Visattik±ti. Kenaµµhena visattik±? Visat±ti visattik±; vis±l±ti visattik±; visaµ±ti visattik±; visakkat²ti visattik±; visa½harat²ti visattik±; visa½v±dik±ti visattik±; visam³l±ti visattik±; visaphal±ti visattik±; visaparibhogoti visattik±; vis±l± v± pana s± taºh± r³pe sadde gandhe rase phoµµhabbe, kule gaºe ±v±se l±bhe yase, pasa½s±ya sukhe c²vare piº¹ap±te sen±sane gil±napaccayabhesajjaparikkh±re, k±madh±tuy± r³padh±tuy± ar³padh±tuy±, k±mabhave r³pabhave ar³pabhave, saññ±bhave asaññ±bhave nevasaññ±n±saññ±bhave, ekavok±rabhave catuvok±rabhave pañcavok±rabhave, at²te an±gate paccuppanne, diµµhasutamutaviññ±tabbesu dhammesu visaµ± vitthat±ti visattik±.
Loketi ap±yaloke manussaloke devaloke, khandhaloke dh±tuloke ±yatanaloke. Satoti cat³hi k±raºehi sato– k±ye k±y±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato, vedan±su…pe… citte… dhammesu dhamm±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato.
Aparehipi cat³hi k±raºehi sato– asatiparivajjan±ya sato, satikaraº²y±na½ dhamm±na½ katatt± sato, satiparibandh±na½ dhamm±na½ hatatt± sato, satinimitt±na½ dhamm±na½ asammuµµhatt± sato.
Aparehipi cat³hi k±raºehi sato– satiy± samann±gatatt± sato, satiy± vasitatt± sato, satiy± p±guññat±ya sato, satiy± apaccorohaºat±ya [apaccoropanat±ya (s².)] sato.
Aparehipi cat³hi k±raºehi sato– sattatt± sato, santatt± sato, samitatt± sato, santadhammasamann±gatatt± sato. Buddh±nussatiy± sato, dhamm±nussatiy± sato, saªgh±nussatiy± sato, s²l±nussatiy± sato, c±g±nussatiy± sato, devat±nussatiy± sato, ±n±p±nassatiy± sato, maraºassatiy± sato, k±yagat±satiy± sato, upasam±nussatiy± sato. Y± sati anussati paµissati sati saraºat± dh±raºat± apil±panat± asammussanat± sati satindriya½ satibala½ samm±sati satisambojjhaªgo ek±yanamaggo, aya½ vuccati sati. Im±ya satiy± upeto hoti samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samann±gato, so vuccati sato.
Soma½ visattika½ loke, sato samativattat²ti. Loke v± s± visattik±, loke v± ta½ visattika½ sato tarati uttarati patarati samatikkamati v²tivattat²ti– soma½ visattika½ loke, sato samativattati.
Ten±ha bhagav±–
“Yo k±me parivajjeti, sappasseva pad± siro;
soma½ visattika½ loke, sato samativattat²”ti.
4. Khetta½ vatthu½ hirañña½ v±, gav±ssa½ d±saporisa½;
thiyo bandh³ puthu k±me, yo naro anugijjhati.
Khetta½ vatthu½ hirañña½ v±ti. Khettanti s±likkhetta½ v²hikkhetta½ muggakkhetta½ m±sakkhetta½ yavakkhetta½ godhumakkhetta½ tilakkhetta½. Vatthunti gharavatthu½ koµµhakavatthu½ purevatthu½ pacch±vatthu½ ±r±mavatthu½ vih±ravatthu½. Hiraññanti hirañña½ vuccati kah±paºoti– khetta½ vatthu½ hirañña½ v±.
Gav±ssa½ d±saporisanti. Gavanti gav± [g±vo (ka.)] vuccanti. Ass±ti pasuk±dayo vuccanti. D±s±ti catt±ro d±s±– antoj±tako d±so, dhanakk²tako d±so, s±ma½ v± d±sabya½ upeti, ak±mako v± d±savisaya½ upeti.
“¾m±ya d±s±pi bhavanti heke, dhanena k²t±pi bhavanti d±s±;
s±mañca eke upayanti d±sya½, bhay±panuºº±pi bhavanti d±s±”ti.
Puris±ti tayo puris±– bhatak±, kammakar±, upaj²vinoti– gav±ssa½ d±saporisa½.
Thiyo bandh³ puthu k±meti. Thiyoti itthipariggaho vuccati. Bandh³ti catt±ro bandh³– ñ±tibandhav±pi bandhu, gottabandhav±pi bandhu, mantabandhav±pi bandhu, sippabandhav±pi bandhu. Puthu k±meti bah³ k±me. Ete puthu k±m± man±pik± r³p±…pe… man±pik± phoµµhabb±ti– thiyo bandh³ puthu k±me.
Yo naro anugijjhat²ti. Yoti yo y±diso yath±yutto yath±vihito yath±pak±ro ya½µh±nappatto ya½dhammasamann±gato khattiyo v± br±hmaºo v± vesso v± suddo v± gahaµµho v± pabbajito pv± devo v± manusso v±. Naroti satto naro m±navo poso puggalo j²vo j±gu jantu indagu manujo. Anugijjhat²ti kilesak±mena vatthuk±mesu gijjhati anugijjhati paligijjhati palibajjhat²ti– yo naro anugijjhati.
Ten±ha bhagav±–
“Khetta½ vatthu½ hirañña½ v±, gav±ssa½ d±saporisa½;
thiyo bandh³ puthu k±me, yo naro anugijjhat²”ti.
5. Abal± na½ bal²yanti, maddante na½ parissay±;
tato na½ dukkhamanveti, n±va½ bhinnamivodaka½.
Abal± na½ bal²yant²ti. Abal±ti abal± kiles± dubbal± appabal± appath±mak± h²n± nih²n± ( ) [(parih²n±) (s². sy±.)] omak± l±mak± chatukk± paritt±. Te kiles± ta½ puggala½ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariy±diyanti maddant²ti, evampi abal± na½ bal²yanti. Atha v±, abala½ puggala½ dubbala½ appabala½ appath±maka½ h²na½ nih²na½ omaka½ l±maka½ chatukka½ paritta½, yassa natthi saddh±bala½ v²riyabala½ satibala½ sam±dhibala½ paññ±bala½ hiribala½ ottappabala½ Te kiles± ta½ puggala½ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariy±diyanti maddant²ti– evampi abal± na½ bal²yant²ti.
Maddante na½ parissay±ti. Dve parissay±– p±kaµaparissay± ca paµicchannaparissay± ca. Katame p±kaµaparissay±? S²h± byaggh± d²p² acch± taracch± kok± mahi½s± [mahis± (s². sy±.)] hatth² ahivicchik± satapad², cor± v± assu m±nav± v± katakamm± v± akatakamm± v±, cakkhurogo sotarogo gh±narogo jivh±rogo k±yarogo s²sarogo kaººarogo mukharogo dantarogo, k±so s±so pin±so ¹±ho jaro, kucchirogo mucch± pakkhandik± s³l± vis³cik±, kuµµha½ gaº¹o kil±so soso apam±ro, daddu kaº¹u kacchu rakhas± [rakkhas± (ka.)] vitacchik± lohitapitta½, madhumeho a½s± pi¼ak± bhagandal±, pittasamuµµh±n± ±b±dh± semhasamuµµh±n± ±b±dh± v±tasamuµµh±n± ±b±dh± sannip±tik± ±b±dh± utupariº±maj± ±b±dh± visamaparih±raj± ±b±dh±, opakkamik± ±b±dh± kammavip±kaj± ±b±dh±, s²ta½ uºha½ jighacch± pip±s± ucc±ro pass±vo ¹a½samakasav±t±tapasar²sapasamphass± iti v±– ime vuccanti p±kaµaparissay±.
Katame paµicchannaparissay±? K±yaduccarita½ vac²duccarita½ manoduccarita½ k±macchandan²varaºa½ by±p±dan²varaºa½ thinamiddhan²varaºa½ uddhaccakukkuccan²varaºa½ vicikicch±n²varaºa½, r±go doso moho kodho upan±ho makkho pa¼±so iss± macchariya½, m±y± s±µheyya½ thambho s±rambho m±no atim±no mado pam±do, sabbe kiles± sabbe duccarit± sabbe darath± sabbe pari¼±h± sabbe sant±p± sabb±kusal±bhisaªkh±r±– ime vuccanti paµicchannaparissay±.
Parissay±ti kenaµµhena parissay±? Parisahant²ti parissay±, parih±n±ya sa½vattant²ti parissay±, tatr±say±ti parissay±. Katha½ parisahant²ti parissay±? Te parissay± ta½ puggala½ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariy±diyanti maddanti. Eva½ parisahant²ti parissay±. Katha½ parih±n±ya sa½vattant²ti parissay±? Te parissay± kusal±na½ dhamm±na½ antar±y±ya parih±n±ya sa½vattanti. Katamesa½ kusal±na½ dhamm±na½? Samm±paµipad±ya anulomapaµipad±ya apaccan²kapaµipad±ya aviruddhapaµipad±ya anvatthapaµipad±ya dhamm±nudhammapaµipad±ya, s²lesu parip³rik±rit±ya indriyesu guttadv±rat±ya bhojane mattaññut±ya, j±gariy±nuyogassa satisampajaññassa, catunna½ satipaµµh±n±na½ bh±van±nuyogassa catunna½ sammappadh±n±na½ bh±van±nuyogassa catunna½ iddhip±d±na½ bh±van±nuyogassa, pañcanna½ indriy±na½ bh±van±nuyogassa pañcanna½ bal±na½ bh±van±nuyogassa, sattanna½ bojjhaªg±na½ bh±van±nuyogassa ariyassa aµµhaªgikassa maggassa bh±van±nuyogassa– imesa½ kusal±na½ dhamm±na½ antar±y±ya parih±n±ya sa½vattanti. Eva½ parih±n±ya sa½vattant²ti– parissay±.
Katha½ tatr±say±ti parissay±? Tatthete p±pak± akusal± dhamm± uppajjanti attabh±vasannissay±. Yath± bile bil±say± p±º± sayanti, dake dak±say± p±º± sayanti, vane van±say± p±º± sayanti, rukkhe rukkh±say± p±º± sayanti, evameva tatthete p±pak± akusal± dhamm± uppajjanti attabh±vasannissay±. Evampi tatr±say±ti– parissay±.
Vuttañheta½ bhagavat±–
“S±ntev±siko, bhikkhave, bhikkhu s±cariyako dukkha½ na ph±su viharati. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu s±ntev±siko s±cariyako dukkha½ na ph±su viharati? Idha, bhikkhave, bhikkhuno cakkhun± r³pa½ disv± uppajjanti ye p±pak± akusal± dhamm± sarasaªkapp± saññojaniy±, tyassa anto vasanti anv±savanti p±pak± akusal± dhamm±ti– tasm± s±ntev±sikoti vuccati. Te na½ samud±caranti. Samud±caranti na½ p±pak± akusal± dhamm±ti– tasm± s±cariyakoti vuccati.
“Puna capara½ bhikkhave, bhikkhuno sotena sadda½ sutv±, gh±nena gandha½ gh±yitv±, jivh±ya rasa½ s±yitv±, k±yena phoµµhabba½ phusitv±, manas± dhamma½ viññ±ya uppajjanti ye p±pak± akusal± dhamm± sarasaªkapp± saññojaniy±, tyassa anto vasanti anv±savanti p±pak± akusal± dhamm±ti– tasm± s±ntev±sikoti vuccati. Te na½ samud±caranti. Samud±caranti na½ p±pak± akusal± dhamm±ti– tasm± s±cariyakoti vuccati. Eva½ kho, bhikkhave, bhikkhu s±ntev±siko s±cariyako dukkha½ na ph±su viharat²”ti. Evampi tatr±say±ti– parissay±.
Vuttañheta½ bhagavat±–
“Tayome, bhikkhave, antar±mal±– antar±-amitt± antar±sapatt± antar±vadhak± antar±paccatthik±. Katame tayo? Lobho, bhikkhave, antar±mala½ [antar±malo (sy±.)] antar±-amitto antar±sapatto antar±vadhako antar±paccatthiko. Doso…pe… moho, bhikkhave, antar±mala½ antar±-amitto antar±sapatto antar±vadhako antar±paccatthiko. Ime kho, bhikkhave, tayo antar±mal±– antar±-amitt± antar±sapatt± antar±vadhak± antar±paccatthik±.
“Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano;
bhayamantarato j±ta½, ta½ jano n±vabujjhati.
“Luddho attha½ na j±n±ti, luddho dhamma½ na passati;
andhantama½ [andhatama½ (sy±. ka.)] tad± hoti, ya½ lobho sahate nara½.
“Anatthajanano doso, doso cittappakopano;
bhayamantarato j±ta½, ta½ jano n±vabujjhati.
“Kuddho attha½ na j±n±ti, kuddho dhamma½ na passati;
andhantama½ tad± hoti, ya½ doso sahate nara½.
“Anatthajanano moho, moho cittappakopano;
bhayamantarato j±ta½, ta½ jano n±vabujjhati.
“M³¼ho attha½ na j±n±ti, m³¼ho dhamma½ na passati;
andhantama½ tad± hoti, ya½ moho sahate naran”ti.
Evampi tatr±say±ti– parissay±.
Vuttampi heta½ bhagavat±– “tayo kho, mah±r±ja, purisassa dhamm± ajjhatta½ uppajjam±n± uppajjanti, ahit±ya dukkh±ya aph±suvih±r±ya. Katame tayo? Lobho kho, mah±r±ja, purisassa dhammo ajjhatta½ uppajjam±no uppajjati, ahit±ya dukkh±ya aph±suvih±r±ya. Doso kho, mah±r±ja…pe… moho kho, mah±r±ja, purisassa dhammo ajjhatta½ uppajjam±no uppajjati, ahit±ya dukkh±ya aph±suvih±r±ya. Ime kho, mah±r±ja, tayo purisassa dhamm± ajjhatta½ uppajjam±n± uppajjanti, ahit±ya dukkh±ya aph±suvih±r±ya.
“Lobho doso ca moho ca, purisa½ p±pacetasa½;
hi½santi attasambh³t±, tacas±ra½va samphalan”ti.
Evampi tatr±say±ti– parissay±.
Vuttampi ceta½ bhagavat±–
“R±go ca doso ca itonid±n±, arati rati lomaha½so itoj±;
ito samuµµh±ya manovitakk±, kum±rak± dhaªkamivossajant²”ti [dhaªkamivossajjanti (sy±.)].
Evampi tatr±say±ti– parissay±. Maddante na½ parissay±ti. Te parissay± ta½ puggala½ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariy±diyanti maddant²ti– maddante na½ parissay±.
Tato na½ dukkhamanvet²ti. Tatoti tato tato parissayato ta½ puggala½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, j±tidukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, jar±dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, by±dhidukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, maraºadukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, sokaparidevadukkhadomanassup±y±sadukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, nerayika½ dukkha½, tiracch±nayonika½ dukkha½, pettivisayika½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, m±nusika½ dukkha½… gabbhokkantim³laka½ dukkha½… gabbhe µhitim³laka½ dukkha½… gabbh± vuµµh±nam³laka½ dukkha½… j±tass³panibandhaka½ dukkha½… j±tassa par±dheyyaka½ dukkha½… att³pakkama½ dukkha½… par³pakkama½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, dukkhadukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, saªkh±radukkha½… vipariº±madukkha½ cakkhurogo sotarogo gh±narogo jivh±rogo k±yarogo s²sarogo kaººarogo mukharogo dantarogo, k±so s±so pin±so ¹±ho jaro, kucchirogo mucch± pakkhandik± s³l± vis³cik±, kuµµha½ gaº¹o kil±so soso apam±ro, daddu kaº¹u kacchu rakhas± vitacchik± lohitapitta½, madhumeho a½s± pi¼ak± bhagandal± pittasamuµµh±n± ±b±dh± semhasamuµµh±n± ±b±dh± v±tasamuµµh±n± ±b±dh± sannip±tik± ±b±dh± utupariº±maj± ±b±dh± visamaparih±raj± ±b±dh±, opakkamik± ±b±dh± kammavip±kaj± ±b±dh±, s²ta½ uºha½ jighacch± pip±s± ucc±ro pass±vo ¹a½samakasav±t±tapasar²sapasamphassadukkha½… m±tumaraºa½ dukkha½… pitumaraºa½ dukkha½… bh±tumaraºa½ dukkha½… bhaginimaraºa½ dukkha½… puttamaraºa½ dukkha½… dh²tumaraºa½ dukkha½ ñ±tibyasana½ dukkha½… bhogabyasana½ dukkha½… rogabyasana½ dukkha½… s²labyasana½ dukkha½… diµµhibyasana½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hot²ti– tato na½ dukkhamanveti.
N±va½ bhinnamivodakanti. Yath± bhinna½ n±va½ dakamesi½ [udakad±yito (s².), udaka½ anv±yika½ (sy±.)] tato tato udaka½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, puratopi udaka½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, pacchatopi… heµµhatopi… passatopi udaka½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti; evameva tato tato parissayato ta½ puggala½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti, j±tidukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hoti…pe… diµµhibyasana½ dukkha½ anveti anugacchati anv±yika½ hot²ti– n±va½ bhinnamivodaka½.
Ten±ha bhagav±–
“Abal± na½ bal²yanti, maddante na½ parissay±;
tato na½ dukkhamanveti, n±va½ bhinnamivodakan”ti.
6. Tasm± jantu sad± sato, k±m±ni parivajjaye;
te pah±ya tare ogha½, n±va½ sitv±va p±rag³.
Tasm± jantu sad± satoti. Tasm±ti tasm± ta½k±raº± ta½hetu tappaccay± ta½nid±n± eta½ ±d²nava½ sampassam±no k±mes³ti– tasm±. Jant³ti satto naro m±navo poso puggalo j²vo j±gu jantu indagu manujo. Sad±ti sad± sabbad± sabbak±la½ niccak±la½ dhuvak±la½ satata½ samita½ abbokiººa½ poªkh±nupoªkha½ udak³mikaj±ta½ av²ci santati sahita½ phassita½ [phusita½ (s². sy±.)], purebhatta½ pacch±bhatta½ purimay±ma½ majjhimay±ma½ pacchimay±ma½, k±¼e juºhe vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe. Satoti cat³hi k±raºehi sato– k±ye k±y±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato, vedan±su… citte… dhammesu dhamm±nupassan±satipaµµh±na½ bh±vento sato. Aparehi cat³hi k±raºehi sato…pe… so vuccati satoti– tasm± jantu sad± sato.
K±m±ni parivajjayeti. K±m±ti udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± ca kilesak±m± ca…pe… ime vuccanti vatthuk±m±…pe… ime vuccanti kilesak±m±. K±m±ni parivajjayeti dv²hi k±raºehi k±me parivajjeyya– vikkhambhanato v± samucchedato v±. Katha½ vikkhambhanato k±me parivajjeyya? “Aµµhikaªkal³pam± k±m± appass±daµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeyya, “ma½sapes³pam± k±m± bahus±dh±raºaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeyya, “tiºukk³pam± k±m± anudahanaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeyya…pe… nevasaññ±n±saññ±yatanasam±patti½ bh±vento vikkhambhanato k±me parivajjeyya. Eva½ vikkhambhanato k±me parivajjeyya…pe… eva½ samucchedato k±me parivajjeyy±ti– k±m±ni parivajjaye.
Te pah±ya tare oghanti. Teti vatthuk±me parij±nitv± kilesak±me pah±ya pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gamitv±; k±macchandan²varaºa½ pah±ya pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gamitv±; by±p±dan²varaºa½…pe… thinamiddhan²varaºa½… uddhaccakukkuccan²varaºa½… vicikicch±n²varaºa½ pah±ya pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gamitv± k±mogha½ bhavogha½ diµµhogha½ avijjogha½ tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya v²tivatteyy±ti– te pah±ya tare ogha½.
N±va½ sitv±va p±rag³ti. Yath± garuka½ n±va½ bh±rika½ udaka½ sitv± [siñcitv± (s². sy±.)] osiñcitv± cha¹¹etv± lahuk±ya n±v±ya khippa½ lahu½ appakasireneva p±ra½ gaccheyya; evameva vatthuk±me parij±nitv± kilesak±me pah±ya pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gamitv±; k±macchandan²varaºa½… by±p±dan²varaºa½… thinamiddhan²varaºa½… uddhaccakukkuccan²varaºa½… vicikicch±n²varaºa½ pah±ya pajahitv± vinodetv± byanti½ karitv± anabh±va½ gamitv± khippa½ lahu½ appakasireneva p±ra½ gaccheyya. P±ra½ vuccati amata½ nibb±na½. Yo so sabbasaªkh±rasamatho sabb³padhipaµinissaggo taºhakkhayo vir±go nirodho nibb±na½ P±ra½ gaccheyy±ti– p±ra½ adhigaccheyya, p±ra½ phuseyya, p±ra½ sacchikareyya. P±rag³ti yopi p±ra½ gantuk±mo sopi p±rag³; yopi p±ra½ gacchati sopi p±rag³; yopi p±ra½ gato, sopi p±rag³.
Vuttampi heta½ bhagavat±–
Tiººo p±raªgato thale tiµµhati br±hmaºoti. Br±hmaºoti kho, bhikkhave, arahato eta½ adhivacana½. So abhiññ±p±rag³ pariññ±p±rag³ pah±nap±rag³ bh±van±p±rag³ sacchikiriy±p±rag³ sam±pattip±rag³. Abhiññ±p±rag³ sabbadhamm±na½, pariññ±p±rag³ sabbadukkh±na½, pah±nap±rag³ sabbakiles±na½, bh±van±p±rag³ catunna½ ariyamagg±na½, sacchikiriy±p±rag³ nirodhassa, sam±pattip±rag³ sabbasam±patt²na½. So vasippatto p±ramippatto ariyasmi½ s²lasmi½, vasippatto p±ramippatto ariyasmi½ sam±dhismi½, vasippatto p±ramippatto ariy±ya paññ±ya, vasippatto p±ramippatto ariy±ya vimuttiy±. So p±ra½ gato p±rappatto antagato antappatto koµigato koµippatto pariyantagato pariyantappatto vos±nagato vos±nappatto t±ºagato t±ºappatto leºagato leºappatto saraºagato saraºappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibb±nagato nibb±nappatto. So vuµµhav±so ciººacaraºo gataddho gatadiso gatakoµiko p±litabrahmacariyo uttamadiµµhippatto bh±vitamaggo pah²nakileso paµividdh±kuppo sacchikatanirodho, dukkha½ tassa pariññ±ta½, samudayo pah²no, maggo bh±vito, nirodho sacchikato, abhiññeyya½ abhiññ±ta½, pariññeyya½ pariññ±ta½, pah±tabba½ pah²na½, bh±vetabba½ bh±vita½, sacchik±tabba½ sacchikata½.
So ukkhittapaligho sa½kiººaparikkho abbu¼hesiko niragga¼o ariyo pannaddhajo pannabh±ro visaññutto pañcaªgavippah²no cha¼aªgasamann±gato ek±rakkho catur±passeno panuººapaccekasacco samavayasaµµhesano an±vilasaªkappo passaddhak±yasaªkh±ro suvimuttacitto suvimuttapañño keval² vusitav± uttamapuriso paramapuriso paramapattippatto. So nev±cinati [neva ±cin±ti (s². sy±.)] n±pacinati apacinitv± µhito. Neva pajahati na up±diyati, pajahitv± µhito. Neva sa½sibbati [neva sineti (s².), neva vis²neti (sy±.)] na ussineti, visinitv± µhito. Neva vidh³peti na sandh³peti, vidh³petv± µhito. Asekkhena s²lakkhandhena samann±gatatt± µhito. Asekkhena sam±dhikkhandhena… asekkhena paññ±kkhandhena… asekkhena vimuttikkhandhena… asekkhena vimuttiñ±ºadassanakkhandhena samann±gatatt± µhito. Sacca½ sampaµip±diyitv± µhito. Eja½ samatikkamitv± µhito. Kilesaggi½ pariy±diyitv± µhito, aparigamanat±ya µhito, kaµa½ sam±d±ya µhito, muttipaµisevanat±ya µhito, mett±ya p±risuddhiy± µhito, karuº±ya… mudit±ya… upekkh±ya p±risuddhiy± µhito, accantap±risuddhiy± µhito, akammayat±ya [atammayat±ya (s².), akammaññat±ya (sy±.)] p±risuddhiy± µhito, vimuttatt± µhito, santussitatt± µhito, khandhapariyante µhito, dh±tupariyante µhito, ±yatanapariyante µhito, gatipariyante µhito, upapattipariyante µhito, paµisandhipariyante µhito, (bhavapariyante µhito, sa½s±rapariyante µhito vaµµapariyante µhito, antime bhave µhito,) [( ) natthi s²ha¼apotthake] antime samussaye µhito, antimadehadharo arah±.
“Tass±ya½ pacchimako bhavo, carimoya½ samussayo;
j±timaraºasa½s±ro, natthi tassa punabbhavo”ti.
N±va½ sitv±va p±rag³ti. Ten±ha bhagav±–
“Tasm± jantu sad± sato, k±m±ni parivajjaye;
te pah±ya tare ogha½, n±va½ sitv±va p±rag³”ti.

K±masuttaniddeso paµhamo.