Dhajo rathassa paññ±ºa½, dh³mo [dhumo (sy±.)] paññ±ºamaggino;
r±j± raµµhassa paññ±ºa½, bhatt± paññ±ºamitthiy±ti.
Evameva gotamo bh³ripaññ±ºo ñ±ºapaññ±ºo paññ±dhajo paññ±ketu paññ±dhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkh±yanabahulo samokkh±yanadhammo vibh³tavih±r² taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoºo tappabbh±ro tadadhimutto tadadhipateyyoti– gotamo bh³ripaññ±ºo. Gotamo bh³rimedhasoti bh³ri vuccati pathav². Bhagav± t±ya pathavisam±ya paññ±ya vipul±ya vitthat±ya samann±gato. Medh± vuccati paññ±. Y± paññ± paj±nan±…pe… amoho dhammavicayo samm±diµµhi. Bhagav± im±ya medh±ya upeto samupeto up±gato samup±gato upapanno samupapanno samann±gato, tasm± buddho sumedhasoti [bh³rimedhasoti (sy±.) evamuparipi]– gotamo bh³rimedhaso. Ten±ha thero piªgiyo–
“Eko tamonud±s²no, jutim± so pabhaªkaro;
gotamo bh³ripaññ±ºo, gotamo bh³rimedhaso”ti.
108. Yo me dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½, yassa natthi upam± kvaci.
Yo me dhammadeses²ti. Yoti yo so bhagav± sayambh³ an±cariyako pubbe ananussutesu dhammesu s±ma½ sacc±ni abhisambujjhi, tattha ca sabbaññuta½ patto balesu ca vas²bh±va½. Dhammamadeses²ti. Dhammanti ±dikaly±ºa½ majjhekaly±ºa½ pariyos±nakaly±ºa½ s±ttha½ sabyañjana½ kevalaparipuººa½ parisuddha½ brahmacariya½, catt±ro satipaµµh±ne…pe… ariya½ aµµhaªgika½ magga½ nibb±nañca nibb±nag±miniñca paµipada½ ±cikkhi desesi paññapesi paµµhapesi vivari vibhaji utt±n²-ak±si pak±ses²ti– yo me dhammamadesesi. Sandiµµhikamak±likanti sandiµµhika½ ak±lika½ ehipassika½ opaneyyika½ paccatta½ veditabba½ viññ³h²ti– eva½ sandiµµhika½. Atha v±, yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti, tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhat²ti, evampi sandiµµhika½. Ak±likanti yath± manuss± k±lika½ dhana½ datv± anantar± na labhanti k±la½ ±gamenti, nev±ya½ dhammo. Yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti, tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhati, na parattha na paraloke, eva½ ak±likanti– sandiµµhikamak±lika½. Taºhakkhayaman²tikanti. Taºh±ti r³pataºh±…pe… dhammataºh±. Taºhakkhayanti taºhakkhaya½ r±gakkhaya½ dosakkhaya½ mohakkhaya½ gatikkhaya½ upapattikkhaya½ paµisandhikkhaya½ bhavakkhaya½ sa½s±rakkhaya½ vaµµakkhaya½. An²tikanti ²ti vuccanti kiles± ca khandh± ca abhisaªkh±r± ca. ¿tippah±na½ ²tiv³pasama½ ²tipaµinissagga½ ²tipaµippassaddhi½ amata½ nibb±nanti– taºhakkhayaman²tika½. Yassa natthi upam± kvac²ti. Yass±ti nibb±nassa. Natthi upam±ti upam± natthi, upanidh± natthi, sadisa½ natthi, paµibh±go natthi na sati na sa½vijjati nupalabbhati. Kvac²ti kvaci kimhici katthaci ajjhatta½ v± bahiddh± v± ajjhattabahiddh± v±ti– yassa natthi upam± kvaci. Ten±ha thero piªgiyo–
“Yo me dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½, yassa natthi upam± kvac²”ti.
109. Ki½ nu tamh± vippavasi, muhuttamapi piªgiya;
gotam± bh³ripaññ±º±, gotam± bh³rimedhas±.
Ki½ nu tamh± vippavas²ti ki½ nu buddhamh± vippavasi apesi apagacchi [apagacchasi (sy±. ka.)] vin± hos²ti– ki½ nu tamh± vippavasi. Muhuttamapi piªgiy±ti muhuttampi khaºampi layampi vayampi addhamp²ti– muhuttamapi. Piªgiy±ti b±var² ta½ natt±ra½ n±mena ±lapati. Gotam± bh³ripaññ±º±ti gotam± bh³ripaññ±º± ñ±ºapaññ±º± paññ±dhaj± paññ±ketumh± paññ±dhipateyyamh± vicayabahul± pavicayabahul± okkh±yanabahul± samokkh±yanadhamm± vibh³tavih±rimh± taccarit± tabbahul± taggaruk± tanninn± tappoº± tappabbh±r± tadadhimutt± tadadhipateyyamh±ti– gotam± bh³ripaññ±º±. Gotam± bh³rimedhas±ti bh³ri vuccati pathav². Bhagav± t±ya pathavisam±ya paññ±ya vipul±ya vitthat±ya samann±gato. Medh± vuccati paññ±. Y± paññ± paj±nan±…pe… amoho dhammavicayo samm±diµµhi. Bhagav± im±ya medh±ya paññ±ya upeto samupeto up±gato samup±gato upapanno samupapanno samann±gato, tasm± buddho sumedhasoti– gotam± bh³rimedhas±. Ten±ha so br±hmaºo–
“Ki½nu tamh± vippavasi, muhuttamapi piªgiya;
gotam± bh³ripaññ±º±, gotam± bh³rimedhas±”ti.
110. Yo te dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½, yassa natthi upam± kvaci.
Yo te dhammamadeses²ti yo so bhagav±…pe… tattha ca sabbaññuta½ patto balesu ca vas²bh±va½. Dhammamadeses²ti dhammanti ±dikaly±ºa½ majjhekaly±ºa½…pe… nibb±nañca nibb±nag±miniñca paµipada½ ±cikkhi desesi paññapesi paµµhapesi vivari vibhaji utt±n²-ak±si pak±ses²ti– yo te dhammamadesesi. Sandiµµhikamak±likanti sandiµµhika½ ak±lika½ ehipassika½ opaneyyika½ paccatta½ veditabba½ viññ³h²ti– eva½ sandiµµhika½. Atha v±, yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti, tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhat²ti– evampi sandiµµhika½. Ak±likanti yath± manuss± k±lika½ dhana½ datv± anantar± na labhanti, k±la½ ±gamenti, nev±ya½ dhammo. Yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti; tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhati, na parattha na paraloke, eva½ ak±likanti– sandiµµhikamak±lika½. Taºhakkhayaman²tikanti Taºh±ti r³pataºh±…pe… dhammataºh±. Taºhakkhayanti taºhakkhaya½ r±gakkhaya½ dosakkhaya½ mohakkhaya½ gatikkhaya½ upapattikkhaya½ paµisandhikkhaya½ bhavakkhaya½ sa½s±rakkhaya½ vaµµakkhaya½. An²tikanti ²ti vuccanti kiles± ca khandh± ca abhisaªkh±r± ca. ¿tippah±na½ ²tiv³pasama½ ²tipaµinissagga½ ²tipaµippassaddhi½ amata½ nibb±nanti– taºhakkhayaman²tika½. Yassa natthi upam± kvac²ti. Yass±ti nibb±nassa. Natthi upam±ti upam± natthi, upanidh± natthi, sadisa½ natthi, paµibh±go natthi na sati na sa½vijjati nupalabbhati. Kvac²ti kvaci kimhici katthaci ajjhatta½ v± bahiddh± v± ajjhattabahiddh± v±ti– yassa natthi upam± kvaci. Ten±ha so br±hmaºo–
“Yo te dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½, yassa natthi upam± kvac²”ti.
111. N±ha½ tamh± vippavas±mi, muhuttamapi br±hmaºa;
gotam± bh³ripaññ±º±, gotam± bh³rimedhas±.
N±ha½ tamh± vippavas±m²ti n±ha½ buddhamh± vippavas±mi apemi apagacch±mi vin± hom²ti– n±ha½ tamh± vippavas±mi. Muhuttamapi br±hmaº±ti muhuttampi khaºampi layampi vayampi addhamp²ti muhuttamapi. Br±hmaº±ti g±ravena m±tula½ ±lapati. Gotam± bh³ripaññ±º±ti gotam± bh³ripaññ±º± ñ±ºapaññ±º± paññ±dhaj± paññ±ketumh± paññ±dhipateyyamh± vicayabahul± pavicayabahul± okkh±yanabahul± samokkh±yanadhamm± vibh³tavih±rimh± taccarit± tabbahul± taggaruk± tanninn± tappoº± tappabbh±r± tadadhimutt± tadadhipateyyamh±ti– gotam± bh³ripaññ±º±. Gotam± bh³rimedhas±ti bh³ri vuccati pathav². Bhagav± t±ya pathavisam±ya paññ±ya vipul±ya vitthat±ya samann±gato. Medh± vuccati paññ±. Y± paññ± paj±nan±…pe… amoho dhammavicayo samm±diµµhi. Bhagav± im±ya medh±ya paññ±ya upeto samupeto up±gato samup±gato upapanno samupapanno samann±gato. Tasm± buddho sumedhasoti– gotam± bh³rimedhas±. Ten±ha thero piªgiyo–
“N±ha½ tamh± vippavas±mi, muhuttamapi br±hmaºa;
gotam± bh³ripaññ±º±, gotam± bh³rimedhas±”ti.
112. Yo me dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½ yassa natthi upam± kvaci.
Yo me dhammamadeses²ti yo so bhagav± sayambh³ an±cariyako pubbe ananussutesu dhammesu s±ma½ sacc±ni abhisambujjhi, tattha ca sabbaññuta½ patto balesu ca vas²bh±va½. Dhammamadeses²ti. Dhammanti ±dikaly±ºa½ majjhekaly±ºa½ pariyos±nakaly±ºa½ s±ttha½ sabyañjana½ kevalaparipuººa½ parisuddha½ brahmacariya½, catt±ro satipaµµh±ne catt±ro sammappadh±ne catt±ro iddhip±de pañcindriy±ni pañca bal±ni satta bojjhaªge ariya½ aµµhaªgika½ magga½ nibb±nañca nibb±nag±miniñca paµipada½ ±cikkhi desesi paññapesi paµµhapesi vivari vibhaji utt±n²-ak±si pak±ses²ti– yo me dhammamadesesi. Sandiµµhikamak±likanti sandiµµhika½ ak±lika½ ehipassika½ opaneyyika½ paccatta½ veditabba½ viññ³h²ti, eva½ sandiµµhika½. Atha v±, yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti, tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhat²ti, evampi sandiµµhika½. Ak±likanti yath± manuss± k±lika½ dhana½ datv± anantar± na labhanti, k±la½ ±gamenti, nev±ya½ dhammo. Yo diµµheva dhamme ariya½ aµµhaªgika½ magga½ bh±veti, tassa maggassa anantar± samanantar± adhigacchateva phala½ vindati paµilabhati, na parattha na paraloke, eva½ ak±likanti– sandiµµhikamak±lika½. Taºhakkhayaman²tikanti Taºh±ti r³pataºh±…pe… dhammataºh±. Taºhakkhayanti taºhakkhaya½ r±gakkhaya½ dosakkhaya½ mohakkhaya½ gatikkhaya½ upapattikkhaya½ paµisandhikkhaya½ bhavakkhaya½ sa½s±rakkhaya½ vaµµakkhaya½. An²tikanti ²ti vuccanti kiles± ca khandh± ca abhisaªkh±r± ca. ¿tippah±na½ ²tiv³pasama½ ²tipaµippassaddhi½ amata½ nibb±nanti– taºhakkhayaman²tika½. Yassa natthi upam± kvac²ti. Yass±ti nibb±nassa. Natthi upam±ti upam± natthi, upanidh± natthi, sadisa½ natthi, paµibh±go natthi na atthi na sa½vijjati nupalabbhati. Kvac²ti kvaci kimhici katthaci ajjhatta½ v± bahiddh± v± ajjhattabahiddh± v±ti– yassa natthi upam± kvaci. Ten±ha thero piªgiyo–
“Yo me dhammamadesesi, sandiµµhikamak±lika½;
taºhakkhayaman²tika½, yassa natthi upam± kvac²”ti.
113. Pass±mi na½ manas± cakkhun±va, rattindiva½ br±hmaºa appamatto;
namassam±no vivasemi [namassam±nova vasemi (s². aµµha.) … vivas±mi (sy±.)] ratti½, teneva maññ±mi avippav±sa½.
Pass±mi na½ manas± cakkhun±v±ti yath± cakkhum± puriso ±loke r³pagat±ni passeyya dakkheyya olokeyya nijjh±yeyya upaparikkheyya, evamev±ha½ buddha½ bhagavanta½ manas± pass±mi dakkh±mi olokemi nijjh±y±mi upaparikkh±m²ti– pass±mi na½ manas± cakkhun±va. Rattindiva½ br±hmaºa appamattoti rattiñca div± ca buddh±nussati½ manas± bh±vento appamattoti– rattindiva½ br±hmaºa appamatto.