Na so socati n±jjhet²ti. Vipariºata½ v± vatthu½ na socati, vipariºatasmi½ v± vatthusmi½ na socati. “Cakkhu me vipariºatan”ti na socati…pe… sota½ me… gh±na½ me… jivh± me… k±yo me… r³p± me… sadd± me… gandh± me… ras± me… phoµµhabb± me… kula½ me… gaºo me… ±v±so me… l±bho me… yaso me… pasa½s± me… sukha½ me… c²vara½ me… piº¹ap±to me… sen±sana½ me… gil±napaccayabhesajjaparikkh±r± me… m±t± me… pit± me… bh±t± me… bhagin² me… putto me… dh²t± me… mitt± me… amacc± me… ñ±t² me… “s±lohit± me vipariºat±”ti na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti– na socati. N±jjhet²ti najjheti na ajjheti na upanijjh±yati na nijjh±yati na pajjh±yati. Atha v± na j±yati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjat²ti– n±jjhet²ti– na so socati n±jjheti.
Chinnasoto abandhanoti. Sota½ vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³la½. Yasses± sot± taºh± pah²n± samucchinn±…pe… ñ±ºaggin± da¹¹h±, so vuccati chinnasoto. Abandhanoti r±gabandhana½ dosabandhana½ mohabandhana½ m±nabandhana½ diµµhibandhana½ kilesabandhana½ duccaritabandhana½, yassete bandhan± pah²n± samucchinn±…pe… ñ±ºaggin± da¹¹h±, so vuccati abandhanoti– chinnasoto abandhano.
Ten±ha bhagav±–
“Yodha k±me accatari, saªga½ loke duraccaya½;
na so socati n±jjheti, chinnasoto abandhano”ti.
184. Ya½ pubbe ta½ visosehi, pacch± te m±hu kiñcana½;
majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasi.
Ya½ pubbe ta½ visoseh²ti. At²te saªkh±re ±rabbha ye kiles± uppajjeyyu½ te kilese sosehi visosehi sukkh±pehi visukkh±pehi ab²ja½ karohi pajaha vinodehi byanti½ karohi anabh±va½ gameh²ti. Evampi ya½ pubbe ta½ visosehi. Atha v± ye at²t± kamm±bhisaªkh±r± avipakkavip±k± te kamm±bhisaªkh±re sosehi visosehi sukkh±pehi visukkh±pehi ab²ja½ karohi pajaha vinodehi byanti½ karohi anabh±va½ gameh²ti. Evampi ya½ pubbe ta½ visosehi.
Pacch± te m±hu kiñcananti. Pacch± vuccati an±gata½. An±gate saªkh±re ±rabbha y±ni uppajjeyyu½ r±gakiñcana½ dosakiñcana½ mohakiñcana½ m±nakiñcana½ diµµhikiñcana½ kilesakiñcana½ duccaritakiñcana½, im±ni kiñcan±ni [ime kiñcan± (ka.) passa d². ni. 3.305] tuyha½ m± ahu m± ak±si m± janesi m± sañjanesi m± nibbattesi m± abhinibbattesi pajaha vinodehi byanti½ karohi anabh±va½ gameh²ti– pacch± te m±hu kiñcana½.
Majjhe ce no gahessas²ti. Majjha½ vuccati paccuppann± r³pavedan±saññ±saªkh±raviññ±º±. Paccuppanne saªkh±re taºh±vasena diµµhivasena na gahessasi na uggahessasi na gaºhissasi na par±masissasi n±bhinandissasi n±bhicarissasi na ajjhosissasi, abhinandana½ abhivadana½ ajjhos±na½ g±ha½ par±m±sa½ abhinivesa½ pajahissasi vinodessasi byanti½ karissasi anabh±va½ gamessas²ti– majjhe ce no gahessasi.
Upasanto carissas²ti. R±gassa santatt± samitatt± upasamitatt±, dosassa santatt± samitatt± upasamitatt±…pe… sabb±kusal±bhisaªkh±r±na½ santatt± samitatt± upasamitatt± v³pasamitatt± vijjh±tatt± nibbutatt± vigatatt± paµipassaddhatt± santo upasanto v³pasanto nibbuto paµipassaddho carissasi viharissasi iriyissasi vattissasi p±lissasi yapissasi y±pissas²ti– upasanto carissasi.
Ten±ha bhagav±–
“Ya½ pubbe ta½ visosehi, pacch± te m±hu kiñcana½;
majjhe ce no gahessasi, upasanto carissas²”ti.
185. Sabbaso n±mar³pasmi½, yassa natthi mam±yita½;
asat± ca na socati, sa ve loke na j²yati.
Sabbaso n±mar³pasmi½, yassa natthi mam±yitanti. Sabbasoti sabbena sabba½ sabbath± sabba½ asesa½ nissesa½ pariy±diyanavacanameta½– sabbasoti. N±manti catt±ro ar³pino khandh±. R³panti catt±ro ca mah±bh³t±, catunnañca mah±bh³t±na½ up±d±ya r³pa½. Yass±ti arahato kh²º±savassa. Mam±yitanti dve mamatt±– taºh±mamattañca diµµhimamattañca…pe… ida½ taºh±mamatta½…pe… ida½ diµµhimamatta½. Sabbaso n±mar³pasmi½, yassa natthi mam±yitanti sabbaso n±mar³pasmi½ mamatt± yassa natthi na santi na sa½vijjanti nupalabbhanti, pah²n± samucchinn± v³pasant± paµipassaddh± abhabbuppattik± ñ±ºaggin± da¹¹h±ti– sabbaso n±mar³pasmi½, yassa natthi mam±yita½.
Asat± ca na socat²ti. Vipariºata½ v± vatthu½ na socati, vipariºatasmi½ v± vatthusmi½ na socati. “Cakkhu me vipariºatan”ti na socati, sota½ me… gh±na½ me… jivh± me… k±yo me… r³p± me… sadd± me… gandh± me… ras± me… phoµµhabb± me… kula½ me… gaºo me… ±v±so me… l±bho me…pe… “s±lohit± me vipariºat±”ti na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti. Evampi asat± ca na socati.
Atha v± asat±ya dukkh±ya vedan±ya phuµµho pareto samohito samann±gato na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti. Evampi asat± ca na socati. Atha v± cakkhurogena phuµµho pareto…pe… ¹a½samakasav±t±tapasar²sapasamphassena phuµµho pareto samohito samann±gato na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti. Evampi asat± ca na socati. Atha v± asante asa½vijjam±ne anupalabbham±ne “ahu vata me, ta½ vata me natthi siy± vata me, ta½ vat±ha½ na labh±m²”ti na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti. Evampi asat± ca na socati.
Sa ve loke na j²yat²ti. Yassa “mayha½ v± ida½ paresa½ v± idan”ti kiñci r³pagata½ vedan±gata½ saññ±gata½ saªkh±ragata½ viññ±ºagata½ gahita½ par±maµµha½ abhiniviµµha½ ajjhosita½ adhimutta½ atthi, tassa j±ni atthi.
Bh±sitampi heta½–
“J²no [jiººe (s².), jinno (sy±.)] rathassa½ [rathasse (s².) pañcakanip±te (±dimhi) maºikuº¹alaj±takaµµhakath± oloketabb±] maºikuº¹ale ca, putte ca d±re ca tatheva j²no;
sabbesu bhogesu asevitesu, kasm± na santappasi sokak±le.
“Pubbeva macca½ vijahanti bhog±, macco dhane pubbatara½ jah±si;
asassat± [asassak± (s².), assak± (sy±.)] bh±vino k±mak±m², tasm± na soc±maha½ sokak±le.
“Udeti ±p³rati veti cando, andha½ tapetv±na [attha½ gamitv±na (bah³su)] paleti s³riyo;
vidit± may± sattuka lokadhamm±, tasm± na soc±maha½ sokak±le”ti.
Yassa “mayha½ v± ida½ paresa½ v± idan”ti kiñci r³pagata½ vedan±gata½ saññ±gata½ saªkh±ragata½ viññ±ºagata½ gahita½ par±maµµha½ abhiniviµµha½ ajjhosita½ adhimutta½ natthi, tassa j±ni natthi. Bh±sitampi heta½– “‘nandasi, samaº±’ti. ‘Ki½ laddh±, ±vuso’ti? ‘Tena hi, samaºa, socas²’ti. ‘Ki½ j²yittha, ±vuso’ti? ‘Tena hi, samaºa, neva nandasi na socas²’ti. ‘Evam±vuso”’ti.
“Cirassa½ vata pass±ma, br±hmaºa½ parinibbuta½;
anandi½ an²gha½ bhikkhu½, tiººa½ loke visattikan”ti.
Sa ve loke na j²yati. Ten±ha bhagav±–
“Sabbaso n±mar³pasmi½, yassa natthi mam±yita½;
asat± ca na socati, sa ve loke na j²yat²”ti.
186. Yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½;
mamatta½ so asa½vinda½, natthi meti na socati.
Yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcananti. Yass±ti arahato kh²º±savassa. Yassa “mayha½ v± ida½ paresa½ v± idan”ti kiñci r³pagata½ vedan±gata½ saññ±gata½ saªkh±ragata½ viññ±ºagata½ gahita½ par±maµµha½ abhiniviµµha½ ajjhosita½ adhimutta½ natthi na santi na sa½vijjati nupalabbhati, pah²na½ samucchinna½ v³pasanta½ paµipassaddha½ abhabbuppattika½ ñ±ºaggin± da¹¹hanti. Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½.
Vuttañheta½ bhagavat±– “n±ya½, bhikkhave, k±yo tumh±ka½, napi aññesa½. Pur±ºamida½, bhikkhave, kamma½ abhisaªkhata½ abhisañcetayita½ vedan²ya½ daµµhabba½. Tatra, bhikkhave, sutav± ariyas±vako paµiccasamupp±da½yeva s±dhuka½ yoniso manasikaroti– ‘iti imasmi½ sati ida½ hoti imassupp±d± ida½ uppajjati, imasmi½ asati ida½ na hoti imassa nirodh± ida½ nirujjhati, yadida½ avijj±paccay± saªkh±r±, saªkh±rapaccay± viññ±ºa½…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijj±yatveva asesavir±ganirodh± saªkh±ranirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hot²”’ti. Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½.
Vuttampi heta½ bhagavat±–
“Suññato loka½ avekkhassu, moghar±ja sad± sato;
att±nudiµµhi½ ³hacca [uhacca (ka.) su. ni. 1125], eva½ maccutaro siy±;
eva½ loka½ avekkhanta½, maccur±j± na passat²”ti.
Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½.
Vuttampi heta½ bhagavat±– “ya½, bhikkhave, na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Kiñca, bhikkhave, na tumh±ka½? R³pa½, bhikkhave, na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Vedan±… saññ±… saªkh±r±… viññ±ºa½ na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Ta½ ki½ maññatha, bhikkhave, ya½ imasmi½ jetavane tiºakaµµhas±kh±pal±sa½, ta½ jano hareyya v± ¹aheyya [daheyya (s². ka.) sa½. ni. 3.33] v± yath±paccaya½ v± kareyya, api nu tumh±ka½ evamassa– ‘amhe jano harati v± ¹ahati v± yath±paccaya½ v± karot²”ti? “No heta½, bhante”. “Ta½ kissa hetu”? “Na hi no eta½, bhante, att± v± attaniya½ v±”ti. “Evameva kho, bhikkhave, ya½ na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Kiñca, bhikkhave, na tumh±ka½? R³pa½, bhikkhave, na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissati. Vedan±… saññ±… saªkh±r±… viññ±ºa½ na tumh±ka½, ta½ pajahatha. Ta½ vo pah²na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissat²”ti. Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½. Bh±sitampi heta½–
“Suddhadhammasamupp±da½, suddhasaªkh±rasantati½;
passantassa yath±bh³ta½, na bhaya½ hoti g±maºi.
“Tiºakaµµhasama½ loka½, yad± paññ±ya passati;
n±ñña½ patthayate kiñci, aññatra appaµisandhiy±”ti [paµisandhiy±ti (s².)].
Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½. Vajir± bhikkhun² m±ra½ p±pimanta½ etadavoca–
“Ka½ nu sattoti paccesi, m±ra diµµhigata½ nu te;
suddhasaªkh±rapuñjoya½, nayidha sattupalabbhati.
“Yath± hi [yath±pi (bah³su) sa½. ni. 1.171] aªgasambh±r±, hoti saddo ratho iti;
eva½ khandhesu santesu, hoti sattoti sammuti [sammati (sy±.)].
“Dukkhameva hi sambhoti, dukkha½ tiµµhati veti ca;
n±ññatra dukkh± sambhoti, n±ñña½ dukkh± nirujjhat²”ti.
Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½. Vutta½ñheta½ bhagavat±
“Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu r³pa½ samannesati y±vat± r³passa gati, vedana½… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½ samannesati y±vat± viññ±ºassa gati. Tassa r³pa½ samannesato y±vat± r³passa gati, vedana½… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½ samannesato y±vat± viññ±ºassa gati yampissa ta½ hoti ‘ahan’ti v± ‘maman’ti v±, ‘asm²’ti v±, tampi tassa na hot²”ti. Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½.
¾yasm±, ±nando, bhagavanta½ etadavoca– “‘suñño loko, suñño loko’ti, bhante, vuccati. Kitt±vat± nu kho, bhante, suñño lokoti vuccat²”ti? “Yasm± kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±, tasm± suñño lokoti vuccati. Kiñc±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±? Cakkhu kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±. R³p± suññ±, cakkhuviññ±ºa½ suñña½, cakkhusamphasso suñño, yadida½ cakkhusamphassapaccay± uppajjati vedayita½ sukha½ v± dukkha½ v± adukkhamasukha½ v± tampi suñña½… sota½ suñña½… sadd± suññ±… gh±na½ suñña½… gandh± suññ±… jivh± suññ±… ras± suññ±… k±yo suñño… phoµµhabb± suññ±… mano suñño… dhamm± suññ±… manoviññ±ºa½ suñña½… manosamphasso suñño, yadida½ manosamphassapaccay± uppajjati vedayita½ sukha½ v± dukkha½ v± adukkhamasukha½ v± tampi suñña½ attena v± attaniyena v±. Yasm± kho, ±nanda, suñña½ attena v± attaniyena v±, tasm± suñño lokoti vuccat²”ti. Evampi yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½.
Mamatta½ so asa½vindanti. Mamatt±ti dve mamatt±– taºh±mamattañca diµµhimamattañca…pe… ida½ taºh±mamatta½…pe… ida½ diµµhimamatta½. Taºh±mamatta½ pah±ya diµµhimamatta½ paµinissajjitv± mamatta½ avindanto asa½vindanto anadhigacchanto appaµilabhantoti– mamatta½ so asa½vinda½.
Natthi meti na socat²ti. Vipariºata½ v± vatthu½ na socati, vipariºatasmi½ v± vatthusmi½ na socati. “Cakkhu me vipariºatan”ti na socati, “sota½ me…pe… s±lohit± me vipariºat±”ti na socati na kilamati na paridevati na uratt±¼i½ kandati na sammoha½ ±pajjat²ti– natthi meti na socati.
Ten±ha bhagav±–
“Yassa natthi ida½ meti, paresa½ v±pi kiñcana½;
mamatta½ so asa½vinda½, natthi meti na socat²”ti.
187. Aniµµhur² ananugiddho, anejo sabbadh² samo;
tam±nisa½sa½ pabr³mi, pucchito avikampina½.
Aniµµhur² ananugiddho anejo sabbadh² samoti. Katama½ niµµhuriya½? Idhekacco niµµhuriyo hoti, paral±bhasakk±ragaruk±ram±nanavandanap³jan±su issati us³yati [ussuyyati (sy±.), uss³yati (ka.)] issa½ bandhati. Ya½ evar³pa½ niµµhuriya½ niµµhuriyakamma½ iss± iss±yan± iss±yitatta½ us³y± us³yan± us³yitatta½– ida½ vuccati niµµhuriya½. Yasseta½ niµµhuriya½ pah²na½ samucchinna½…pe… ñ±ºaggin± da¹¹ha½, so vuccati aniµµhur²ti. Ananugiddhoti. Gedho vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³la½. Yasseso gedho pah²no samucchinno…pe… ñ±ºaggin± da¹¹ho, so vuccati ananugiddho. So r³pe agiddho sadde…pe… diµµhasutamutaviññ±tabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhosanno, v²tagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pah²nagedho paµinissaµµhagedho, v²tar±go vigatar±go cattar±go vantar±go muttar±go pah²nar±go paµinissaµµhar±go, nicch±to nibbuto s²tibh³to sukhappaµisa½ved² brahmabh³tena attan± viharat²ti– aniµµhur² ananugiddho.
Anejo sabbadh² samoti. Ej± vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³la½. Yasses± ej± taºh± pah²n± samucchinn±…pe… ñ±ºaggin± da¹¹h±, so vuccati anejo. Ej±ya pah²natt± anejo. So l±bhepi na iñjati, al±bhepi na iñjati, yasepi na iñjati, ayasepi na iñjati, pasa½s±yapi na iñjati, nind±yapi na iñjati, sukhepi na iñjati, dukkhepi na iñjati, na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhat²ti– anejo. Sabbadh² samoti sabba½ vuccati dv±das±yatan±ni. Cakkhu ceva r³p± ca…pe… mano ceva dhamm± ca. Yato ajjhattikab±hiresu ±yatanesu chandar±go pah²no hoti ucchinnam³lo t±l±vatthukato anabh±va½kato ±yati½ anupp±dadhammo, so vuccati sabbadhi samo. So sabbattha t±di sabbattha majjhatto sabbattha upekkhakoti– anejo sabbadh² samo.
Tam±nisa½sa½ pabr³mi, pucchito avikampinanti. Avikampina½ puggala½ puµµho pucchito y±cito ajjhesito pas±dito ime catt±ro ±nisa½se pabr³mi. Yo so aniµµhur² ananugiddho anejo sabbadhi samoti br³mi ±cikkh±mi…pe… pak±sem²ti– tam±nisa½sa½ pabr³mi pucchito avikampina½.
Ten±ha bhagav±–
“Aniµµhur² ananugiddho, anejo sabbadh² samo;
tam±nisa½sa½ pabr³mi, pucchito avikampinan”ti.
188. Anejassa vij±nato, natthi k±ci nisaªkhati [nisaªkhiti (bah³su)] ;
virato so viy±rabbh±, [viy±rambh± (bah³su)] khema½ passati sabbadhi.
Anejassa vij±natoti. Ej± vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³la½. Yasses± ej± taºh± pah²n± samucchinn±…pe… ñ±ºaggin± da¹¹h±, so vuccati anejo. Ej±ya pah²natt± anejo. So l±bhepi na iñjati, al±bhepi na iñjati, yasepi na iñjati, ayasepi na iñjati, pasa½s±yapi na iñjati, nind±yapi na iñjati, sukhepi na iñjati, dukkhepi na iñjati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhat²ti– anejassa. Vij±natoti j±nato ±j±nato vij±nato paµivij±nato paµivijjhato. “Sabbe saªkh±r± anicc±”ti j±nato ±j±nato vij±nato paµivij±nato paµivijjhato, “sabbe saªkh±r± dukkh±”ti…pe… “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”tntti j±nato ±j±nato vij±nato paµivij±nato paµivijjhatoti– anejassa vij±nato.
Natthi k±ci nisaªkhat²ti. Nisaªkhatiy±e vuccanti puññ±bhisaªkh±ro apuññ±bhisaªkh±ro ±neñj±bhisaªkh±ro. Yato puññ±bhisaªkh±ro ca apuññ±bhisaªkh±ro ca ±neñj±bhisaªkh±ro ca pah²n± honti ucchinnam³l± t±l±vatthukat± anabh±va½kat± ±yati½ anupp±dadhamm±, ett±vat± nisaªkhatiyo natthi na santi na sa½vijjanti nupalabbhanti, pah²n± samucchinn± v³pasant± paµipassaddh± abhabbuppattik± ñ±ºaggin± da¹¹h±ti– natthi k±ci nisaªkhati.
Virato so viy±rabbh±ti. Viy±rabbho vuccati puññ±bhisaªkh±ro apuññ±bhisaªkh±ro ±neñj±bhisaªkh±ro. Yato puññ±bhisaªkh±ro ca apuññ±bhisaªkh±ro ca ±neñj±bhisaªkh±ro ca pah²n± honti ucchinnam³l± t±l±vatthukat± anabh±va½kat± ±yati½ anupp±dadhamm±, ett±vat± ±rabbh± viy±rabbh± ±rato assa virato paµivirato nikkhanto nissaµo vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharat²ti– virato so viy±rabbh±.
Khema½ passati sabbadh²ti. Bhayakaro r±go bhayakaro doso bhayakaro moho…pe… bhayakar± kiles±. Bhayakarassa r±gassa pah²natt±…pe… bhayakar±na½ kiles±na½ pah²natt± sabbattha khema½ passati sabbattha abhaya½ passati sabbattha an²tika½ passati sabbattha anupaddava½ passati sabbattha anupasagga½ passati sabbattha anupasaµµhatta½ [passaddha½ (sy±.)] passat²ti– khema½ passati sabbadhi.
Ten±ha bhagav±–
“Anejassa vij±nato, natthi k±ci nisaªkhati;
virato so viy±rabbh±, khema½ passati sabbadh²”ti.
189. Na samesu na omesu, na ussesu vadate muni;
santo so v²tamaccharo, [v²tamacchero (s².)] n±deti na nirassati. [Iti bhagav±]
Na samesu na omesu, na ussesu vadate mun²ti. Mun²ti. Mona½ vuccati ñ±ºa½…pe… saªgaj±lamaticca so muni. “Seyyohamasm²”ti v± “sadisohamasm²”ti v± “h²nohamasm²”ti v± na vadati na katheti na bhaºati na d²payati na voharat²ti– na samesu na omesu, na ussesu vadate muni.
Santo so v²tamaccharoti. Santoti r±gassa santatt± samitatt± santo, dosassa…pe… mohassa… sabb±kusal±bhisaªkh±r±na½ santatt± samitatt± v³pasamitatt± vijjh±tatt± nibbutatt± vigatatt± paµipassaddhatt± santo upasanto v³pasanto nibbuto paµipassaddhoti– santo. So v²tamaccharoti. Pañca macchariy±ni ±v±samacchariya½…pe… g±ho vuccati macchariya½. Yasseta½ macchariya½ pah²na½ samucchinna½…pe… ñ±ºaggin± da¹¹ha½, so vuccati v²tamaccharo vigatamaccharo cattamaccharo vantamaccharo muttamaccharo pah²namaccharo paµinissaµµhamaccharoti– santo so v²tamaccharo.
N±deti na nirassati, iti bhagav±ti. N±det²ti r³pa½ n±diyati na up±diyati na gaºh±ti na par±masati n±bhinivisati, vedana½… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½… gati½… upapatti½… paµisandhi½… bhava½… sa½s±ra½… vaµµa½ n±diyati na up±diyati na gaºh±ti na par±masati n±bhinivisat²ti– n±deti. Na nirassat²ti r³pa½ na pajahati na vinodeti na byanti½ karoti na anabh±va½ gameti, vedana½… sañña½… saªkh±re… viññ±ºa½… gati½… upapatti½ paµisandhi½… bhava½… sa½s±ra½… vaµµa½ na pajahati na vinodeti na byanti½ karoti na anabh±va½ gameti. Bhagav±ti g±rav±dhivacana½…pe… sacchik± paññatti yadida½ bhagav±ti.
Ten±ha bhagav±–
“Na samesu na omesu, na ussesu vadate muni;
santo so v²tamaccharo, n±deti na nirassati”. [Iti bhagav±]

Attadaº¹asuttaniddeso pannarasamo.