K±ni s²labbat±n±ss³ti. K²disena s²labbatena samann±gato assa ki½saºµhitena ki½pak±rena ki½paµibh±gen±ti s²labbatap±risuddhi½ pucchati. Katam± s²labbatap±risuddhi? Atthi s²lañceva vatañca, atthi vata½ na s²la½. Katama½ s²lañceva vatañca? Idha bhikkhu s²lav± hoti, p±timokkhasa½varasa½vuto viharati ±c±ragocarasampanno, aºumattesu vajjesu bhayadass±v², sam±d±ya sikkhati sikkh±padesu. Yo tattha saññamo sa½varo av²tikkamo– ida½ s²la½. Ya½ sam±d±na½– ta½ vata½ Sa½varaµµhena s²la½, sam±d±naµµhena vata½– ida½ vuccati s²lañceva vatañca. Katama½ vata½ na s²la½? Aµµha dhutaªg±ni– ±raññikaªga½, piº¹ap±tikaªga½, pa½suk³likaªga½, tec²varikaªga½, sapad±nac±rikaªga½, khalupacch±bhattikaªga½, nesajjikaªga½, yath±santhatikaªga½– ida½ vuccati vata½ na s²la½. V²riyasam±d±nampi vuccati vata½ na s²la½. K±ma½ taco ca nh±ru ca aµµhi ca avasissatu, sar²re upasussatu ma½salohita½, ya½ ta½ purisath±mena purisabalena purisav²riyena purisaparakkamena pattabba½ na ta½ ap±puºitv± v²riyassa saºµh±na½ bhavissat²ti citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½ na s²la½.
“N±sissa½ na piviss±mi, vih±rato na nikkhame [na nikkhami½ (sy±.) mah±ni. 17];
napi passa½ nip±tessa½, taºh±salle an³hate”ti.
Citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½ na s²la½. Na t±v±ha½ ima½ pallaªka½ bhindiss±mi y±va me na anup±d±ya ±savehi citta½ vimuccissat²ti– citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½, na s²la½. Na t±v±ha½ imamh± ±san± vuµµhahiss±mi… na t±v±ha½ imamh± caªkam± orohiss±mi… vih±r± nikkhamiss±mi… a¹¹hayog± nikkhamiss±mi… p±s±d± nikkhamiss±mi… hammiy±… guh±ya… leº±… kuµiy±… k³µ±g±r±… aµµ±… m±¼±… uddaº¹±… upaµµh±nas±l±ya… maº¹ap±… rukkham³l± nikkhamiss±mi y±va me na anup±d±ya ±savehi citta½ vimuccissat²ti– citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½, na s²la½. Imasmiññeva pubbaºhasamaya½ ariyadhamma½ ±hariss±mi sam±hariss±mi adhigacchiss±mi phassayiss±mi sacchikariss±m²ti– citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½, na s²la½. Imasmiññeva majjhanhikasamaya½… s±yanhasamaya½ purebhatta½… pacch±bhatta½… purimay±ma½… majjhimay±ma½… pacchimay±ma½… k±¼e… juºhe… vasse… hemante… gimhe… purime vayokhandhe… majjhime vayokhandhe… pacchime vayokhandhe ariyadhamma½ ±hariss±mi sam±hariss±mi adhigacchiss±mi phassayiss±mi sacchikariss±m²ti– citta½ paggaºh±ti padahati. Evar³pampi v²riyasam±d±na½ vuccati vata½, na s²la½– aya½ s²labbatap±risuddhi. Edis±ya [k²dis±ya (s².), ²dis±ya (sy±.)] s²labbatap±risuddhiy± samann±gato ass±ti– k±ni s²labbat±n±ssu. Pahitattassa bhikkhunoti. Pahitattass±ti ±raddhav²riyassa th±magatassa da¼haparakkamassa anikkhittacchandassa anikkhittadhurassa kusalesu dhammesu. Atha v± pesitattassa yassatth±ya pesito attatthe ca ñ±ye ca lakkhaºe ca k±raºe ca µh±n±µh±ne ca. “Sabbe saªkh±r± anicc±”ti pesitattassa, “sabbe saªkh±r± dukkh±”ti pesitattassa, “sabbe dhamm± anatt±”ti pesitattassa, “avijj±paccay± saªkh±r±”ti pesitattassa …pe… “j±tipaccay± jar±maraºan”ti pesitattassa, “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho”ti pesitattassa…pe… “j±tinirodh± jar±maraºanirodho”ti pesitattassa, “ida½ dukkhan”ti pesitattassa…pe… “aya½ dukkhanirodhag±min² paµipad±”ti pesitattassa, “ime ±sav±”ti pesitattassa…pe… “aya½ ±savanirodhag±min² paµipad±”ti pesitattassa, “ime dhamm± abhiññeyy±”ti pesitattassa…pe… “ime dhamm± sacchik±tabb±”ti pesitattassa, channa½ phass±yatan±na½ samudayañca atthaªgamañca ass±dañca ±d²navañca nissaraºañca pesitattassa, pañcanna½ up±d±nakkhandh±na½… catunna½ mah±bh³t±na½ samudayañca atthaªgamañca ass±dañca ±d²navañca nissaraºañca pesitattassa, “ya½ kiñci samudayadhamma½, sabba½ ta½ nirodhadhamman”tntti pesitattassa. Bhikkhunoti puthujjanakaly±ºakassa v± bhikkhuno sekkhassa v± bhikkhunoti– pahitattassa bhikkhuno. Ten±ha thero s±riputto–
“Ky±ssa byappathayo assu, ky±ssassu idha gocar±;
k±ni s²labbat±n±ssu, pahitattassa bhikkhuno”ti.
197. Ka½ so sikkha½ sam±d±ya, ekodi nipako sato;
kamm±ro rajatasseva, niddhame malamattano.
Ka½ so sikkha½ sam±d±y±ti ka½ so sikkha½ ±d±ya sam±d±ya ±diyitv± sam±diyitv± gaºhitv± par±masitv± abhinivisitv±ti– ka½ so sikkha½ sam±d±ya. Ekodi nipako satoti. Ekod²ti ekaggacitto avikkhittacitto avis±haµam±naso samatho sam±dhindriya½ sam±dhibala½…pe… samm±sam±dhi. Nipakoti nipako paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v². Satoti cat³hi k±raºehi sato– k±ye k±y±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato, vedan±su…pe… citte…pe… dhammesu dhamm±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato. So vuccati satoti– sato. Ka½ so sikkha½ sam±d±y±ti adhis²lasikkha½ pucchati. Ekod²ti adhicittasikkha½ pucchati. Nipakoti adhipaññ±sikkha½ pucchati. Satoti p±risuddhi½ pucchat²ti– ka½ so sikkha½ sam±d±ya, ekodi nipako sato. Kamm±ro rajatasseva, niddhame malamattanoti. Kamm±ro vuccati suvaººak±ro, rajata½ vuccati j±tar³pa½. Yath± suvaººak±ro j±tar³passa o¼±rikampi mala½ dhamati sandhamati niddhamati, majjhimakampi mala½ dhamati sandhamati niddhamati, sukhumakampi mala½ dhamati sandhamati niddhamati; evameva bhikkhu attano o¼±rikepi kilese dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gameti, majjhimakepi kilese… sukhumakepi kilese dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gameti. Atha v± bhikkhu attano r±gamala½ dosamala½ mohamala½ m±namala½ diµµhimala½ kilesamala½ duccaritamala½ andhakaraºa½ acakkhukaraºa½ aññ±ºakaraºa½ paññ±nirodhika½ vigh±tapakkhika½ anibb±nasa½vattanika½ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gameti. Atha v± samm±diµµhiy± micch±diµµhi½ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gameti. Samm±saªkappena micch±saªkappa½…pe… samm±v±c±ya micch±v±ca½… samm±kammantena micch±kammanta½… samm±-±j²vena micch±-±j²va½… samm±v±y±mena micch±v±y±ma½… samm±satiy± micch±sati½… samm±sam±dhin± micch±sam±dhi½… samm±ñ±ºena micch±ñ±ºa½… samm±vimuttiy± micch±vimutti½ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gameti. Atha v± ariyena aµµhaªgikena maggena sabbe kilese sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pari¼±he sabbe sant±pe sabb±kusal±bhisaªkh±re dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byanti½ karoti anabh±va½ gamet²ti– kamm±ro rajatasseva niddhame malamattano. Ten±ha thero s±riputto–
“Ka½ so sikkha½ sam±d±ya, ekodi nipako sato;
kamm±ro rajatasseva, niddhame malamattano”ti.
198. Vijiguccham±nassa yadida½ ph±su, [s±riputt±ti bhagav±]
ritt±sana½ sayana½ sevato ve;
sambodhik±massa yath±nudhamma½, ta½ te pavakkh±mi yath± paj±na½.
Vijiguccham±nassa yadida½ ph±s³ti. Vijiguccham±nass±ti j±tiy± vijiguccham±nassa, jar±ya… by±dhin±… maraºena… sokehi paridevehi… dukkhehi… domanassehi… up±y±sehi…pe… diµµhibyasanena dukkhena vijiguccham±nassa aµµ²yam±nassa [aµµiyam±nassa (sy±. ka.)] har±yam±nass±ti– vijiguccham±nassa. Yadida½ ph±s³ti ya½ ph±suvih±ra½ ta½ kathayiss±mi. Katamo ph±suvih±ro? Samm±paµipad± anulomapaµipad± apaccan²kapaµipad± aviruddhapaµipad± anvatthapaµipad± dhamm±nudhammapaµipad± s²lesu parip³rak±rit± indriyesu guttadv±rat± bhojane mattaññut± j±gariy±nuyogo satisampajañña½ catt±ro satipaµµh±n± catt±ro sammappadh±n± catt±ro iddhip±d± pañcindriy±ni pañca bal±ni satta bojjhaªg± ariyo aµµhaªgiko maggo nibb±nañca nibb±nag±min² ca paµipad±– aya½ ph±suvih±roti– vijiguccham±nassa yadida½ ph±su. S±riputt±ti bhagav±ti. Ta½ thera½ n±men±lapati. Bhagav±ti g±rav±dhivacana½. Api ca bhaggar±goti bhagav±, bhaggadosoti bhagav±, bhaggamohoti bhagav±, bhaggam±noti bhagav±, bhaggadiµµh²ti bhagav±, bhaggakaº¹akoti bhagav±, bhaggakilesoti bhagav±, bhaji vibhaji pavibhaji [paµibhaji (s². sy±.) mah±ni. 50 natthi p±µhan±natta½] dhammaratananti bhagav±, bhav±na½ antakaroti bhagav±, bh±vitak±yo bh±vitas²lo bh±vitacitto bh±vitapaññoti bhagav±; bhaji v± bhagav± araññavanapatth±ni pant±ni sen±san±ni appasadd±ni appanigghos±ni vijanav±t±ni manussar±hasseyyak±ni paµisall±nas±rupp±n²ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± c²varapiº¹ap±tasen±sanagil±napaccayabhesajjaparikkh±r±nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhis²lassa adhicittassa adhipaññ±y±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± catunna½ jh±n±na½ catunna½ appamaññ±na½ catunna½ ±ruppasam±patt²nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± aµµhanna½ vimokkh±na½ aµµhanna½ abhiññ±yatan±na½ navanna½ anupubbavih±rasam±patt²nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± dasanna½ saññ±bh±van±na½ dasanna½ kasiºasam±patt²na½ ±n±p±nassatisam±dhissa asubhasam±pattiy±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± catunna½ satipaµµh±n±na½ catunna½ sammappadh±n±na½ catunna½ iddhip±d±na½ pañcanna½ indriy±na½ pañcanna½ bal±na½ sattanna½ bojjhaªg±na½ ariyassa aµµhaªgikassa maggass±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± dasanna½ tath±gatabal±na½ catunna½ ves±rajj±na½ catunna½ paµisambhid±na½ channa½ abhiññ±na½ channa½ buddhadhamm±nanti bhagav± bhagav±ti neta½ n±ma½ m±tar± kata½, na pitar± kata½, na bh±tar± kata½, na bhaginiy± kata½, na mitt±maccehi kata½, na ñ±tis±lohitehi kata½, na samaºabr±hmaºehi kata½, na devat±hi kata½; vimokkhantikameta½ buddh±na½ bhagavant±na½ bodhiy± m³le saha sabbaññutañ±ºassa paµil±bh± sacchik± paññatti yadida½ bhagav±ti– s±riputt±ti bhagav±. Ritt±sana½ sayana½ sevato veti. ¾sana½ vuccati yattha nis²dati– mañco p²µha½ bhisi taµµik± cammakhaº¹o tiºasanth±ro paººasanth±ro pal±lasanth±ro. Sayana½ vuccati sen±sana½ vih±ro a¹¹hayogo p±s±do hammiya½ guh±. Ta½ sayan±sana½ asapp±yar³padassanena ritta½ vivitta½ pavivitta½, asapp±yasaddassavanena…pe… asapp±yehi pañcahi k±maguºehi ritta½ vivitta½ pavivitta½. Ta½ sayan±sana½ sevato nisevato sa½sevato paµisevatoti– ritt±sana½ sayana½ sevato ve.