½k±tu½ yuttanti ±pajjeyya, tasm± na vaµµat²”ti vadanti, ta½ ak±raŗa½. Na hi “yo,bhikkhave, ma½ upaµµhaheyya, so gil±na½ upaµµhaheyy±”ti (mah±va. 365) imin± attano cagil±nassa ca ekasadisat±, tadupaµµh±nassa v± samaphalat± vutt±. Ayańhettha attho– “yoma½ ov±d±nus±san²karaŗena upaµµhaheyya, so gil±na½ upaµµhaheyya, mama ov±dak±rakena gil±noupaµµh±tabbo”ti (mah±va. aµµha. 365). Bhagavato ca gil±nassa ca upaµµh±na½ ekasadisanti eva½panettha attho na gahetabbo, tasm± “yo vo, ±nanda, may± dhammo ca vinayo ca desitopańńatto, so vo mamaccayena satth±”ti (d². ni. 2.216) vacanato “ahańca kho panid±niekakova ovad±mi anus±s±mi, mayi parinibbute im±ni catur±s²ti buddhasahass±nitumhe ovadissanti anus±sissant²”ti (d². ni. aµµha. 2.216) vuttatt± ca bahussuta½bhikkhu½ pasa½santena ca “yo bahussuto, na so tumh±ka½ s±vako n±ma, buddho n±maesa cund±”ti vuttatt± dhammagarukatt± ca tath±gatassa pubbanayo eva pasatthataroti amh±ka½khanti. Vimativinodaniyampi “yatth±ti yasmi½ ±v±se. Ańńesanti ańńesa½ ±gantuk±na½.Tesupi ±gantuk± anissar±ti sen±sane nirantara½ vasant±na½ c²varatth±ya d±yakehi,bhikkh³hi v± niyametv± dinnatt± bh±jetv± kh±ditu½ anissar±. ¾gantukehipiicchantehi tasmi½ vih±re vass±n±d²su pavisitv± c²varatth±ya gahetabba½.Tesa½ katik±ya µh±tabbanti sabb±ni phal±phal±ni abh±jetv± ‘ettakesu rukkhesuphal±ni bh±jetv± paribhuńjiss±ma, ańńesu phal±phalehi sen±san±ni paµijaggiss±m±’tiv± ‘piŗ¹ap±t±dipaccaya½ samp±dess±m±’ti v± ‘kińcipi abh±jetv± catupaccayatth±yevaupanem±’ti v± eva½ samm± upanent±na½ ±v±sik±na½ katik±ya ±gantukehi µh±tabba½.Mah±-aµµhakath±ya½ ‘anissar±’ti vacanena d²pito eva attho, mah±paccariya½ ‘catunna½ paccay±nan’ti-±din±vitth±retv± dassito. Paribhogavasenev±ti ettha eva-saddo aµµh±nappayutto, paribhogavasenatameva bh±jetv±ti yojetabba½. Etth±ti etasmi½ vih±re, raµµhe v±. Sen±sanapaccayantisen±sanańca tadatth±ya niyametv± µhapitańca. ‘Eka½ v± dve v± varasen±san±ni µhapetv±’tivuttamevattha½ puna byatirekamukhena dassetu½ ‘m³lavatthuccheda½ pana katv± na upanetabban’tivutta½, sen±sanasaŖkh±tavatthuno m³laccheda½ katv± sabb±ni sen±san±ni na vissajjetabb±n²tiattho. Keci panettha ‘eka½ v± dve v± varasen±san±ni µhapetv± l±makato paµµh±ya vissajjantehipisen±sanabh³miyo na vissajjetabb±ti ayamattho vutto’ti vadanti, tampi yuttameva imassapiatthassa avassa½ vattabbato, itarath± keci saha vatthun±pi vissajjetabba½ mańńeyyun”ti.
Vajirabuddhiµ²k±ya½ (vajira. µ². p±r±jika 153) “ettha etasmi½ vih±re paracakk±dibhaya½±gata½. M³lavatthucchedanti ‘sabbasen±san±na½ ete issar±’ti vacanato itare anissar±tid²pita½ hoti. Ayameva bhikkhu issaroti yattha so icchati, tattha attań±tahetu½ labhat²ti kira attho, api ca ‘daharo’ti vadanti. Savatthukanti sahabh³miy±ti vutta½ hot²”ti.