33. Kamm±kammavinicchayakath±
249. Eva½ garuk±pattivuµµh±navinicchayakatha½ kathetv± id±ni kamm±kammavinicchayakatha½kathetu½ “kamm±kammanti ettha pan±”ti-±dim±ha. Tattha samaggena saªghena kar²yatetanti kamma½, apalokan±dicatubbidhavinayakamma½. Itarasmimpi eseva nayo. A-k±rovuddhi-attho, na vuddhippatta½ kamma½ akamma½. Kammañca akammañca kamm±kamma½ vajj±vajja½viya, phal±phala½ viya ca. Tattha ca kammanti apalokanakammañattikammadvaya½. Akammantiñattidutiyakammañatticata-utthakammadvaya½. Atha v± kammanti cat³supi etesu lahukakamma½.Akammanti garukakamma½. Kamm±kammanti ettha pana vinicchayo eva½ veditabboti yojan±. Tattha pan±ti pakkhantaratthe nip±to garuk±pattivuµµh±navinicchayakath±pakkhatoañño kamm±kammavinicchayakath±pakkho veditabboti v± may± vuccateti v± attho.Catt±ri kamm±n²ti ettha catt±r²ti paricchedanidassana½. Tenavinayakamm±ni n±ma catt±ri eva honti, na ito ³n±dhik±n²ti dasseti. Kamm±n²tiparicchinnakammanidassana½. Apalokanakammanti-±d²ni paricchinnakamm±na½ uddesakathana½.Tattha apalok²yate ±y±c²yate apalokana½, apapubbalokadh±tu ±y±canatthe, yupaccayobh±vatthav±cako. Apalokanavasena kattabba½ kamma½ apalokanakamma½, s²maµµhakasaªgha½apaloketv± saªgh±numatiy± kattabba½ kamma½. ѱpan± ñatti, saªghassa j±n±pan±ti attho.Ñattiy± kattabba½ kamma½ ñattikamma½, anuss±vana½ akatv± suddhañattiy±yeva kattabbakamma½.Dvinna½ p³raº² dutiy±, ñatti dutiy± etassa kammass±ti ñattidutiya½, ñattidutiyañcata½ kammañc±ti ñattidutiyakamma½, ek±ya ñattiy± ek±ya anuss±van±ya kattabbakamma½.Catunna½ p³raº² catutth², ñatti catutth² etassa kammass±ti ñatticatuttha½, ñatticatutthañcata½ kammañc±ti ñatticatutthakamma½, ek±ya ñattiy± t²hi anuss±van±hi kattabbakamma½.Tena vakkhati “apalokanakamma½ n±ma s²maµµhakasaªgha½ sodhetv±”ti-±di.Eva½ catt±ri kamm±ni uddisitv± pariv±re (pari. 482 ±dayo) kammavagge ±gatanayenevatesa½ catunna½ kamm±na½ vipattik±raº±ni pucchitv± vissajjetu½ “im±ni catt±rikamm±ni katih±k±rehi vipajjanti? Pañcah±k±rehi vipajjant²”ti-±dim±ha. Tatthavatthutoti vinayakammassa k±raºabh³tavatthuto. Ñattito anuss±vanatoti dvepikammav±c±yameva. S²matoti kammakaraºaµµh±nabh³tabaddhas²mato. Parisatoti kammappattachand±rahabh³tak±rakasaªghato.T±niyeva hi pañca sabbesa½ vinayakamm±na½ vipattik±raº±ni honti.Tato ta½ kammavipattik±raºabh³ta½ vatthu½ p±¼inayena vitth±retu½ “sammukh±karaº²ya½kamma½ asammukh± karoti, vatthuvipanna½ adhammakamman”ty±dim±ha. Tattha sammukh±karaº²ya½paµipucch±karaº²ya½ paµiññ±yakaraº²yanti imesa½ tiººa½ atath±karaºena, sativinayo am³¼havinayotassap±piyasik± tajjan²yakamma½ niyasakamma½ pabb±jan²yakamma½ paµis±raº²yakamma½ ukkhepan²yakamma½pariv±so m³l±yapaµikassan± m±natta½ abbh±na½ upasampadanti imesa½ terasakamm±na½ aññakamm±rahassaaññakammakaraºena, uposatho pav±raº±ti imesa½ dvinna½ adivase karaºena, paº¹ako theyyasa½v±sakotitthiyapakkantako tiracch±nagato m±tugh±tako pitugh±tako arahantagh±tako lohitupp±dakosaªghabhedako bhikkhunid³sako ubhatobyañjanako ³nav²sativasso antimavatthu-ajjh±pannapubbotiimesa½ terasanna½ puggal±na½ upasampad±kammakaraºena iti im±ni ekati½sa kamm±ni vatthuvipanna½adhammakamma½ hoti. Ñattito pañca, anuss±vanato pañc±ti im±ni dasa k±raº±ni antokammav±c±yamevalabhanti, s²mato ek±dasa k±raº±ni s²m±sammutivasena labhanti, parisato dv±dasa k±raº±nicatuvaggapañcavaggadasavaggav²sativaggasaªkh±tesu cat³su saªghesu ekekasmi½ kammapattachand±rahasammukh²bh³tasaªkh±t±na½tiººa½ tiººa½ saªgh±na½ vasena labhant²ti.Eva½ kammavipattik±raº±ni dassetv± puna catuvaggasaªgh±d²su sannisinn±na½ bhikkh³na½visesan±ma½ dassetu½ “catuvaggakaraºe kamme”ti-±dim±ha. Ta½ suviññeyyameva. 250. Tato para½ catunna½ kamm±na½ µh±na½ saªkhepato dassetu½ “apalokanakamma½ katiµh±n±ni gacchat²”ti-±dim±ha. Tampi suviññeyyameva. 251. Tato t±niyeva kamm±ni tesu µh±nesu pavatt±ni vitth±rato pak±setuk±mo“aya½ t±va p±¼inayo. Aya½ panettha ±dito paµµh±ya vinicchayakath±”ti-±dim±ha.Tattha tassa½ vinicchayakath±ya½ cat³su kammesu katama½ apalokanakamma½ n±m±ti pucch±ya½ta½ dassetum±ha “apalokanakamma½ n±m±”ti-±di. Tattha s²maµµhakasaªgha½ sodhetv±tiavippav±sasaªkh±tamah±s²maµµhaka½ saªgha½ sodhetv±. Na hi khaº¹as²m±ya sannipatite saªghe sodhetabbakicca½atthi, avippav±sas²m±saªkh±t±ya mah±s²m±ya pana vitth±ratt± bah³na½ bhikkh³na½ vasanaµµh±natt±samaggabh±vattha½ sodhetabba½ hoti. Chand±rah±na½ chanda½ ±haritv±ti tissa½ s²m±ya½catuvagg±digaºa½ p³retv± hatthap±sa½ avijahitv± µhitehi bhikkh³hi aññesa½ hatthap±sa½an±gat±na½ pakatattabhikkh³na½ chanda½ ±haritv±. Vuttañhi “catuvaggakaraºe kammecatt±ro bhikkh³ pakatatt± kammappatt±, avases± pakatatt± chand±rah±”ti (pari. 497).Samaggassa saªghassa anumatiy±ti chandassa ±haritatt± hatthap±sa½ ±gat±pi an±gat±pisabbe bhikkh³ samagg±yeva honti, tasm± samaggassa saªghassa anumatiy±. Tikkhattu½ s±vetv±ti“suº±tu me, bhante, saªgho”ti-±din± kammav±ca½ abhaºitv± “ruccati saªghassa. Dutiyampi…pe… tatiyampi ruccati saªghass±”ti tikkhattu½ s±vetv± kattabbakamma½ apalokanakamma½n±m±ti yojan±. Vuttanayenev±ti apalokanakamme vuttanayeneva. Imin± “s²maµµhakasaªgha½sodhetv±, chand±rah±na½ chanda½ ±haritv±”ti ida½ dvaya½ atidisati. Itaresupi esevanayo.Tattha tesu cat³su kammesu ki½ aññakamma½ itarakammavasena k±tabbanticodana½ sandh±y±ha “tatra”icc±di. Eva½ hotu, eva½ sante avisesena sabbampi kamma½aññavasena kattabbanti ±ha “ñattidutiyakamma½ pan±”ti-±di. Tattha pana-saddo visesatthajotako,ñattidutiyakamme pana viseso atth²ti attho. Ito par±ni suviññeyy±neva. Paµikkhittamevaaµµhakath±yanti ajjh±h±rasambandho. Yadi eva½ akkharaparih²n±d²su santesu kammakoposiy±ti codana½ manasi katv± ±ha “sace pan±”ti-±di. Tattha akkharaparih²nanti“suº±tu me”ti-±d²su su-k±ra º±-k±ra tu-k±r±d²na½ bhassana½. Padaparih²nantisuº±t³ti-±d²na½ vibhatyantapad±na½ bhassana½. Duruttapada½ pana upari vakkhati.Id±ni punappunavacane payojana½ dassento “ida½ akuppakamme da¼hikamma½ hoti,kuppakamme kamma½ hutv± tiµµhat²”ti ±ha. Tattha idanti ida½ punappuna½ vuttakamma½.Akuppakammeti akuppe µh±n±rahe purekatakamme. Da¼hikamma½ hot²tithiratarakamma½ hoti ek±ya rajjuy± bandhitabbabh±re dutiyatatiy±dirajj³hi bandhana½ viya.Kuppakammeti akkharaparih²n±divasena kuppe aµµh±n±rahe purekatakamme. Kamma½hutv± tiµµhat²ti punappuna½ vutte sati tesa½ akkharaparih²n±d²na½ sodhitatt± parisuddhakamma½hutv± tiµµhati. Akuppakamme kuppakammeti v± bh±venabh±valakkhaºatthe bhummavacana½.Puretara½ katakammasmi½ akuppakamme sati pacch± ida½ punappuna½ vuttakamma½ da¼hikamma½hoti, purekatakammasmi½ kuppakamme sati ida½ punappuna½ vuttakamma½ akuppa½µh±n±raha½ parisuddhakamma½ hutv± tiµµhat²ti. Ima½ p±µha½ niss±ya ±cariyavar± ekapuggalampianekakkhattu½ upasampadakamma½ karonti. Kasm± pana te bhikkh³ lajj²pesalabahussutasikkh±k±mabh³t±na½attano ±cariyupajjh±y±na½ santike sikkha½ gaºhant²ti? Na te attano±cariyupajjh±y±na½ santik± laddhasikkha½ paccakkh±ya añña½ gaºhanti, atha kho t±ya eva saddhi½diguºatiguºa½ karonti. Eva½ santepi purimasikkh±ya asaddahant±yeva kareyyu½,no saddahant±ti? No asaddahant± saddahant±pi te bhikkh³ punappunakaraºe yuttitopi ±gamatopi±d²nava½ apassant± ±nisa½sameva passant± karont²ti.Katha½ yuttito ±nisa½sa½ passanti? Yath± hi loke abhisittampi r±j±na½ punappun±bhisiñcane±d²nava½ na passanti, atha kho abhisek±nubh±vena r±jiddhippattat±d²hi k±raºehi±nisa½sameva passanti, yath± ca s±sane cetiya½ v± paµima½ v± niµµhitasabbakicca½ “anekaj±tisa½s±ran”ti-±d²hibhagavato vacanehi abhisekamaªgala½ karont±pi punappunakaraºe ±d²nava½ apassant± atirekatara½mahiddhikat±mah±nubh±vat±di-±nisa½sameva passant± punappuna½ karontiyeva, evameva kata-upasampadakamma½bhikkhu½ punadeva kammav±c±bhaºane ±d²nava½ apassant± pubbe katakammasmi½ vatthu-±d²supañcasu aªgesu ekasmimpi aªge aparipuººe sati kammakopasambhavato id±ni katakammenaparipuººa-aªge sati kammasampattisambhavañca pubbeva kammasampattisambhavepi da¼hikammathiratarasambhavañca±nisa½sa½ passant± karonti. Katha½ ±gamato ±nisa½sa½ passanti? Yath±vuttapariv±raµµhakath±p±µhavinayasaªgahap±µhesuduruttapadassa sodhanattha½ punappuna½ vattabbabh±vassa upalakkhaºanayena vacanato. Sesañattidosa-anuss±vanados±nañcavatthuvipattis²mavipattiparisavipattidos±nañca sodhana½ dassita½ hoti. Teneva cak±raºena ayampi pacchimap±µho ±cariyena vutto. Tassattho heµµh± vuttova.Iti pubbe katakammassa kopasambhavepi id±ni katakammena sampajjanasaªkh±ta½ ±nisa½sa½±gamato passant²ti daµµhabba½.Keci pana ±cariy± ima½ “punappuna½ vattu½ vaµµat²ti p±µha½ tasmi½yeva paµhamakammakaraºak±leduruttasodhanattha½ vattabbata½ sandh±ya vutta½, na cirak±le”ti vadanti, tadeta½ vacana½neva aµµhakath±ya½ ±gata½, na µ²k±d²su vinicchita½, tesa½ matimattameva, tasm± nagahetabba½. Apica tasmi½ khaºe punappuna½ vacanatopi aparabh±ge vacana½ mahapphala½ hoti mah±nisa½sa½.Tasmiñhi k±le punappuna½ bhaºane ñattidosa-anuss±vanados±ni pacchimabhaºane suµµhu bhaºantosodhetu½ sakkuºeyya, na vatthuvipattis²mavipattiparisavipattidos±ni. Tasmiñhikhaºe tameva vatthu, s± eva s²m±, s± eva paris±, tasm± t±ni punappunavacanena sodhetumasakkuºeyy±nihonti. Aparabh±ge karonto pana pubbe aparipuººav²sativassabh±vena vatthuvipattibh³tepiid±ni paripuººav²sativassatt± vatthusampatti hoti, pubbe s²masaªkar±dibh±vena s²mavipattisambhavepiid±ni tadabh±vatth±ya suµµhu sodhitatt± s²masampatti hoti, pubbe vaggakamm±divasena parisavipattisambhavepi id±ni tadabh±vatth±ya suµµhu sodhitatt± parisasampatti hoti, eva½pañca vipattiyo sodhetv± pañca sampattiyo samp±detv± k±tu½ sakkuºeyyato paµhamak±lepunappuna½ bhaºanatopi aparabh±ge bhaºana½ mahapphala½ hoti mah±nisa½santi veditabba½.Yadi eva½ upasampadasikkh±ya daharo bhaveyy±ti? Na bhaveyya. Kasm±? Por±ºasikkha½ appaccakkhitv±t±ya eva patiµµhitatt±ti. Eva½ santepi purekatakammassa sampajjanabh±vena iµµhante sati t±ya µhitatt± adaharo siy±. Purimakammassa asampajjanabh±vena id±nikatakammeyeva upasampadabh±vena tiµµhante sati kasm± daharo na bhaveyy±ti? Eva½ sante daharobhaveyya. Eva½ daharo sam±no purimasikkh±ya vassa½ gaºetv± yath±vu¹¹ha½ vandan±d²ni sampaµicchantomah±s±vajjo bhaveyy±ti? Eva½ purimasikkh±ya aµµhitabh±va½ pacchimasikkh±ya eva laddhupasampadabh±va½tathato j±nanto eva½ karonto s±vajjo hoti, eva½ pana aj±nanto “purimasikkh±yamevaµhito”ti maññitv± eva½ karonto anavajjoti veditabbo. Katha½ viññ±yat²tice? “An±patti ³nav²sativassa½ paripuººasaññ²ti ettha kiñc±pi upasamp±dentassaan±patti, puggalo pana anupasampannova hoti. Sace pana so dasavassaccayena añña½ upasamp±deti,ta½ ce muñcitv± gaºo p³rati, s³pasampanno. Sopi ca y±va na j±n±ti, t±vassa nevasaggantar±yo, na mokkhantar±yo. Ñatv± pana puna upasampajjitabban”ti samantap±s±dik±ya½(p±ci. aµµha. 406) ±gatatt± viññ±yati. Eva½ vatthuvipannatt± kammakopato anupasampannassapuggalassa upajjh±yo bhavitu½ yuttak±le puna upasampajjanena upasampannabh³tabh±vassa aµµhakath±ya½±gatatt± imin± nayena s²mavipannapa-asavipannañattivipanna-anuss±vanavipannabh³tatt± kammakopatopubbe anupasampannabh³ta½ puggalampi aparabh±ge vu¹¹hippattik±lepi pañca vipattidos±nisodhetv± puna upasampadakammav±c±karaºena upasamp±detu½ vaµµati. Sopi puggalo pubbakammak±leanupasampanno hutv±pi aparakammak±le upasampanno hot²ti daµµhabbo.