10. Paµhamasaªghabhedasikkh±padavaººan±

410. Dasame bah³nanti dubbalat±ya araññ±disev±ya citta½ sam±hita½ k±tu½ asakkont±na½. Dukkhassantakiriy±ya tasmi½ attabh±ve buddhavacanaggahaºadh±raº±disaªkh±ta½ byañjanapadameva parama½ assa, na maggal±bhoti padaparamo. Abhisambhuºitv±ti nipph±detv±. Dhammato apeta½ uddhamma½. Paµikkhittamev±ti “na, bhikkhave, asen±sanikena vassa½ upagantabban”ti (mah±va. 204) vacanato vutta½, idameva vacana½ sandh±ya p±¼iyampi “aµµha m±se”ti-±di (p±r±. 409) vutta½.
T²hi koµ²h²ti asuddham³lehi. Ettha ca bhikkh³na½ cat³su kulesu pakkapiº¹iy±lopabhojananissitat±ya, macchama½sabhojanavirahitassa ca kulassa dullabhat±ya tattha laddhesu bhattabyañjanesu macchama½sasa½saggasaªk±ya, dunniv±raºat±ya ca bhikkh³na½ sar²ray±panampi na siy±ti bhagavat± macchama½sa½ sabbath± appaµikkhipitv± t²hi koµ²hi aparisuddhameva paµikkhitta½. Yadi hi ta½ bhagav± sabbath± paµikkhipeyya, bhikkh³ maram±n±pi macch±disa½saggasaªkita½ bhatta½ na bhuñjeyyu½, tato taº¹uladhaññ±di½ paµiggahetv± nidahitv± saya½ pacitv± bhuñjitu½ tadupakaraºabh³ta½ d±sid±sa½, udukkhalamusal±dikañca bhikkh³na½ patt±di viya avassa½ gahetu½ anuj±nitabba½ siy±ti titthiy±na½ viya gahaµµh±v±so eva siy±, na bhikkhu-±v±soti veditabba½. J±la½ macchabandhana½. V±gur± migabandhan². Kappat²ti yadi tesa½ vacanena saªk± na vattati, vaµµati, na ta½ vacana½ lesakappa½ k±tu½ vaµµati. Teneva vakkhati “yattha ca nibbematiko hoti, ta½ sabba½ kappat²”ti.
Pavattama½santi ±paº±d²su pavatta½ vikk±yika½ matama½sa½. Bhikkh³na½yeva atth±ya akatanti ettha aµµh±nappayutto eva-saddo, bhikkh³na½ atth±ya akatamev±ti sambandhitabba½, tasm± bhikkh³nañca maªgal±d²nañc±ti missetv± katampi na vaµµat²ti veditabba½. Keci pana yath±µhitavasena avadh±raºa½ gahetv± “vaµµat²”ti vadanti, ta½ na sundara½. “Vattan”ti imin± ±patti natth²ti dasseti.
Kappanti asaªkheyyakappa½, “±yukappan”tipi (s±rattha. µ². 2.410) keci. Mah±kappassa hi catutthabh±go asaªkheyyakappo, tato v²satimo bh±go saªghabhedakassa ±yukappanti vadanti, ta½ aµµhakath±su kappaµµhakath±ya na sameti “kappavin±se eva muccat²”ti-±di (vibha. aµµha. 809) vacanato. Brahma½ puññanti seµµha½ puñña½. Kappa½ saggamh²ti ettha paµisandhiparampar±ya kappaµµhat± veditabb±.
411. Laddhin±n±sa½v±saken±ti ukkhitt±nuvattakabh±vena bh±vappadh±natt± niddesassa. Kamman±n±sa½v±saken±ti ukkhittabh±vena. “Bhed±ya parakkameyy±”ti visu½ vuttatt± bhedanasa½vattanikassa adhikaraºassa sam±d±ya paggaºhanato pubbepi pakkhapariyesan±divasena saªghabhed±ya parakkamantassa samanubh±sanakamma½ k±tu½ vaµµat²ti veditabba½. Yopi c±ya½ saªghabhedo hot²ti sambandho.
Kammen±ti apalokan±din±. Uddesen±ti p±timokkhuddesena. Voh±ren±ti t±hi t±hi upapatt²hi “adhamma½ dhammo”ti-±din± (a. ni. 3.10-39, 42; c³¼ava. 352) voh±rena, paresa½ paññ±panen±ti attho. Anus±van±y±ti attano laddhiy± gahaºatthameva anu punappuna½ kaººam³le mantas±van±ya, kathanen±ti attho. Sal±kagg±hen±ti eva½ anus±van±ya tesa½ citta½ upatthambhetv± attano pakkhe paviµµhabh±vassa saññ±ºattha½ “gaºhatha ima½ sal±kan”ti sal±kagg±hena. Ettha ca kammameva, uddeso v± saªghabhede padh±na½ k±raºa½, voh±r±dayo pana saªghabhedassa pubbabh±g±ti veditabb±. Abbhussitanti abbhuggata½. Accheyy±ti vihareyya.
“Lajj² rakkhissat²”ti (visuddhi. 1.42; p±r±. aµµha. 1.45) vacanato ±pattibhayena ±rocana½ lajj²na½ eva bh±roti ±ha “lajj²hi bhikkh³h²”ti, alajjissapi an±rocentassa ±pattiyeva. Appaµinissajjato dukkaµanti visu½ visu½ vadant±na½ gaºan±ya dukkaµa½. Pahonten±ti gantu½ samatthena, icchanten±ti attho. ¾patti pana a¹¹hayojanabbhantareneva agil±nassa vasena veditabb±.
416. Ñattiy±d²hi dukkaµ±disabbh±va½ sandh±ya “saªgh±disesena an±patt²”ti vutta½. Ass±ti devadattassa. Apaññatte sikkh±pade samanubh±sanakammasseva abh±vato “na hi paññatta½ sikkh±pada½ v²tikkamantass±”ti vutta½. Sikkh±pada½ paññapenteneva hi samanubh±sanakamma½ anuññ±ta½. Uddissa anuññ±tatoti “anuj±n±mi, bhikkhave, romanthakassa romanthanan”ti-±di½ (c³¼ava. 273) uddiss±nuññ±ta½ sandh±ya vadati. An±pattiyanti an±pattiv±re. ¾patti½ ropetabboti samanubh±san±ya p±cittiya-±patti½ ropetabbo. ¾pattiyeva na j±t±ti saªgh±dises±patti na j±t± eva.
“Na paµinissajj±m²”ti saññ±ya abh±vena muccanato saññ±vimokkha½. Sacittakanti “na paµinissajj±m²”ti j±nanacittena sacittaka½. Yo visaññ² v± bh²to v± vikkhitto v± “paµinissajjitabban”tipi, “kamma½ karissat²”ti v± na j±n±ti, tassa an±patti. Bhed±ya parakkamana½, dhammakammena samanubh±sana½, kammav±c±pariyos±na½, na paµinissajj±m²ti cittena appaµinissajjananti im±nettha catt±ri aªg±ni.

Paµhamasaªghabhedasikkh±padavaººan± niµµhit±.