4. Suddhaµµhakasuttaniddeso
Atha suddhaµµhakasuttaniddesa½ vakkhati– 23. Pass±mi suddha½ parama½ aroga½, diµµhena sa½suddhi narassa hoti;
ev±bhij±na½ paramanti ñatv±, suddh±nupass²ti pacceti ñ±ºa½.
Pass±mi suddha½ parama½ aroganti. Pass±mi suddhanti pass±mi suddha½, dakkh±mi suddha½, olokemi suddha½, nijjh±y±mi suddha½, upaparikkh±mi suddha½. Parama½ aroganti parama½ ±rogyappatta½ t±ºappatta½ leºappatta½ saraºappatta½ abhayappatta½ accutappatta½ amatappatta½ nibb±nappattanti– pass±mi suddha½ parama½ aroga½. Diµµhena sa½suddhi narassa hot²ti. Cakkhuviññ±ºa½ [cakkhuviññ±ºena (s². sy±.)] r³padassanena narassa suddhi visuddhi parisuddhi, mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccat²ti– diµµhena sa½suddhi narassa hoti. Ev±bhij±na½ paramanti ñatv±ti. Eva½ abhij±nanto ±j±nanto vij±nanto paµivij±nanto paµivijjhanto. “Ida½ parama½ agga½ seµµha½ visiµµha½ p±mokkha½ uttama½ pavaran”ti ñatv± j±nitv± tulayitv± t²rayitv± vibh±vayitv± vibh³ta½ katv±ti– ev±bhij±na½ paramanti ñatv±. Suddh±nupass²ti pacceti ñ±ºanti. Yo suddha½ passati, so suddh±nupass², pacceti ñ±ºanti cakkhuviññ±ºa½ r³padassanena ñ±ºanti pacceti, maggoti pacceti, pathoti pacceti, niyy±nanti paccet²ti– suddh±nupass² pacceti ñ±ºa½. Ten±ha bhagav±–
“Pass±mi suddha½ parama½ aroga½, diµµhena sa½suddhi narassa hoti;
ev±bhij±na½ paramanti ñatv±, suddh±nupass²ti pacceti ñ±ºan”ti.
24. Diµµhena ce suddhi narassa hoti, ñ±ºena v± so pajah±ti dukkha½;
aññena so sujjhati sopadh²ko, diµµh² hi na½ p±va tath± vad±na½.
Diµµhena ce suddhi narassa hot²ti. Cakkhuviññ±ºa½ r³padassanena ce narassa suddhi visuddhi parisuddhi, mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccat²ti– diµµhena ce suddhi narassa hoti. ѱºena v± so pajah±ti dukkhanti cakkhuviññ±ºa½ r³padassanena ce naro j±tidukkha½ pajahati, jar±dukkha½ pajahati, by±dhidukkha½ pajahati, maraºadukkha½ pajahati, sokaparidevadukkhadomanassup±y±sadukkha½ pajahat²ti– ñ±ºena v± so pajah±ti dukkha½. Aññena so sujjhati sopadh²koti. Aññena asuddhimaggena micch±paµipad±ya aniyy±nikapathena aññatra satipaµµh±nehi aññatra sammappadh±nehi aññatra iddhip±dehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaªgehi aññatra ariy± aµµhaªgik± magg± naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccati. Sopadh²koti sar±go sadoso samoho sam±no sataºho sadiµµhi sakileso sa-up±d±noti– aññena so sujjhati sopadh²ko. Diµµh² hi na½ p±va tath± vad±nanti. S±va diµµhi ta½ puggala½ p±vadati– iti v±ya½ puggalo micch±diµµhiko vipar²tadassano. Tath± vad±nanti tath± vadanta½ kathenta½ bhaºanta½ d²payanta½ voharanta½. “Sassato loko idameva sacca½ moghamaññan”ti tath± vadanta½ kathenta½ bhaºanta½ d²payanta½ voharanta½. “Asassato loko…pe… antav± loko… anantav± loko… ta½ j²va½ ta½ sar²ra½… añña½ j²va½ añña½ sar²ra½… hoti tath±gato para½ maraº±… na hoti tath±gato para½ maraº±… hoti ca na ca hoti tath±gato para½ maraº±… neva hoti na na hoti tath±gato para½ maraº±, idameva sacca½ moghamaññan”ti tath± vadanta½ kathenta½ bhaºanta½ d²payanta½ voharantanti– diµµh² hi na½ p±va tath± vad±na½ Ten±ha bhagav±–
“Diµµhena ce suddhi narassa hoti, ñ±ºena v± so pajah±ti dukkha½;
aññena so sujjhati sopadh²ko, diµµh² hi na½ p±va tath± vad±nan”ti.
25. Na br±hmaºo aññato suddhim±ha, diµµhe sute s²lavate mute v±;
puññe ca p±pe ca an³palitto, attañjaho nayidha pakubbam±no.
Na br±hmaºo aññato suddhim±ha diµµhe sute s²lavate mute v±ti. N±ti paµikkhepo. Br±hmaºoti sattanna½ dhamm±na½ b±hitatt± br±hmaºo– sakk±yadiµµhi b±hit± hoti, vicikicch± b±hit± hoti, s²labbatapar±m±so b±hito hoti r±go b±hito hoti, doso b±hito hoti, moho b±hito hoti, m±no b±hito hoti. B±hit±ssa honti p±pak± akusal± dhamm± sa½kilesik± ponobhavik± sadar± dukkhavip±k± ±yati½ j±tijar±maraºiy±.
B±hitv± sabbap±pak±ni, [sabhiy±ti bhagav±]
vimalo s±dhusam±hito µhitatto;
sa½s±ramaticca keval² so, asito [anissito (sy±.)] t±di pavuccate sa brahm±.
Na br±hmaºo aññato suddhim±h±ti. Br±hmaºo aññena asuddhimaggena micch±paµipad±ya aniyy±nikapathena aññatra satipaµµh±nehi aññatra sammappadh±nehi aññatra iddhip±dehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaªgehi aññatra ariyena aµµhaªgikena maggena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½, mutti½ vimutti½ parimutti½, n±ha na katheti na bhaºati na d²payati na voharat²ti– na br±hmaºo aññato suddhim±ha. Diµµhe sute s²lavate mute v±ti. Santeke samaºabr±hmaº± diµµhisuddhik±. Te ekacc±na½ r³p±na½ dassana½ maªgala½ paccenti, ekacc±na½ r³p±na½ dassana½ amaªgala½ paccenti. Katamesa½ r³p±na½ dassana½ maªgala½ paccenti? Te k±lato vuµµhahitv± abhimaªgalagat±ni r³p±ni passanti– c±µakasakuºa½ [v±tasakuºa½ (sy±.), c±pasakuºa½ (ka.)] passanti, phussave¼uvalaµµhi½ passanti, gabbhinitthi½ passanti, kum±raka½ khandhe ±ropetv± gacchanta½ passanti, puººaghaµa½ passanti, rohitamaccha½ passanti, ±jañña½ passanti, ±jaññaratha½ passanti, usabha½ passanti, gokapila½ passanti. Evar³p±na½ r³p±na½ dassana½ maªgala½ paccenti. Katamesa½ r³p±na½ dassana½ amaªgala½ paccenti? Pal±lapuñja½ passanti, takkaghaµa½ passanti, rittaghaµa½ passanti, naµa½ passanti, naggasamaºaka½ passanti, khara½ passanti, kharay±na½ passanti, ekayuttay±na½ passanti k±ºa½ passanti, kuºi½ passanti, khañja½ passanti, pakkhahata½ [pakkhap±da½ (ka.)] passanti, jiººaka½ passanti, by±dhika½ [by±dhita½ (s².)] passanti. Evar³p±na½ r³p±na½ dassana½ amaªgala½ paccenti. Ime te samaºabr±hmaº± diµµhisuddhik±. Te diµµhena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Santeke samaºabr±hmaº± sutasuddhik±. Te ekacc±na½ sadd±na½ savana½ maªgala½ paccenti, ekacc±na½ sadd±na½ savana½ amaªgala½ paccenti. Katamesa½ sadd±na½ savana½ maªgala½ paccenti? Te k±lato vuµµhahitv± abhimaªgalagat±ni sadd±ni suºanti– va¹¹h±ti v± va¹¹ham±n±ti v± puºº±ti v± phuss±ti v± asok±ti v± suman±ti v± sunakkhatt±ti v± sumaªgal±ti v± sir²ti v± sir²va¹¹h±ti v±. Evar³p±na½ sadd±na½ savana½ maªgala½ paccenti. Katamesa½ sadd±na½ savana½ amaªgala½ paccenti? K±ºoti v± kuº²ti v± khañjoti v± pakkhahatoti v± jiººakoti v± by±dhikoti v± matoti v± chindanti v± bhindanti v± da¹¹hanti v± naµµhanti v± natth²ti v±. Evar³p±na½ sadd±na½ savana½ amaªgala½ paccenti. Ime te samaºabr±hmaº± sutasuddhik±. Te sutena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Santeke samaºabr±hmaº± s²lasuddhik±. Te s²lamattena sa½yamamattena sa½varamattena av²tikkamamattena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Samaºomuº¹ik±putto [samaºo maº¹ik±putto (s².), samaºamuº¹ik±putto (sy±.)] evam±ha– “cat³hi kho aha½, gahapati [thapati (s². sy±.) evamuparipi], dhammehi samann±gata½ purisapuggala½ paññ±pemi sampannakusala½ paramakusala½ uttamapattippatta½ samaºa½ ayojja½. Katamehi cat³hi? Idha, gahapati, na k±yena p±paka½ kamma½ karoti, na p±paka½ v±ca½ bh±sati, na p±paka½ saªkappa½ saªkappati, na p±paka½ ±j²va½ ±j²vati. Imehi kho aha½, gahapati, cat³hi dhammehi samann±gata½ purisapuggala½ paññ±pemi sampannakusala½ paramakusala½ uttamapattippatta½ samaºa½ ayojja½”. Evameva santeke samaºabr±hmaº± s²lasuddhik±, te s²lamattena sa½yamamattena sa½varamattena av²tikkamamattena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Santeke samaºabr±hmaº± vatasuddhik±. Te hatthivatik± v± honti, assavatik± v± honti, govatik± v± honti, kukkuravatik± v± honti, k±kavatik± v± honti, v±sudevavatik± v± honti, baladevavatik± v± honti, puººabhaddavatik± v± honti, maºibhaddavatik± v± honti, aggivatik± v± honti, n±gavatik± v± honti, supaººavatik± v± honti, yakkhavatik± v± honti, asuravatik± v± honti, gandhabbavatik± v± honti, mah±r±javatik± v± honti, candavatik± v± honti, s³riyavatik± v± honti, indavatik± v± honti, brahmavatik± v± honti, devavatik± v± honti, dis±vatik± v± honti. Ime te samaºabr±hmaº± vatasuddhik±. Te vatena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Santeke samaºabr±hmaº± mutasuddhik±. Te k±lato uµµhahitv± pathavi½ ±masanti, harita½ ±masanti, gomaya½ ±masanti, kacchapa½ ±masanti, ph±la½ akkamanti, tilav±ha½ ±masanti, phussatila½ kh±danti, phussatela½ makkhenti, phussadantakaµµha½ kh±danti, phussamattik±ya nh±yanti, phussas±µaka½ niv±senti, phussaveµhana½ veµhenti. Ime te samaºabr±hmaº± mutasuddhik±. Te mutena suddhi½ visuddhi½ parisuddhi½ mutti½ vimutti½ parimutti½ paccenti. Na br±hmaºo aññato suddhim±ha. Diµµhe sute s²lavate mute v±ti. Br±hmaºo diµµhasuddhiy±pi suddhi½ n±ha, sutasuddhiy±pi suddhi½ n±ha, s²lasuddhiy±pi suddhi½ n±ha, vatasuddhiy±pi suddhi½ n±ha, mutasuddhiy±pi suddhi½ n±ha na katheti na bhaºati na d²payati na voharat²ti– na br±hmaºo aññato suddhim±ha diµµhe sute s²lavate mute v±. Puññe ca p±pe ca an³palittoti. Puñña½ vuccati ya½ kiñci tedh±tuka½ kusal±bhisaªkh±ra½, apuñña½ vuccati sabba½ akusala½. Yato puññ±bhisaªkh±ro ca apuññ±bhisaªkh±ro ca ±neñj±bhisaªkh±ro ca pah²n± honti ucchinnam³l± t±l±vatthukat± anabh±va½kat± ±yati½ anupp±dadhamm±; ett±vat± puññe ca p±pe ca na limpati na palimpati na upalimpati alitto apalitto an³palitto nikkhanto nissaµo vippamutto visaññutto vimariy±dikatena cetas± viharat²ti– puññe ca p±pe ca an³palitto. Attañjaho nayidha pakubbam±noti. Attañjahoti attadiµµhijaho. Attañjahoti g±ha½ jaho [g±hajaho (s². sy±.), attag±ha½ jaho (ka.)]. Attañjahoti taºh±vasena diµµhivasena gahita½ par±maµµha½ abhiniviµµha½ ajjhosita½ adhimutta½, sabba½ ta½ catta½ hoti vanta½ mutta½ pah²na½ paµinissaµµha½. Nayidha pakubbam±noti puññ±bhisaªkh±ra½ v± apuññ±bhisaªkh±ra½ v± ±neñj±bhisaªkh±ra½ v± apakubbam±no ajanayam±no asañjanayam±no anibbattayam±no anabhinibbattayam±noti– attañjaho nayidha pakubbam±no.