Khaggavis±ºasutto
Khaggavis±ºasuttaniddeso
Paµhamavaggo
121. Sabbesu bh³tesu nidh±ya daº¹a½, aviheµhaya½ aññatarampi tesa½;
na puttamiccheyya kuto sah±ya½, eko care khaggavis±ºakappo;
sabbesu bh³tesu nidh±ya daº¹anti; sabbes³ti sabbena sabba½ sabbath± sabba½ asesa½ nissesa½ pariy±diyanavacanameta½– sabbes³ti; bh³tes³ti bh³t± vuccanti tas± ca th±var± ca; tas±ti yesa½ tasitataºh± appah²n±, yesañca bhayabherav± appah²n±; ki½k±raº± vuccanti tas±? Te tasanti uttasanti paritasanti bh±santi sant±sa½ ±pajjanti, ta½k±raº± vuccanti tas±; th±var±ti yesa½ tasitataºh± pah²n±, yesañca bhayabherav± pah²n±; ki½k±raº± vuccanti th±var±? Te na tasanti na uttasanti na paritasanti na bh±yanti na sant±sa½ ±pajjanti, ta½k±raº± vuccanti th±var±; daº¹anti tayo daº¹±– k±yadaº¹o vac²daº¹o manodaº¹o; tividha½ k±yaduccarita½ k±yadaº¹o, catubbidha½ vac²duccarita½ vac²daº¹o, tividha½ manoduccarita½ manodaº¹o; sabbesu bh³tesu nidh±ya daº¹anti sabbesu bh³tesu daº¹a½ nidh±ya nidahitv±; aviheµhaya½ aññatarampi tesanti ekamekampi satta½ p±ºin± v± le¹¹un± v± daº¹ena v± satthena v± anduy± [aruy± (sy±.), adduy± (ka.)] v± rajjuy± v± aviheµhayanto, sabbepi satte p±ºin± v± le¹¹un± v± daº¹ena v± satthena v± anduy± v± rajjuy± v± aviheµhayantoti– aviheµhaya½ aññatarampi tesa½; na puttamiccheyya kuto sah±yanti; n±ti paµikkhepo; putt±ti catt±ro putt±– atrajo putto, khettajo putto, dinnako putto, antev±siko putto; sah±yanti sah±y± vuccanti yehi saha ±gamana½ ph±su, gamana½ ph±su, gaman±gamana½ ph±su, µh±na½ ph±su, nisajjana½ ph±su, sayana½ [nipajjana½ (sy±.)] ph±su, ±lapana½ ph±su, sallapana½ ph±su, ullapana½ ph±su, samullapana½ ph±su na puttamiccheyya kuto sah±yanti puttampi na iccheyya na s±diyeyya na patthayeyya na pihayeyya n±bhijappeyya, kuto mitta½ v± sandiµµha½ v± sambhatta½ v± sah±ya½ v± iccheyya [icchissati (sy±.) evam²disesu padesu an±gatavibhattiy±] s±diyeyya patthayeyya pihayeyya abhijappeyy±ti– na puttamiccheyya kuto sah±ya½; eko care khaggavis±ºakappoti; ekoti so paccekasambuddho pabbajj±saªkh±tena eko, adutiyaµµhena eko, taºh±ya pah±naµµhena [taºh±pah±naµµhena (sy±.) mah±ni. 191] eko, ekantav²tar±goti eko, ekantav²tadosoti eko, ekantav²tamohoti eko, ekantanikkilesoti eko, ek±yanamagga½ gatoti eko, eko anuttara½ paccekasambodhi½ abhisambuddhoti eko; katha½ so paccekasambuddho pabbajj±saªkh±tena eko? So paccekasambuddho sabba½ ghar±v±sapalibodha½ chinditv± puttad±rapalibodha½ chinditv± ñ±tipalibodha½ chinditv± sannidhipalibodha½ chinditv± kesamassu½ oh±retv± k±s±y±ni vatth±ni acch±detv± ag±rasm± anag±riya½ pabbajitv± akiñcanabh±va½ upagantv± eko carati viharati iriyati vatteti p±leti yapeti y±pet²ti– eva½ so paccekasambuddho pabbajj±saªkh±tena eko; katha½ so paccekasambuddho adutiyaµµhena eko? So eva½ pabbajito sam±no eko araññavanapatth±ni pant±ni sen±san±ni paµisevati appasadd±ni appanigghos±ni vijanav±t±ni manussar±hasseyyak±ni paµisall±nas±rupp±ni; so eko gacchati, eko tiµµhati, eko nis²dati, eko seyya½ kappeti, eko g±ma½ piº¹±ya pavisati, eko abhikkamati, eko paµikkamati, eko raho nis²dati, eko caªkama½ adhiµµh±ti, eko carati viharati iriyati vatteti p±leti yapeti y±pet²ti– eva½ so paccekasambuddho adutiyaµµhena eko; katha½ so paccekasambuddho taºh±ya pah±naµµhena eko? So eva½ eko adutiyo appamatto ±t±p² pahitatto viharanto mah±padh±na½ padahanto m±ra½ sasenaka½ namuci½ kaºha½ pamattabandhu½ vidhametv± ca taºh±j±lini½ visarita½ visattika½ pajahi vinodesi byant²-ak±si anabh±va½gamesi;
“taºh±dutiyo puriso, d²ghamaddh±na sa½sara½;
itthabh±vaññath±bh±va½, sa½s±ra½ n±tivattati.
“Etam±d²nava½ ñatv±, taºha½ dukkhassa sambhava½;
v²tataºho an±d±no, sato bhikkhu paribbaje”ti.
Eva½ so paccekasambuddho taºh±ya pah±naµµhena eko. Katha½ so paccekasambuddho ekantav²tar±goti eko? R±gassa pah²natt± ekantav²tar±goti eko, dosassa pah²natt± ekantav²tadosoti eko, mohassa pah²natt± ekantav²tamohoti eko, kiles±na½ pah²natt± ekantanikkilesoti eko. Eva½ so paccekasambuddho ekantav²tar±goti eko. Katha½ so paccekasambuddho ek±yanamagga½ gatoti eko? Ek±yanamaggo vuccati catt±ro satipaµµh±n±, catt±ro sammappadh±n±, catt±ro iddhip±d±, pañcindriy±ni, pañca bal±ni, satta bojjhaªg± ariyo aµµhaªgiko maggo.
“Ek±yana½ j±tikhayantadass², magga½ paj±n±ti hit±nukamp²;
etena maggena tari½su pubbe, tarissanti ye ca taranti oghan”ti.
Eva½ so paccekasambuddho ek±yanamagga½ gatoti eko. Katha½ so paccekasambuddho eko anuttara½ paccekasambodhi½ abhisambuddhoti eko? Bodhi vuccati cat³su maggesu ñ±ºa½. Paññ± paññindriya½ paññ±bala½ dhammavicayasambojjhaªgo v²ma½s± vipassan± samm±diµµhi. So paccekasambuddho maggapaccekasambuddho ñ±ºapaccekasambuddho “sabbe saªkh±r± anicc±”ti bujjhi, “sabbe saªkh±r± dukkh±”ti bujjhi, “sabbe dhamm± anatt±”ti bujjhi, “avijj±paccay± saªkh±r±”ti bujjhi, “saªkh±rapaccay± viññ±ºan”ti bujjhi, “viññ±ºapaccay± n±mar³pan”ti bujjhi, “n±mar³papaccay± sa¼±yatanan”ti bujjhi, “sa¼±yatanapaccay± phasso”ti bujjhi, “phassapaccay± vedan±”ti bujjhi, “vedan±paccay± taºh±”ti bujjhi, “taºh±paccay± up±d±nan”ti bujjhi, “up±d±napaccay± bhavo”ti bujjhi, “bhavapaccay± j±t²”ti bujjhi, “j±tipaccay± jar±maraºan”ti bujjhi; “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho”ti bujjhi, “saªkh±ranirodh± viññ±ºanirodho”ti bujjhi, “viññ±ºanirodh± n±mar³panirodho”ti bujjhi, “n±mar³panirodh± sa¼±yatananirodho”ti bujjhi, “sa¼±yatananirodh± phassanirodho”ti bujjhi, “phassanirodh± vedan±nirodho”ti bujjhi, “vedan±nirodh± taºh±nirodho”ti bujjhi, “taºh±nirodh± up±d±nanirodho”ti bujjhi, “up±d±nanirodh± bhavanirodho”ti bujjhi, “bhavanirodh± j±tinirodho”ti bujjhi, “j±tinirodh± jar±maraºanirodho”ti bujjhi; “ida½ dukkhan”ti bujjhi, “aya½ dukkhasamudayo”ti bujjhi, “aya½ dukkhanirodho”ti bujjhi, “aya½ dukkhanirodhag±min² paµipad±”ti bujjhi; “ime ±sav±”ti bujjhi, “aya½ ±savasamudayo”ti bujjhi…pe… “aya½ ±savanirodhag±min² paµipad±”ti bujjhi; “ime dhamm± abhiññeyy±”ti bujjhi, “ime dhamm± pah±tabb±”ti bujjhi, “ime dhamm± sacchik±tabb±”ti bujjhi, “ime dhamm± bh±vetabb±”ti bujjhi; channa½ phass±yatan±na½ samudayañca atthaªgamañca ass±dañca ±d²navañca nissaraºañca bujjhi, pañcanna½ up±d±nakkhandh±na½ samudayañca…pe… nissaraºañca bujjhi, catunna½ mah±bh³t±na½ samudayañca atthaªgamañca ass±dañca ±d²navañca nissaraºañca bujjhi, “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”ti bujjhi. Atha v±, ya½ bujjhitabba½ anubujjhitabba½ paµibujjhitabba½ sambujjhitabba½ adhigantabba½ phassitabba½ sacchik±tabba½, sabba½ ta½ tena paccekabodhiñ±ºena bujjhi anubujjhi paµibujjhi sambujjhi adhigacchi phassesi sacch±k±s²ti eva½ so paccekasambuddho eko anuttara½ paccekasambodhi½ abhisambuddhoti– eko. Careti aµµha cariy±yo– iriy±pathacariy±, ±yatanacariy±, saticariy±, sam±dhicariy±, ñ±ºacariy±, maggacariy±, patticariy±, lokatthacariy±. Iriy±pathacariy±ti cat³su iriy±pathesu. ¾yatanacariy±ti chasu ajjhattikab±hiresu ±yatanesu. Saticariy±ti cat³su satipaµµh±nesu. Sam±dhicariy±ti cat³su jh±nesu. ѱºacariy±ti cat³su ariyasaccesu. Maggacariy±ti cat³su ariyamaggesu. Patticariy±ti cat³su s±maññaphalesu. Lokatthacariy±ti tath±gatesu arahantesu samm±sambuddhesu padesato paccekasambuddhesu padesato s±vakesu. Iriy±pathacariy± ca paºidhisampann±na½, ±yatanacariy± ca indriyesu guttadv±r±na½ saticariy± ca appam±davih±r²na½, sam±dhicariy± ca adhicittamanuyutt±na½, ñ±ºacariy± ca buddhisampann±na½, maggacariy± ca samm±paµipann±na½, patticariy± ca adhigataphal±na½, lokatthacariy± ca tath±gat±na½ arahant±na½ samm±sambuddh±na½ padesato paccekabuddh±na½ padesato s±vak±na½. Im± aµµha cariy±yo. Apar±pi aµµha cariy±yo– adhimuccanto saddh±ya carati, paggaºhanto v²riyena carati, upaµµhapento satiy± carati, avikkhepa½ karonto sam±dhin± carati, paj±nanto paññ±ya carati, vij±nanto viññ±ºacariy±ya carati. Eva½ paµipannassa kusal± dhamm± ±y±pent²ti– ±yatanacariy±ya carati. Eva½ paµipanno visesamadhigacchat²ti– visesacariy±ya carati. Im± aµµha cariy±yo. Apar±pi aµµha cariy±yo– dassanacariy± ca samm±diµµhiy±, abhiropanacariy± ca samm±saªkappassa pariggahacariy± ca samm±v±c±ya, samuµµh±nacariy± ca samm±kammantassa, vod±nacariy± ca samm±-±j²vassa, paggahacariy± ca samm±v±y±massa, upaµµh±nacariy± ca samm±satiy±, avikkhepacariy± ca samm±sam±dhissa. Im± aµµha cariy±yo. Khaggavis±ºakappoti yath± khaggassa n±ma vis±ºa½ eka½ hoti adutiya½, evameva so paccekasambuddho takkappo tassadiso tappaµibh±go. Yath± atiloºa½ vuccati loºakappo, atitittaka½ vuccati tittakappo, atimadhura½ vuccati madhurakappo, ati-uºha½ vuccati aggikappo atis²tala½ vuccati himakappo, mah±-udakakkhandho vuccati samuddakappo, mah±bhiññ±balappatto s±vako vuccati satthukappoti; evameva so paccekasambuddho tattha takkappo tassadiso tappaµibh±go eko adutiyo muttabandhano samm± loke carati viharati iriyati vatteti p±leti yapeti y±pet²ti– eko care khaggavis±ºakappo. Ten±ha so paccekasambuddho–
“Sabbesu bh³tesu nidh±ya daº¹a½, aviheµhaya½ aññatarampi tesa½;
na puttamiccheyya kuto sah±ya½, eko care khaggavis±ºakappo”ti.
122. Sa½saggaj±tassa bhavanti sneh±, snehanvaya½ dukkhamida½ pahoti;
±d²nava½ snehaja½ pekkham±no, eko care khaggavis±ºakappo.
Sa½saggaj±tassa bhavanti sneh±ti. Sa½sagg±ti dve sa½sagg±– dassanasa½saggo ca savanasa½saggo ca. Katamo dassanasa½saggo? Idhekacco passati itthi½ v± kum±ri½ v± abhir³pa½ dassan²ya½ p±s±dika½ param±ya vaººapokkharat±ya samann±gata½. Disv± passitv± anubyañjanaso nimitta½ gaºh±ti– kes± v± sobhan± [sobhaº± (sy±.)] mukha½ v± sobhana½ akkh² v± sobhan± kaºº± v± sobhan± n±s± v± sobhan± oµµh± v± sobhan± dant± v± sobhan± mukha½ v± sobhana½ g²v± v± sobhan± than± v± sobhan± ura½ v± sobhana½ udara½ v± sobhana½ kaµi v± sobhan± ³r³ v± sobhan± jaªgh± v± sobhan± hatth± v± sobhan± p±d± v± sobhan± aªguliyo v± sobhan± nakh± v± sobhan±ti. Disv± passitv± abhinandati abhivadati abhipattheti anupp±deti [anussarati (ka.)] anubandhati r±gabandhana½– aya½ dassanasa½saggo.