9. R³piyasa½voh±rasikkh±padavaŗŗan±

587. Navame j±tar³p±dicatubbidhanissaggiyavatthu idha r³piyaggahaŗeneva gahitanti ±ha “j±tar³parajataparivattanan”ti.Paµiggahitaparivattaneti kappiyavoh±rena, akappiyavoh±rena v± paµiggahitassa r³piyassaparivattane.
589. P±¼iya½ ghanakatanti iµµhak±di. R³piya½ n±ma satthuvaŗŗoti-±d²su kińc±pikevala½ rajata½ na gahita½, tath±pi r³piyapadeneva ta½ gahitanti daµµhabba½. Suddho r³piyasa½voh±roeva vuttoti ajjh±haritabba½. R³piye r³piyasańń²ti-±dimhi vinicchaya½ vakkh±m±tip±µhaseso.
591. P±¼iya½ r³piye r³piyasańń²ti attan± diyyam±na½ sakasantaka½ sandh±ya vutta½.R³piya½ cet±pet²ti parasantaka½. Esa nayo sesesupi. Tattha ar³piya-saddenadukkaµavatthumpi saŖgaŗh±ti. Pacchime pana tike “ar³piye r³piyasańń² ar³piya½ cet±peti,±patti dukkaµass±”ti imin± nayena sabbattha yojan± veditabb±. Imasmińca tikear³piya-saddena kappiyavatthuyeva gahita½, na mutt±didukkaµavatthu ante “pańcanna½ sahaan±patt²”ti vuttatt±. Kińc±pi dukkaµavatthu na gahita½, tath±pidukkaµavatthun± dukkaµavatthu½, kappiyavatthun± dukkaµavatthuńca parivattayato dukkaµa½,nayato siddhameva hoti. Tańca dukkaµavatthumhi tathasańń±ya v± atathasańń±ya v± vimatiy±v± parivattentassapi hotiyeva acittakatt± imassa sikkh±padassa. Pańcanna½ sah±tipańcahi sahadhammikehi saha.
Id±ni “nissaggiyavatthun± dukkaµavatthu½ v±”ti-±din± vuttassa atthassa p±¼iya½ sar³penaan±gatattepi nayato labbham±nata½ dassetu½ “yo hi ayan”ti-±di vutta½. Ettha cayasm± r³piyena parivattita½ ar³piya½ nissaµµhampi sabbesampi akappiyatt± nissaggiyamevana hoti nissajjitv± paribhuńjitabbasseva nissajjitabbato, kevala½ pana ida½ cha¹¹etv±p±cittiyameva parivattakena desetabba½, tasm± “r³piye r³piyasańń² ar³piya½ cet±peti,nissaggiya½ p±cittiyan”ti-±di tiko bhagavat± na vutto, t²supi padesu parivattiyam±nassaar³piyattena nissaggiyavacan±yog± r³piyasseva nissajjitabbato. R³piyasseva hi nissaµµhassa±r±mik±d²hi paµipajjanavidhi p±¼iya½ dassito, na ar³piyassa. Tasm± p±cittiyamattasambhavadassanatthamevapanettha aµµhakath±ya½ “avuttopi aya½…pe… tiko veditabbo”ti vutta½, napana tassa vatthuno nissaggiyat±dassanattha½. Teneva pattacatukke “na sakk± kenaci up±yenakappiya½ k±tun”ti-±di vutta½. Aya½ amh±ka½ khanti. Attano v± h²ti-±didutiyatik±nulomeneva tatiyattikassa sijjhanappak±ra½ samatthetu½ vutta½. Tatr±ya½adhipp±yo– yasm± hi yath± attano ar³piyena parassa r³piya½ cet±pentassa ekasmi½ anter³piyasambhavato “r³piyasa½voh±ro kato eva hot²”ti dutiyattiko vutto, eva½ attanor³piyena parassa ar³piya½ cet±pentass±pi hot²ti tatiyo tiko vattabbo bhaveyya, sopana dutiyattikeneva ekato r³piyapakkhas±mańńena sijjhat²ti p±¼iya½ na vuttoti. Tatthaekantena r³piyapakkheti ekena antena r³piyapakkhe, “ekato r³piyapakkhe”ti v±p±µho.
Id±ni dutiyattike ar³piyapadassa atthabh³tesu dukkaµavatthukappiyavatth³su dukkaµavatthun±r³piy±diparivattane ±pattibheda½ dassetu½ “dukkaµavatthun±”ti-±di raddha½. Dukkaµavatthun± dukkaµavatthunti-±di pana dukkaµavatthun± parivattanappasaŖgep±¼iya½ avuttass±pi atthassa nayato labbham±nata½ dassetu½ vutta½. Tattha imin±tir³piyasa½voh±rasikkh±padena, tena ca dukkaµassa acittakatampi dasseti. Ańńatra sahadhammikeh²ti“pańcanna½ saha an±patt²”ti vacanato vutta½, ten±pi kayavikkayasikkh±padassa kappiyavatthunissitata½eva s±dheti. Ima½…pe… r³piyacet±panańca sandh±ya vuttanti pakatena sambandho.Idh±ti imasmi½ sikkh±pade. Tatth±ti kayavikkayasikkh±pade (p±r±. 593).
Eva½ dukkaµavatthun± r³piy±diparivattane ±pattibheda½ dassetv± id±ni kappiyavatthun±pidassetu½ “kappiyavatthun± pan±”ti-±di ±raddha½. Tattha tenev±ti kappiyavatthun±eva. “R³piya½ uggaŗhitv±”ti ida½ ukkaµµhavasena vutta½. Mutt±didukkaµavatthumpiuggahetv± k±ritampi pańcannampi na vaµµati eva. Samuµµh±pet²ti saya½ gantv±, “ima½kah±paŗ±di½ kammak±r±na½ datv± b²ja½ samuµµh±peh²”ti eva½ ańńa½ ±ŗ±petv± v±samuµµh±peti. Mah±-akappiyoti attan±va b²jato paµµh±ya d³sitatt± ańńassa m³las±mikassaabh±vato vutta½. So hi corehi acchinnopi puna laddho j±nantassa kassacipi na vaµµati.Yadi hi vaµµeyya, ta¼±k±d²su viya acchinno vaµµat²ti ±cariy± vadeyyu½. Na sakk±kenaci up±yen±ti saŖghe nissajjanena, cor±di-acchindan±din± ca kappiya½ k±tu½na sakk±, idańca tena r³pena µhita½, tamm³likena vatthumutt±dir³pena µhitańca sandh±yavutta½. Dukkaµavatthumpi hi tamm³likakappiyavatthuńca na sakk± kenaci up±yenatena r³pena kappiya½ k±tu½. Yadi pana so bhikkhu tena kappiyavatthudukkaµavatthun±puna r³piya½ cet±peyya, ta½ r³piya½ nissajj±petv± ańńesa½ kappiya½ k±tumpisakk± bhaveyy±ti daµµhabba½.
Patta½ kiŗ±t²ti ettha “imin± kah±paŗ±din± kamm±rakulato patta½ kiŗitv±eh²”ti ±r±mik±d²hi kiŗ±panampi saŖgahitanti veditabba½. Teneva r±jasikkh±padaµµhakath±ya½“ettakehi kah±paŗehi s±µake ±hara, ettakehi y±gu-±d²ni samp±deh²ti vadati,ya½ te ±haranti, sabbesa½ akappiya½. Kasm±? Kah±paŗ±na½ vic±ritatt±”ti (p±r±.aµµha. 2.538-539) vutta½ Imin± pana vacanena ya½ m±tik±µµhakath±ya½r³piyasa½voh±rasikkh±pada½ “an±ŗattikan”ti vutta½, ta½ na sameti. Na kevalańcaimin±, p±¼iy±pi ta½ na sameti. P±¼iyańhi nissaµµhar³piyena ±r±mik±d²hi sappiy±di½parivatt±petu½ “so vattabbo ‘±vuso, ima½ j±n±h²’ti. Sace so bhaŗati ‘imin±ki½ ±har²yat³’ti, na vattabbo ‘ima½ v± ima½ v± ±har±’ti. Kappiya½ ±cikkhitabba½‘sappi v±”’ti-±din± r³piyasa½voh±ra½ parimocetv±va vutta½. “Imin± r³piyenaki½ ±har²yat³”ti pucchanto “ima½ ±har±”ti vuttepi adhik±rato “imin± r³piyenaima½ ±har±”ti bhikkh³hi ±ŗatto eva hot²ti ta½ r³piyasa½voh±ra½ parivajjetu½ “navattabbo ‘ima½ v± ima½ v± ±har±”’ti paµikkhepo kato, an±pattiv±repi “kappiyak±rakassa±cikkhat²”ti na vutta½. Kayavikkayasikkh±pade (p±r±. 595) pana tath± vutta½,tasm± ida½ s±ŗattika½ kayavikkayameva an±ŗattikanti gahetabba½.
M³lassa anissaµµhatt±ti yena uggahitam³lena patto k²to, tassa m³lassa saŖghamajjheanissaµµhatt±, etena r³piyameva nissajjitabba½, na tamm³lika½ ar³piyanti dasseti.Yadi hi tena r³piyena ańńa½ r³piya½ cet±peyya, ta½ r³piyasa½voh±rasikkh±pade ±gatanayenevanissajj±petv± sesehi paribhuńjitabba½ bhaveyy±ti. “M³lassa asampaµicchitatt±”tiimin± m³lassa gihisantakatta½, teneva pattassa r³piyasa½voh±r±nuppannatańca dasseti.Pańcasahadhammikasantakeneva hi r³piyasa½voh±radoso. Tattha ca attano santake p±cittiya½,itarattha dukkaµa½.
Nissajj²ti d±navasena vutta½, na vinayakammavasena. Teneva “sappissa p³retv±”tivutta½. Ya½ attano dhanena parivatteti, tassa v± dhanassa r³piyabh±vo, parivattanaparivatt±panesuańńatarabh±vo c±ti im±nettha dve aŖg±ni.

R³piyasa½voh±rasikkh±padavaŗŗan± niµµhit±.