Paµibaddhacittoti dv²hi k±raºehi paµibaddhacitto hoti– att±na½ v± n²ca½ µhapento para½ ucca½ µhapento paµibaddhacitto hoti, att±na½ v± ucca½ µhapento para½ n²ca½ µhapento paµibaddhacitto hoti. Katha½ att±na½ n²ca½ µhapento para½ ucca½ µhapento paµibaddhacitto hoti? Tumhe me bah³pak±r±, aha½ tumhe niss±ya labh±mi c²varapiº¹ap±tasen±sanagil±napaccayabhesajjaparikkh±ra½. Yampi [yepi (ka.) eva½ c³¼ani. khaggavis±ºasuttaniddesa 151] me aññe d±tu½ v± k±tu½ v± maññanti tumhe niss±ya tumhe sampassant±. Yampi me por±ºa½ m±t±pettika½ n±magotta½, tampi me antarahita½. Tumhehi aha½ ñ±y±mi– asukassa kulupako, asuk±ya kulupakoti Eva½ att±na½ n²ca½ µhapento para½ ucca½ µhapento paµibaddhacitto hoti.
Katha½ att±na½ ucca½ µhapento para½ n²ca½ µhapento paµibaddhacitto hoti? Aha½ tumh±ka½ bah³pak±ro, tumhe ma½ ±gamma buddha½ saraºa½ gat±, dhamma½ saraºa½ gat±, saªgha½ saraºa½ gat±, p±º±tip±t± paµivirat±, adinn±d±n± paµivirat±, k±mesumicch±c±r± paµivirat±, mus±v±d± paµivirat±, sur±merayamajjapam±daµµh±n± paµivirat±; aha½ tumh±ka½ uddesa½ demi, paripuccha½ demi, uposatha½ ±cikkh±mi, navakamma½ adhiµµh±mi. Atha pana tumhe ma½ ujjhitv± [pariccajitv± (sy±.)] aññe sakkarotha garu½ karotha m±netha p³jeth±ti. Eva½ att±na½ ucca½ µhapento para½ n²ca½ µhapento paµibaddhacitto hot²ti– mitte suhajje anukampam±no, h±peti attha½ paµibaddhacitto.
Eta½ bhaya½ santhave pekkham±noti. Bhayanti j±tibhaya½ jar±bhaya½ by±dhibhaya½ maraºabhaya½ r±jabhaya½ corabhaya½ aggibhaya½ udakabhaya½ att±nuv±dabhaya½ par±nuv±dabhaya½ daº¹abhaya½ duggatibhaya½ ³mibhaya½ kumbhilabhaya½ ±vaµµabhaya½ susum±rabhaya½ [su½sum±rabhaya½ (sy±.)] ±j²vikabhaya½ asilokabhaya½ parisas±rajjabhaya½ madanabhaya½ bhay±naka½ chambhitatta½ lomaha½so cetaso ubbego utr±so. Santhaveti dve santhav±– taºh±santhavo ca diµµhisanthavo ca…pe… aya½ taºh±santhavo…pe… aya½ diµµhisanthavo. Eta½ bhaya½ santhave pekkham±noti eta½ bhaya½ santhave pekkham±no dakkham±no olokayam±no nijjh±yam±no upaparikkham±noti– eta½ bhaya½ santhave pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo. Ten±ha so paccekasambuddho–
“Mitte suhajje anukampam±no, h±peti attha½ paµibaddhacitto;
eta½ bhaya½ santhave pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo”ti.
124. Va½so vis±lova yath± visatto, puttesu d±resu ca y± apekkh±;
va½sakka¼²rova [va½se ka¼²rova (ka.)] asajjam±no, eko care khaggavis±ºakappo.
Va½so vis±lova yath± visattoti va½so vuccati ve¼ugumbo. Yath± ve¼ugumbasmi½ por±ºak± va½s± satt± [ve¼ugumbasmi½ kaºµak± jaµit± sa½sibbit± (sy±.)] visatt± ±satt± lagg± laggit± palibuddh±, evameva visattik± vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go anunayo anurodho nand² nandir±go cittassa s±r±go icch± mucch± ajjhos±na½ gedho paligedho saªgo paªko ej± m±y± janik± sañjanan² sibbin² j±lin² sarit± visattik± sutta½ visaµ± ±y³han² dutiy± paºidhi bhavanetti vana½ vanatho santhavo sineho apekkh± paµibandhu ±s± ±s²san± ±s²sitatta½ r³p±s± sadd±s± gandh±s± ras±s± phoµµhabb±s± l±bh±s± dhan±s± putt±s± j²vit±s± japp± pajapp± abhijapp± jappan± jappitatta½ loluppa½ lolupp±yan± lolupp±yitatta½ pucchañjikat± s±dhukamyat± adhammar±go visamalobho nikanti nik±man± patthan± pihan± sampatthan± k±mataºh± bhavataºh± vibhavataºh± r³pataºh± ar³pataºh± nirodhataºh± r³pataºh± saddataºh± gandhataºh± rasataºh± phoµµhabbataºh± dhammataºh± ogho yogo gantho up±d±na½ ±varaºa½ n²varaºa½ chadana½ bandhana½ upakkileso anusayo pariyuµµh±na½ lat± veviccha½ dukkham³la½ dukkhanid±na½ dukkhappabhavo m±rap±so m±raba¼isa½ m±ravisayo m±raniv±so m±rabandhana½ taºh±nad² taºh±j±la½ taºh±gaddula½ taºh±samuddo abhijjh± lobho akusalam³la½.
Visattik±ti kenaµµhena visattik±? Vis±l±ti visattik± visat±ti visattik±, visaµ±ti visattik±, visam±ti visattik±, visakkat²ti visattik±, visa½harat²ti visattik±, visa½v±dik±ti visattik±, visam³l±ti visattik±, visaphal±ti visattik±, visaparibhog±ti visattik±. Vis±l± v± pana taºh± r³pe sadde gandhe rase phoµµhabbe kule gaºe ±v±se l±bhe yase pasa½s±ya sukhe c²vare piº¹ap±te sen±sane gil±napaccayabhesajjaparikkh±re k±madh±tuy± r³padh±tuy± ar³padh±tuy± k±mabhave r³pabhave ar³pabhave saññ±bhave asaññ±bhave nevasaññ±n±saññ±bhave ekavok±rabhave catuvok±rabhave pañcavok±rabhave at²te an±gate paccuppanne diµµhasutamutaviññ±tabbesu dhammesu visat± vitthat±ti– visattik±ti– va½so vis±lova yath± visatto.
Puttesu d±resu ca y± apekkh±ti. Putt±ti catt±ro putt±– atrajo putto, khettajo putto, dinnako putto, antev±siko putto. D±r± vuccanti bhariy±yo. Apekkh± vuccanti taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³lanti– puttesu d±resu ca y± apekkh±.
Va½sakka¼²rova asajjam±noti va½so vuccati ve¼ugumbo. Yath± ve¼ugumbasmi½ taruºak± ka¼²rak± [taruºaka¼²r± (sy±.)] asatt± alagg± agadhit± [apaliveµµhit± (sy±.)] apalibuddh± nikkhant± nissaµ± vippamutt± evameva. Sajj±ti dve sajjan±– taºh±sajjan± ca diµµhisajjan± ca…pe… aya½ taºh±sajjan±…pe… aya½ diµµhisajjan±. Tassa paccekasambuddhassa taºh±sajjan± pah²n±, diµµhisajjan± paµinissaµµh±. Taºh±sajjan±ya pah²natt± diµµhisajjan±ya paµinissaµµhatt± so paccekasambuddho r³pe na sajjati sadde na sajjati gandhe na sajjati rase na sajjati phoµµhabbe na sajjati kule…pe… gaºe… ±v±se… l±bhe… yase… pasa½s±ya… sukhe… c²vare… piº¹ap±te… sen±sane… gil±napaccayabhesajjaparikkh±re… k±madh±tuy±… r³padh±tuy±… ar³padh±tuy±… k±mabhave… r³pabhave… ar³pabhave… saññ±bhave… asaññ±bhave… nevasaññ±n±saññ±bhave… ekavok±rabhave… catuvok±rabhave… pañcavok±rabhave… at²te… an±gate… paccuppanne… diµµhasutamutaviññ±tabbesu dhammesu na sajjati na gaºh±ti na bajjhati na palibajjhati na mucchati; nikkhanto nissaµo vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharat²ti– va½sakka¼²rova asajjam±no, eko care khaggavis±ºakappo. Ten±ha so paccekasambuddho–
“Va½so vis±lova yath± visatto, puttesu d±resu ca y± apekkh±;
va½sakka¼²rova asajjam±no, eko care khaggavis±ºakappo”ti.
125. Migo araññamhi yath± abaddho [abandho (sy±. ka.)], yenicchaka½ gacchati gocar±ya;
viññ³ naro serita½ pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo.
Migo araññamhi yath± abaddho, yenicchaka½ gacchati gocar±y±ti. Migoti dve mig±– eºimigo ca pasadamigo ca. Yath± ±raññiko [±raññako (sy±. ka.)] migo araññe pavane caram±no [araññe vasam±no (sy±.)] vissattho gacchati vissattho tiµµhati vissattho nis²dati vissattho seyya½ kappeti.
Vuttañheta½ bhagavat±– “seyyath±pi, bhikkhave, ±raññiko migo araññe pavane caram±no vissattho gacchati vissattho tiµµhati vissattho nis²dati vissattho seyya½ kappeti. Ta½ kissa hetu? An±p±thagato, bhikkhave, luddassa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu vivicceva k±mehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka½ savic±ra½ vivekaja½ p²tisukha½ paµhama½ jh±na½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ [para½ (ka.) ma. ni. 1.271] vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’.
“Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu vitakkavic±r±na½ v³pasam± ajjhatta½ sampas±dana½ cetaso ekodibh±va½ avitakka½ avic±ra½ sam±dhija½ p²tisukha½ dutiya½ jh±na½ upasampajja viharati Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’.
“Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu p²tiy± ca vir±g± upekkhako ca viharati sato ca sampaj±no sukhañca k±yena paµisa½vedeti, ya½ ta½ ariy± ±cikkhanti ‘upekkhako satim± sukhavih±r²’ti tatiya½ jh±na½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’.
“Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pah±n± dukkhassa ca pah±n± pubbeva somanassadomanass±na½ atthaªgam± adukkhamasukha½ upekkh±satip±risuddhi½ catuttha½ jh±na½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’.
“Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu sabbaso r³pasaññ±na½ samatikkam± paµighasaññ±na½ atthaªgam± n±nattasaññ±na½ amanasik±r± ‘ananto ±k±so’ti ±k±s±nañc±yatana½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’.
“Puna capara½, bhikkhave bhikkhu sabbaso ±k±s±nañc±yatana½ samatikkamma ‘ananta½ viññ±ºan’ti viññ±ºañc±yatana½ upasampajja viharati…pe….
“Puna capara½, bhikkhave, sabbaso viññ±ºañc±yatana½ samatikkamma ‘natthi kiñc²’ti ±kiñcaññ±yatana½ upasampajja viharati…pe….
“Puna capara½, bhikkhave, sabbaso ±kiñcaññ±yatana½ samatikkamma nevasaññ±n±saññ±yatana½ upasampajja viharati…pe….
“Puna capara½, bhikkhave, sabbaso nevasaññ±n±saññ±yatana½ samatikkamma saññ±vedayitanirodha½ upasampajja viharati, paññ±ya cassa disv± ±sav± parikkh²º± honti. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’, tiººo loke visattika½. So vissattho gacchati vissattho tiµµhati vissattho nis²dati vissattho seyya½ kappeti. Ta½ kissa hetu? An±p±thagato, bhikkhave, p±pimato”ti– migo araññamhi yath± abaddho, yenicchaka½ gacchati gocar±ya.
Viññ³ naro serita½ pekkham±noti. Viññ³ti paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v². Naroti satto m±ºavo poso puggalo j²vo j±gu jantu indagu manujo. Ser²ti dve ser²– dhammopi ser² puggalopi ser². Katamo dhammo ser²? Catt±ro satipaµµh±n± catt±ro sammappadh±n± catt±ro iddhip±d± pañcindriy±ni pañca bal±ni satta bojjhaªg± ariyo aµµhaªgiko maggo– aya½ dhammo ser². Katamo puggalo ser²? Yo imin± serin± dhammena samann±gato, so vuccati puggalo ser². Viññ³ naro serita½ pekkham±noti viññ³ naro serita½ dhamma½ pekkham±no, dakkham±no olokayam±no nijjh±yam±no upaparikkham±noti– viññ³ naro serita½ pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo. Ten±ha so paccekasambuddho–
“Migo araññamhi yath± abaddho, yenicchaka½ gacchati gocar±ya;
viññ³ naro serita½ pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo”ti.