2. Udositasikkh±padavaººan±

471. Santaruttarena janapadac±rika½ pakkamanti. Kasm±? Kiñc±pi “na,bhikkhave, santaruttarena g±mo pavisitabbo, yo paviseyya, ±patti dukkaµass±”ti(mah±va. 362) paµhama½ vutta½. Pacch± pana “pañcime, bhikkhave, paccay± saªgh±µiy±nikkhep±ya, uttar±saªgassa, antarav±sakassa nikkhep±ya gil±no v± hoti, vassikasaªketa½v±, nad²p±ra½ gantu½ v±, agga¼aguttivih±ro v±, atthatakathina½ v± hot²”ti vuttatt±,aµµhakath±yampissa “pañcasu petesu agga¼agutti eva pam±ºa½. Gutte eva hi vih±renikkhipitv± bahi gantu½ vaµµati, n±gutte”ti vuttatt± apaññattepi kathine “tebhikkh³ agga¼aguttivih±re µhapeth±”ti vatv± sabh±g±na½ hatthe c²vara½ nikkhipitv±santaruttarena g±mappavese laddhakappiy± janapadac±rika½ pakk±mi½s³ti veditabba½.
473. Avippav±sasammutinti avippav±sattha½, vippav±sapaccay± y± ±patti, tadabh±vattha½v± sammuti½ d±tunti attho. Tato paµµh±ya vaµµati. Kittaka½ k±la½ vaµµat²ti? M±sa½v± atireka½ v± y±va gamane sa-uss±ho, t±va vaµµati. Tena vutta½ “dhuranikkhepa½karontena paccuddharitabban”ti. Puna sammutid±nakicca½ natth²ti sace dv±dasanna½vass±na½ accayena añño rogo hoti, vaµµati, upasampadakamma½ viya y±vaj²va½ ek±sammutivaµµat²ti ca.
“Kata½ v± hot²”ti-±di imasmi½ sikkh±pade na vattabba½, kasm±? Karaºapalibodheupacchinnepi anadhiµµhitac²varato vippav±sapaccay± ±pattiy± asambhavato, tasm± “niµµhitac²varasmintibhikkhuno c²vara½ adhiµµhita½ hot²”ti ettakameva vattabbanti ce? Na, tad±yattatt± dhiµµh±nañhi karaºapalibodhassa niµµh±pan±yatta½, tasm± “kata½ v±ti-±di vuttan”tica vutta½. Tattha katanti pubbe vuttameva.
477-8. Avippav±salakkhaºavavatth±panatthanti ettha “antog±me c²vara½ nikkhipitv± antog±mevatthabban”ti-±divacanato avippav±salakkhaºa½ vavatth±pita½, tabbipar²tanayena vippav±salakkhaºa½veditabba½. G±mo ek³pac±roti-±dimhi pana µhapetv± sattha½, rukkham³la½, ajjhok±sañcasesesu parikkhep±parikkhepavasena ek³pac±ran±n³pac±rat± veditabb±. Yasm± pana sattha½ duvidha½ niviµµha½, aniviµµhañca, tesu aniviµµha½ ekakulassa v± n±n±kulassav± aparikkhittameva hoti, niviµµha½ siy± parikkhitta½, siy± aparikkhitta½, tasm±tattha parikkhep±divasena adassetv± abbhantaravasena vutto. Tath± abbhok±se. Rukkham³lech±y±vasena. Aññath± “sattho ek³pac±ro n±n³pac±ro”ti-±di uddesavirodho siy±vibhaªge adassitatt±, tasm± satthassa purato ca pacchato ca sattabbhantar±, passato ca ekabbhantarantiayamek³pac±ro, tato para½ n±n³pac±ro. Tath± rukkham³lassa yattha majjhanhike k±lech±y± pharati, aya½ ek³pac±ro. Itaro n±n³pac±ro. Kasm±? Tattha hi parikkhepoappam±ºa½. Ch±y±va pam±ºa½. Ajjhok±sassa p±¼iya½ vuttova. “Satth±d²na½ ekakulasantakavasenaek³pac±rat±”ti likhita½, tasm± nivesane, udosite ca vuttaparicchedova aµµ±d²s³tikatv± sa½khitta½. Tato para½ khettadhaññakaraºa-±r±mavih±resu pana parikkhitt±parikkhitta-pada½puna uddhaµa½ satthavibhaªgena adhik±rassa pacchinnatt±. “N±n±gabbh±”ti-±divacana½ panaasambhavato khettadhaññakaraºa-±r±mesu na uddhaµa½. Vih±re sambhavantampi tattha pacchinnatt± nauddhaµa½. Kula½ vuccati s±miko, tasm± “ekakulassa n±n±kulass±”ti imin±g±m±d²na½ cuddasanna½ c²varanikkhepaµµh±n±na½ s±dh±raº±s±dh±raºabh±va½ d²peti. Ajjhok±sassapana asambhavato na vutta½. Yasm± panettha ekakulassa, n±n±kulassa ca aparikkhittesu g±m±d²suparih±raviseso kiñc±pi natthi, parikkhittesu pana atthi, tasm± ekan±n±kulaggahaºa½,ekan±n³pac±raggahaºañca s±tthakanti veditabba½. Tatthapi aya½ viseso– satthe, rukkham³leca kulabhedatova bhedo, nopac±rabhedato. Ajjhok±se upac±rabhedato ca, so pana p±¼iya½na dassitoti. “Ta½ pam±ºa½ atikkamitv±ti vacanato ±k±sepi a¹¹hateyyaratanappam±ºedoso natth²”ti vadanti.
479. “Sabh±”ti itthiliªga½. “Sabh±yan”ti napu½sakaliªga½, tena vutta½ “liªgabyattanayen±”ti.Napu½sakaliªgadassanattha½ kira “sabh±yan”ti paccattavasena niddiµµha½, tassa anupayogatt± “dv±ram³lan”tipi. Attano nikkhittaµµh±ne anikkhittatt± v²thihatthap±so na rakkhati,yasmi½ ghare c²vara½ nikkhitta½ hoti, tasmi½ ghare vatthabba½. “Sabh±ye v± vatthabba½dv±ram³le v±, hatthap±s± v± na vijahitabban”ti hi vutta½. “Hatthap±seyevaaruºa½ uµµhapetabban”ti niyamitatt± j±nitu½ na sakk±ti ce? Antoghare na sakk±,tath± tath± vuttatt±, tasm± “yutti pam±ºan”ti vutta½. Ayamattho aµµhakath±yampipak±sito, punapi khuddakag±me sabbas±dh±raºag±madv±ravasena. Sace tassa dv±radvaya½ hoti,majjhe ca gharasabh±ya½, yatthicchati, tattha vasitabban”ti.
480-1. Y±ni nivesan±d²ni g±masaªkhya½ na gacchanti, t±ni nivesan±d²n²ti adhippet±ni.Ajjhok±se aparisaªkitampi c²vara½ atirekasattabbhantare nikkhitta½ nissaggiya½hoti, ettha antos²mat± na rakkhati, satthe pana rakkhati. “Nad²parih±ro ca labbhat²”tivacanato udakukkhepas²m±ya½ parih±ro labbhat²ti siddha½. S±mantavih±ro ce ekas²mo,c²vara½ na nissaggiya½.
Id±ni–
“Chinna½ dhutaªga½ s±saªka-sammato santaruttara½;
ac²varass±n±patti, paccuddh±r±disiddhito”ti.–

Ida½ pakiººaka½, tatth±ya½ codan±pubbaªgamo vinicchayo– keci “diguºa½ saªgh±µin”ti(mah±va. 348) vacanato “ekaccik± saªgh±µipi n±dhiµµh±tabb±. Sace adhiµµh±ti na ruhat²”tivatv± upasampad±pekkh±nampi diguºameva saªgh±µi½ datv± upasamp±denti, te imin± suttalesenasaññ±petabb±. Bhagavat± hi “chinnaka½ saªgh±µi½ chinnaka½ uttar±saªga½ chinnaka½ antarav±sakan”tipaµhama½ anuññ±ta½. Tato “aññatarassa bhikkhuno tic²vare kariyam±ne sabba½ chinnaka½nappahoti. Dve chinnak±ni eka½ acchinnaka½ nappahoti. Dve acchinnak±ni eka½chinnaka½ nappahot²”ti imasmi½ vatthusmi½ “anuj±n±mi, bhikkhave, anv±dhikampi±ropetun”ti (mah±va. 360) anuññ±ta½, tasm± ekaccik±pi saªgh±µi vaµµat²ti siddha½.Y± chijjam±n± nappahoti, tass± kuto diguºat±ti. Aµµhakath±yampissa vutta½ “anv±dhikampi±ropetunti ±gantukapattampi d±tu½. Ida½ pana appahonake ±ropetabba½. Sacepahoti, ±gantukapatta½ na vaµµati, chinditabbamev±”ti (mah±va. aµµha. 360). Kathina½pana chinnakameva vaµµati ±veºikalakkhaºatt± “chinnaka½ diguºa½ nappahot²”ti vacan±bh±vatoc±ti sanniµµh±namettha gantabba½.

Dhutaªganti anupasampann±na½ tec²varikadhutaªg±bh±vato tic²vareneva tec²varikoti.Tesa½ adhiµµh±n±bh±vato “adhiµµhitenev±”ti vattabba½ hot³ti ce? Na, dhutaªgabhedenavirodhappasaªgato. Catutthac²varas±diyanena hi dhutaªgabhedo, na tic²varavippav±sena, n±piatirekac²varas±diyanena, n±pi atirekac²varadh±raºena. Yasm± pana bhikkh³na½yeva bhagavat±adhiµµh±navasena nava c²var±ni anuññ±t±ni, j±tivasena ca vutt±ni, na eva½ anupasampann±na½.Tasm± tesa½ c²varaniyam±bh±v± na ta½ dhutaªga½ anuññ±ta½ gahaµµh±na½ viya, tasm± tassa sam±d±navidh±neavacanato ca sanniµµh±namettha gantabba½.
S±saªkasammatoti kaªkh±vitaraºiya½ s±saªkasikkh±pade visu½ aªg±ni na vutt±ni, “sesametthac²varavaggassa dutiyasikkh±pade vuttanayena veditabban”ti (kaªkh±. aµµha. s±saªkasikkh±padavaººan±)vutta½, na ca paneta½ vutta½. Tattha rattivippav±so catuttha½ aªga½, idha ch±rattavippav±so,ayamettha visesoti, tasm± aªgas±maññato, sammutis±maññato ca s±saªkasikkh±padameva vadanti.Ida½ nippadesa½, ta½ sappadesa½ m±saparamatt±. Tattha bahig±mepi g±mas²ma½ okkamitv±vasitv± pakkamantassa an±patti, idha na tath±, idha anantare anantare aruºuggamane nissaggiya½,tattha sattameti aya½ imesa½ dvinna½ viseso. Aªg±ni pana c²varanikkhepaªgasampattitovipariy±yena, idha vuttanayena ca siddhatt± na vutt±ni. T±ni k±ma½ na vutt±ni,tath±pi catutthamaªga½ visesitabba½, na pana visesita½. Ki½k±raº±? Idha vuttanissajjanakkamenanissajjetv± ±pattidesanato, tatth±pann±pattivimokkhad²panattha½. Sa½vaccharavippavutthampirattivippavutthameva, pageva ch±ratta½ vippavuttha½. Eva½ santepi tattha yath±vutta-aªgasampattiy±sati tattha vuttanayeneva nissajjitabba½. Hemante v± gimhe v± nissajjati ce? Idhavuttanayen±pi nissajjitu½ vaµµat²ti ñ±panattha½ catuttha½ aªga½ na visesitanti no takkoti±cariyo. M±s±tikkantampi c²vara½ “das±h±tikkantan”ti vatv± nissaµµhameva.Dvayena ³nam±sa½ hutv± “das±h±tikkantan”ti vatv± m±s±tikkantanti eke. Tath±pisace pacc±s±c²vara½ hoti, nissaggiya½ “das±h±tikkantan”ti vatv±, m³lac²vara½pana “m±s±tikkantan”ti vatv± nissajjitabba½.
“Santaruttaran”ti v± “saªgh±µin”ti v± “c²varan”ti v± ki½ tic²vara½,ud±hu aññamp²ti Kiñcettha– yadi tic²varameva paµisiddha½, pariy±pannavasena acchinnac²varacchindanadhov±panaviññatti-±divirodho.Atha aññampi, “niµµhitac²varasmin”ti evam±din± virodhoti? Vuccate– na niyamatoveditabba½ yath±sambhava½ gahetabbato. Tath± hi “c²vara½ nikkhipitv± santaruttarenajanapadac±rika½ pakkamant²”ti (p±r±. 471) evam±d²su tic²varameva. “Na, bhikkhave,santaruttarena g±mo pavisitabbo, santaruttaraparama½ tato c²vara½ s±dhitabban”ti evam±d²suya½kiñci, tath± saguºa½ katv± saªgh±µiyo d±tabb±, niv±sana½ d±tabba½, saªgh±µi d±tabb±,handa te, ±vuso, saªgh±µi, dehi me paµanti-±d²su. Vuttañheta½ “sabbañhi c²vara½saªghaµitaµµhena ‘saªgh±µ²’ti vuccat²”ti. Tath± “niµµhitac²varasmin”ti etth±p²ti eke.Antosamaye hi y±vadattha½ c²vara½ anuññ±ta½, ta½ sabba½ kariyam±na½ kad± niµµh±na½gacchissati, tasm± tic²varamev±ti eke. Ac²varass±n±patti paccuddh±r±disiddhitotiki½ vutta½ hoti? Udositasikkh±padassa nippayojanabh±vappasaªgato tic²varavippav±setec²varassa ±patt²ti eke. Tattheta½ vuccati na hoti ±patti paccuddh±r±disiddhito.“An±patti anto-aruºe paccuddharati, vissajjet²”ti hi vutta½. Aññath± paccuddharantassa,anto-aruºe vissajjentassa ca y±va añño n±dhiµµh±ti, t±va ±patti½ ±pajjati yath±vuttanayena.Aññath± sattabbhantarena vippav±sass±ti vippav±sato yath±ruta½yeva sati vippav±se vippav±satoavippav±se sati avippav±satoti.

Udositasikkh±padavaººan± niµµhit±.