Ten±ha bhagav±–
“Passa½ naro dakkhati n±mar³pa½, disv±na v± ñ±yati t±nimeva;
k±ma½ bahu½ passatu appaka½ v±, na hi tena suddhi½ kusal± vadant²”ti.
145. Nivissav±d² na hi subbin±yo, pakappit± diµµhipurekkhar±no;
ya½ nissito tattha subha½ vad±no, suddhi½ vado tattha tathaddas± so.
Nivissav±d² na hi subbin±yoti. “Sassato loko, idameva sacca½ moghamaññan”ti nivissav±d², “asassato loko…pe… neva hoti na na hoti tath±gato para½ maraº±, idameva sacca½ moghamaññan”ti– nivissav±d². Na hi subbin±yoti. Nivissav±d² dubbinayo duppaññ±payo [duppaññ±piyo (s².) evam²disesu µh±nesu] dunnijjh±payo duppekkh±payo duppas±dayoti– nivissav±d² na hi subbin±yo. Pakappit± diµµhipurekkhar±noti. Kappit± pakappit± abhisaªkhat± saºµhapit± diµµhi½ purekkhato katv± carati. Diµµhidhajo diµµhiketu diµµh±dhipateyyo diµµhiy± pariv±rito carat²ti– pakappit± diµµhipurekkhar±no. Ya½ nissito tattha subha½ vad±noti. Ya½ nissitoti ya½ satth±ra½ dhammakkh±na½ gaºa½ diµµhi½ paµipada½ magga½ nissito ±nissito all²no upagato ajjhosito adhimuttoti– ya½ nissito. Tatth±ti sak±ya diµµhiy± sak±ya khantiy± sak±ya ruciy± sak±ya laddhiy±. Subha½ vad±noti subhav±do sobhanav±do paº¹itav±do thirav±do ñ±yav±do hetuv±do lakkhaºav±do k±raºav±do µh±nav±do sak±ya laddhiy±ti– ya½ nissito tattha subha½ vad±no. Suddhi½ vado tattha tathaddas± soti. Suddhiv±do visuddhiv±do parisuddhiv±do vod±tav±do parivod±tav±do. Atha v± suddhidassano visuddhidassano parisuddhidassano vod±tadassano parivod±tadassanoti– suddhi½ v±do. Tatth±ti sak±ya diµµhiy± sak±ya khantiy± sak±ya ruciy± sak±ya laddhiy± tatha½ taccha½ bh³ta½ y±th±va½ avipar²tanti addassa adakkhi apassi paµivijjh²ti– suddhi½ v±do tattha tathaddas± so. Ten±ha bhagav±–
“Nivissav±d² na hi subbin±yo, pakappit± diµµhipurekkhar±no;
ya½ nissito tattha subha½ vad±no, suddhi½ vado tattha tathaddas± so”ti.
146. Na br±hmaºo kappamupeti saªkh±, na diµµhis±r² napi ñ±ºabandhu;
ñatv± ca so sammutiyo puthujj±, upekkhat² uggahaºanti maññe.
Na br±hmaºo kappamupeti saªkh±ti. N±ti paµikkhepo. Br±hmaºoti sattanna½ dhamm±na½ b±hitatt± br±hmaºo…pe… asito t±di pavuccate sa brahm±. Kapp±ti dve kapp±– taºh±kappo ca diµµhikappo ca…pe… aya½ taºh±kappo…pe… aya½ diµµhikappo. Saªkh± vuccati ñ±ºa½. Y± paññ± paj±nan±…pe… amoho dhammavicayo samm±diµµhi. Na br±hmaºo kappamupeti saªkh±ti. Br±hmaºo saªkh±ya j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±. “Sabbe saªkh±r± anicc±… sabbe saªkh±r± dukkh±…pe… ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”tntti saªkh±ya j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv± taºh±kappa½ v± diµµhikappa½ v± neti na upeti na upagacchati na gaºh±ti na par±masati n±bhinivisat²ti– na br±hmaºo kappamupeti saªkh±. Na diµµhis±r² napi ñ±ºabandh³ti. Tassa dv±saµµhi diµµhigat±ni pah²n±ni samucchinn±ni v³pasant±ni paµipassaddh±ni abhabbuppattik±ni ñ±ºaggin± da¹¹h±ni. So diµµhiy± na y±yati na n²yati na vuyhati na sa½har²yati napi ta½ diµµhigata½ s±rato pacceti na pacc±gacchat²ti– na diµµhis±r². Napi ñ±ºabandh³ti aµµhasam±pattiñ±ºena v± pañc±bhiññ±ñ±ºena v± taºh±bandhu½ v± diµµhibandhu½ v± na karoti na janeti na sañjaneti na nibbatteti n±bhinibbattet²ti– na diµµhis±r² napi ñ±ºabandhu. Ñatv± ca so sammutiyo puthujj±ti. Ñatv±ti ñatv± j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±. “Sabbe saªkh±r± anicc±”ti ñatv± j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±, “sabbe saªkh±r± dukkh±”ti…pe… “ya½ kiñci samudayadhamma½ sabba½ ta½ nirodhadhamman”ti ñatv± j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±ti– ñatv± ca so. Sammutiyo vuccanti dv±saµµhi diµµhigat±ni diµµhisammutiyo. Puthujj±ti puthujjanehi janit± v± t± sammutiyoti– puthujj±. Puthu n±n±janehi janit± v± sammutiyoti puthujj±ti– ñatv± ca so sammutiyo puthujj±. Upekkhat² uggahaºanti maññeti. Aññe taºh±vasena diµµhivasena gaºhanti par±masanti abhinivisanti. Arah± upekkhati na gaºh±ti na par±masati n±bhinivisat²ti– upekkhat² uggahaºanti maññe. Ten±ha bhagav±–
“Na br±hmaºo kappamupeti saªkh±, na diµµhis±r² napi ñ±ºabandhu;
ñatv± ca so sammutiyo puthujj±, upekkhat² uggahaºanti maññe”ti.
147. Vissajja ganth±ni mun²dha loke, viv±daj±tesu na vaggas±r²;
santo asantesu upekkhako so, anuggaho uggahaºanti maññe.
Vissajja ganth±ni mun²dha loketi. Ganth±ti catt±ro ganth±– abhijjh± k±yagantho, by±p±do k±yagantho, s²labbatapar±m±so k±yagantho, ida½sacc±bhiniveso k±yagantho. Attano diµµhiy± r±go abhijjh± k±yagantho, parav±desu ±gh±to appaccayo by±p±do k±yagantho, attano s²la½ v± vata½ v± s²labbata½ v± par±masati s²labbatapar±m±so k±yagantho, attano diµµhi½ abhiniveso k±yagantho ida½sacc±bhiniveso k±yagantho. Vissajj±ti ganthe vossajjitv± vissajja. Atha v± ganthe gadhite ganthite [gathite gaºµhite (bah³su) suddhaµµhakasutte sattamag±th±vaººan± oloketabb±] bandhe vibandhe ±bandhe [baddhe vibaddhe ±baddhe (s².)] lagge laggite palibuddhe bandhane phoµayitv± vissajja. Yath± vayha½ v± ratha½ v± sakaµa½ v± sandam±nika½ v± sajja½ vissajja½ karonti vikopenti; evameva ganthe vossajjitv± vissajja. Atha v± ganthe gathite gaºµhite bandhe vibandhe ±bandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoµayitv± vissajja. Mun²ti. Mona½ vuccati ñ±ºa½…pe… saªgaj±lamaticca so muni. Idh±ti imiss± diµµhiy±…pe… imasmi½ manussaloketi– vissajja ganth±ni mun²dha loke. Viv±daj±tesu na vaggas±r²ti. Viv±daj±tesu sañj±tesu nibbattesu abhinibbattesu p±tubh³tesu [viv±de j±te sañj±te nibbatte abhinibbatte p±tubh³te (s². ka.)] chand±gati½ gacchantesu dos±gati½ gacchantesu bhay±gati½ gacchantesu moh±gati½ gacchantesu na chand±gati½ gacchati, na dos±gati½ gacchati, na bhay±gati½ gacchati, na moh±gati½ gacchati, na r±gavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na m±navasena gacchati, na diµµhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicch±vasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi y±yati n²yati vuyhati sa½har²yat²ti– viv±daj±tesu na vaggas±r². Santo asantesu upekkhako soti. Santoti r±gassa santatt± santo, dosassa santatt± santo, mohassa santatt± santo…pe… sabb±kusal±bhisaªkh±r±na½ santatt± samitatt± v³pasamitatt± vijjh±tatt± nibbutatt± vigatatt± paµipassaddhatt± santo upasanto v³pasanto nibbuto paµipassaddhoti– santo. Asantes³ti asantesu anupasantesu av³pasantesu anibbutesu appaµipassaddhes³ti– santo asantesu. Upekkhako soti arah± cha¼aªgupekkh±ya samann±gato cakkhun± r³pa½ disv± neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampaj±no. Sotena sadda½ sutv±…pe… k±la½ kaªkhati bh±vito santoti– santo asantesu upekkhako so. Anuggaho uggahaºanti maññeti. Aññe taºh±vasena diµµhivasena gaºhante par±masante abhinivisante. Arah± upekkhati na gaºh±ti na par±masati n±bhinivisat²ti– anuggaho uggahaºanti maññe. Ten±ha bhagav±–
“Vissajja ganth±ni mun²dha loke, viv±daj±tesu na vaggas±r²;
santo asantesu upekkhako so, anuggaho uggahaºanti maññe”ti.
148. Pubb±save hitv± nave akubba½, na chandag³ nopi nivissav±d²;
sa vippamutto diµµhigatehi dh²ro, na limpati loke anattagarah².
Pubb±save hitv± nave akubbanti. Pubb±sav± vuccanti at²t± r³pavedan±saññ±saªkh±raviññ±º±. At²te saªkh±re ±rabbha ye kiles± uppajjeyyu½ te kilese hitv± cajitv± pariccajitv± pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gametv±ti– pubb±save hitv±. Nave akubbanti nav± vuccanti paccuppann± r³pavedan±saññ±saªkh±raviññ±º±. Paccuppanne saªkh±re ±rabbha chanda½ [khanti½ (ka.)] akubbam±no pema½ akubbam±no r±ga½ akubbam±no ajanayam±no asañjanayam±no anibbattayam±no anabhinibbattayam±noti– pubb±save hitv± nave akubba½. Na chandag³ nopi nivissav±d²ti. Na chand±gati½ gacchati na dos±gati½ gacchati, na moh±gati½ gacchati, na bhay±gati½ gacchati, na r±gavasena gacchati na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na m±navasena gacchati, na diµµhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicch±vasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi y±yati n²yati vuyhati na sa½har²yat²ti– na chandag³. Nopi nivissav±d²ti “sassato loko, idameva sacca½ moghamaññan”ti na nivissav±d²…pe… “neva hoti na na hoti tath±gato para½ maraº±, idameva sacca½ moghamaññan”ti na nivissav±d²ti– na chandag³ nopi nivissav±d². Sa vippamutto diµµhigatehi dh²roti tassa dv±saµµhi diµµhigat±ni pah²n±ni samucchinn±ni v³pasant±ni paµipassaddh±ni abhabbuppattik±ni ñ±ºaggin± da¹¹h±ni. So diµµhigatehi vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharati. Dh²roti dh²ro paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v²ti– sa vippamutto diµµhigatehi dh²ro. Na limpati loke anattagarah²ti. Lep±ti dve lep±– taºh±lepo ca diµµhilepo ca…pe… aya½ taºh±lepo …pe… aya½ diµµhilepo. Tassa taºh±lepo pah²no, diµµhilepo paµinissaµµho; tassa taºh±lepassa pah²natt±, diµµhilepassa paµinissaµµhatt± ap±yaloke na limpati, manussaloke na limpati, devaloke na limpati, khandhaloke na limpati, dh±tuloke na limpati, ±yatanaloke na limpati na palimpati na upalimpati, alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaµo vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharat²ti– na limpati loke. Anattagarah²ti dv²hi k±raºehi att±na½ garahati– katatt± ca akatatt± ca. Katha½ katatt± ca akatatt± ca att±na½ garahati? “Kata½ me k±yaduccarita½, akata½ me k±yasucaritan”ti att±na½ garahati. “Kata½ me vac²duccarita½…pe… kata½ me manoduccarita½ kato me p±º±tip±to…pe… kat± me micch±diµµhi, akat± me samm±diµµh²”ti att±na½ garahati. Eva½ katatt± ca akatatt± ca att±na½ garahati. Atha v± “s²lesumhi na parip³rak±r²”ti att±na½ garahati. “Indriyesumhi aguttadv±ro”ti… “bhojanemhi amattaññ³”ti… “j±gariyamhi ananuyutto”ti… “na satisampajaññen±mhi samann±gato”ti… “abh±vit± me catt±ro satipaµµh±n±”ti… “abh±vit± me catt±ro sammappadh±n±”ti… “abh±vit± me catt±ro iddhip±d±”ti… “abh±vit±ni me pañcindriy±n²”ti… “abh±vit±ni me pañca bal±n²”ti… “abh±vit± me satta bojjhaªg±”ti… “abh±vito me ariyo aµµhaªgiko maggo”ti… “dukkha½ me apariññ±tan”ti… “dukkhasamudayo me appah²no”ti… “maggo me abh±vito”ti… “nirodho me asacchikato”ti att±na½ garahati. Eva½ katatt± ca akatatt± ca att±na½ garahati. Eva½ attagarah². Tayida½ kamma½ akubbam±no ajanayam±no asañjanayam±no anibbattayam±no anabhinibbattayam±no anattagarah²ti– na limpati loke anattagarah². Ten±ha bhagav±–
“Pubb±save hitv± nave akubba½, na chandag³ nopi nivissav±d²;
sa vippamutto diµµhigatehi dh²ro, na limpati loke anattagarah²”ti.
149. Sa sabbadhammesu visenibh³to, ya½ kiñci diµµha½ va suta½ muta½ v±;
sa pannabh±ro muni vippamutto, na kappiyo n³parato na patthiyo.[Iti bhagav±]
Sa sabbadhammesu visenibh³to ya½ kiñci diµµha½ va suta½ muta½ v±ti. Sen± vuccati m±rasen±. K±yaduccarita½ m±rasen±, vac²duccarita½ m±rasen±, manoduccarita½ m±rasen±, r±go… doso… moho… kodho… upan±ho… makkho… pa¼±so… iss±… macchariya½… m±y±… s±µheyya½… thambho… s±rambho… m±no… atim±no… mado… pam±do… sabbe kiles±… sabbe duccarit±… sabbe darath±… sabbe pari¼±h±… sabbe sant±p±… sabb±kusal±bhisaªkh±r± m±rasen±. Vuttañheta½ bhagavat±–
“K±m± te paµham± sen±, dutiy± arati vuccati…pe…
na na½ asuro jin±ti, jetv±va labhate sukhan”ti.
Yato cat³hi ariyamaggehi sabb± ca m±rasen± sabbe ca paµisenikar± kiles± jit± ca par±jit± ca bhagg± vippalugg± parammukh±– so vuccati visenibh³to. So diµµhe visenibh³to, sute… mute viññ±te visenibh³toti– sa sabbadhammesu visenibh³to, ya½ kiñci diµµha½ va suta½ muta½ v±. Sa pannabh±ro muni vippamuttoti. Bh±r±ti tayo bh±r±– khandhabh±ro, kilesabh±ro, abhisaªkh±rabh±ro. Katamo khandhabh±ro? Paµisandhiy± r³pa½ vedan± saññ± saªkh±r± viññ±ºa½– aya½ khandhabh±ro. Katamo kilesabh±ro? R±go doso moho…pe… sabb±kusal±bhisaªkh±r±– aya½ kilesabh±ro. Katamo abhisaªkh±rabh±ro? Puññ±bhisaªkh±ro apuññ±bhisaªkh±ro ±neñj±bhisaªkh±ro– aya½ abhisaªkh±rabh±ro. Yato khandhabh±ro ca kilesabh±ro ca abhisaªkh±rabh±ro ca pah²n± honti ucchinnam³l± t±l±vatthukat± anabh±va½kat± ±yati½ anupp±dadhamm±, so vuccati pannabh±ro patitabh±ro oropitabh±ro samoropitabh±ro nikkhittabh±ro paµipassaddhabh±ro. Mun²ti mona½ vuccati ñ±ºa½. Y± paññ± paj±nan± vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaº± upalakkhaº± paccupalakkhaº±, paº¹icca½ kosalla½ nepuñña½ vebhaby± cint± upaparikkh± bh³ri medh± parin±yik± vipassan± sampajañña½ patodo paññ± paññindriya½ paññ±bala½ paññ±sattha½ paññ±p±s±do paññ±-±loko paññ±-obh±so paññ±pajjoto paññ±ratana½ amoho dhammavicayo samm±diµµhi. Tena ñ±ºena samann±gato muni monappatto. T²ºi moneyy±ni– k±yamoneyya½, vac²moneyya½, manomoneyya½. Katama½ k±yamoneyya½? Tividh±na½ k±yaduccarit±na½ [tividhak±yaduccarit±na½ (ka.) mah±ni. 14] pah±na½ k±yamoneyya½, tividha½ k±yasucarita½ k±yamoneyya½, k±y±rammaºe ñ±ºa½ k±yamoneyya½, k±yapariññ± k±yamoneyya½, pariññ±sahagato maggo k±yamoneyya½, k±ye chandar±gassa pah±na½ k±yamoneyya½, k±yasaªkh±ranirodho catutthajjh±nasam±patti k±yamoneyya½– ida½ k±yamoneyya½. Katama½ vac²moneyya½? Catubbidh±na½ vac²duccarit±na½ pah±na½ vac²moneyya½, catubbidha½ vac²sucarita½ vac²moneyya½, v±c±rammaºe ñ±ºa½ vac²moneyya½, v±c±pariññ± vac²moneyya½, pariññ±sahagato maggo vac²moneyya½, v±c±ya chandar±gassa pah±na½ vac²moneyya½, vac²saªkh±ranirodho dutiyajjh±nasam±patti vac²moneyya½– ida½ vac²moneyya½. Katama½ manomoneyya½? Tividh±na½ manoduccarit±na½ pah±na½ manomoneyya½, tividha½ manosucarita½ manomoneyya½, citt±rammaºe ñ±ºa½ manomoneyya½, cittapariññ± manomoneyya½, pariññ±sahagato maggo manomoneyya½, citte chandar±gassa pah±na½ manomoneyya½, cittasaªkh±ranirodho saññ±vedayitanirodhasam±patti manomoneyya½– ida½ manomoneyya½.
“K±yamuni½ v±c±muni½, manomuniman±sava½;
muni½ moneyyasampanna½, ±hu sabbappah±yina½.
“K±yamuni½ v±c±muni½, manomuniman±sava½;
muni½ moneyyasampanna½, ±hu ninh±tap±pakan”ti [ninah±tap±pakanti (s².)].
Imehi t²hi moneyyehi dhammehi samann±gat± cha munino [munayo (s². sy±. ka.)]– ag±ramunino, anag±ramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimuninoti [munimunino (s². sy±. ka.) mah±ni. 14]. Katame ag±ramunino? Ye te ag±rik± diµµhapad± viññ±tas±san±– ime ag±ramunino. Katame anag±ramunino? Ye te pabbajit± diµµhapad± viññ±tas±san±– ime anag±ramunino. Satta sekh± sekhamunino, arahanto asekhamunino. Paccekabuddh± paccekamunino. Munimunino vuccanti tath±gat± arahanto samm±sambuddh±.
“Na monena muni hoti, m³¼har³po aviddasu;
yo ca tula½va paggayha, varam±d±ya paº¹ito.
“P±p±ni parivajjeti, sa muni tena so muni;
yo mun±ti ubho loke, muni tena pavuccati.
“Asatañca satañca ñatv± dhamma½, ajjhatta½ bahiddh± ca sabbaloke;
devamanussehi p³jito yo, saªgaj±lamaticca so muni”.
Vippamuttoti munino r±g± citta½ mutta½ vimutta½ suvimutta½; dos± citta½… moh± citta½ mutta½ vimutta½ suvimutta½…pe… sabb±kusal±bhisaªkh±rehi citta½ mutta½ vimutta½ suvimuttanti– sa pannabh±ro muni vippamutto. Na kappiyo n³parato na patthiyoti bhagav±ti. Kapp±ti dve kapp±– taºh±kappo ca diµµhikappo ca…pe… aya½ taºh±kappo…pe… aya½ diµµhikappo. Tassa taºh±kappo pah²no, diµµhikappo paµinissaµµho; taºh±kappassa pah²natt± diµµhikappassa paµinissaµµhatt± taºh±kappa½ v± diµµhikappa½ v± na kappeti na janeti na sañjaneti na nibbatteti n±bhinibbattet²ti– na kappiyo. N³paratoti. Sabbe b±laputhujjan± rajjanti, puthujjanakaly±ºaka½ up±d±ya satta sekh± appattassa pattiy± anadhigatassa adhigam±ya asacchikatassa sacchikiriy±ya ±ramanti viramanti paµiviramanti, arah± ±rato virato paµivirato nikkhanto nissaµo vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharat²ti– na kappiyo n³parato. Na patthiyoti. Patthan± vuccati taºh±. Yo r±go s±r±go…pe… abhijjh± lobho akusalam³la½. Yasses± patthan± taºh± pah²n± samucchinn± v³pasant± paµipassaddh± abhabbuppattik± ñ±ºaggin± da¹¹h±, so vuccati na patthiyo. Bhagav±ti g±rav±dhivacana½. Api ca bhaggar±goti bhagav±, bhaggadosoti bhagav±, bhaggamohoti bhagav±, bhaggam±noti bhagav±, bhaggadiµµh²ti bhagav±, bhaggakaº¹akoti bhagav±, bhaggakilesoti bhagav±, bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagav±, bhav±na½ antakaroti bhagav±, bh±vitak±yo bh±vitas²lo bh±vitacitto bh±vitapaññoti bhagav±; bh±g² v± bhagav± araññavanapatth±ni pant±ni sen±san±ni appasadd±ni appanigghos±ni vijanav±t±ni manussar±hasseyyak±ni paµisall±nas±rupp±n²ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± c²varapiº¹ap±tasen±sanagil±napaccayabhesajjaparikkh±r±nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhis²lassa adhicittassa adhipaññ±y±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± catunna½ jh±n±na½ catunna½ appamaññ±na½ catunna½ ar³pasam±patt²nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± aµµhanna½ vimokkh±na½ aµµhanna½ abhibh±yatan±na½ navanna½ anupubbavih±rasam±patt²nanti bhagav±, bh±g² v± bhagav± dasanna½ saññ±bh±van±na½ dasanna½ kasiºasam±patt²na½ ±n±p±nassatisam±dhissa asubhasam±pattiy±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± catunna½ satipaµµh±n±na½ catunna½ sammappadh±n±na½ catunna½ iddhip±d±na½ pañcanna½ indriy±na½ pañcanna½ bal±na½ sattanna½ bojjhaªg±na½ ariyassa aµµhaªgikassa maggass±ti bhagav±, bh±g² v± bhagav± dasanna½ tath±gatabal±na½ catunna½ ves±rajj±na½ catunna½ paµisambhid±na½ channa½ abhiññ±na½ channa½ buddhadhamm±nanti bhagav±, bhagav±ti neta½ n±ma½ m±tar± kata½ na pitar± kata½ na bh±tar± kata½ na bhaginiy± kata½ na mitt±maccehi kata½ na ñ±tis±lohitehi kata½ na samaºabr±hmaºehi kata½ na devat±hi kata½; vimokkhantikameta½ buddh±na½ bhagavant±na½ bodhiy± m³le saha sabbaññutaññ±ºassa paµil±bh± sacchik± paññatti yadida½ bhagav±ti– na kappiyo n³parato na patthiyo iti bhagav±. Ten±ha bhagav±–
“Sa sabbadhammesu visenibh³to, ya½ kiñci diµµha½ va suta½ muta½ v±;
sa pannabh±ro muni vippamutto, na kappiyo n³parato na patthiyo”.[Iti bhagav±ti]
Mah±viy³hasuttaniddeso terasamo.