16. Piªgiyam±ºavapucch±niddeso
89. Jiººohamasmi abalo v²tavaººo [vivaººo (sy±.)], [icc±yasm± piªgiyo]
nett± na suddh± savana½ na ph±su;
m±ha½ nassa½ momuho antar±va [antar±ya (sy±. ka.)], ±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½;
j±tijar±ya idha vippah±na½.
Jiººohamasmi abalo v²tavaººoti. Jiººohamasm²ti jiººo vu¹¹ho mahallako addhagato vayo-anuppatto v²savassasatiko j±tiy±. Abaloti dubbalo appabalo appath±mo. V²tavaººoti v²tavaººo vigatavaººo vigacchitavaººo. Y± s± purim± subh± vaººanibh± s± antarahit±, ±d²navo p±tubh³toti– jiººohamasmi abalo v²tavaººo. Icc±yasm± piªgiyoti. Icc±ti padasandhi…pe…. ¾yasm±ti piyavacana½…pe…. Piªgiyoti tassa br±hmaºassa n±ma½…pe… abhil±poti– icc±yasm± piªgiyo. Nett± na suddh± savana½ na ph±s³ti nett± asuddh± avisuddh± aparisuddh± avod±t±. No tath± cakkhun± r³pe pass±m²ti– nett± na suddh±. Savana½ na ph±s³ti sota½ asuddha½ avisuddha½ aparisuddha½ avod±ta½. No tath± sotena sadda½ suºom²ti– nett± na suddh± savana½ na ph±su. M±ha½ nassa½ momuho antar±v±ti. M±ha½ nassanti m±ha½ nassa m±ha½ vinassa½ m±ha½ panassa½. Momuhoti mohamuho avijj±gato aññ±º² avibh±v² duppañño. Antar±v±ti tuyha½ dhamma½ diµµhi½ paµipada½ magga½ anaññ±ya anadhigantv± aviditv± appaµilabhitv± aphassayitv± asacchikaritv± antar±yeva k±laªkareyyanti– m±ha½ nassa½ momuho antar±va. ¾cikkha dhamma½ yamaha½ vijaññanti. Dhammanti ±dikaly±ºa½ majjhekaly±ºa½ pariyos±nakaly±ºa½ s±ttha½ sabyañjana½ kevalaparipuººa½ parisuddha½ brahmacariya½, catt±ro satipaµµh±ne, catt±ro sammappadh±ne, catt±ro iddhip±de, pañcindriy±ni, pañca bal±ni, satta bojjhaªge, ariya½ aµµhaªgika½ magga½, nibb±nañca nibb±nag±miniñca paµipada½ ±cikkh±hi desehi paññapehi paµµhapehi vivar±hi vibhaj±hi utt±n²karohi pak±seh²ti– ±cikkha dhamma½. Yamaha½ vijaññanti yamaha½ j±neyya½ ±j±neyya½ vij±neyya½ paµivij±neyya½ paµivijjheyya½ adhigaccheyya½ phasseyya½ sacchikareyyanti– ±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½. J±tijar±ya idha vippah±nanti idheva j±tijar±maraºassa pah±na½ v³pasama½ paµinissagga½ paµippassaddhi½ amata½ nibb±nanti– j±tijar±ya idha vippah±na½. Ten±ha so br±hmaºo–
“Jiººohamasmi abalo v²tavaººo, [icc±yasm± piªgiyo]
nett± na suddh± savana½ na ph±su;
m±ha½ nassa½ momuho antar±va, ±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½;
j±tijar±ya idha vippah±nan”ti.
90. Disv±na r³pesu vihaññam±ne, [piªgiy±ti bhagav±]
ruppanti r³pesu jan± pamatt±;
tasm± tuva½ piªgiya appamatto, jahassu r³pa½ apunabbhav±ya.
Disv±na r³pesu vihaññam±neti. R³panti catt±ro ca mah±bh³t± catunnañca mah±bh³t±na½ up±d±ya r³pa½. Satt± r³pahetu r³pappaccay± r³pak±raº± haññanti vihaññanti upahaññanti upagh±tiyanti [upagh±tayanti (sy±. ka.)]. R³pe sati vividhakammak±raº± [vividhakammakaraº±ni (ka.)] k±renti. Kas±hipi t±¼enti, vettehipi t±¼enti, a¹¹hadaº¹akehipi t±¼enti, hatthampi chindanti, p±dampi chindanti, hatthap±dampi chindanti, kaººampi chindanti, n±sampi chindanti, kaººan±sampi chindanti, bilaªgath±likampi karonti, saªkhamuº¹ikampi karonti, r±humukhampi karonti, jotim±likampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, c²rakav±sikampi karonti, eºeyyakampi karonti, ba¼isama½sikampi karonti, kah±paºikampi karonti, kh±r±patacchikampi [kh±r±paµicchikampi (ka.)] karonti, palighaparivattikampi karonti, pal±lap²µhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi kh±d±penti, j²vantampi s³le utt±senti, asin±pi s²sa½ chindanti. Eva½ satt± r³pahetu r³pappaccay± r³pak±raº± haññanti vihaññanti upahaññanti upagh±tiyanti. Eva½ haññam±ne vihaññam±ne upahaññam±ne upagh±tiyam±ne disv± passitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±ti– disv±na r³pesu vihaññam±ne. Piªgiy±ti bhagav±ti. Piªgiy±ti bhagav± ta½ br±hmaºa½ n±mena ±lapati. Bhagav±ti g±rav±dhivacanameta½…pe… sacchik± paññatti, yadida½ bhagav±ti– piªgiy±ti bhagav±. Ruppanti r³pesu jan± pamatt±ti. Ruppant²ti ruppanti kuppanti p²¼ayanti [p²¼iyanti (sy±. ka.)] ghaµµayanti, by±dhit± domanassit± honti. Cakkhurogena ruppanti kuppanti p²¼ayanti ghaµµayanti, by±dhit± domanassit± honti. Sotarogena…pe… k±yarogena…pe… ¹a½samakasav±t±tapasar²sapasamphassehi ruppanti kuppanti p²¼ayanti ghaµµayanti, by±dhit± domanassit± hont²ti– ruppanti r³pesu. Atha v±, cakkhusmi½ h²yam±ne h±yam±ne parih±yam±ne vem±ne [vih±yam±ne (ka.)] vigaccham±ne antaradh±yam±ne ruppanti…pe… domanassit± honti. Sotasmi½…pe… gh±nasmi½… jivh±ya… k±yasmi½… r³pasmi½… saddasmi½… gandhasmi½… rasasmi½… phoµµhabbasmi½… kulasmi½… gaºasmi½… ±v±sasmi½… l±bhasmi½… yasasmi½… pasa½s±ya… sukhasmi½… c²varasmi½… piº¹ap±tasmi½… sen±sanasmi½… gil±napaccayabhesajjaparikkh±rasmi½ h²yam±ne h±yam±ne parih±yam±ne vem±ne vigaccham±ne antaradh±yam±ne ruppanti kuppanti p²¼ayanti ghaµµayanti, by±dhit± domanassit± hont²ti– evampi ruppanti r³pesu. Jan±ti khattiy± ca br±hmaº± ca vess± ca sudd± ca gahaµµh± ca pabbajit± ca dev± ca manuss± ca. Pamatt±ti pam±do vattabbo k±yaduccaritena v± vac²duccaritena v± manoduccaritena v± pañcasu k±maguºesu cittassa vosaggo vosagg±nuppad±na½ kusal±na½ v± dhamm±na½ bh±van±ya asakkaccakiriyat± as±taccakiriyat± anaµµhitakiriyat± ol²navuttit± nikkhittacchandat± nikkhittadhurat± an±sevan± abh±van± abahul²kamma½ [abahulikamma½ (ka.)] anadhiµµh±na½ ananuyogo pam±do. Yo evar³po pam±do pamajjan± pamajjitatta½– aya½ vuccati pam±do. Imin± pam±dena samann±gat± jan± pamatt±ti– ruppanti r³pesu jan± pamatt±. Tasm± tuva½ piªgiya appamattoti. Tasm±ti tasm± ta½k±raº± ta½hetu tappaccay± ta½nid±n± eva½ ±d²nava½ sampassam±no r³pes³ti– tasm± tuva½ piªgiya. Appamattoti sakkaccak±r² s±taccak±r²…pe… appam±do kusalesu dhammes³ti– tasm± tuva½ piªgiya appamatto. Jahassu r³pa½ apunabbhav±y±ti. R³panti catt±ro ca mah±bh³t± catunnañca mah±bh³t±na½ up±d±ya r³pa½. Jahassu r³panti jahassu r³pa½, pajahassu r³pa½, vinodehi r³pa½, byant²karohi r³pa½, anabh±va½ gamehi r³pa½. Apunabbhav±y±ti yath± te r³pa½ idheva nirujjheyya, punapaµisandhiko bhavo na nibbatteyya k±madh±tuy± v± r³padh±tuy± v± ar³padh±tuy± v±, k±mabhave v± r³pabhave v± ar³pabhave v±, saññ±bhave v± asaññ±bhave v± nevasaññ±n±saññ±bhave v±, ekavok±rabhave v± catuvok±rabhave v± pañcavok±rabhave v±, puna gatiy± v± upapattiy± v± paµisandhiy± v± bhave v± sa½s±re v± vaµµe v± na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya n±bhinibbatteyya, idheva nirujjheyya v³pasameyya attha½ gaccheyya paµippassambheyy±ti– jahassu r³pa½ apunabbhav±ya. Ten±ha bhagav±–
“Disv±na r³pesu vihaññam±ne, [piªgiy±ti bhagav±]
ruppanti r³pesu jan± pamatt±;
tasm± tuva½ piªgiya appamatto, jahassu r³pa½ apunabbhav±y±”ti;
91. dis± catasso vidis± catasso, uddha½ adho dasa dis± im±yo;
na tuyha½ adiµµha½ assuta½ amuta½, atho aviññ±ta½ kiñci namatthi loke;
±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½, j±tijar±ya idha vippah±na½.
Dis± catasso vidis± catasso, uddha½ adho dasa dis± im±yoti dasa dis±. Na tuyha½ adiµµha½ assuta½ amuta½, atho aviññ±ta½ kiñci namatthi loketi na tuyha½ adiµµha½ assuta½ amuta½ aviññ±ta½ kiñci attattho v± parattho v± ubhayattho v± diµµhadhammiko v± attho sampar±yiko v± attho utt±no v± attho gambh²ro v± attho g³¼ho v± attho paµicchanno v± attho neyyo v± attho n²to v± attho anavajjo v± attho nikkileso v± attho vod±no v± attho paramattho v± natthi na sati na sa½vijjati nupalabbhat²ti– na tuyha½ adiµµha½ assuta½ amuta½, atho aviññ±ta½ kiñci namatthi loke. ¾cikkha dhamma½ yamaha½ vijaññanti. Dhammanti ±dikaly±ºa½…pe… nibb±nañca nibb±nag±miniñca paµipada½ ±cikkh±hi desehi paññapehi paµµhapehi vivar±hi vibhaj±hi utt±n²karohi pak±sehi. Yamaha½ vijaññanti yamaha½ j±neyya½ ±j±neyya½ vij±neyya½ paµivij±neyya½ paµivijjheyya½ adhigaccheyya½ phasseyya½ sacchikareyyanti– ±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½. J±tijar±ya idha vippah±nanti idheva j±tijar±maraºassa pah±na½ v³pasama½ paµinissagga½ paµippassaddhi½ amata½ nibb±nanti– j±tijar±ya idha vippah±na½. Ten±ha so br±hmaºo–
“Dis± catasso vidis± catasso, uddha½ adho dasa dis± im±yo;
na tuyha½ adiµµha½ assuta½ amuta½, atho aviññ±ta½ kiñci namatthi loke;
±cikkha dhamma½ yamaha½ vijañña½, j±tijar±ya idha vippah±nan”ti.
92. Taºh±dhipanne manuje pekkham±no, [piªgiy±ti bhagav±]
sant±paj±te jaras± parete;
tasm± tuva½ piªgiya appamatto, jahassu taºha½ apunabbhav±ya.
Taºh±dhipanne manuje pekkham±noti. Taºh±ti r³pataºh±…pe… dhammataºh±. Taºh±dhipanneti taºh±dhipanne [taºh±ya adhipanne (ka.)] taºh±nuge taºh±nugate taºh±nusaµe taºh±ya panne paµipanne abhibh³te pariy±dinnacitte. Manujeti satt±dhivacana½. Pekkham±noti pekkham±no dakkham±no olokayam±no nijjh±yam±no upaparikkham±noti– taºh±dhipanne manuje pekkham±no. Piªgiy±ti bhagav±ti. Piªgiy±ti bhagav± ta½ br±hmaºa½ n±mena ±lapati. Bhagav±ti g±rav±dhivacanameta½…pe… sacchik± paññatti, yadida½ bhagav±ti– piªgiy±ti bhagav±. Sant±paj±te jaras± pareteti. Sant±paj±teti j±tiy± sant±paj±te, jar±ya sant±paj±te, by±dhin± sant±paj±te, maraºena sant±paj±te, sokaparidevadukkhadomanassup±y±sehi sant±paj±te, nerayikena dukkhena sant±paj±te…pe… diµµhibyasanena dukkhena sant±paj±te ²tij±te upaddavaj±te upasaggaj±teti– sant±paj±te. Jaras± pareteti jar±ya phuµµhe parete samohite samann±gate. J±tiy± anugate jar±ya anusaµe by±dhin± abhibh³te maraºena abbh±hate at±ºe aleºe asaraºe asaraº²bh³teti– sant±paj±te jaras± parete. Tasm± tuva½ piªgiya appamattoti. Tasm±ti tasm± ta½k±raº± ta½hetu tappaccay± ta½nid±n± eva½ ±d²nava½ sampassam±no taºh±y±ti– tasm± tuva½ piªgiya. Appamattoti sakkaccak±r²…pe… appam±do kusalesu dhammes³ti– tasm± tuva½ piªgiya appamatto. Jahassu taºha½ apunabbhav±y±ti. Taºh±ti r³pataºh±…pe… dhammataºh±. Jahassu taºhanti jahassu taºha½ pajahassu taºha½ vinodehi taºha½ byant²karohi taºha½ anabh±va½ gamehi taºha½. Apunabbhav±y±ti yath± te…pe… punapaµisandhiko bhavo na nibbatteyya k±madh±tuy± v± r³padh±tuy± v± ar³padh±tuy± v±, k±mabhave v± r³pabhave v± ar³pabhave v±, saññ±bhave v± asaññ±bhave v± nevasaññ±n±saññ±bhave v±, ekavok±rabhave v± catuvok±rabhave v± pañcavok±rabhave v±, punagatiy± v± upapattiy± v± paµisandhiy± v± bhave v± sa½s±re v± vaµµe v± na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya n±bhinibbatteyya, idheva nirujjheyya v³pasameyya attha½ gaccheyya paµippassambheyy±ti– jahassu taºha½ apunabbhav±ya. Ten±ha bhagav±–
“Taºh±dhipanne manuje pekkham±no, [piªgiy±ti bhagav±]
sant±paj±te jaras± parete;
tasm± tuva½ piªgiya appamatto, jahassu taºha½ apunabbhav±y±”ti.
Saha g±th±pariyos±n± ye te br±hmaºena saddhi½ ekacchand± ekapayog± ek±dhipp±y± ekav±sanav±sit±, tesa½ anekap±ºasahass±na½ viraja½ v²tamala½ dhammacakkhu½ udap±di– “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”ti. Tassa ca br±hmaºassa viraja½ v²tamala½ dhammacakkhu½ udap±di– “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”ti. Saha dhammacakkhussa paµil±bh± ajinajaµ±v±kac²ratidaº¹akamaº¹alukes± ca mass³ ca antarahit± bhaº¹uk±s±yavatthavasano saªgh±µipattac²varadharo anvatthapaµipattiy± pañjaliko bhagavanta½ namassam±no nisinno hoti– “satth± me bhante bhagav±, s±vakohamasm²”ti.
Piªgiyam±ºavapucch±niddeso [siªgiyapañha½ (ka.)] so¼asamo.