Namo tassa bhagavato arahato samm±sambuddhassa.

Khuddakanik±ye

Mah±niddesap±¼i

1. Aµµhakavaggo

1. K±masuttaniddeso

1. K±ma½ k±mayam±nassa, tassa ce ta½ samijjhati;
addh± p²timano hoti, laddh± macco yadicchati.
K±ma½ k±mayam±nass±ti k±m±ti udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± ca kilesak±m± ca. Katame vatthuk±m±? Man±pik± r³p± man±pik± sadd± man±pik± gandh± man±pik± ras± man±pik± phoµµhabb±; attharaŗ± p±vuraŗ± [p±puraŗ± (s². sy±.)] d±sid±s± aje¼ak± kukkuµas³kar± hatthigav±ssava¼av± khetta½ vatthu hirańńa½ suvaŗŗa½ g±manigamar±jadh±niyo raµµhańca janapado ca koso ca koµµh±g±rańca, ya½ kińci rajan²ya½ vatthu– vatthuk±m±.
Api ca at²t± k±m± an±gat± k±m± paccuppann± k±m±; ajjhatt± k±m± bahiddh± k±m± ajjhattabahiddh± k±m±; h²n± k±m± majjhim± k±m± paŗ²t± k±m±; ±p±yik± k±m± m±nusik± k±m± dibb± k±m± paccupaµµhit± k±m±; nimmit± k±m± animmit± k±m± paranimmit± k±m±; pariggahit± k±m±, apariggahit± k±m±, mam±yit± k±m±, amam±yit± k±m±; sabbepi k±m±vacar± dhamm±, sabbepi r³p±vacar± dhamm±, sabbepi ar³p±vacar± dhamm±, taŗh±vatthuk± taŗh±rammaŗ± k±man²yaµµhena rajan²yaµµhena madan²yaµµhena k±m±– ime vuccanti vatthuk±m±.
Katame kilesak±m±? Chando k±mo r±go k±mo chandar±go k±mo; saŖkappo k±mo r±go k±mo saŖkappar±go k±mo; yo k±mesu k±macchando k±mar±go k±manand² k±mataŗh± k±masneho k±mapari¼±ho k±mamucch± k±majjhos±na½ k±mogho k±mayogo k±mup±d±na½ k±macchandan²varaŗa½.
“Addasa½ k±ma te m³la½, saŖkapp± k±ma j±yasi;
na ta½ saŖkappayiss±mi, eva½ k±ma na hohis²”ti [na hehis²ti (sy±.)]

Ime vuccanti kilesak±m±. K±mayam±nass±ti k±mayam±nassa iccham±nassa s±diyam±nassa patthayam±nassa pihayam±nassa abhijappam±nass±ti– k±ma½ k±mayam±nassa.

Tassa ce ta½ samijjhat²ti. Tassa ceti tassa khattiyassa v± br±hmaŗassa v± vessassa v± suddassa v± gahaµµhassa v± pabbajitassa v± devassa v± manussassa v±. Tanti vatthuk±m± vuccanti– man±pik± r³p± man±pik± sadd± man±pik± gandh± man±pik± ras± man±pik± phoµµhabb±. Samijjhat²ti ijjhati samijjhati labhati paµilabhati adhigacchati vindat²ti– tassa ce ta½ samijjhati.
Addh± p²timano hot²ti. Addh±ti eka½savacana½ nissa½sayavacana½ nikkaŖkh±vacana½ advejjhavacana½ adve¼hakavacana½ niyogavacana½ apaŗŗakavacana½ avatth±panavacanameta½ addh±ti. P²t²ti y± pańcak±maguŗapaµisańńutt± p²ti p±mujja½ ±modan± pamodan± h±so pah±so vitti tuµµhi odagya½ attamanat± abhipharaŗat± cittassa. Manoti ya½ citta½ mano m±nasa½ hadaya½ paŗ¹ara½ mano man±yatana½ manindriya½ vińń±ŗa½ vińń±ŗakkhandho tajj± manovińń±ŗadh±tu, aya½ vuccati mano. Aya½ mano im±ya p²tiy± sahagato hoti sahaj±to sa½saµµho sampayutto ekupp±do ekanirodho ekavatthuko ek±rammaŗo. P²timano hot²ti p²timano hoti tuµµhamano haµµhamano pahaµµhamano attamano udaggamano muditamano pamoditamano hot²ti– addh± p²timano hoti.
Laddh± macco yadicchat²ti. Laddh±ti labhitv± paµilabhitv± adhigantv± vinditv±. Maccoti satto naro m±navo poso puggalo j²vo j±gu [j±tu (sy±.), jagu (ka.)] jantu indagu [hindag³ (s². sy±.)] manujo. Yadicchat²ti ya½ icchati ya½ s±diyati ya½ pattheti ya½ piheti ya½ abhijappati, r³pa½ v± sadda½ v± gandha½ v± rasa½ v± phoµµhabba½ v±ti, laddh± macco yadicchati.
Ten±ha bhagav±–
“K±ma½ k±mayam±nassa, tassa ce ta½ samijjhati;
addh± p²timano hoti, laddh± macco yadicchat²”ti.
2. Tassa ce k±may±nassa, chandaj±tassa jantuno;
te k±m± parih±yanti, sallaviddhova ruppati.
Tassa ce k±may±nass±ti. Tassa ceti tassa khattiyassa v± br±hmaŗassa v± vessassa v± suddassa v± gahaµµhassa v± pabbajitassa v± devassa v± manussassa v±. K±may±nass±ti k±me iccham±nassa s±diyam±nassa patthayam±nassa pihayam±nassa abhijappam±nassa. Atha v± k±mataŗh±ya y±yati niyyati vuyhati sa½har²yati. Yath± hatthiy±nena v± assay±nena v± goy±nena v± ajay±nena v± meŗ¹ay±nena v± oµµhay±nena v± kharay±nena v± y±yati niyyati vuyhati sa½har²yati; evameva½ k±mataŗh±ya y±yati niyyati vuyhati sa½har²yat²ti– tassa ce k±may±nassa.
Chandaj±tassa jantunoti. Chandoti yo k±mesu k±macchando k±mar±go k±manand² k±mataŗh± k±masneho k±mapari¼±ho k±mamucch± k±majjhos±na½ k±mogho k±mayogo k±mup±d±na½ k±macchandan²varaŗa½, tassa so k±macchando j±to hoti sańj±to nibbatto abhinibbatto p±tubh³to. Jantunoti sattassa narassa m±navassa posassa puggalassa j²vassa j±gussa jantussa indagussa manujass±ti– chandaj±tassa jantuno.
Te k±m± parih±yant²ti– te v± k±m± parih±yanti, so v± k±mehi parih±yati. Katha½ te k±m± parih±yanti? Tassa tiµµhantasseva te bhoge r±j±no v± haranti, cor± v± haranti, aggi v± dahati, udaka½ v± vahati, appiy± v± d±y±d± haranti, nihita½ v± n±dhigacchati, duppayutt± v± kammant± bhijjanti, kule v± kulaŖg±ro uppajjati, yo te bhoge vikirati vidhamati [vidhameti (sy±.)] viddha½seti aniccat±yeva aµµham². Eva½ te k±m± h±yanti parih±yanti paridha½senti paripatanti antaradh±yanti vippalujjanti. Katha½ so k±mehi parih±yati? Tiµµhanteva te bhoge so cavati marati vippalujjati. Eva½ so k±mehi h±yati parih±yati paridha½seti paripatati antaradh±yati vippalujjati.
Cor± haranti r±j±no, aggi dahati nassati;
atha antena jahati [atho antena heti (sy±.), asahantena dahati (ka.)], sar²ra½ sapariggaha½;
etadańń±ya medh±v², bhuńjetha ca dadetha ca.
Datv± ca bhutv± ca yath±nubh±va½, anindito saggamupeti µh±nanti, te k±m± parih±yanti.
Sallaviddhova ruppat²ti. Yath± ayomayena v± sallena viddho, aµµhimayena v± sallena dantamayena v± sallena vis±ŗamayena v± sallena kaµµhamayena v± sallena viddho ruppati kuppati ghaµµ²yati p²¼²yati, by±dhito domanassito hoti, evameva vatthuk±m±na½ vipariŗ±mańńath±bh±v± uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassup±y±s±. So k±masallena ca sokasallena ca viddho, ruppati kuppati ghaµµ²yati p²¼²yati by±dhito domanassito hot²ti– sallaviddhova ruppati.
Ten±ha bhagav±–
“Tassa ce k±may±nassa, chandaj±tassa jantuno;
te k±m± parih±yanti, sallaviddhova ruppat²”ti.
3. Yo k±me parivajjeti, sappasseva pad± siro;
soma½ visattika½ loke, sato samativattati.
Yo k±me parivajjet²ti. Yoti yo y±diso yath±yutto yath±vihito yath±pak±ro ya½µh±nappatto ya½dhammasamann±gato khattiyo v± br±hmaŗo v± vesso v± suddo v± gahaµµho v± pabbajito v± devo v± manusso v±. K±me parivajjet²ti. K±m±ti udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± ca kilesak±m± ca…pe… ime vuccanti vatthuk±m±…pe… ime vuccanti kilesak±m±. K±me parivajjet²ti dv²hi k±raŗehi k±me parivajjeti– vikkhambhanato v± samucchedato v±. Katha½ vikkhambhanato k±me parivajjeti? “AµµhikaŖkal³pam± k±m± appass±daµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “ma½sapes³pam± k±m± bahus±dh±raŗaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “tiŗukk³pam± k±m± anudahanaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “aŖg±rak±s³pam± k±m± mah±pari¼±haµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “supinak³pam± k±m± ittarapaccupaµµh±naµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “y±citak³pam± k±m± t±vak±likaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “rukkhaphal³pam± k±m± sambhańjanaparibhańjanaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “asis³n³pam± k±m± adhikuµµanaµµhen±”ti [adhikantanaµµhen±ti (sy±.)] passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “sattis³l³pam± k±m± vinivijjhanaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “sappasir³pam± k±m± sappaµibhayaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti, “aggikkhandh³pam± k±m± mah±bhit±panaµµhen±”ti passanto vikkhambhanato k±me parivajjeti.
Buddh±nussati½ bh±ventopi vikkhambhanato k±me parivajjeti, dhamm±nussati½ bh±ventopi…pe… saŖgh±nussati½ bh±ventopi… s²l±nussati½ bh±ventopi… c±g±nussati½ bh±ventopi… devat±nussati½ bh±ventopi… ±n±p±nassati½ [±n±p±nasati½ (s².)] bh±ventopi… maraŗassati½ bh±ventopi… k±yagat±sati½ bh±ventopi… upasam±nussati½ bh±ventopi vikkhambhanato k±me parivajjeti.
Paµhama½ jh±na½ bh±ventopi vikkhambhanato k±me parivajjeti, dutiya½ jh±na½ bh±ventopi…pe… tatiya½ jh±na½ bh±ventopi… catuttha½ jh±na½ bh±ventopi… ±k±s±nańc±yatanasam±patti½ bh±ventopi… vińń±ŗańc±yatanasam±patti½ bh±ventopi… ±kińcańń±yatanasam±patti½ bh±ventopi nevasańń±n±sańń±yatanasam±patti½ bh±ventopi vikkhambhanato k±me parivajjeti. Eva½ vikkhambhanato k±me parivajjeti.
Katha½ samucchedato k±me parivajjeti? Sot±pattimagga½ bh±ventopi ap±yagaman²ye k±me samucchedato parivajjeti, sakad±g±mimagga½ bh±ventopi o¼±rike k±me samucchedato parivajjeti, an±g±mimagga½ bh±ventopi anusahagate k±me samucchedato parivajjeti, arahattamagga½ bh±ventopi sabbena sabba½ sabbath± sabba½ asesa½ nissesa½ samucchedato k±me parivajjeti. Eva½ samucchedato k±me parivajjet²ti– yo k±me parivajjeti.
Sappasseva pad± siroti. Sappo vuccati ahi. Kenaµµhena sappo? Sa½sappanto gacchat²ti sappo; bhujanto gacchat²ti bhujago; urena gacchat²ti urago; pannasiro gacchat²ti pannago; sirena supat²ti [sappat²ti (ka.)] sar²sapo [siri½sapo (s².)]; bile sayat²ti bil±sayo; guh±ya½ sayat²ti guh±sayo; d±µh± tassa ±vudhoti d±µh±vudho; visa½ tassa ghoranti ghoraviso; jivh± tassa duvidh±ti dvijivho; dv²hi jivh±hi rasa½ s±yat²ti dvirasańń³. Yath± puriso j²vituk±mo amarituk±mo sukhak±mo dukkhapaµikk³lo p±dena sappasira½ vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyya; evameva sukhak±mo dukkhapaµikk³lo k±me vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyy±ti– sappasseva pad± siro.
Soma½ visattika½ loke, sato samativattat²ti. Soti yo k±me parivajjeti. Visattik± vuccati taŗh±. Yo r±go s±r±go anunayo anurodho nand² nandir±go, cittassa s±r±go icch± mucch± ajjhos±na½ gedho paligedho [pa¼igedho (s².)] saŖgo paŖko, ej± m±y± janik± sańjanan² sibbin² j±lin² sarit± visattik±, sutta½ visat± ±y³hin² [±y³han² (s². sy±.)] dutiy± paŗidhi bhavanetti, vana½ vanatho sandhavo sneho apekkh± paµibandhu, ±s± ±s²san± ±s²sitatta½, r³p±s± sadd±s± gandh±s± ras±s± phoµµhabb±s±, l±bh±s± jan±s± putt±s± j²vit±s±, japp± pajapp± abhijapp± jappan± jappitatta½ loluppa½ lolupp±yan± lolupp±yitatta½ pucchańjikat± s±dhukamyat±, adhammar±go visamalobho nikanti nik±man± patthan± pihan± sampatthan±, k±mataŗh± bhavataŗh± vibhavataŗh±, r³pataŗh± ar³pataŗh± nirodhataŗh±, r³pataŗh± saddataŗh± gandhataŗh± rasataŗh± phoµµhabbataŗh± dhammataŗh± ogho yogo gantho up±d±na½ ±varaŗa½ n²varaŗa½ chadana½ bandhana½, upakkileso anusayo pariyuµµh±na½ lat± veviccha½, dukkham³la½ dukkhanid±na½ dukkhappabhavo m±rap±so m±raba¼isa½ m±ravisayo, taŗh±nad² taŗh±j±la½ taŗh±gaddula½ taŗh±samuddo abhijjh± lobho akusalam³la½.