Katamo savanasa½saggo? Idhekacco suŗ±ti asukasmi½ n±ma g±me v± nigame v± itth² v± kum±r² v± abhir³p± dassan²y± p±s±dik± param±ya vaŗŗapokkharat±ya samann±gat±ti Sutv± suŗitv± abhinandati abhivadati abhipattheti anupp±deti anubandhati r±gabandhana½ aya½ savanasa½saggo. Sneh±ti dve sneh± taŗh±sneho ca diµµhisneho ca. Katamo taŗh±sneho? Y±vat± taŗh±saŖkh±tena s²makata½ [s²makata½ mariy±dikata½ (sy±.)] odhikata½ pariyantikata½ pariggahita½ mam±yita½ ida½ mama, eta½ mama, ettaka½ mama, ett±vat± mama. R³p± sadd± gandh± ras± phoµµhabb± attharaŗ± p±vuraŗ± d±sid±s± aje¼ak± kukkuµas³kar± hatthigav±ssava¼av± khetta½ vatthu hirańńa½ suvaŗŗa½ g±manigamar±jadh±niyo raµµhańca janapado ca koso ca koµµh±g±rańca, kevalampi mah±pathavi½ taŗh±vasena mam±yati, y±vat± aµµhasatataŗh±vicarita½ aya½ taŗh±sneho. Katamo diµµhisneho? V²sativatthuk± sakk±yadiµµhi, dasavatthuk± micch±diµµhi, dasavatthuk± antagg±hik±diµµhi. Y± evar³p± diµµhi diµµhigata½ diµµhigahana½ diµµhikant±ro diµµhivis³k±yika½ diµµhivipphandita½ diµµhisa½yojana½ g±ho paµigg±ho [patiµµh±ho (ka.)] abhiniveso par±m±so kummaggo micch±patho micchatta½ titth±yatana½ vipariy±sagg±ho vipar²tagg±ho vipall±sagg±ho micch±g±ho ay±th±vakasmi½ y±th±vakanti g±ho, y±vat± dv±saµµhi diµµhigat±ni aya½ diµµhisneho. Sa½saggaj±tassa bhavanti sneh±ti dassanasa½saggapaccay± ca savanasa½saggapaccay± ca taŗh±sneho ca diµµhisneho ca bhavanti sambhavanti j±yanti sańj±yanti nibbattanti abhinibbattanti p±tubhavant²ti sa½saggaj±tassa bhavanti sneh±. Snehanvaya½ dukkhamida½ pahot²ti. Snehoti dve sneh± taŗh±sneho ca diµµhisneho ca
pe
aya½ taŗh±sneho
pe
aya½ diµµhisneho. Dukkhamida½ pahot²ti idhekacco k±yena duccarita½ carati, v±c±ya duccarita½ carati, manas± duccarita½ carati, p±ŗampi hanati, adinnampi ±diyati, sandhimpi chindati, nillopampi [vilopampi (sy±.) passa mah±ni. 170] harati, ek±g±rikampi karoti, paripanthepi tiµµhati, parad±rampi gacchati, mus±pi bhaŗati. Tamena½ gahetv± rańńo dassenti aya½, deva, coro ±guc±r². Imassa ya½ icchasi ta½ daŗ¹a½ paŗeh²ti. Tamena½ r±j± ta½ paribh±sati. So paribh±sapaccay±pi dukkha½ domanassa½ [dukkhadomanassa½ (sy±.)] paµisa½vedeti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Ettakenapi r±j± na tussati. Tamena½ r±j± bandh±peti andubandhanena v± rajjubandhanena v± saŖkhalikabandhanena v± vettabandhanena v± lat±bandhanena v± pakkhepabandhanena v± parikkhepabandhanena v± g±mabandhanena v± nigamabandhanena v± raµµhabandhanena v± janapadabandhanena v±, antamaso savacan²yampi karoti na te labbh± ito pakkamitunti. So bandhanapaccay±pi dukkha½ domanassa½ paµisa½vedeti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Ettakenapi r±j± na tussati. Tamena½ r±j± tasseva [tassa (sy±.)] dhana½ ±har±peti sata½ v± sahassa½ v± satasahassa½ v±. So dhanaj±nipaccay±pi dukkha½ domanassa½ paµisa½vedeti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Ettakenapi r±j± na tussati. Tamena½ r±j± vividh± kammak±raŗ± [vividh±ni kammakaraŗ±ni (ka.)] k±r±peti kas±hipi t±¼eti, vettehipi t±¼eti, a¹¹hadaŗ¹ehipi t±¼eti, hatthampi chindati, p±dampi chindati, hatthap±dampi chindati, kaŗŗampi chindati, n±sampi chindati, kaŗŗan±sampi chindati, bilaŖgath±likampi karoti, saŖkhamuŗ¹ikampi karoti r±humukhampi karoti, jotim±likampi karoti, hatthapajjotikampi karoti, erakavattikampi [erakavaµµikampi (sy±. ka.) passa ma. ni. 1.169] karoti, c²rakav±sikampi karoti, eŗeyyakampi karoti, ba¼isama½sikampi karoti, kah±paŗikampi karoti, kh±r±patacchikampi [kh±r±paµicchikampi (ka.)] karoti, palighaparivattikampi karoti, pal±lap²µhakampi karoti, tattenapi telena osińcati, sunakhehipi kh±d±peti, j²vantampi s³le utt±seti, asin±pi s²sa½ chindati. So kammak±raŗapaccay±pi dukkha½ domanassa½ paµisa½vedeti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. R±j± imesa½ catunna½ daŗ¹±na½ issaro. So sakena kammena k±yassa bhed± para½ maraŗ± ap±ya½ duggati½ vinip±ta½ niraya½ upapajjati. Tamena½ nirayap±l± pańcavidhabandhana½ n±ma kammak±raŗa½ karonti [k±renti (sy±. ka.) passa ma. ni. 3.267] tatta½ ayokhila½ hatthe gamenti, tatta½ ayokhila½ dutiye hatthe gamenti, tatta½ ayokhila½ p±de gamenti, tatta½ ayokhila½ dutiye p±de gamenti, tatta½ ayokhila½ majjhe urasmi½ gamenti. So tattha dukkh± tibb± [tipp± (sy±.)] khar± kaµuk± vedan± vedeti; na ca t±va k±la½ karoti y±va na ta½ p±pakamma½ byant²hoti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Tamena½ nirayap±l± sa½vesetv± [sa½vesitv± (sy±. ka.) passa ma. ni. 3.267] kuµh±r²hi [kudh±r²hi (sy±. ka.)] tacchanti
pe
tamena½ nirayap±l± uddha½p±da½ adhosira½ gahetv± v±s²hi tacchanti. Tamena½ nirayap±l± rathe yojetv± ±ditt±ya pathaviy± sampajjalit±ya sajotibh³t±ya [sańjotibh³t±ya (sy±.)] s±rentipi pacc±s±rentipi. Tamena½ nirayap±l± mahanta½ aŖg±rapabbata½ ±ditta½ sampajjalita½ sajotibh³ta½ ±ropentipi oropentipi. Tamena½ nirayap±l± uddha½p±da½ adhosira½ gahetv± tatt±ya lohakumbhiy± pakkhipanti ±ditt±ya sampajjalit±ya sajotibh³t±ya. So tattha pheŗuddehaka½ paccati. So tattha pheŗuddehaka½ paccam±no sakimpi uddha½ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriya½ gacchati. So tattha dukkh± tibb± khar± kaµuk± vedan± vedeti; na ca t±va k±laŖkaroti y±va na ta½ p±pakamma½ byant²hoti. Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Tamena½ nirayap±l± mah±niraye pakkhipanti. So kho pana mah±nirayo
Catukkaŗŗo catudv±ro, vibhatto bh±gaso mito;
ayop±k±rapariyanto, ayas± paµikujjito.
Tassa ayomay± bh³mi, jalit± tejas± yut±;
samant± yojanasata½, pharitv± tiµµhati sabbad±.
Kadariy±tapan± [kadariy± t±pan± (ka.) mah±ni. 170] ghor±, accimanto dur±sad±;
lomaha½sanar³p± ca, bhesm± paµibhay± dukh±.
Puratthim±ya ca bhittiy±, accikkhandho samuµµhito;
¹ahanto p±pakammante, pacchim±ya paµihańńati.
Pacchim±ya ca bhittiy±, accikkhandho samuµµhito;
¹ahanto p±pakammante, purim±ya paµihańńati.
Dakkhiŗ±ya ca bhittiy±, accikkhandho samuµµhito;
¹ahanto p±pakammante, uttar±ya paµihańńati.
Uttar±ya ca bhittiy±, accikkhandho samuµµhito;
¹ahanto p±pakammante, dakkhiŗ±ya paµihańńati.
Heµµhato ca samuµµh±ya, accikkhandho bhay±nako;
¹ahanto p±pakammante, chadanasmi½ paµihańńati.
Chadanamh± samuµµh±ya, accikkhandho bhay±nako;
¹ahanto p±pakammante, bh³miya½ paµihańńati.
Ayokap±lam±ditta½, santatta½ jalita½ yath±;
eva½ av²cinirayo, heµµh± upari passato.
Tattha satt± mah±ludd±, mah±kibbisak±rino;
accantap±pakammant±, paccanti na ca miyyare [m²yare (ka.)].
J±tavedasamo k±yo, tesa½ nirayav±sina½;
passa kamm±na½ da¼hatta½, na bhasm± hoti napi masi.
Puratthimenapi dh±vanti, tato dh±vanti pacchima½;
uttarenapi dh±vanti, tato dh±vanti dakkhiŗa½.
Ya½ ya½ disa½ padh±vanti, ta½ ta½ dv±ra½ pidh²yati;
abhinikkhamit±s± te, satt± mokkhagavesino.
Na te tato nikkhamitu½, labhanti kammapaccay±;
tesańca p±pakammanta½, avipakka½ kata½ bahunti.
Eta½ bhaya½ dukkha½ domanassa½ kuto j±ta½? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca j±ta½. Y±ni ca nerayik±ni dukkh±ni y±ni ca tiracch±nayonik±ni dukkh±ni y±ni ca pettivisayik±ni dukkh±ni y±ni ca m±nusik±ni dukkh±ni, t±ni kuto j±t±ni kuto sańj±t±ni kuto nibbatt±ni kuto abhinibbatt±ni kuto p±tubh³t±ni? Tassa snehapaccay± ca nandipaccay± ca r±gapaccay± ca nandir±gapaccay± ca bhavanti sambhavanti j±yanti sańj±yanti nibbattanti abhinibbattanti p±tubhavant²ti snehanvaya½ dukkhamida½ pahoti. ¾d²nava½ snehaja½ pekkham±noti. Snehoti dve sneh± taŗh±sneho ca diµµhisneho ca
pe
aya½ taŗh±sneho
pe
aya½ diµµhisneho. ¾d²nava½ snehaja½ pekkham±noti taŗh±sneho ca diµµhisneho ca ±d²nava½ snehaja½ pekkham±no dakkham±no olokayam±no nijjh±yam±no upaparikkham±noti ±d²nava½ snehaja½ pekkham±no, eko care khaggavis±ŗakappo. Ten±ha so paccekasambuddho
Sa½saggaj±tassa bhavanti sneh±, snehanvaya½ dukkhamida½ pahoti;
±d²nava½ snehaja½ pekkham±no, eko care khaggavis±ŗakappoti.
123. Mitte suhajje anukampam±no, h±peti attha½ paµibaddhacitto [paµibandhacitto (ka.)] ;
eta½ bhaya½ santhave [sandhave (ka.)] pekkham±no, eko care khaggavis±ŗakappo.
Mitte suhajje anukampam±no, h±peti attha½ paµibaddhacittoti. Mitt±ti dve mitt± ag±rikamitto ca an±g±rikamitto [pabbajitamitto (ka.) evamuparipi] ca. Katamo ag±rikamitto? Idhekacco duddada½ dad±ti, duccaja½ cajati, dukkara½ karoti, dukkhama½ khamati, guyhamassa ±cikkhati, guyhamassa parig³hati [pariguyhati (sy±. ka.)], ±pad±su na vijahati, j²vitampissa atth±ya pariccatta½ hoti, kh²ŗe n±timańńati aya½ ag±rikamitto. Katamo an±g±rikamitto? Idha bhikkhu piyo ca hoti man±po ca garu ca bh±van²yo ca vatt± ca vacanakkhamo ca gambh²rańca katha½ katt±, no ca aµµh±ne niyojeti adhis²le sam±dapeti, catunna½ satipaµµh±n±na½ bh±van±nuyoge sam±dapeti, catunna½ sammappadh±n±na½
pe
catunna½ iddhip±d±na½
pańcanna½ indriy±na½
pańcanna½ bal±na½
sattanna½ bojjhaŖg±na½
ariyassa aµµhaŖgikassa maggassa bh±van±nuyoge sam±dapeti aya½ an±g±rikamitto. Suhajj± vuccanti yehi saha ±gamana½ ph±su gamana½ ph±su µh±na½ ph±su nisajjana½ [nisajj± (ka.)] ph±su sayana½ ph±su ±lapana½ ph±su sallapana½ ph±su ullapana½ ph±su samullapana½ ph±su. Mitte suhajje anukampam±no h±peti atthanti mitte ca suhajje ca sandiµµhe ca sambhatte ca sah±ye ca anukampam±no anupekkham±no anugaŗham±no attatthampi paratthampi ubhayatthampi h±peti, diµµhadhammikampi attha½ h±peti, sampar±yikampi attha½ h±peti, paramatthampi h±peti pah±peti parih±peti paridha½seti parivajjeti [parisajjeti (sy±.)] antaradh±pet²ti mitte suhajje anukampam±no h±peti attha½.