Mucalindakath±vaººan±
5. Mucalindam³leti (ud±. aµµha. 11) ettha mucalindo vuccati n²parukkho,yo “niculo”tipi vuccati, tassa sam²peti attho. Keci pana “mucaloti tassarukkhassa n±ma½, vanajeµµhakat±ya pana mucalindoti vuttan”ti vadanti. Udap±d²ti sakalacakkav±¼agabbha½p³rento mah±megho udap±di. Evar³po kira megho dv²suyeva k±lesu vassati cakkavattimhiv± uppanne buddhe v±, idha buddhupp±dak±le udap±di. Pokkharaºiy± nibbattoti pokkharaºiy±heµµh± n±gabhavana½ atthi, tattha nibbatto. Sakabhavan±ti attano n±gabhavanato. Eva½bhogehi parikkhipitv±ti satta v±re attano sar²rabhogehi bhagavato k±ya½ pariv±retv±.Uparimuddhani mahanta½ phaºa½ vihacc±ti bhagavato muddhappadesassa upariattano mahanta½ phaºa½ pas±retv±. “Phaºa½ karitv±”tipi p±µho, soyevattho.Tassa kira n±gar±jassa etadahosi “bhagav± ca mayha½ bhavanasam²pe rukkham³le nisinno, ayañcasatt±havaddalik± vattati, v±s±g±ramassa laddhu½ vaµµat²”ti. So sattaratanamaya½ p±s±da½nimminitu½ sakkontopi “eva½ kate k±yas±ro gahito na bhavissati, dasabalassa k±yaveyy±vacca½kariss±m²”ti mahanta½ attabh±va½ katv± satth±ra½ sattakkhattu½ bhogehi parikkhipitv±upari phaºa½ dh±resi. “Tassa parikkhepabbhantara½ lohap±s±de bhaº¹±g±ragabbhappam±ºa½ ahos²”tiidha vutta½. Majjhimaµµhakath±ya½ (ma. ni. aµµha. 1.284) pana–
“Parikkhepassa anto ok±so heµµh± lohap±s±dappam±ºo ahosi, ‘icchiticchitena iriy±pathenasatth± viharissat²’ti n±gar±jassa ajjh±sayo ahosi, tasm± eva½ mahanta½ ok±sa½ parikkhipi,majjhe ratanapallaªko paññatto hoti, upari suvaººat±rakavicitta½ samosaritagandhad±makusumacelavit±na½ahosi, cat³su koºesu gandhatelena d²p± jalit±, cat³su dis±su vivaritv± candanakaraº¹ak±µhapit±”ti–
Vutta½. Icchiticchitena iriy±pathena viharissat²ti ca n±gar±jassa ajjh±sayamattameta½,bhagav± pana yath±nisinnova satt±ha½ v²tin±mesi.
Kiñc±pi…pe… cintetu½ yuttanti ettha keci vadanti “uºhaggahaºa½ bhogaparikkhepassavipulabh±vakaraºe k±raºakittana½. Khuddake hi tasmi½ bhagavanta½ n±gar±jassa sar²rasambh³t±usm± b±dheyya, vipulabh±vakaraºena pana t±disa½ m± uºha½ b±dhayitth±”ti. Sa-upasaggapadassaattho upasaggena vin±pi viññ±yat²ti ±ha “viddhanti ubbiddhan”ti, s± cassa ubbiddhat±upakkilesavigamena d³rabh±vena upaµµh±nanti ±ha “meghavigamena d³r²bh³tan”ti.Indan²lamaºi viya dibbati jotat²ti devo, ±k±so. Viditv±ti “id±nivigataval±hako ±k±so, natthi bhagavato s²t±di-upaddavo”ti ñatv±. Viniveµhetv±tiapanetv±. Attano r³panti attano n±gar³pa½. Paµisa½haritv±tiantaradh±petv±. M±ºavakavaººanti kum±rakar³pa½.Etamattha½ viditv±ti “vivekasukhapaµisa½vedino yattha katthaci sukhameva hot²”tieta½ attha½ sabb±k±rena j±nitv±. Ima½ ud±nanti ima½ vivekasukh±nubh±vad²paka½ud±na½ ud±nesi. Sutadhammass±ti vissutadhammassa. Ten±ha “pak±sitadhammass±”ti.Akuppanabh±voti akuppanasabh±vo.
Mucalindakath±vaººan± niµµhit±.