Api ca, chah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. Cakkhu suñña½ [sy±. … potthake imasmi½ µh±ne aññath± dissati] attena v± attaniyena v± niccena v± dhuvena v± sassatena v± avipariº±madhammena v±, sota½ suñña½…pe… gh±na½ suñña½… jivh± suññ±… k±yo suñño… mano suñño attena v± attaniyena v± niccena v± dhuvena v± sassatena v± avipariº±madhammena v±. R³p± suññ±…pe… sadd± suññ±… gandh± suññ±… ras± suññ±… phoµµhabb± suññ±… dhamm± suññ± attena v± attaniyena v± niccena v± dhuvena v± sassatena v± avipariº±madhammena v± Cakkhuviññ±ºa½ suñña½…pe… manoviññ±ºa½ suñña½… cakkhusamphasso suñño manosamphasso suñño… cakkhusamphassaj± vedan± suññ±… manosamphassaj± vedan± suññ±… r³pasaññ± suññ±… dhammasaññ± suññ±… r³pasañcetan± suññ±… dhammasañcetan± suññ±… r³pataºh± suññ±… r³pavitakko suñño… r³pavic±ro suñño… dhammavic±ro suñño attena v± attaniyena v± niccena v± dhuvena v± sassatena v± avipariº±madhammena v±. Eva½ chah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. Api ca, dasah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. R³pa½ rittato tucchato suññato anattato as±rakato vadhakato vibhavato agham³lato s±savato saªkhatato; vedana½…pe… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½… cuti½… upapatti½… paµisandhi½… bhava½… sa½s±ravaµµa½ rittato tucchato suññato anattato as±rakato vadhakato vibhavato agham³lato s±savato saªkhatato. Eva½ dasah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. Api ca, dv±dasah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. R³pa½ na satto na j²vo na naro na m±ºavo na itth² na puriso na att± na attaniya½ n±ha½ na mama na koci na kassaci; vedan±…pe… saññ±… saªkh±r±… viññ±ºa½ na satto na j²vo na naro na m±ºavo na itth² na puriso na att± na attaniya½ n±ha½ na mama na koci na kassaci. Eva½ dv±dasah±k±rehi suññato loka½ avekkhati. Vuttañheta½ bhagavat±– “ya½, bhikkhave, na tumh±ka½ ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Kiñca, bhikkhave, na tumh±ka½? R³pa½, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Vedan±, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. S± vo pah²n± d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Saññ±, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. S± vo pah²n± d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Saªkh±r±, bhikkhave, na tumh±ka½; te pajahatha. Te vo pah²n± d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissanti. Viññ±ºa½, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Seyyath±pi [ta½ ki½ maññatha (sy±. ka.) passa sa½. ni. 3.33], bhikkhave, ya½ imasmi½ jetavane tiºakaµµhas±kh±pal±sa½ ta½ jano hareyya v± ¹aheyya v± yath±paccaya½ v± kareyya. Api nu tumh±ka½ evamassa– ‘amhe jano harati v± ¹ahati v± yath±paccaya½ v± karot²’ti? ‘No heta½, bhante’. ‘Ta½ kissa hetu’? ‘Na hi no eta½, bhante, att± v± attaniya½ v±’ti. Evameva kho, bhikkhave, ya½ na tumh±ka½ ta½ pajahatha; ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Kiñca, bhikkhave, na tumh±ka½? R³pa½, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Vedan±…pe… saññ±… saªkh±r±… viññ±ºa½, bhikkhave, na tumh±ka½; ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissat²”ti. Evampi suññato loka½ avekkhati. ¾yasm± ±nando bhagavanta½ etadavoca– “‘suñño [suññato (ka.) passa sa½. ni. 4.85] loko, suñño loko’ti, bhante, vuccati. Kitt±vat± nu kho, bhante, suñño lokoti vuccat²”ti? “Yasm± ca kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±, tasm± suñño lokoti vuccati. Kiñc±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±? Cakkhu kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±. R³p± suññ±…pe… cakkhuviññ±ºa½ suñña½… cakkhusamphasso suñño… yampida½ cakkhusamphassapaccay± uppajjati vedayita½ sukha½ v± dukkha½ v± adukkhamasukha½ v± tampi suñña½ attena v± attaniyena v±. Sota½ suñña½… sadd± suññ±… gh±na½ suñña½… gandh± suññ±… jivh± suññ±… ras± suññ±… k±yo suñño phoµµhabb± suññ±… mano suñño… dhamm± suññ±… manoviññ±ºa½ suñña½… manosamphasso suñño… yampida½ suñña½ manosamphassapaccay± uppajjati vedayita½ sukha½ v± dukkha½ v± adukkhamasukha½ v± tampi suñña½ attena v± attaniyena v±. Yasm± ca kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±, tasm± suñño lokoti vuccat²”ti. Evampi suññato loka½ avekkhati.
“Suddha½ dhammasamupp±da½, suddhasaªkh±rasantati½;
passantassa yath±bh³ta½, na bhaya½ hoti g±maºi.
“Tiºakaµµhasama½ loka½, yad± paññ±ya passati;
n±ñña½ [na añña½ (s². sy±. ka.)] patthayate kiñci, aññatrappaµisandhiy±”ti.
Evampi suññato loka½ avekkhati. Vuttañheta½ bhagavat± [passa sa½. ni. 4.246]– “evameva kho, bhikkhave, bhikkhu r³pa½ samannesati y±vat± r³passa gati, vedana½ samannesati y±vat± vedan±ya gati, sañña½ samannesati y±vat± saññ±ya gati, saªkh±re samannesati y±vat± saªkh±r±na½ gati, viññ±ºa½ samannesati y±vat± viññ±ºassa gati Tassa r³pa½ [tassa bhikkhuno r³pa½ (sy±.)] samannesato y±vat± r³passa gati, vedana½…pe… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½ samannesato y±vat± viññ±ºassa gati, yampissa ta½ hoti ahanti v± mamanti v± asm²ti v±, tampi tassa na hot²”ti. Evampi suññato loka½ avekkhati. Suññato loka½ avekkhass³ti suññato loka½ avekkhassu paccavekkhassu dakkhassu tulehi t²rehi vibh±vehi vibh³ta½ karoh²ti– suññato loka½ avekkhassu. Moghar±ja sad± satoti. Moghar±j±ti bhagav± ta½ br±hmaºa½ n±mena ±lapati. Sad±ti sabbak±la½…pe… pacchime vayokhandhe. Satoti cat³hi k±raºehi sato– k±ye k±y±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato…pe… so vuccati satoti– moghar±ja sad± sato. Att±nudiµµhi½ ³hacc±ti att±nudiµµhi vuccati v²sativatthuk± sakk±yadiµµhi. Idha assutav± puthujjano ariy±na½ adass±v² ariyadhammassa akovido ariyadhamme avin²to sappuris±na½ adass±v² sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avin²to r³pa½ attato samanupassati r³pavanta½ v± att±na½ attani v± r³pa½ r³pasmi½ v± att±na½, vedana½…pe… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½ attato samanupassati viññ±ºavanta½ v± att±na½ attani v± viññ±ºa½ viññ±ºasmi½ v± att±na½. Y± evar³p± diµµhi diµµhigata½ diµµhigahana½ diµµhikant±ro diµµhivis³k±yika½ diµµhivipphandita½ diµµhisa½yojana½ g±ho paµigg±ho abhiniveso par±m±so kummaggo micch±patho micchatta½ titth±yatana½ vipariyesagg±ho vipar²tagg±ho vipall±sagg±ho micch±g±ho ay±th±vakasmi½ y±th±vakanti g±ho y±vat± dv±saµµhi diµµhigat±ni, aya½ att±nudiµµhi. Att±nudiµµhi½ ³hacc±ti att±nudiµµhi½ ³hacca sam³hacca [uhacca samuhacca (ka.) saddan²tiy± pana sameti] uddharitv± samuddharitv± upp±µayitv± samupp±µayitv± pajahitv± vinodetv± byant²karitv± anabh±va½ gametv±ti– att±nudiµµhi½ ³hacca. Eva½ maccutaro siy±ti eva½ maccupi tareyy±si, jar±pi tareyy±si, maraºampi tareyy±si uttareyy±si patareyy±si samatikkameyy±si v²tivatteyy±s²ti– eva½ maccutaro siy±. Eva½ loka½ avekkhantanti eva½ loka½ avekkhanta½ paccavekkhanta½ tulayanta½ t²rayanta½ vibh±vayanta½ vibh³ta½ karontanti– eva½ loka½ avekkhanta½. Maccur±j± na passat²ti maccupi maccur±j±, m±ropi maccur±j±, maraºampi maccur±j±. Na passat²ti maccur±j± na passat² na dakkhati n±dhigacchati na vindati na paµilabhati. Vuttañheta½ bhagavat±– “seyyath±pi, bhikkhave, ±raññiko migo araññe pavane caram±no vissattho gacchati vissattho [vissaµµho (ka.)] tiµµhati vissattho nis²dati vissattho seyya½ kappeti. Ta½ kissa hetu? An±p±thagato [an±p±tagato (ka.)], bhikkhave, luddassa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu vivicceva k±mehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka½ savic±ra½ vivekaja½ p²tisukha½ paµhama½ jh±na½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si [antamak±si (ka.) passa ma. ni. 1.271] m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’. “Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu vitakkavic±r±na½ v³pasam± ajjhatta½ sampas±dana½ cetaso ekodibh±va½ avitakka½ avic±ra½ sam±dhija½ p²tisukha½ dutiya½ jh±na½…pe… tatiya½ jh±na½… catuttha½ jh±na½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’. “Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu sabbaso r³pasaññ±na½ samatikkam±, paµighasaññ±na½ atthaªgam±, n±nattasaññ±na½ amanasik±r±, ananto ±k±soti ±k±s±nañc±yatana½ upasampajja viharati. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato’. “Puna capara½, bhikkhave, bhikkhu sabbaso ±k±s±nañc±yatana½ samatikkamma ananta½ viññ±ºanti viññ±ºañc±yatana½ upasampajja viharati…pe…. “Puna capara½, bhikkhave, sabbaso viññ±ºañc±yatana½ samatikkamma natthi kiñc²ti ±kiñcaññ±yatana½ upasampajja viharati…pe…. “Puna capara½, bhikkhave, sabbaso ±kiñcaññ±yatana½ samatikkamma nevasaññ±n±saññ±yatana½ upasampajja viharati…pe…. “Puna capara½, bhikkhave, sabbaso nevasaññ±n±saññ±yatana½ samatikkamma saññ±vedayitanirodha½ upasampajja viharati; paññ±ya cassa disv± ±sav± parikkh²º± honti. Aya½ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu andhamak±si m±ra½, apada½ vadhitv± m±racakkhu½ adassana½ gato p±pimato, tiººo loke visattikan’ti. So vissattho gacchati vissattho tiµµhati vissattho nis²dati vissattho seyya½ kappeti. Ta½ kissa hetu? An±p±thagato bhikkhu p±pimato”ti– maccur±j± na passati. Ten±ha bhagav±–
“Suññato loka½ avekkhassu, moghar±ja sad± sato;
att±nudiµµhi½ ³hacca, eva½ maccutaro siy±.
Eva½ loka½ avekkhanta½, maccur±j± na passat²”ti;
saha g±th±pariyos±n±…pe… satth± me, bhante bhagav±, s±vakohamasm²ti;
moghar±jam±ºavapucch±niddeso pannarasamo;