15. Moghar±jam±ºavapucch±niddeso

85. Dv±ha½ sakka½ apucchissa½, [icc±yasm± moghar±j±]
na me by±k±si cakkhum±;
y±vatatiyañca dev²si [devisi (sy±.)], by±karot²ti me suta½.
Dv±ha½ sakka½ apucchissanti so br±hmaºo dvikkhattu½ buddha½ bhagavanta½ pañha½ apucchi. Tassa bhagav± pañha½ puµµho na by±k±si– “tadantar± [cakkhusamanantar± (sy±.)] imassa br±hmaºassa indriyaparip±ko bhavissat²”ti. Sakkanti sakko. Bhagav± sakyakul± pabbajitotipi sakko. Atha v±, a¹¹ho mahaddhano dhanav±tipi sakko. Tassim±ni dhan±ni, seyyathida½– saddh±dhana½ s²ladhana½ hiridhana½ ottappadhana½ sutadhana½ c±gadhana½ paññ±dhana½ satipaµµh±nadhana½ sammappadh±nadhana½ iddhip±dadhana½ indriyadhana½ baladhana½ bojjhaªgadhana½ maggadhana½ phaladhana½ nibb±nadhana½. Imehi anekavidhehi dhanaratanehi a¹¹ho mahaddhano dhanav±tipi sakko. Atha v±, sakko pahu visav² alamatto s³ro v²ro vikkanto abh²r³ acchambh² anutr±s² apal±y² pah²nabhayabheravo vigatalomaha½sotipi sakko. Dv±ha½ sakka½ apucchissanti dv±ha½ sakka½ apucchissa½ ay±cissa½ ajjhesissa½ pas±dayissanti– dv±ha½ sakka½ apucchissa½.
Icc±yasm± moghar±j±ti. Icc±ti padasandhi…pe… ±yasm±ti piyavacana½…pe… moghar±j±ti tassa br±hmaºassa n±ma½…pe… abhil±poti– icc±yasm± moghar±j±.
Na me by±k±si cakkhum±ti. Na me by±k±s²ti na me by±k±si na ±cikkhi na desesi na paññapesi na paµµhapesi na vivari na vibhaji na utt±n²-ak±si na pak±sesi. Cakkhum±ti bhagav± pañcahi cakkh³hi cakkhum±– ma½sacakkhun±pi cakkhum±, dibbacakkhun±pi [dibbena cakkhun±pi (ka.)] cakkhum±, paññ±cakkhun±pi cakkhum±, buddhacakkhun±pi cakkhum±, samantacakkhun±pi cakkhum±.
Katha½ bhagav± ma½sacakkhun±pi cakkhum±? Ma½sacakkhumhi bhagavato pañca vaºº± sa½vijjanti– n²lo ca vaººo, p²tako ca vaººo, lohitako ca vaººo, kaºho ca vaººo, od±to ca vaººo. Yattha ca akkhilom±ni patiµµhit±ni ta½ n²la½ hoti sun²la½ p±s±dika½ dassaneyya½ um±pupphasam±na½ [umm±rapupphasam±na½ (sy±.) mah±ni. 156]. Tassa parato p²taka½ hoti sup²taka½ suvaººavaººa½ p±s±dika½ dassaneyya½ kaºik±rapupphasam±na½. Ubhato ca akkhik³µ±ni bhagavato lohitak±ni honti sulohitak±ni p±s±dik±ni dassaneyy±ni indagopakasam±n±ni. Majjhe kaºha½ hoti sukaºha½ al³kha½ siniddha½ p±s±dika½ dassaneyya½ add±riµµhakasam±na½ [a¼±riµµhakasam±na½ (sy±.)]. Tassa parato od±ta½ hoti su-od±ta½ seta½ paº¹ara½ p±s±dika½ dassaneyya½ osadhit±rakasam±na½. Tena bhagav± p±katikena ma½sacakkhun± attabh±vapariy±pannena purimasucaritakamm±bhinibbattena samant± yojana½ passati div± ceva rattiñca Yad± hi caturaªgasamann±gato andhak±ro hoti s³riyo ca atthaªgato [atthaªgamito (sy±. ka.)] hoti; k±¼apakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaº¹o hoti, mah± ca k±¼amegho [ak±lamegho (sy±. ka.) passa mah±ni. 156] abbhuµµhito hoti. Evar³pe caturaªgasamann±gate andhak±re samant± yojana½ passati. Natthi so kuµµo v± kav±µa½ v± p±k±ro v± pabbato v± gaccho v± lat± v± ±varaºa½ r³p±na½ dassan±ya. Eka½ ce tilaphala½ nimitta½ katv± tilav±he pakkhipeyya, ta½yeva tilaphala½ uddhareyya. Eva½ parisuddha½ bhagavato p±katika½ ma½sacakkhu. Eva½ bhagav± ma½sacakkhun±pi cakkhum±.
Katha½ bhagav± dibbena cakkhun±pi cakkhum±? Bhagav± dibbena cakkhun± visuddhena atikkantam±nusakena satte passati cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe; sugate duggate yath±kamm³page satte paj±n±ti– “ime vata bhonto satt± k±yaduccaritena samann±gat± vac²duccaritena samann±gat± manoduccaritena samann±gat± ariy±na½ upav±dak± micch±diµµhik± micch±diµµhikammasam±d±n±, te k±yassa bhed± para½ maraº± ap±ya½ duggati½ vinip±ta½ niraya½ upapann±; ime v± pana bhonto satt± k±yasucaritena samann±gat± vac²sucaritena samann±gat± manosucaritena samann±gat± ariy±na½ anupav±dak± samm±diµµhik± samm±diµµhikammasam±d±n±, te k±yassa bhed± para½ maraº± sugati½ sagga½ loka½ upapann±”ti. Iti dibbena cakkhun± visuddhena atikkantam±nusakena satte passati cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe sugate duggate, yath±kamm³page satte paj±n±ti. ¾kaªkham±no ca bhagav± ekampi lokadh±tu½ passeyya, dvepi lokadh±tuyo passeyya, tissopi lokadh±tuyo passeyya, catassopi lokadh±tuyo passeyya, pañcapi lokadh±tuyo passeyya, dasapi lokadh±tuyo passeyya, v²sampi lokadh±tuyo passeyya, ti½sampi lokadh±tuyo passeyya, catt±l²sampi lokadh±tuyo passeyya, paññ±sampi lokadh±tuyo passeyya, satampi lokadh±tuyo passeyya, sahassimpi c³¼anika½ lokadh±tu½ passeyya, dvisahassimpi majjhimika½ lokadh±tu½ passeyya, tisahassimpi lokadh±tu½ passeyya, mah±sahassimpi [tisahassi½ mah±sahassampi (ka.)] lokadh±tu½ passeyya, y±vataka½ v± [y±vat± (s². ka.)] pana ±kaªkheyya t±vataka½ passeyya. Eva½ parisuddha½ bhagavato dibbacakkhu. Eva½ bhagav± dibbena cakkhun±pi cakkhum±.
Katha½ bhagav± paññ±cakkhun±pi cakkhum±? Bhagav± mah±pañño puthupañño javanapañño h±sapañño tikkhapañño nibbedhikapañño paññ±pabhedakusalo pabhinnañ±ºo adhigatapaµisambhidappatto catuves±rajjappatto dasabaladh±r² puris±sabho purisas²ho purisan±go puris±jañño purisadhorayho anantañ±ºo anantatejo anantayaso a¹¹ho mahaddhano dhanav± net± vinet± anunet± paññ±pet± nijjh±pet± pekkhet± pas±det±. So hi bhagav± anuppannassa maggassa upp±det± asañj±tassa maggassa sañjanet± anakkh±tassa maggassa akkh±t±, maggaññ³ maggavid³ maggakovido magg±nug± ca pana etarahi s±vak± viharanti pacch± samann±gat±.
So hi bhagav± j±na½ j±n±ti, passa½ passati, cakkhubh³to ñ±ºabh³to dhammabh³to brahmabh³to vatt± pavatt± atthassa ninnet± amatassa d±t± dhammass±m² [dhammas±mi (sy±. ka.)] tath±gato. Natthi tassa bhagavato aññ±ta½ adiµµha½ avidita½ asacchikata½ aphassita½ [aphusita½ (sy±. ka.)] paññ±ya. At²ta½ an±gata½ paccuppanna½ [at²t±n±gatapaccuppanna½ (sy±.)] up±d±ya sabbe dhamm± sabb±k±rena buddhassa bhagavato ñ±ºamukhe ±p±tha½ ±gacchanti. Ya½ kiñci neyya½ n±ma atthi j±nitabba½ [atthi dhamma½ j±nitabba½ (ka.)] attattho v± parattho v± ubhayattho v± diµµhadhammiko v± attho sampar±yiko v± attho utt±no v± attho gambh²ro v± attho g³¼ho v± attho paµicchanno v± attho neyyo v± attho n²to v± attho anavajjo v± attho nikkileso v± attho vod±no v± attho paramattho v± [paramattho v± attho (ka.)], sabba½ ta½ anto buddhañ±ºe parivattati.
Sabba½ k±yakamma½ buddhassa bhagavato ñ±º±nuparivatti, sabba½ vac²kamma½ ñ±º±nuparivatti, sabba½ manokamma½ ñ±º±nuparivatti. At²te buddhassa bhagavato appaµihata½ ñ±ºa½, an±gate appaµihata½ ñ±ºa½, paccuppanne appaµihata½ ñ±ºa½, y±vataka½ neyya½ t±vataka½ ñ±ºa½, y±vataka½ ñ±ºa½ t±vataka½ neyya½. Neyyapariyantika½ ñ±ºa½, ñ±ºapariyantika½ neyya½, neyya½ atikkamitv± ñ±ºa½ nappavattati, ñ±ºa½ atikkamitv± neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaµµh±yino te dhamm±. Yath± dvinna½ samuggapaµal±na½ samm±phusit±na½ heµµhima½ samuggapaµala½ uparima½ n±tivattati, uparima½ samuggapaµala½ heµµhima½ n±tivattati, aññamaññapariyantaµµh±yino; evameva buddhassa bhagavato neyyañca ñ±ºañca aññamaññapariyantaµµh±yino. Y±vataka½ neyya½ t±vataka½ ñ±ºa½, y±vataka½ ñ±ºa½ t±vataka½ neyya½, neyyapariyantika½ ñ±ºa½, ñ±ºapariyantika½ neyya½. Neyya½ atikkamitv± ñ±ºa½ nappavattati, ñ±ºa½ atikkamitv± neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaµµh±yino te dhamm±.
Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñ±ºa½ pavattati. Sabbe dhamm± buddhassa bhagavato ±vajjanapaµibaddh± ±kaªkhapaµibaddh± manasik±rapaµibaddh± cittupp±dapaµibaddh±. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ñ±ºa½ pavattati. Sabbesañca satt±na½ bhagav± ±saya½ j±n±ti, anusaya½ j±n±ti, carita½ j±n±ti, adhimutti½ j±n±ti, apparajakkhe mah±rajakkhe tikkhindriye mudindriye sv±k±re dv±k±re suviññ±paye duviññ±paye bhabb±bhabbe satte j±n±ti. Sadevako loko sam±rako sabrahmako sassamaºabr±hmaº² paj± sadevamanuss± antobuddhañ±ºe parivattati.
Yath± ye keci macchakacchap± antamaso timitimiªgala½ [timitipiªgala½ (ka.)] up±d±ya antomah±samudde parivattanti, evameva sadevako loko sam±rako loko sabrahmako loko sassamaºabr±hmaº² paj± sadevamanuss± antobuddhañ±ºe parivattati. Yath± ye keci pakkh² antamaso garu¼a½ venateyya½ up±d±ya ±k±sassa padese parivattanti, evameva yepi te s±riputtasam± paññ±ya samann±gat± tepi buddhañ±ºassa padese parivattanti; buddhañ±ºa½ devamanuss±na½ pañña½ pharitv± abhibhavitv± tiµµhati.
Yepi te khattiyapaº¹it± br±hmaºapaº¹it± gahapatipaº¹it± samaºapaº¹it± nipuº± kataparappav±d± v±lavedhir³p± vobhindant± [te bhindant± (sy±. ka.)] maññe caranti paññ±gatena diµµhigat±ni, te pañhe abhisaªkharitv± abhisaªkharitv± tath±gata½ upasaªkamitv± pucchanti g³¼h±ni ca paµicchann±ni. Kathit± visajjit± ca te pañh± bhagavat± [bhagavato (ka.)] honti niddiµµhak±raº±. Upakkhittak± ca te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagav±va tattha atirocati– yadida½ paññ±y±ti. Eva½ bhagav± paññ±cakkhun±pi cakkhum±.
Katha½ bhagav± buddhacakkhun±pi cakkhum±? Bhagav± buddhacakkhun± loka½ volokento [olokento (ka.)] addasa satte apparajakkhe mah±rajakkhe tikkhindriye mudindriye sv±k±re dv±k±re suviññ±paye duviññ±paye appekacce paralokavajjabhayadass±vino [para … dass±vine (ka.)] viharante. Seyyath±pi n±ma uppaliniya½ v± paduminiya½ v± puº¹ar²kiniya½ v± appekacc±ni uppal±ni v± padum±ni v± puº¹ar²k±ni v± udake j±t±ni udake sa½va¹¹h±ni udak±nuggat±ni antonimuggapos²ni [antonimmuggapos²ni (ka.)], appekacc±ni uppal±ni v± padum±ni v± puº¹ar²k±ni v± udake j±t±ni udake sa½va¹¹h±ni samodaka½ µhit±ni, appekacc±ni uppal±ni v± padum±ni v± puº¹ar²k±ni v± udake j±t±ni udake sa½va¹¹h±ni udak± accuggamma tiµµhanti anupalitt±ni udakena; evameva½ bhagav± buddhacakkhun± loka½ volokento addasa satte apparajakkhe mah±rajakkhe tikkhindriye mudindriye sv±k±re dv±k±re suviññ±paye duviññ±paye appekacce paralokavajjabhayadass±vino viharante. J±n±ti bhagav±– “aya½ puggalo r±gacarito, aya½ dosacarito, aya½ mohacarito, aya½ vitakkacarito, aya½ saddh±carito, aya½ ñ±ºacarito”ti. R±gacaritassa bhagav± puggalassa asubhakatha½ katheti; dosacaritassa bhagav± puggalassa mett±bh±vana½ ±cikkhati; mohacaritassa bhagav± puggalassa uddese paripucch±ya k±lena dhammassavane k±lena dhammas±kacch±ya garusa½v±se niveseti; vitakkacaritassa bhagav± puggalassa ±n±p±nassati½ ±cikkhati; saddh±caritassa bhagav± puggalassa pas±dan²ya½ nimitta½ ±cikkhati buddhasubodhi½ [buddhasubuddhata½ (ka.)] dhammasudhammata½ saªghasuppaµipatti½ s²l±ni ca; attano ñ±ºacaritassa bhagav± puggalassa vipassan±nimitta½ ±cikkhati anicc±k±ra½ dukkh±k±ra½ anatt±k±ra½.