An±savo sabbadukkhappah²noti. An±savoti catt±ro ±sav±– k±m±savo, bhav±savo, diµµh±savo, avijj±savo. Te ±sav± buddhassa bhagavato pah²n± ucchinnam³l± t±l±vatthukat± anabh±va½kat± ±yati½ anupp±dadhamm±. Tasm± buddho an±savo. Sabbadukkhappah²noti sabba½ tassa paµisandhika½ j±tidukkha½ jar±dukkha½ by±dhidukkha½ maraºadukkha½ sokaparidevadukkhadomanassup±y±sadukkha½ …pe… diµµhibyasanadukkha½ pah²na½ samucchinna½ v³pasanta½ paµippassaddha½ abhabbuppattika½ ñ±ºaggin± da¹¹ha½. Tasm± buddho sabbadukkhappah²noti– an±savo sabbadukkhappah²no.
Saccavhayo brahme up±sito meti. Saccavhayoti saccavhayo sadisan±mo sadisavhayo saccasadisavhayo. Vipass² bhagav±, sikh² bhagav±, vessabh³ bhagav±, kakusandho bhagav±, koº±gamano bhagav±, kassapo bhagav±. Te buddh± bhagavanto sadisan±m± sadisavhay±. Bhagav±pi sakyamuni tesa½ buddh±na½ bhagavant±na½ sadisan±mo sadisavhayoti– tasm± buddho saccavhayo.
Brahme up±sito meti so may± bhagav± ±sito up±sito payirup±sito paripucchito paripañhitoti– saccavhayo brahme up±sito me. Ten±ha thero piªgiyo–
“Tamonudo buddho samantacakkhu, lokantag³ sabbabhav±tivatto;
an±savo sabbadukkhappah²no, saccavhayo brahme up±sito me”ti.
105. Dijo yath± kubbanaka½ pah±ya, bahupphala½ k±nanam±vaseyya;
evamaha½ appadasse pah±ya, mahodadhi½ ha½soriva ajjhapatto [ajja patto (ka.)] .
Dijo yath± kubbanaka½ pah±ya, bahupphala½ k±nanam±vaseyy±ti Dijo vuccati pakkh². Ki½k±raº± dijo vuccati pakkh²? Dvikkhattu½ j±yat²ti dijo, m±tukucchimh± ca aº¹akosamh± ca. Ta½k±raº± dijo vuccati pakkh²ti– dijo. Yath± kubbanaka½ pah±y±ti yath± dijo kubbanaka½ parittavanaka½ appaphala½ appabhakkha½ appodaka½ pah±ya jahitv± atikkamitv± samatikkamitv± v²tivattetv± añña½ bahupphala½ bahubhakkha½ bah³daka½ [bahurukkha½ (sy±.)] mahanta½ k±nana½ vanasaº¹a½ adhigaccheyya vindeyya paµilabheyya, tasmiñca vanasaº¹e v±sa½ kappeyy±ti– dijo yath± kubbanaka½ pah±ya bahupphala½ k±nana½ ±vaseyya.
Evamaha½ appadasse pah±ya, mahodadhi½ ha½soriva ajjhapattoti. Evanti opammasampaµip±dana½. Appadasse pah±y±ti yo ca b±var² br±hmaºo ye caññe tassa ±cariy± buddha½ bhagavanta½ up±d±ya appadass± parittadass± thokadass± omakadass± l±makadass± chatukkadass± [jatukkadass± (sy±.), jatukadass± (s². aµµha.)] v±. Te appadasse parittadasse thokadasse omakadasse l±makadasse chatukkadasse pah±ya pajahitv± atikkamitv± samatikkamitv± v²tivattetv± buddha½ bhagavanta½ appam±ºadassa½ aggadassa½ seµµhadassa½ viseµµhadassa½ p±mokkhadassa½ uttamadassa½ pavaradassa½ asama½ asamasama½ appaµisama½ appaµibh±ga½ appaµipuggala½ dev±tideva½ nar±sabha½ purisas²ha½ purisan±ga½ puris±jañña½ purisanisabha½ purisadhorayha½ dasabaladh±ri½ [dasabala½ t±di½ (sy±.)] adhigacchi½ vindi½ paµilabhi½. Yath± ca ha½so mahanta½ m±nasaka½ [m±nusakata½ (sy±.)] v± sara½ anotatta½ v± daha½ mah±samudda½ v± akkhobha½ amitodaka½ jalar±si½ adhigaccheyya vindeyya paµilabheyya, evameva buddha½ bhagavanta½ akkhobha½ amitateja½ pabhinnañ±ºa½ vivaµacakkhu½ paññ±pabhedakusala½ adhigatapaµisambhida½ catuves±rajjappatta½ suddh±dhimutta½ setapaccatta½ advayabh±ºi½ t±di½ tath±paµiñña½ aparitta½ mahanta½ gambh²ra½ appameyya½ duppariyog±ha½ pah³taratana½ s±garasama½ cha¼aªgupekkh±ya samann±gata½ atula½ vipula½ appameyya½, ta½ t±disa½ pavadata½ maggav±dina½ [pavaramaggav±dina½ (ka.)] merumiva nag±na½ garu¼amiva dij±na½ s²hamiva mig±na½ udadhimiva aººav±na½ adhigacchi½, ta½ satth±ra½ jinapavara½ mahesinti– evamaha½ appadasse pah±ya mahodadhi½ ha½soriva ajjhapatto. Ten±ha thero piªgiyo–
“Dijo yath± kubbanaka½ pah±ya, bahupphala½ k±nanam±vaseyya;
evamaha½ appadasse pah±ya, mahodadhi½ ha½soriva ajjhapatto”ti.
106. Ye me pubbe viy±ka½su,
hura½ gotamas±san± ‘icc±si iti bhavissati’;
sabba½ ta½ itih²tiha½, sabba½ ta½ takkava¹¹hana½.
Ye me pubbe viy±ka½s³ti. Yeti yo ca b±var² br±hmaºo ye caññe tassa ±cariy±, te saka½ diµµhi½ saka½ khanti½ saka½ ruci½ saka½ laddhi½ saka½ ajjh±saya½ saka½ adhipp±ya½ by±ka½su ±cikkhi½su desayi½su paññapi½su paµµhapi½su vivari½su vibhaji½su utt±n²-aka½su pak±sesunti– ye me pubbe viy±ka½su.
Hura½ gotamas±san±ti hura½ gotamas±san±, para½ gotamas±san±, pure gotamas±san±, paµhamatara½ gotamas±san± buddhas±san± jinas±san± tath±gatas±san± [tath±gatas±san± devas±san± (sy±. ka.)] arahantas±san±ti– hura½ gotamas±san±.
Icc±si iti bhavissat²ti eva½ kira ±si, eva½ kira bhavissat²ti– icc±si iti bhavissati.
Sabba½ ta½ itih²tihanti sabba½ ta½ itih²tiha½ itikir±ya parampar±ya piµakasampad±ya takkahetu nayahetu ±k±raparivitakkena diµµhinijjh±nakkhantiy± na s±ma½ sayamabhiññ±ta½ na attapaccakkha½ dhamma½ ya½ kathayi½s³ti– sabba½ ta½ itih²tiha½.
Sabba½ ta½ takkava¹¹hananti sabba½ ta½ takkava¹¹hana½ vitakkava¹¹hana½ saªkappava¹¹hana½ k±mavitakkava¹¹hana½ by±p±davitakkava¹¹hana½ vihi½s±vitakkava¹¹hana½ ñ±tivitakkava¹¹hana½ janapadavitakkava¹¹hana½ amar±vitakkava¹¹hana½ par±nudayat±paµisa½yuttavitakkava¹¹hana½ l±bhasakk±rasilokapaµisa½yuttavitakkava¹¹hana½ anavaññattipaµisa½yuttavitakkava¹¹hananti– sabba½ ta½ takkava¹¹hana½. Ten±ha thero piªgiyo–
“Ye me pubbe viy±ka½su, hura½ gotamas±san±;
‘icc±si iti bhavissa’ti;
sabba½ ta½ itih²tiha½, sabba½ ta½ takkava¹¹hanan”ti.
107. Eko tamonud±s²no, jutim± so pabhaªkaro;
gotamo bh³ripaññ±ºo, gotamo bh³rimedhaso.
Eko tamonud±s²noti. Ekoti bhagav± pabbajjasaªkh±tena eko, adutiyaµµhena eko, taºh±ya pah±naµµhena eko, ekantav²tar±goti eko, ekantav²tadosoti eko, ekantav²tamohoti eko, ekantanikkilesoti eko, ek±yanamagga½ gatoti eko, eko anuttara½ samm±sambodhi½ abhisambuddhoti eko.
Katha½ bhagav± pabbajjasaªkh±tena eko? Bhagav± daharova sam±no susu k±¼akeso bhadrena yobbanena samann±gato paµhamena vayas± ak±mak±na½ m±t±pit³na½ assumukh±na½ rodant±na½ vilapant±na½ ñ±tisaªgha½ sabba½ ghar±v±sapalibodha½ chinditv± puttad±rapalibodha½ chinditv± ñ±tipalibodha½ chinditv± mitt±maccapalibodha½ chinditv± kesamassu½ oh±retv± k±s±y±ni vatth±ni acch±detv± ag±rasm± anag±riya½ pabbajitv± akiñcanabh±va½ upagantv± eko carati viharati iriyati vatteti p±leti yapeti y±peti. Eva½ bhagav± pabbajjasaªkh±tena eko.
Katha½ bhagav± adutiyaµµhena eko? Eva½ pabbajito sam±no eko araññavanapatth±ni pant±ni sen±san±ni paµisevati appasadd±ni appanigghos±ni vijanav±t±ni manussar±hasseyyak±ni [manussar±haseyyak±ni (sy±. ka.)] paµisall±nas±rupp±ni [paµisall±ºas±rupp±ni (ka.)]. So eko gacchati, eko tiµµhati, eko nis²dati eko seyya½ kappeti, eko g±ma½ piº¹±ya pavisati, eko abhikkamati, eko paµikkamati, eko raho nis²dati, eko caªkama½ adhiµµh±ti, eko carati viharati iriyati vatteti p±leti yapeti y±peti. Eva½ bhagav± adutiyaµµhena eko.
Katha½ bhagav± taºh±ya pah±naµµhena eko? So eva½ eko adutiyo appamatto ±t±p² pahitatto viharanto najj± nerañjar±ya t²re bodhirukkham³le mah±padh±na½ padahanto m±ra½ sasena½ kaºha½ namuci½ pamattabandhu½ vidhamitv± taºh±j±lini½ [taºha½ j±lini½ (sy±.)] visaµa½ [sarita½ (sy±.) mah±ni. 191] visattika½ pajahi vinodesi byant²-ak±si anabh±va½ gamesi.
“Taºh±dutiyo puriso, d²ghamaddh±na sa½sara½;
itthabh±vaññath±bh±va½, sa½s±ra½ n±tivattati.
“Etam±d²nava½ [evam±d²nava½ (ka.) passa itivu. 15] ñatv±, taºha½ [taºh± (sy±. ka.) mah±ni. 191] dukkhassa sambhava½;
v²tataºho an±d±no, sato bhikkhu paribbaje”ti.
Eva½ bhagav± taºh±ya pah±naµµhena eko.
Katha½ bhagav± ekantav²tar±goti eko? R±gassa pah²natt± ekantav²tar±goti eko, dosassa pah²natt± ekantav²tadosoti eko, mohassa pah²natt± ekantav²tamohoti eko, kiles±na½ pah²natt± ekantanikkilesoti eko.
Katha½ bhagav± ek±yanamagga½ gatoti eko? Ek±yanamaggo vuccati catt±ro satipaµµh±n±…pe… ariyo aµµhaªgiko maggo.
“Ek±yana½ j±tikhayantadass², magga½ paj±n±ti hit±nukamp²;
etena maggena tari½su [atari½su (ka.) passa sa½. ni. 5.409; mah±ni. 191] pubbe, tarissanti ye ca taranti oghan”ti.
Eva½ bhagav± ek±yanamagga½ gatoti eko.
Katha½ bhagav± eko anuttara½ samm±sambodhi½ abhisambuddhoti eko. Bodhi vuccati cat³su maggesu ñ±ºa½ paññ± paññindriya½ paññ±bala½ dhammavicayasambojjhaªgo v²ma½s± vipassan± samm±diµµhi Bhagav± tena bodhiñ±ºena “sabbe saªkh±r± anicc±”ti bujjhi, “sabbe saªkh±r± dukkh±”ti bujjhi, “sabbe dhamm± anatt±”ti bujjhi…pe… “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”ti bujjhi. Atha v±, ya½ bujjhitabba½ anubujjhitabba½ paµibujjhitabba½ sambujjhitabba½ adhigantabba½ phassitabba½ sacchik±tabba½ sabba½ ta½ tena bodhiñ±ºena bujjhi anubujjhi paµibujjhi sambujjhi adhigacchi phassesi sacch±k±si. Eva½ bhagav± eko anuttara½ samm±sambodhi½ abhisambuddhoti eko.
Tamonudoti bhagav± r±gatama½ dosatama½ mohatama½ diµµhitama½ kilesatama½ duccaritatama½ andhakaraºa½ acakkhukaraºa½ aññ±ºakaraºa½ paññ±nirodhika½ vigh±tapakkhika½ anibb±nasa½vattanika½ nudi panudi pajahi vinodesi byant²-ak±si anabh±va½ gamesi. ¾s²noti nisinno bhagav± p±s±ºake cetiyeti– ±s²no [±sino (ka.)].
Nagassa passe ±s²na½, muni½ dukkhassa p±ragu½;
s±vak± payirup±santi, tevijj± maccuh±yinoti.
Evampi bhagav± ±s²no…pe… atha v±, bhagav± sabbossukkapaµippassaddhatt± ±s²no so vutthav±so ciººacaraºo…pe… j±timaraºasa½s±ro natthi tassa punabbhavoti, evampi bhagav± ±s²noti– eko tamonud±s²no.
Jutim± so pabhaªkaroti. Jutim±ti jutim± matim± paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v². Pabhaªkaroti pabhaªkaro ±lokakaro obh±sakaro d²paªkaro pad²pakaro ujjotakaro pajjotakaroti– jutim± so pabhaªkaro.
Gotamo bh³ripaññ±ºoti gotamo bh³ripaññ±ºo ñ±ºapaññ±ºo paññ±dhajo paññ±ketu paññ±dhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkh±yanabahulo samokkh±yanadhammo vibh³tavih±r² taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoºo tappabbh±ro tadadhimutto tadadhipateyyo.