Padosam±harat²ti s±mike padosa½ ±harati dussati, p±pakamma½ karot²ti attho. ¾r±magamanas²l±ti s±mika½ ±pucch± v± an±pucch± v± abhiºha½ pupph±r±m±d²su aññatara½ gantv± tattha an±c±ra½ caritv± “ajja may± ±r±me rukkhadevat±ya balikamma½ katan”ti-±d²ni vatv± b±las±mika½ saññ±peti. Paº¹ito pana “addh± es± tattha an±c±ra½ carat²”ti puna tass± gantu½ na deti. Eva½ sabbapadesupi attho veditabbo. Parakulanti sandiµµhasambhatt±d²na½ geha½. Ta½ s± “asukakule me va¹¹hi payojit± atthi, t±vak±lika½ dinnaka½ atthi, ta½ s±dhem²”ti-±d²ni vatv± gacchati. Nillokanas²l±ti v±tap±nantar±d²hi olokanas²l±. Sadv±raµµh±yin²ti attano aªgapaccaªg±ni dassent² sadv±re tiµµhati. Acc±carat²ti atikkamma carati, s±mikassa santike µhit±va aññassa nimitta½ dasset²ti attho. Vijambhat²ti “aha½ ta½ disv± vijambhiss±mi, t±ya saññ±ya ok±sassa atthibh±va½ v± natthibh±va½ v± j±neyy±s²”ti paµhamameva katasaªket± v± hutv± akatasaªket± v±pi “eva½ esa mayi bajjhissat²”ti s±mikassa passe µhit±va vijambhati vijambhana½ dasseti. Vinamat²ti kiñcideva bh³miya½ p±tetv± ta½ ukkhipant² viya onamitv± piµµhi½ dasseti. Vilasat²ti gaman±d²hi v± iriy±pathehi alaªk±rena v± vil±sa½ dasseti. Vilajjat²ti lajjant² viya vatthena sar²ra½ ch±deti, kav±µa½ v± bhitti½ v± all²yati. Nakhen±ti p±danakhena p±danakha½, hatthanakhena hatthanakha½ ghaµµeti. Kaµµhen±ti daº¹akena. D±rakanti attano v± putta½ aññassa v± putta½ gahetv± ukkhipati v± ukkhip±peti v±. K²¼at²ti saya½ v± k²¼ati, d±raka½ v± k²¼±peti. Cumban±d²supi eseva nayo. Dad±t²ti tassa kiñcideva phala½ v± puppha½ v± deti. Y±cat²ti tameva paµiy±cati. Anukarot²ti d±rakena kata½ kata½ anukaroti. Uccanti mah±saddavasena v± thomanavasena v± ucca½. N²canti mandasaddavasena v± aman±pavacanena v± paribhavavacanena v± n²ca½. Aviccanti bahujanamajjhe appaµicchanna½. Viviccanti raho paµicchanna½. Naccen±ti etehi nacc±d²hi nimitta½ karoti. Tattha roditena nimittakaraºena ratti½ deve vassante v±tap±nena hatthi½ ±ropetv± seµµhiputtena n²t±ya purohitabr±hmaºiy± vatthu kathetabba½. Jagghat²ti mah±hasita½ hasati, evampi nimitta½ karoti Kacchanti upakacchaka½. Upalikhat²ti dantehi upalikhati. Sirasanti kesavaµµi½. Eva½ kes±na½ mocanabandhanehipi parapuris±na½ nimitta½ karoti, niy±metv± v± aniy±metv± v± kocideva s±rajjissat²tipi karotiyeva. Paduµµh± veditabb± bhavat²ti aya½ mayi paduµµh± kuddh±, kujjhitv± ca pana micch±c±ra½ carat²ti paº¹itena veditabb± bhavati. Pav±santi “asukag±me payutta½ dhana½ nassati, gaccha ta½ s±dhehi, voh±ra½ karoh²”ti-±d²ni vatv± tasmi½ gate an±c±ra½ carituk±m± pav±sa½ vaººeti. Anatthanti ava¹¹hi½. Akiccanti akattabbayuttaka½. Paridahitv±ti g±¼ha½ niv±setv±. Parivattakaj±t±ti ito cito ca parivattam±n±. Kuªkumiyaj±t±ti kol±halaj±t± p±dam³le nipann± paric±rik± uµµh±peti, d²pa½ j±l±peti, n±nappak±ra½ kol±hala½ karoti, tassa kilesarati½ n±seti. Dukkha½ vedayat²ti s²sa½ me rujjat²ti-±d²ni vadati. Vilomam±carat²ti ±h±ra½ s²tala½ icchantassa uºha½ det²ti-±d²na½ vasena paccan²kavutti hoti. Nihatabhog±ti s±mikena dukkhasambhat±na½ bhog±na½ sur±lolat±d²hi vin±sik±. Santhavanti kilesavasena santhava½ karoti. Nikkhantap±d±ti j±rassa upadh±raºatth±ya nikkhantap±d±. S±miketi patimhi ag±ravena ca paduµµham±nas±ya ca atic±rin² hoti. Sabbitthiyoti µhapetv± vipassan±ya tanukatakiles± ses± sabb± itthiyo p±pa½ kareyyu½. Labham±neti labbham±ne, sa½vijjam±neti attho. Niv±taketi rahomantanake paribhedake. Khaºa½ v± raho v±ti p±pakaraºatth±ya ok±sa½ v± paµicchannaµµh±na½ v±. Kayiru½ n³ti ettha n³-ti nip±tamatta½. Alatth±ti aladdh±. Ayameva v± p±µho, añña½ sampannapurisa½ alabhitv± p²µhasappin±pi tato paµikk³lataren±pi p±pa½ kareyyu½. ¾r±makar±s³ti abhiratik±rik±su. Aniggah±s³ti niggahena vinetu½ asakkuºeyy±su. Titthasam±ti yath± tittha½ uttam±dhamesu na kañci nh±yanta½ v±reti, tath± et±pi raho v± khaºe v± niv±take v± sati na kañci paµikkhipanti. Tath± hi at²te b±r±ºasiya½ kaº¹ar² n±ma r±j± ahosi uttamar³padharo. Tassa devasika½ amacc± gandhakaraº¹akasahassa½ ±haranti. Tenassa nivesane paribhaº¹a½ katv± gandhakaraº¹ake ph±letv± gandhad±r³ni katv± ±h±ra½ pacanti. Bhariy±pissa abhir³p± ahosi n±mena kinnar± n±ma. Purohitopissa samavayo pañc±lacaº¹o n±ma buddhisampanno ahosi. Rañño pana p±s±da½ niss±ya antop±k±re jamburukkho nibbatti, tassa s±kh± p±k±ramatthake olambati. Tassa ch±y±ya jeguccho dussaºµh±no p²µhasapp² vasati. Athekadivasa½ kinnar± dev² v±tap±nena olokent² ta½ ditv± paµibaddhacitt± hutv± ratti½ r±j±na½ ratiy± saªgaºhitv± tasmi½ nidda½ okkante saºika½ uµµh±y±san± n±naggarasabhojana½ suvaººasarake pakkhipitv± ucchaªge katv± s±µakarajjuy± v±tap±nena otaritv± jambu½ ±ruyha s±kh±ya oruyha p²µhasappi½ bhojetv± p±pa½ katv± ±gatamaggeneva p±s±da½ ±ruyha gandhehi sar²ra½ ubbaµµetv± raññ± saddhi½ nipajji. Etenup±yena nibaddha½ tena saddhi½ p±pa½ karoti. R±j± pana na j±n±ti. So ekadivasa½ nagara½ padakkhiºa½ katv± nivesana½ pavesanto jambuch±y±ya sayita½ paramak±ruññappatta½ p²µhasappi½ disv± purohita½ ±ha– “passeta½ manussapetan”ti. “¾ma, pass±mi dev±”ti. “Api nu kho, samma, evar³pa½ paµikk³la½ k±ci itth² chandar±gavasena upagaccheyy±”ti. Ta½ katha½ sutv± p²µhasapp² m±na½ janetv± “aya½ r±j± ki½ katheti, attano deviy± mama santika½ ±gamana½ na j±n±ti maññe”ti jamburukkhassa añjali½ paggahetv± “suºa s±mi, jamburukkhe nibbattadevate, µhapetv± ta½ añño eta½ k±raºa½ na j±n±t²”ti ±ha. Purohito tassa kiriya½ disv± cintesi– “addh± rañño aggamahes² jamburukkhena gantv± imin± saddhi½ p±pa½ karot²”ti. So r±j±na½ pucchi– “mah±r±ja, deviy± te rattibh±ge sar²rasamphasso k²diso hot²”ti? “Samma, añña½ na pass±mi, majjhimay±me panass± sar²ra½ s²tala½ hot²”ti. “Tena hi, deva, tiµµhatu aññ± itth², aggamahes² te kinnar±dev² imin± saddhi½ p±pa½ karot²”ti. “Samma, ki½ vadesi, evar³p± paramavil±sasampann± ki½ imin± paramajegucchena saddhi½ abhiramissat²”ti? “Tena hi na½, deva, pariggaºh±h²”ti. So “s±dh³”ti ratti½ bhuttas±yam±so t±ya saddhi½ nippajjitv± “pariggaºhiss±mi nan”ti pakatiy± niddupagamanavel±ya niddupagato viya ahosi. S±pi uµµh±ya tatheva ak±si. R±j± tass± anupadaññeva gantv± jambuch±ya½ niss±ya aµµh±si. P²µhasapp² deviy± kujjhitv± “tva½ ajja aticir±yitv± ±gat±”ti hatthena kaººasaªkhalika½ pahari. Atha na½ “m± ma½ kujjhi, s±mi, rañño niddupagamana½ olokesin”ti vatv± tassa gehe p±daparic±rik± viya ahosi. Tena panass± pah±rena s²hamukhakuº¹ala½ kaººato ga¼itv± rañño p±dam³le pati. R±j± “vaµµissati ettakan”ti ta½ gahetv± gato. S±pi tena saddhi½ aticaritv± purimaniy±meneva gantv± raññ± saddhi½ nipajjitu½ ±rabhi. R±j± paµikkhipitv± punadivase “kinnar±dev² may± dinna½ sabb±laªk±ra½ alaªkaritv± et³”ti ±º±pesi. S± “s²hamukhakuº¹ala½ me suvaººak±rassa santike”ti vatv± n±gami, puna pesite ca pana ekakuº¹al±va ±gam±si R±j± pucchi– “kaha½ te kuº¹alan”ti? “Suvaººak±rassa santike”ti Suvaººak±ra½ pakkos±petv± “ki½k±raº± imiss± kuº¹ala½ na des²”ti ±ha. “N±ha½ gaºh±mi dev±”ti. R±j± tass± kujjhitv± “p±pe caº¹±li m±disena te suvaººak±rena bhavitabban”ti vatv± ta½ kuº¹ala½ tass± puratho khipitv± purohita½ ±ha– “samma, sacca½ tay± vutta½, gaccha s²samass± ched±peh²”ti. So ta½ r±jageheyeva ekasmi½ padese µhapetv± r±j±na½ upasaªkamitv±– “deva, m± kinnar±deviy± kujjhittha, sabb± itthiyo evar³p±yeva. Sacepi itth²na½ duss²labh±va½ ñ±tuk±mosi, dassess±mi te et±sa½ p±pakañceva bahum±y±bh±vañca, ehi aññ±takavesena janapada½ car±m±”ti ±ha. R±j± “s±dh³”ti m±tara½ rajja½ paµicch±petv± tena saddhi½ c±rika½ pakk±mi. Tesa½ yojana½ magga½ gantv± mah±magge nisinn±na½yeva eko kuµumbiko puttassatth±ya maªgala½ katv± eka½ kum±rika½ paµicchannay±ne nis²d±petv± mahantena pariv±rena gacchati. Ta½ disv± purohito r±j±na½ ±ha– “sace icchasi, ima½ kum±rika½ tay± saddhi½ p±pa½ k±retu½ sakk± dev±”ti. “Ki½ kathesi, mah±pariv±r± es±, na sakk± samm±”ti? Purohito “tena hi passa, dev±”ti purato gantv± maggato avid³re s±ºiy± parikkhipitv± r±j±na½ antos±ºiya½ katv± saya½ maggapasse rodanto nis²di. Atha na½ so kuµumbiko disv± “t±ta, kasm± rodas²”ti pucchi. “Bhariy± me garubh±r±, ta½ kulaghara½ netu½ maggapaµipannosmi, tass± antar±maggeyeva gabbho cali, es± antos±ºiya½ kilamati, k±ciss± itth² santike natthi, may±pi tattha gantu½ na sakk±, na j±n±mi ‘ki½ bhavissat²’ti, eka½ itthi½ laddhu½ vaµµat²”ti? “M± rodi, bah³ me itthiyo, ek± gamissat²”ti. “Tena hi ayameva kum±rik± gacchatu, etiss±pi maªgala½ bhavissat²”ti. So cintesi– “sacca½ vadati, suºis±yapi me maªgalameva, imin± hi nimittena s± puttadh²t±hi va¹¹hissat²”ti tameva pesesi. S± tattha pavisitv± r±j±na½ disv±va paµibaddhacitt± hutv± p±pamak±si. R±j±piss± aªgulimuddika½ ad±si. Atha na½ katakicca½ nikkhamitv± ±gata½ pucchi½su– “ki½ vij±t±”ti? “Suvaººavaººa½ puttan”ti. Kuµumbiko ta½ ±d±ya p±y±si Purohitopi rañño santika½ gantv± “diµµh± te, deva, kum±rik±pi eva½ p±p±, kimaªga½ pana aññ±, api pana te kiñci dinnan”ti pucchi. “¾ma, aªgulimuddik± dinn±”ti. “N±ss± ta½ dass±m²”ti vegena gantv± y±naka½ gaºhitv± “kimetan”ti vutte “aya½ me br±hmaºiy± uss²sake µhapita½ muddika½ gahetv± ±gat±, dehi, amma, muddikan”ti ±ha. S± ta½ dadam±n± br±hmaºa½ hatthe nakhena vijjhitv± “gaºha cor±”ti ad±si. Eva½ br±hmaºo n±n±vidhehi up±yehi aññ±pi bah³ atic±riniyo rañño dassetv± “idha t±va ettaka½ hotu, aññattha gamiss±ma, dev±”ti ±ha. R±j± “sakalajambud²pe caritepi sabb± itthiyo evar³p±va bhavissanti, ki½ no et±hi, nivatt±m±”ti b±r±ºasimeva pacc±gantv±– “mah±r±ja, itthiyo n±ma eva½ p±padhamm±, pakati es± et±sa½, khamatha, deva, kinnar±deviy±”ti purohitena y±cito khamitv± r±janivesanato na½ nikka¹¹h±pesi, µh±nato pana ta½ apanetv± añña½ aggamahesi½ ak±si. Tañca p²µhasappi½ nikka¹¹h±petv± jambus±kha½ ched±pesi. Tad± kuº±lo pañc±lacaº¹o ahosi. Iti attan± diµµhak±raºameva ±haritv± dassento g±tham±ha–