Bodhisattassa pana “uµµhetha ±cariya, uµµhetha ±cariya, m± ma½ vandath±”ti vac²ghoso sakalaparisa½ ch±detv± aµµh±si. “Kevaµµabr±hmaŗo mahosadhassa p±de vandat²”ti puris±pissa ekappah±reneva unn±d±d²ni aka½su. Brahmadatta½ ±di½ katv± sabbepi te r±j±no kevaµµa½ mah±sattassa p±dam³le oŗata½ addasa½suyeva. Te “amh±ka½ paŗ¹itena mahosadho vandito, id±ni par±jitamh±, na no j²vita½ dassat²”ti attano attano asse abhiruhitv± uttarapańc±l±bhimukh± pal±yitu½ ±rabhi½su. Te pal±yante disv± bodhisattassa puris± “c³¼anibrahmadatto ekasatakhattiye gahetv± pal±yat²”ti puna ukkuµµhimaka½su. Ta½ sutv± te r±j±no maraŗabhayabh²t± bhiyyosomatt±ya pal±yant± senaŖga½ bhindi½su. Bodhisattassa puris±pi nadant± vaggant± suµµhutara½ kol±halamaka½su Mah±satto senaŖgaparivuto nagarameva p±visi. C³¼anibrahmadattassa sen±pi tiyojanamatta½ pakkhandi.
Kevaµµo assa½ abhiruyha nal±µe lohita½ puńcham±no sena½ patv± assapiµµhiya½ nisinnova “bhonto m± pal±yatha, bhonto m± pal±yatha, n±ha½ gahapatiputta½ vand±mi, tiµµhatha tiµµhath±”ti ±ha. Sen± asaddahant± aµµhatv± ±gacchanta½ kevaµµa½ akkosant± paribh±sant± “p±padhamma duµµhabr±hmaŗa, ‘dhammayuddha½ n±ma kariss±m²’ti vatv± nattumatta½ appahontampi vandati, natthi tava kattabban”ti katha½ asuŗant± viya gacchanteva. So vegena gantv± sena½ p±puŗitv± “bhonto vacana½ saddahatha mayha½, n±ha½ ta½ vand±mi, maŗiratanena ma½ vańces²”ti sabbepi te r±j±no n±n±k±raŗehi sambodhetv± attano katha½ gaŗh±petv± tath± bhinna½ sena½ paµinivattesi. S± pana t±va mahat² sen± sace ekekapa½sumuµµhi½ v± ekekale¹¹u½ v± gahetv± nagar±bhimukh± khipeyya, parikha½ p³retv± p±k±rappam±ŗ± r±si bhaveyya. Bodhisatt±na½ pana adhipp±yo n±ma samijjhatiyeva, tasm± ekopi pa½sumuµµhi½ v± le¹¹u½ v± nagar±bhimukha½ khipanto n±ma n±hosi. Sabbepi te nivattitv± attano attano khandh±v±raµµh±nameva pacc±gami½su
R±j± kevaµµa½ pucchi “ki½ karoma, ±cariy±”ti. “Deva, kassaci c³¼adv±rena nikkhamitu½ adatv± sańc±ra½ chind±ma, manuss± nikkhamitu½ alabhant± ukkaŗµhitv± dv±ra½ vivarissanti, atha maya½ pacc±mitta½ gaŗhiss±m±”ti. Paŗ¹ito ta½ pavatti½ purimanayeneva ńatv± cintesi “imesu cira½ idheva vasantesu ph±suka½ n±ma natthi. Up±yeneva te pal±petu½ vaµµat²”ti. So “mantena te pal±pess±m²”ti eka½ mantakusala½ upadh±rento anukevaµµa½ n±ma br±hmaŗa½ disv± ta½ pakkos±petv± “±cariya, amh±ka½ eka½ kamma½ niddharitu½ vaµµat²”ti ±ha. “Ki½ karoma, paŗ¹ita, vadeh²”ti. “¾cariya, tumhe anup±k±re µhatv± amh±ka½ manuss±na½ pam±da½ oloketv± antarantar± brahmadattassa manuss±na½ p³vamacchama½s±d²ni khipitv± “ambho, idańcidańca kh±datha m± ukkaŗµhatha, ańńa½ katip±ha½ vasitu½ v±yamatha, nagarav±sino pańjare baddhakukkuµ± viya ukkaŗµhit± nacirasseva vo dv±ra½ vivarissanti. Atha tumhe vedehańca duµµhagahapatiputtańca gaŗhissath±”ti vadeyy±tha Amh±ka½ manuss± ta½ katha½ sutv± tumhe akkositv± tajjetv± brahmadattassa manuss±na½ passant±nańńeva tumhe hatthap±desu gahetv± ve¼upesik±d²hi paharant± viya hutv± kese oh±retv± pańca c³¼± g±h±petv± iµµhakacuŗŗena okir±petv± kaŗav²ram±la½ kaŗŗe katv± katipayapah±re datv± piµµhiya½ r±jiyo dassetv± p±k±ra½ ±ropetv± sikk±ya pakkhipitv± yottena ot±retv± “gaccha mantabhedaka, cor±”ti c³¼anibrahmadattassa manuss±na½ dassanti. Te ta½ rańńo santika½ ±nessanti. R±j± ta½ disv± “ko te apar±dho”ti pucchissati. Athassa eva½ vadeyy±tha “mah±r±ja, mayha½ pubbe yaso mahanto, gahapatiputto mantabhedako”ti ma½ kujjhitv± rańńo kathetv± sabba½ me vibhava½ acchindi, “aha½ mama yasabhedakassa gahapatiputtassa s²sa½ gaŗh±pess±m²”ti tumh±ka½ manuss±na½ ukkaŗµhitamocanena etesa½ µhit±na½ kh±dan²ya½ v± bhojan²ya½ v± demi. Ettakena ma½ por±ŗavera½ hadaye katv± ima½ byasana½ p±pesi. “Ta½ sabba½ tumh±ka½ manuss± j±nanti, mah±r±j±”ti n±nappak±rehi ta½ saddah±petv± viss±se uppanne vadeyy±tha “mah±r±ja, tumhe mama½ laddhak±lato paµµh±ya m± cintayittha. Id±ni vedehassa ca gahapatiputtassa ca j²vita½ natthi, aha½ imasmi½ nagare p±k±rassa thiraµµh±nadubbalaµµh±nańca parikh±ya½ kumbh²l±d²na½ atthiµµh±nańca natthiµµh±nańca j±n±mi, na cirasseva vo nagara½ gahetv± dass±m²”ti. Atha so r±j± saddahitv± tumh±ka½ sakk±ra½ karissati, sen±v±hanańca paµicch±pessati. Athassa sena½ v±¼akumbh²laµµh±nesuyeva ot±reyy±tha. Tassa sen± kumbh²labhayena na otarissati, tad± tumhe r±j±na½ upasaŖkamitv± “tumh±ka½ sen±ya, deva, gahapatiputtena lańjo dinno, sabbe r±j±no ca ±cariyakevaµµańca ±di½ katv± na kenaci lańjo aggahito n±ma atthi. Kevala½ ete tumhe pariv±retv± caranti, sabbe pana gahapatiputtassa santak±va, ahamekova tumh±ka½ puriso. Sace me na saddahatha, sabbe r±j±no alaŖkaritv± ma½ dassan±ya ±gacchant³”ti pesetha. “Atha nesa½ gahapatiputtena attano n±mar³pa½ likhitv± dinnesu vatth±laŖk±rakhagg±d²su akkhar±ni disv± niµµha½ gaccheyy±th±”ti vadeyy±tha. So tath± katv± t±ni disv± niµµha½ gantv± bh²tatasito te r±j±no uyyojetv± “id±ni ki½ karoma paŗ¹it±”ti tumhe pucchissati. Tamena½ tumhe eva½ vadeyy±tha “mah±r±ja, gahapatiputto bahum±yo. Sace ańń±ni katipayadivas±ni vasissatha, sabba½ vo sena½ attano hatthagata½ katv± tumhe gaŗhissati. Tasm± papańca½ akatv± ajjeva majjhimay±m±nantare assapiµµhiya½ nis²ditv± pal±yiss±ma, m± no parahatthe maraŗa½ hot³”ti. So tumh±ka½ vacana½ sutv± tath± karissati. Tumhe tassa pal±yanavel±ya nivattitv± amh±ka½ manusse j±n±peyy±th±ti.
Ta½ sutv± anukevaµµabr±hmaŗo “s±dhu paŗ¹ita, kariss±mi te vacanan”ti ±ha. “Tena hi katipayapah±re sahitu½ vaµµat²”ti. “Paŗ¹ita mama j²vitańca hatthap±de ca µhapetv± sesa½ attano rucivasena karoh²”ti. So tassa gehe manuss±na½ sakk±ra½ k±retv± anukevaµµa½ vuttanayena vippak±ra½ p±petv± yottena ot±retv± brahmadattamanuss±na½ d±pesi. Atha te ta½ gahetv± tassa dassesu½. R±j± ta½ v²ma½sitv± saddahitv± sakk±ramassa katv± sena½ paµicch±pesi. Sopi ta½ v±¼akumbh²laµµh±nesuyeva ot±reti. Manuss± kumbh²lehi khajjam±n± aµµ±lakaµµhitehi manussehi ususattitomarehi vijjhiyam±n± mah±vin±sa½ p±puŗanti. Tato paµµh±ya koci bhayena upagantu½ na sakkoti. Anukevaµµo r±j±na½ upasaŖkamitv± “tumh±ka½ atth±ya yujjhanak± n±ma natthi, sabbehi lańjo gahito, asaddahanto pakkos±petv± nivatthavatth±d²su akkhar±ni oloketh±”ti ±ha. R±j± tath± katv± sabbesa½ vatth±d²su akkhar±ni disv± “addh± imehi lańjo gahito”ti niµµha½ gantv± “±cariya, id±ni ki½ kattabban”ti pucchitv± “deva, ańńa½ k±tabba½ natthi. Sace papańca½ karissatha, gahapatiputto vo gaŗhissati, ±cariyakevaµµopi kevala½ nal±µe vaŗa½ katv± carati, lańjo pana etenapi gahito. Ayańhi maŗiratana½ gahetv± tumhe tiyojana½ pal±pesi, puna saddah±petv± nivattesi, ayampi paribhindakova. Ekarattiv±sopi mayha½ na ruccati, ajjeva majjhimay±masamanantare pal±yitu½ vaµµati, ma½ µhapetv± ańńo tava suhadayo n±ma natth²”ti vutte “tena hi ±cariya tumheyeva me assa½ kappetv± y±nasajja½ karoth±”ti ±ha.
Br±hmaŗo tassa nicchayena pal±yanabh±va½ ńatv± “m± bh±yi, mah±r±j±”ti ass±setv± bahi nikkhamitv± upanikkhittakapuris±na½ “ajja r±j± pal±yissati, m± nidd±yitth±”ti ov±da½ datv± rańńo asso yath± ±ka¹¹hito suµµhutara½ pal±yati, eva½ avakappan±ya kappetv± majjhimay±masamanantare “kappito, deva, asso, vela½ j±n±h²”ti ±ha. R±j± assa½ abhiruhitv± pal±yi. Anukevaµµopi assa½ abhiruhitv± tena saddhi½ gacchanto viya thoka½ gantv± nivatto. Avakappan±ya kappita-asso ±ka¹¹hiyam±nopi r±j±na½ gahetv± pal±yi. Anukevaµµo sen±ya antara½ pavisitv± “c³¼anibrahmadatto pal±to”ti ukkuµµhimak±si. Upanikkhittakapuris±pi attano manussehi saddhi½ upaghosi½su. Sesar±j±no ta½ sutv± “mahosadhapaŗ¹ito dv±ra½ vivaritv± nikkhanto bhavissati, na no d±ni j²vita½ dassat²”ti bh²tatasit± upabhogaparibhogabhaŗ¹±nipi anoloketv± ito cito ca pal±yi½su. Manuss± “r±j±no pal±yant²”ti suµµhutara½ upaghosi½su. Ta½ sutv± dv±raµµ±lak±d²su µhit±pi unn±di½su apphoµayi½su. Iti tasmi½ khaŗe pathav² viya bhijjam±n± samuddo viya saŖkhubhito sakalanagara½ anto ca bahi ca ekaninn±da½ ahosi. Aµµh±rasa-akkhobhaŗisaŖkh± manuss± “mahosadhapaŗ¹itena kira brahmadatto ekasatar±j±no ca gahit±”ti maraŗabhayabh²t± attano attano udarabaddhas±µakampi cha¹¹etv± pal±yi½su. Khandh±v±raµµh±na½ tuccha½ ahosi. C³¼anibrahmadatto ekasate khattiye gahetv± attano nagarameva gato. Punadivase pana p±tova nagaradv±r±ni vivaritv± balak±y± nagar± nikkhamitv± mah±vilopa½ disv± “ki½ karoma, paŗ¹it±”ti mah±sattassa ±rocayi½su. So ±ha– “etehi cha¹¹ita½ dhana½ amh±ka½ p±puŗ±ti, sabbesa½ r±j³na½ santaka½ amh±ka½ rańńo, detha, seµµh²nańca kevaµµabr±hmaŗassa ca santaka½ amh±ka½ ±haratha, avasesa½ pana nagarav±sino gaŗhant³”ti. Tesa½ mahaggharatanabhaŗ¹ameva ±harant±na½ a¹¹ham±so v²tivatto. Sesa½ pana cat³hi m±sehi ±hari½su. Mah±satto anukevaµµassa mahanta½ sakk±ramak±si. Tato paµµh±ya ca kira mithilav±sino bah³ hirańńasuvaŗŗ± j±t±. Brahmadattassapi tehi r±j³hi saddhi½ uttarapańc±lanagare vasantassa ekavassa½ at²ta½.

Brahmadattassa yuddhapar±jayakaŗ¹a½ niµµhita½.

Suvakaŗ¹a½

Athekadivasa½ kevaµµo ±d±se mukha½ olokento nal±µe vaŗa½ disv± “ida½ gahapatiputtassa kamma½, ten±ha½ ettak±na½ r±j³na½ antare lajj±pito”ti cintetv± samuppannakodho hutv± “kad± nu khvassa piµµhi½ passitu½ samattho bhaviss±m²”ti cintento “attheso up±yo, amh±ka½ rańńo dh²t± pańc±lacand² n±ma uttamar³padhar± devacchar±paµibh±g±, ta½ videharańńo dass±m±”ti vatv± “vedeha½ k±mena palobhetv± gilitaba¼isa½ viya maccha½ saddhi½ mahosadhena ±netv± ubho te m±retv± jayap±na½ piviss±m±”ti sanniµµh±na½ katv± r±j±na½ upasaŖkamitv± ±ha– “deva, eko manto atth²”ti. “¾cariya, tava manta½ niss±ya udarabaddhas±µakassapi ass±mino j±tamh±, id±ni ki½ karissasi, tuŗh² hoh²”ti. “Mah±r±ja, imin± up±yena sadiso ańńo natth²”ti. “Tena hi bhaŗ±h²”ti. “Mah±r±ja, amhehi dv²hiyeva ekato bhavitu½ vaµµat²”ti. “Eva½ hot³”ti. Atha na½ br±hmaŗo uparip±s±datala½ ±ropetv± ±ha– “mah±r±ja, videhar±j±na½ kilesena palobhetv± idh±netv± saddhi½ gahapatiputtena m±ress±m±”ti. “Sundaro, ±cariya, up±yo, katha½ pana ta½ palobhetv± ±ness±m±”ti? “Mah±r±ja, dh²t± vo pańch±lacand² uttamar³padhar±, tass± r³pasampatti½ c±turiyavil±sena kav²hi g²ta½ bandh±petv± t±ni kabb±ni mithil±ya½ g±y±petv± ‘evar³pa½ itthiratana½ alabhantassa videhanarindassa ki½ rajjen±’ti tassa savanasa½saggeneva paµibaddhabh±va½ ńatv± aha½ tattha gantv± divasa½ vavatthapess±mi. So mayi divasa½ vavatthapetv± ±gate gilitaba¼iso viya maccho gahapatiputta½ gahetv± ±gamissati, atha ne m±ress±m±”ti.