6. Kuµik±rasikkh±padavaººan±
342. Tena samayen±ti kuµik±rasikkh±pada½. Tattha ±¼avak±ti ±¼aviraµµhe j±t± d±rak± ±¼avak± n±ma, te pabbajitak±lepi “±¼avak±”tveva paññ±yi½su. Te sandh±ya vutta½ “±¼avak± bhikkh³”ti. Saññ±cik±yoti saya½ y±citv± gahit³pakaraº±yo. K±r±pent²ti karontipi k±r±pentipi, te kira s±sane vipassan±dhurañca ganthadhurañc±ti dvepi dhur±ni cha¹¹etv± navakammameva dhura½ katv± paggaºhi½su. Ass±mik±yoti anissar±yo, k±ret± d±yakena virahit±yoti attho. Attuddesik±yoti att±na½ uddissa attano atth±ya ±raddh±yoti attho. Appam±ºik±yoti “ettakena niµµha½ gacchissant²”ti eva½ aparicchinnappam±º±yo, vuddhippam±º±yo v± mahantappam±º±yoti attho.Y±can± eva bahul± etesa½ manda½ añña½ kammanti y±canabahul±. Eva½ viññattibahul± veditabb±. Atthato panettha n±n±karaºa½ natthi, anekakkhattu½ “purisa½ detha, purisatthakara½ deth±”ti y±cant±nameta½ adhivacana½. Tattha m³lacchejj±ya purisa½ y±citu½ na vaµµati, sah±yatth±ya kammakaraºatth±ya “purisa½ deth±”ti y±citu½ vaµµati. Purisatthakaranti purisena k±tabba½ hatthakamma½ vuccati, ta½ y±citu½ vaµµati. Hatthakamma½ n±ma kiñci vatthu na hoti, tasm± µhapetv± migaluddakamacchabandhak±d²na½ sakakamma½ avasesa½ sabba½ kappiya½. “Ki½, bhante, ±gatattha kena kamman”ti pucchite v± apucchite v± y±citu½ vaµµati, viññattipaccay± doso natthi. Tasm± migaluddak±dayo sakakamma½ na y±citabb±, “hatthakamma½ deth±”ti aniyametv±pi na y±citabb±; eva½ y±cit± hi te “s±dhu, bhante”ti bhikkh³ uyyojetv± migepi m±retv± ±hareyyu½. Niyametv± pana “vih±re kiñci kattabba½ atthi, tattha hatthakamma½ deth±”ti y±citabb±. Ph±lanaªgal±d²ni upakaraº±ni gahetv± kasitu½ v± vapitu½ v± l±yitu½ v± gacchanta½ sakiccapasutampi kassaka½ v± añña½ v± kiñci hatthakamma½ y±citu½ vaµµateva. Yo pana vigh±s±do v± añño v± koci nikkammo niratthakakatha½ kathento nidd±yanto v± viharati, evar³pa½ ay±citv±pi “ehi re ida½ v± ida½ v± karoh²”ti yadicchaka½ k±r±petu½ vaµµati.Hatthakammassa pana sabbakappiyabh±vad²panattha½ ima½ naya½ kathenti. Sace hi bhikkhu p±s±da½ k±retuk±mo hoti, thambhatth±ya p±s±ºakoµµak±na½ ghara½ gantv± vattabba½ “hatthakamma½ laddhu½ vaµµati up±sak±”ti. Ki½ k±tabba½, bhante,ti? P±s±ºatthambh± uddharitv± d±tabb±ti. Sace te uddharitv± v± denti, uddharitv± nikkhitte attano thambhe v± denti, vaµµati. Ath±pi vadanti– “amh±ka½, bhante, hatthakamma½ k±tu½ khaºo natthi, añña½ uddhar±petha, tassa m³la½ dass±m±”ti uddhar±petv± “p±s±ºatthambhe uddhaµamanuss±na½ m³la½ deth±”ti vattu½ vaµµati. Etenevup±yena p±s±dad±r³na½ atth±ya va¹¹hak²na½ santika½ iµµhakatth±ya iµµhakava¹¹hak²na½ chadanatth±ya gehacch±dak±na½ cittakammatth±ya cittak±r±nanti yena yena attho hoti, tassa tassa atth±ya tesa½ tesa½ sippak±rak±na½ santika½ gantv± hatthakamma½ y±citu½ vaµµati. Hatthakammay±canavasena ca m³lacchejj±ya v± bhattavetan±nuppad±nena v± laddhampi sabba½ gahetu½ vaµµati. Araññato ±har±pentena ca sabba½ anajjh±vutthaka½ ±har±petabba½.Na kevalañca p±s±da½ k±retuk±mena mañcap²µhapattapariss±vanadhamakarakac²var±d²ni k±r±petuk±men±pi d±rulohasutt±d²ni labhitv± te te sippak±rake upasaªkamitv± vuttanayeneva hatthakamma½ y±citabba½. Hatthakammay±canavasena ca m³lacchejj±ya v± bhattavetan±nuppad±nena v± laddhampi sabba½ gahetabba½. Sace pana k±tu½ na icchanti, bhattavetana½ pacc±s²santi, akappiyakah±paº±di na d±tabba½. Bhikkh±c±ravattena taº¹ul±d²ni pariyesitv± d±tu½ vaµµati.Hatthakammavasena patta½ k±retv± tatheva p±cetv± navapakkassa pattassa puñchanatelatth±ya antog±ma½ paviµµhena “bhikkh±ya ±gato”ti sallakkhetv± y±guy± v± bhatte v± ±n²te hatthena patto pidh±tabbo. Sace up±sik± “ki½, bhante”ti pucchati, “navapakko patto puñchanatelena attho”ti vattabba½. Sace s± “dehi, bhante”ti patta½ gahetv± telena puñchitv± y±guy± v± bhattassa v± p³retv± deti, viññatti n±ma na hoti, gahetu½ vaµµat²ti.Bhikkh³ pageva piº¹±ya caritv± ±sanas±la½ gantv± ±sana½ apassant± tiµµhanti. Tatra ce up±sak± bhikkh³ µhite disv± sayameva ±san±ni ±har±penti, nis²ditv± gacchantehi ±pucchitv± gantabba½. An±pucch± gat±nampi naµµha½ g²v± na hoti, ±pucchitv± gamana½ pana vatta½. Sace bhikkh³hi “±san±ni ±harath±”ti vuttehi ±haµ±ni honti, ±pucchitv±va gantabba½. An±pucch± gat±na½ vattabhedo ca naµµhañca g²v±ti. Attharaºakojav±d²supi eseva nayo.Makkhik±yo bahuk± honti, “makkhik±b²jani½ ±harath±”ti vattabba½. Pucimandas±kh±d²ni ±haranti, kappiya½ k±r±petv± paµiggahetabb±ni. ¾sanas±l±ya udakabh±jana½ ritta½ hoti, “dhamakaraºa½ gaºh±”ti na vattabba½. Dhamakarakañhi rittabh±jane pakkhipanto bhindeyya “nadi½ v± ta¼±ka½ v± gantv± pana udaka½ ±har±”ti vattu½ vaµµati. “Gehato ±har±”ti neva vattu½ vaµµati, na ±haµa½ paribhuñjitabba½. ¾sanas±l±ya½ v± araññake v± bhattakicca½ karontehi tatthaj±taka½ anajjh±vutthaka½ ya½kiñci uttaribhaªg±raha½ patta½ v± phala½ v± sace kiñci kamma½ karonta½ ±har±peti, hatthakammavasena ±har±petv± paribhuñjitu½ vaµµati. Alajj²hi pana bhikkh³hi v± s±maºerehi v± hatthakamma½ na k±retabba½. Aya½ t±va purisatthakare nayo.Goºa½ pana aññ±taka-appav±ritaµµh±nato ±har±petu½ na vaµµati, ±har±pentassa dukkaµa½. ѱtipav±ritaµµh±natopi m³lacchejj±ya y±citu½ na vaµµati, t±vak±likanayena sabbattha vaµµati. Eva½ ±har±pitañca goºa½ rakkhitv± jaggitv± s±mik± paµicch±petabb±. Sacassa p±do v± siªga½ v± bhijjati v± nassati v± s±mik± ce sampaµicchanti, icceta½ kusala½. No ce sampaµicchanti, g²v± hoti. Sace “tumh±ka½yeva dem±”ti vadanti na sampaµicchitabba½. “Vih±rassa dem±”ti vutte pana “±r±mik±na½ ±cikkhatha jagganatth±y±”ti vattabba½.“Sakaµa½ deth±”tipi aññ±taka-appav±rite vattu½ na vaµµati, viññatti-eva hoti dukkaµa½ ±pajjati. ѱtipav±ritaµµh±ne pana vaµµati, t±vak±lika½ vaµµati kamma½ katv± puna d±tabba½. Sace nemiy±d²ni bhijjanti p±katik±ni katv± d±tabba½. Naµµhe g²v± hoti. “Tumh±kameva dem±”ti vutte d±rubhaº¹a½ n±ma sampaµicchitu½ vaµµati. Esa nayo v±sipharasukuµh±r²kud±lanikh±danesu. Valli-±d²su ca parapariggahitesu. Garubhaº¹appahonakesuyeva ca valli-±d²su viññatti hoti, na tato ora½.Anajjh±vutthaka½ pana ya½kiñci ±har±petu½ vaµµati. Rakkhitagopitaµµh±neyeva hi viññatti n±ma vuccati. S± dv²su paccayesu sabbena sabba½ na vaµµati, sen±sanapaccaye pana “±hara deh²”ti viññattimattameva na vaµµati parikathobh±sanimittakamm±ni vaµµanti. Tattha uposath±g±ra½ v± bhojanas±la½ v± añña½ v± ya½kiñci sen±sana½ icchato “imasmi½ vata ok±se evar³pa½ sen±sana½ k±tu½ vaµµat²”ti v± “yuttan”ti v± “anur³pan”ti v±ti-±din± nayena vacana½ parikath± n±ma. “Up±sak± tumhe kuhi½ vasath±”ti? “P±s±de, bhante”ti. “Ki½ bhikkh³na½ pana up±sak± p±s±do na vaµµat²”ti evam±divacana½ obh±so n±ma. Manusse disv± rajju½ pas±reti, kh²le ±koµ±peti. “Ki½ ida½, bhante”ti vutte “idha ±v±sa½ kariss±m±”ti evam±dikaraºa½ pana nimittakamma½ n±ma. Gil±napaccaye pana viññattipi vaµµati, pageva parikath±d²ni.Manuss± upaddut± y±can±ya upaddut± viññattiy±ti tesa½ bhikkh³na½ t±ya y±can±ya ca viññattiy± ca p²¼it±. Ubbijjantip²ti “ki½ nu ±har±pessant²”ti ubbega½ iñjana½ calana½ paµilabhanti. Uttasantip²ti ahi½ viya disv± sahas± tasitv± ukkamanti. Pal±yantip²ti d³ratova yena v± tena v± pal±yanti. Aññenapi gacchant²ti ya½ magga½ paµipann± ta½ pah±ya nivattitv± v±ma½ v± dakkhiºa½ v± gahetv± gacchanti, dv±rampi thakenti. 344. Bh³tapubba½ bhikkhaveti iti bhagav± te bhikkh³ garahitv± tadanur³pañca dhammi½ katha½ katv± punapi viññattiy± dosa½ p±kaµa½ kurum±no imin± “bh³tapubba½ bhikkhave”ti-±din± nayena t²ºi vatth³ni dassesi. Tattha maºikaºµhoti so kira n±gar±j± sabbak±madada½ mahaggha½ maºi½ kaºµhe pilandhitv± carati, tasm± “maºikaºµho” tveva paññ±yittha. Uparimuddhani mahanta½ phaºa½ karitv± aµµh±s²ti so kira tesa½ dvinna½ is²na½ kaniµµho isi mett±vih±r² ahosi, tasm± n±gar±j± nadito uttaritv± devavaººa½ nimminitv± tassa santike nis²ditv± sammodan²ya½ katha½ katv± ta½ devavaººa½ pah±ya sakavaººameva upagantv± ta½ isi½ parikkhipitv± pasann±k±ra½ karonto uparimuddhani mahanta½ phaºa½ karitv± chatta½ viya dh±rayam±no muhutta½ µhatv± pakkamati, tena vutta½ “uparimuddhani mahanta½ phaºa½ karitv± aµµh±s²”ti. Maºimassa kaºµhe pilandhananti maºi½ assa kaºµhe pilandhita½, ±mukkanti attho. Ekamanta½ aµµh±s²ti tena devavaººena ±gantv± t±pasena saddhi½ sammodam±no ekasmi½ padese aµµh±si.Mamannap±nanti mama annañca p±nañca. Vipulanti bahula½. U¼±ranti paº²ta½ Atiy±cakos²ti ativiya y±cako, asi punappuna½ y±cas²ti vutta½ hoti. Sus³ti taruºo, th±masampanno yobbanappattapuriso. Sakkhar± vuccati k±¼asil±, tattha dhoto asi “sakkharadhoto n±m±”ti vuccati, sakkharadhoto p±ºimhi ass±ti sakkharadhotap±ºi, p±s±ºe dhotanisitakhaggahatthoti attho. Yath± so asihattho puriso t±seyya, eva½ t±sesi ma½ sela½ y±cam±no, maºi½ y±cantoti attho.Na ta½ y±ceti ta½ na y±ceyya. Katara½? Yassa piya½ jig²seti ya½ assa sattassa piyanti j±neyya.Kimaªga½ pana manussabh³t±nanti manussabh³t±na½ aman±p±ti kimevettha vattabba½. 345. Sakuºasaªghassa saddena ubb±¼hoti so kira sakuºasaªgho paµhamay±mañca pacchimay±mañca nirantara½ saddameva karoti, so bhikkhu tena saddena p²¼ito hutv± bhagavato santika½ agam±si. Ten±ha– “yen±ha½ tenupasaªkam²”ti.Kuto ca tva½ bhikkhu ±gacchas²ti ettha nisinno so bhikkhu na ±gacchati vattam±nasam²pe pana eva½ vattu½ labbhati. Ten±ha– “kuto ca tva½ bhikkhu ±gacchas²”ti, kuto ±gatos²ti attho. Tato aha½ bhagav± ±gacch±m²ti etth±pi so eva nayo. Ubb±¼hoti p²¼ito, ukkaºµh±pito hutv±ti attho.So sakuºasaªgho “bhikkhu patta½ y±cat²”ti ettha na te sakuº± bhikkhuno vacana½ j±nanti, bhagav± pana attano ±nubh±vena yath± j±nanti tath± ak±si. 346. Ap±ha½ te na j±n±m²ti api aha½ te jane “ke v± ime, kassa v± ime”ti na j±n±mi. Saªgamma y±cant²ti sam±gantv± vaggavagg± hutv± y±canti. Y±cako appiyo hot²ti yo y±cati so appiyo hoti. Y±ca½ adadamappiyoti y±canti y±cita½ vuccati, y±citamattha½ adadantopi appiyo hoti. Atha v± y±canti y±cantassa, adadamappiyoti adento appiyo hoti. M± me videssan± ah³ti m± me appiyabh±vo ahu, aha½ v± tava, tva½ v± mama videsso appiyo m± ahos²ti attho.