Dvinnampi k±raŗacch±y± dissat²ti sakav±d²parav±d²na½ ubhinnampi kappiy±kappiyabh±vas±dhaka½ k±raŗapatir³pakacch±y± dissati. Tattha k±raŗacch±y±ti sutt±d²su “kappiyan”ti g±hassa, “akappiyan”ti g±hassa ca nimittabh³tena kicchena paµip±dan²ya½ avibh³tak±raŗa½ k±raŗacch±y±, k±raŗapatir³pakanti attho. Yadi dvinnampi k±raŗacch±y± dissati, kasm± akappiyeyeva µh±tabbanti ±ha “vinayańhi patv±”ti-±di. “Vinaya½ patv±”ti vuttamevattha½ p±kaµatara½ katv± dassento ±ha “kappiy±kappiyavic±raŗa½ ±gamm±”ti. Rundhitabbanti-±d²su dubbińńeyyavinicchaye kappiy±kappiyabh±ve sati “kappiyan”ti gahaŗa½ rundhitabba½, “akappiyan”ti gahaŗa½ g±¼ha½ k±tabba½, apar±parappavatta½ kappiyaggahaŗa½ sota½ pacchinditabba½, garukabh±vasaŖkhate akappiyeyeva µh±tabbanti attho. Atha v± rundhitabbanti kappiyasańń±ya v²tikkamak±raŗa½ rundhitabba½, ta½niv±raŗacitta½ da¼hatara½ k±tabba½. Sota½ pacchinditabbanti tattha v²tikkamappavatti pacchinditabb±. Garukabh±veti akappiyabh±veti attho.
Bah³hi suttavinicchayak±raŗeh²ti bah³hi suttehi ceva tato ±n²tavinicchayak±raŗehi ca. Atha v± suttena aµµhakath±vinicchayena ca laddhak±raŗehi. Attano gahaŗa½ na vissajjetabbanti sakav±din± attano “akappiyan”ti gahaŗa½ na vissajjetabbanti attho.
Id±ni vuttamevattha½ nigamento “evan”ti-±dim±ha. Tattha yoti sakav±d²parav±d²su yo koci. Keci pana “sakav±d²suyeva yo koci idh±dhippeto”ti vadanti, eva½ sante “atha pan±ya½ kappiyanti gahetv± kathet²”ti-±d²su sabbattha ubhopi sakav±dinoyeva siyu½ heµµh± vuttasseva nigamanavasena “evan”ti-±din± vuttatt±, tasm± ta½ na gahetabba½. Atirekak±raŗa½ labhat²ti ettha sutt±d²su purima½ purima½ atirekak±raŗa½ n±ma, yo v± sutt±d²su cat³su bahutara½ k±raŗa½ labhati, so atirekak±raŗa½ labhati n±ma.
Suµµhu pavatti etass±ti, suµµhu pavattati s²len±ti v± suppavatti. Ten±ha “suppavatt²ti suµµhu pavattan”ti. V±c±ya uggata½ v±cuggata½, vacas± suggahitanti vutta½ hoti. Atha v± v±cuggatanti v±c±ya uggata½, tattha nirantara½ µhitanti attho. Suttatoti imassa vivaraŗa½ “p±¼ito”ti. Ettha ca “sutta½ n±ma sakala½ vinayapiµakan”ti vuttatt± puna suttatoti tadatthapaµip±daka½ sutt±bhidhammap±¼ivacana½ adhippeta½. Anubyańjanasoti imassa vivaraŗa½ “paripucchato ca aµµhakath±to c±”ti. P±¼i½ anugantv± atthassa byańjanato pak±sanato “anubyańjanan”ti hi paripucch± aµµhakath± ca vuccati. Ettha ca aµµhakath±ya visu½ gahitatt± “paripucch±”ti therav±do vutto. Atha v± paripucch±ti ±cariyassa santik± p±¼iy± atthasavana½. Aµµhakath±ti p±¼imuttakavinicchayo. Tadubhayampi p±¼i½ anugantv± atthassa byańjanato “anubyańjanan”ti vutta½.
Vinayeti vinay±c±re. Teneva vakkhati “vinaya½ ajahanto avokkamanto”ti-±di. Tattha patiµµh±na½ n±ma sańcicca ±pattiy± an±pajjan±din± hot²ti ±ha “lajjibh±vena patiµµhito”ti, tena lajj² hot²ti vutta½ hoti. Vinayadharassa lakkhaŗe vattabbe ki½ imin± lajjibh±ven±ti ±ha “alajj² h²”ti-±di. Tattha bahussutop²ti imin± paµhamalakkhaŗasamann±gama½ dasseti. L±bhagarukat±y±ti imin± vinaye µhitat±ya abh±ve paµhamalakkhaŗayog± kiccakaro na hoti, atha kho akiccakaro anatthakaro ev±ti dasseti. SaŖghabhedassa pubbabh±ge pavattakalahasseta½ adhivacana½ saŖghar±j²ti. Kukkuccakoti aŗumattesupi vajjesu bhayadassanavasena kukkucca½ upp±dento. Tanti½ avisa½v±detv±ti p±¼i½ ańńath± akatv±. Avokkamantoti anatikkamanto.
Vitthunat²ti attha½ adisv± nitthunati, vitthambhati v±. Vipphandat²ti kampati. Santiµµhitu½ na sakkot²ti ekasmi½yeva atthe patiµµh±tu½ na sakkoti. Ten±ha “ya½ ya½ parena vuccati, ta½ ta½ anuj±n±t²”ti. Sakav±da½ cha¹¹etv± parav±da½ gaŗh±t²ti “ucchumhi kasaµa½ y±vaj²vika½, raso satt±hak±liko, tadubhayavinimutto ca ucchu n±ma visu½ natthi, tasm± ucchupi vik±le vaµµat²”ti parav±din± vutte tampi gaŗh±ti. Ekekalomanti palita½ sandh±ya vutta½. Yamh²ti yasmi½ puggale. Parikkhaya½ pariy±d±nanti atthato eka½.
¾cariyaparampar±ti ±cariy±na½ vinicchayaparampar±. Teneva vakkhati “attanomati½ pah±ya…pe… yath± ±cariyo ca ±cariy±cariyo ca p±¼ińca paripucchańca vadanti, tath± ń±tu½ vaµµat²”ti. Na hi ±cariy±na½ n±mamattato paramparaj±nane payojana½ atthi. Pubb±par±nusandhitoti pubbavacanassa aparavacanena saha atthasambandhaj±nanato. Atthatoti saddatthapiŗ¹attha-adhippetatth±dito. K±raŗatoti tadatthupapattito. ¾cariyaparamparanti imasseva vevacana½ “therav±daŖgan”ti, therapaµip±µinti attho. Dve tayo parivaµµ±ti dve tayo parampar±.
Imehi ca pana t²hi lakkhaŗeh²ti ettha paµhamena lakkhaŗena vinayassa suµµhu uggahitabh±vo vutto, dutiyena tattha lajjibh±vena ceva acalat±ya ca suppatiµµhitat±, tatiyena p±¼i-aµµhakath±su sar³pena an±gat±nampi tadanulomato ±cariyehi dinnanayato vinicchinitu½ samatthat±. Otiŗŗe vatthusminti codan±vasena v²tikkamavatthusmi½ saŖghamajjhe otiŗŗe. Codakena ca cuditakena ca vutte vattabbeti eva½ otiŗŗavatthu½ niss±ya codakena “diµµha½ sutan”ti-±din±, cuditakena “atth²”ti-±din± ca ya½ vattabba½, tasmi½ vattabbe vutteti attho. Vatthu oloketabbanti tassa tassa sikkh±padassa vatthu oloketabba½. “Tiŗena v± paŗŗena v±…pe… yo ±gaccheyya, ±patti dukkaµass±”ti hida½ nissaggiye ańń±takavińńattisikkh±padassa (p±r±. 517) vatthusmi½ pańńatta½.
Thullaccayadubbh±sit±patt²na½ m±tik±ya an±gatatt± “pańcanna½ ±patt²na½ ańńataran”ti vutta½. Tikadukkaµanti “anupasampanne upasampannasańń² ujjh±yati kh²yati, ±patti dukkaµass±”ti-±din± (p±ci. 106) ±gata½ tikadukkaµa½. Ańńatara½ v± ±pattinti “k±le vik±lasańń², ±patti dukkaµassa, k±le vematiko, ±patti dukkaµass±”ti-±dika½ (p±ci. 250) dukadukkaµa½ sandh±ya vutta½.
Antar±pattinti ettha tasmi½ tasmi½ sikkh±pade ±gatavatthuv²tikkama½ vin± ańńasmi½ vatthuv²tikkame nid±nato pabhuti vin²tavatthupariyos±n± antarantar± vutt± ±patti. Idha pana “vatthu½ oloket²”ti visu½ gahitatt± tadavases± antar±patt²ti gahit±. Paµil±ta½ ukkhipat²ti idampi visibbanasikkh±pade (p±ci. 350) ±gata½, tattha ¹ayham±na½ al±ta½ aggikap±l±dito bahi patita½ avijjh±tameva paµi-ukkhipati, puna yath±µh±ne µhapet²ti attho. Vijjh±ta½ pana paµikkhipantassa p±cittiyameva.
An±pattinti ettha antarantar± vutt± an±pattipi atthi, “an±patti, bhikkhave, iddhimassa iddhivisaye”ti-±di viya s±pi saŖgayhati. Sikkh±padantares³ti vin²tavatthu½ antokatv± ekekasmi½ sikkh±padantare.
P±r±jik±patt²ti na vattabbanti ida½ ±pannapuggalena lajjidhamme µhatv± yath±bh³ta½ ±vikaraŗepi dubbinicchaya½ adinn±d±n±di½ sandh±ya vutta½. Ya½ pana methun±d²su vij±nana½, ta½ vattabbameva. Ten±ha “methunadhammav²tikkamo h²”ti-±di. Yo pana alajjit±ya paµińńa½ adatv± vikkhepa½ karoti, tassa ±patti na sakk± o¼±rik±pi vinicchinitu½. Y±va so yath±bh³ta½ n±vikaroti, saŖghassa ca ±pattisandeho na vigacchati, t±va n±sitakova bhavissati. Sukhum±ti attanopi duvińńeyyasabh±vassa lahuparivattino cittassa s²ghaparivattit±ya vutta½. Sukhum±ti v± cittaparivattiy± sukhumat±ya sukhum±. Ten±ha “cittalahuk±”ti, citta½ viya lahuk±ti attho. Atha v± citta½ lahu s²ghaparivatti etesanti cittalahuk±. Teti te v²tikkame. Ta½vatthukanti te adinn±d±namana-ussaviggahav²tikkam± vatthu adhiµµh±na½ k±raŗametass±ti ta½vatthuka½.
Ya½ ±cariyo bhaŗati, ta½ karoh²ti-±di sabba½ lajj²pesala½ kukkuccakameva sandh±ya vutta½. Yo y±th±vato pak±setv± suddhimeva gavesati, tenapi. P±r±jikos²ti na vattabboti an±pattikoµiy±pi saŖkiyam±natt± vutta½. Teneva “p±r±jikacch±y±”ti vutta½. “S²l±ni sodhetv±ti ya½vatthuka½ kukkucca½ uppanna½, ta½ amanasikaritv± avasesas²l±ni sodhetv±”ti s±ratthad²paniya½ (s±rattha. µ². 2.45) vutta½, vimativinodaniya½ (vi. vi. µ². 1.45) pana “s²l±ni sodhetv±ti yasmi½ v²tikkame p±r±jik±saŖk± vattati, tattha p±r±jik±bh±vapakkha½ gahetv± desan±vuµµh±nag±min²na½ ±patt²na½ sodhanavasena s²l±ni sodhetv±”ti. P±kaµabh±vato sukhavalańjat±ya ca “dvatti½s±k±ra½ t±va manasi karoh²”ti vutta½, upalakkhaŗavasena v±. Ańńasmi½ kammaµµh±ne kataparicayena tameva manasi k±tabba½. Ya½ kińci v± abhirucita½ manasi k±tu½ vaµµateva. Kammaµµh±na½ ghaµayat²ti antarantar± khaŗ¹a½ adassetv± cittena saddhi½ ±rammaŗabh±vena cirak±la½ ghaµayati. SaŖkh±r± p±kaµ± hutv± upaµµhahant²ti vipassan±kammaµµh±niko ce, tassa saŖkh±r± p±kaµ± hutv± upaµµhahanti.
Sace katap±r±jikav²tikkamo bhaveyya, tassa satipi asarituk±mat±ya vippaµis±ravatthuvasena punappuna½ ta½ upaµµhahat²ti cittekaggata½ na vindati. Tena vutta½ “kammaµµh±na½ na ghaµayat²”ti-±di. Kammaµµh±na½ na ghaµayat²ti cittakkhobh±dibahulassa suddhas²lassapi citta½ na sam±dhiyati, ta½ idha p±r±jikam³lanti na gahetabba½. Katap±pam³lakena vippaµis±renevettha cittassa asam±dhiyana½ sandh±ya “kammaµµh±na½ na ghaµayat²”ti-±di vutta½. Ten±ha “vippaµis±raggin±”ti-±di. Attan±ti cittena karaŗabh³tena puggalo katt± j±n±ti, paccatte v± karaŗavacana½, att± saya½ j±n±t²ti attho. Ańń± ca devat± j±nant²ti ±rakkhadevat±hi ańń± paracittaviduniyo devat± j±nanti.
Imasmi½ µh±ne paŗ¹itehi vic±retabba½ k±raŗa½ atthi. Katha½? Id±ni ekacce vinayadhar± paµhamap±r±jikavisaye vatthumhi otiŗŗe itthiy± v± purisena v± gahaµµhena v± pabbajitena v± codiyam±ne cuditaka½ bhikkhu½ pucchitv± paµińń±ya ad²yam±n±ya ta½ bhikkhu½ sus±ne ekakameva say±penti, eva½ say±piyam±no so bhikkhu sace bhayasant±savirahito sabbaratti½ tasmi½ sus±ne sayitu½ v± nis²ditu½ v± sakkoti, ta½ “parisuddho eso”ti vinicchinanti. Sace pana bhayasant±sappatto sabbaratti½ sayitu½ v± nis²ditu½ v± na sakkoti, ta½ “asuddho”ti vinicchinanti, ta½ ayutta½ viya dissati. Kasm±ti ce? Aµµhakath±ya viruddhoti, aµµhakath±ya½ dutiyatatiyap±r±jikavisaye eva tath±r³po vic±ro vutto, na paµhamacata-utthap±r±jikavisaye. Vuttańhi tattha “methunadhammav²tikkamo hi uttarimanussadhammav²tikkamo ca o¼±riko, adinn±d±namanussaviggahav²tikkam± pana sukhum± cittalahuk±, te sukhumeneva ±pajjati, sukhumena rakkhati, tasm± visesena ta½vatthuka½ kukkucca½ pucchiyam±no”ti. ݲk±yańca (s±rattha. µ². 2.45) vutta½ “ta½vatthukanti te adinn±d±namanussaviggahav²tikkam± vatthu adhiµµh±na½ k±raŗametass±ti ta½vatthukan”ti, idampi eka½ k±raŗa½.