[495] 12. Dasabr±hmaºaj±takavaººan±
R±j± avoca vidhuranti ida½ satth± jetavane viharanto asadisad±na½ ±rabbha kathesi. Ta½ aµµhakanip±te ±dittaj±take (j±. 1.8.69 ±dayo) vitth±ritameva. R±j± kira ta½ d±na½ dadanto satth±ra½ jeµµhaka½ katv± pañca bhikkhusat±ni vicinitv± gaºhitv± mah±kh²º±sav±na½yeva ad±si. Athassa guºakatha½ kathent± “±vuso, r±j± asadisad±na½ dadanto vicinitv± mahapphalaµµh±ne ad±s²”ti dhammasabh±ya½ katha½ samuµµh±pesu½. Satth± ±gantv± “k±ya nuttha, bhikkhave, etarahi kath±ya sannisinn±”ti pucchitv± “im±ya n±m±”ti vutte “anacchariya½, bhikkhave, ya½ kosalar±j± m±disassa buddhassa upaµµh±ko hutv± viceyyad±na½ deti, por±ºakapaº¹it± anuppanne buddhepi viceyyad±na½ ada½s³”ti vatv± at²ta½ ±hari. At²te kururaµµhe indapatthanagare yudhiµµhilagotto korabyo n±ma r±j± rajja½ k±resi. Tassa vidhuro n±ma amacco atthañca dhammañca anus±sati. R±j± sakalajambud²pa½ khobhetv± mah±d±na½ deti. Ta½ gahetv± bhuñjantesu ekopi pañcas²lamatta½ rakkhanto n±ma natthi, sabbe duss²l±va, d±na½ r±j±na½ na toseti. R±j± “viceyyad±na½ mahapphalan”ti s²lavant±na½ d±tuk±mo hutv± cintesi “vidhurapaº¹itena saddhi½ mantayiss±m²”ti. So ta½ upaµµh±na½ ±gata½ ±sane nis²d±petv± pañha½ pucchi. Tamattha½ pak±sento satth± upa¹¹hag±tham±ha–
222. “R±j± avoca vidhura½, dhammak±mo yudhiµµhilo”ti;
parato rañño ca vidhurassa ca vacanapaµivacana½ hoti–
“br±hmaºe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
223. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
224. “Dullabh± br±hmaº± deva, s²lavanto bahussut±;
virat± methun± dhamm±, ye te bhuñjeyyu bhojana½.
225. “Dasa khalu mah±r±ja, y± t± br±hmaºaj±tiyo;
tesa½ vibhaªga½ vicaya½, vitth±rena suºohi me.
226. “Pasibbake gahetv±na, puººe m³lassa sa½vute;
osadhik±yo ganthenti, nh±payanti japanti ca.
227. “Tikicchakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
228. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
229. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
230. “Kiªkiºik±yo gahetv±, ghosenti puratopi te;
pesan±nipi gacchanti, rathacariy±su sikkhare.
231. “Paric±rakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
232. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
233. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
234. “Kamaº¹alu½ gahetv±na, vaªkadaº¹añca br±hmaº±;
paccupessanti r±j±no, g±mesu nigamesu ca;
n±dinne vuµµhahiss±ma, g±mamhi v± vanamhi v±.
235. “Nigg±hakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
236. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
237. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
238. “Par³¼hakacchanakhalom±, paªkadant± rajassir±;
okiºº± rajareº³hi, y±cak± vicaranti te.
239. “Kh±ºugh±tasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
240. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
241. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
242. “Har²taka½ ±malaka½, amba½ jambu½ vibh²taka½;
labuja½ dantapoº±ni, beluv± badar±ni ca.
243. “R±j±yatana½ ucchupuµa½, dh³manetta½ madhu-añjana½;
ucc±vac±ni paºiy±ni, vipaºenti jan±dhipa.
244. “V±ºijakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
245. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
246. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
247. “Kasiv±ºijja½ k±renti, posayanti aje¼ake;
kum±riyo pavecchanti, viv±hant±vahanti ca.
248. “Sam± ambaµµhavessehi, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
249. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
250. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
251. “Nikkhittabhikkha½ bhuñjanti, g±mesveke purohit±;
bah³ te paripucchanti, aº¹acched± nilañchak±.
252. “Pas³pi tattha haññanti, mahi½s± s³kar± aj±;
gogh±takasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
253. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
254. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
255. “Asicamma½ gahetv±na, khagga½ paggayha br±hmaº±;
vessapathesu tiµµhanti, sattha½ abb±hayantipi.
256. “Sam± gopanis±dehi, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
257. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
258. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
259. “Araññe kuµika½ katv±, kuµ±ni k±rayanti te;
sasabi¼±re b±dhenti, ±godh± macchakacchapa½.
260. “Te luddakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
261. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
262. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphala½.
263. “Aññe dhanassa k±m± hi, heµµh±mañce pasakkit±;
r±j±no upari nh±yanti, somay±ge upaµµhite.
264. “Malamajjakasam± r±ja, tepi vuccanti br±hmaº±;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase.
265. “Apet± te ca brahmaññ±, (iti r±j± korabyo)
na te vuccanti br±hmaº±;
aññe vidhura pariyesa, s²lavante bahussute.
266. “Virate methun± dhamm±, ye me bhuñjeyyu bhojana½;
dakkhiºa½ samma dass±ma, yattha dinna½ mahapphalan”ti.
Tattha s²lavanteti maggen±gatas²le. Bahussuteti paµivedhabahussute. Dakkhiºanti d±na½. Ye teti ye dhammik± samaºabr±hmaº± tava d±na½ bhuñjeyyu½, te dullabh±. Br±hmaºaj±tiyoti br±hmaºakul±ni. Tesa½ vibhaªga½ vicayanti tesa½ br±hmaº±na½ vibhaªga½ mama paññ±ya vicitabh±va½ vitth±rena suºohi. Sa½vuteti baddhamukhe. Osadhik±yo ganthent²ti “ida½ imassa rogassa bhesajja½, ida½ imassa rogassa bhesajjan”ti eva½ siloke bandhitv± manuss±na½ denti. Nh±payant²ti nah±pana½ n±ma karonti. Japanti c±ti bh³tavijja½ parivattenti. Tikicchakasam±ti vejjasadis±. Tepi vuccant²ti tepi “br±hmaº± v± maya½, abr±hmaº± v±”ti aj±nitv± vejjakammena j²vika½ kappent± voh±rena “br±hmaº±”ti vuccanti. Akkh±t± teti ime te may± vejjabr±hmaº± n±ma akkh±t±. Nipat±maseti vadehi d±ni, ki½ t±dise br±hmaºe nipat±ma, nimantanatth±ya upasaªkam±ma, atthi te etehi atthoti pucchati. Brahmaññ±ti br±hmaºadhammato. Na te vuccant²ti te b±hitap±pat±ya br±hmaº± n±ma na vuccanti. Kiªkiºik±yoti mah±r±ja, aparepi br±hmaº± attano br±hmaºadhamma½ cha¹¹etv± j²vikatth±ya r±jar±jamah±matt±na½ purato ka½sat±¼e gahetv± v±dent± g±yant± gacchanti. Pesan±nip²ti d±sakammakar± viya pesan±nipi gacchanti. Rathacariy±s³ti rathasippa½ sikkhanti. Paric±rakasam±ti d±sakammakarasadis±. Vaªkadaº¹anti vaªkadaº¹akaµµha½. Paccupessanti r±j±noti r±jar±jamah±matte paµicca ±gamma sandh±ya upasevanti. G±mesu nigamesu c±ti tesa½ nivesanadv±re nis²danti. Nigg±hakasam±ti niggahak±rakehi balis±dhakar±japurisehi sam±. Yath± te puris± “aggahetv± na gamiss±m±”ti niggaha½ katv± gaºhantiyeva, tath± “g±me v± vane v± aladdh± marant±pi na vuµµhahiss±m±”ti upavasanti. Tep²ti tepi balis±dhakasadis± p±padhamm±. Rajareº³h²ti rajehi ca pa½s³hi ca okiºº±. Y±cak±ti dhanay±cak±. Kh±ºugh±tasam±ti mal²nasar²rat±ya jh±makhette kh±ºugh±takehi bh³mi½ khaºitv± jh±makh±ºuka-uddharaºakamanussehi sam±n±, “aggahetv± na gamiss±m±”ti niccalabh±vena µhitatt± nikhaºitv± µhapitavatikh±ºuk± viy±tipi attho. Tep²ti tepi tath± laddha½ dhana½ va¹¹hiy± payojetv± puna tatheva µhitatt± duss²l± br±hmaº±. Ucchupuµanti ucchuñceva ph±ºitapuµañca. Madhu-añjananti madhuñceva añjanañca. Ucc±vac±n²ti mahaggha-appaggh±ni. Paºiy±n²ti bhaº¹±ni. Vipaºent²ti vikkiºanti. Tep²ti tepi im±ni ettak±ni vikkiºitv± j²vikakappak± v±ºijakabr±hmaº±. Posayant²ti gorasavikkayena j²vikakappanattha½ posenti. Pavecchant²ti attano dh²taro hiraññasuvaººa½ gahetv± paresa½ denti. Te eva½ paresa½ dadam±n± viv±hanti n±ma, attano putt±na½ atth±ya gaºham±n± ±v±hanti n±ma. Ambaµµhavesseh²ti kuµumbikehi ceva gahapat²hi ca sam±, tepi voh±ravasena “br±hmaº±”ti vuccanti. Nikkhittabhikkhanti g±mapurohit± hutv± attano atth±ya nibaddhabhikkha½. Bah³ teti bah³ jan± ete g±mapurohite nakkhattamuhuttamaªgal±ni pucchanti. Aº¹acched± nilañchak±ti bhati½ gahetv± balibadd±na½ aº¹acchedak± ceva tis³l±di-aªkakaraºena lañchak± ca, lakkhaºak±rak±ti attho. Tatth±ti tesa½ g±mapurohit±na½ gehesu ma½savikkiºanattha½ ete pasu-±dayopi haññanti. Tep²ti tepi gogh±takasam± br±hmaº±ti vuccanti. Asicammanti asilaµµhiñceva kaº¹av±raºañca. Vessapathes³ti v±ºij±na½ gamanamaggesu. Sattha½ abb±hayant²ti satthav±h±na½ hatthato satampi sahassampi gahetv± satthe cor±µavi½ atib±henti. Gopanis±deh²ti gop±lakehi ceva nis±dehi ca g±magh±takacorehi sam±ti vutta½. Tep²ti tepi evar³p± br±hmaº±ti vuccanti. Kuµ±ni k±rayanti teti k³µap±s±d²ni ropenti. Sasabi¼±reti sase ceva bi¼±re ca. Etena thalacare mige dasseti. ¾godh± macchakacchapanti thalajesu t±va ±godhato mahante ca khuddake ca p±ºayo b±dhenti m±renti, jalajesu macchakacchape. Tep²ti tepi luddakasam± br±hmaº±ti vuccanti. Aññe dhanassa k±m± h²ti apare br±hmaº± dhana½ patthent±. Heµµh±mañce pasakkit±ti “kalipav±hakamma½ k±ress±m±”ti ratanamaya½ mañca½ k±retv± tassa heµµh± nipann± acchanti. Atha nesa½ somay±ge upaµµhite r±j±no upari nah±yanti, te kira somay±ge niµµhite ±gantv± tasmi½ mañce nis²danti. Atha ne aññe br±hmaº± “kali½ pav±hess±m±”ti nah±penti. Ratanamañco ceva rañño r±j±laªk±ro ca sabbo heµµh±mañce nipannasseva hoti. Tep²ti tepi malamajjakehi nah±pitehi sadis± br±hmaº±ti vuccanti. Evañcime voh±ramattabr±hmaºe dassetv± id±ni paramatthabr±hmaºe dassento dve g±th± abh±si–
267. “Atthi kho br±hmaº± deva, s²lavanto bahussut±;
virat± methun± dhamm±, ye te bhuñjeyyu bhojana½.
268. “Ekañca bhatta½ bhuñjanti, na ca majja½ pivanti te;
akkh±t± te mah±r±ja, t±dise nipat±mase”ti.
Tattha s²lavantoti ariyas²lena samann±gat±. Bahussut±ti paµivedhab±husaccena samann±gat±. T±diseti evar³pe b±hitap±pe paccekabuddhabr±hmaºe nimantanatth±ya upasaªkam±m±ti. R±j± tassa katha½ sutv± pucchi “samma vidhura, evar³p± aggadakkhiºeyy± br±hmaº± kaha½ vasant²”ti? Uttarahimavante nandam³lakapabbh±re, mah±r±j±ti. “Tena hi, paº¹ita, tava balena mayha½ te br±hmaºe pariyes±”ti tuµµham±naso g±tham±ha–
269. “Ete kho br±hmaº± vidhura, s²savanto bahussut±;
ete vidhura pariyesa, khippañca ne nimantay±”ti.
Mah±satto “s±dh³”ti tassa vacana½ sampaµicchitv± “tena hi, mah±r±ja, nagara½ alaªk±r±petv± sabbe nagarav±sino d±na½ datv± uposatha½ adhiµµh±ya sam±dinnas²l± hont³”ti bheri½ car±petv± “tumhepi saddhi½ parijanena uposatha½ sam±diyath±”ti vatv± saya½ p±tova bhuñjitv± uposatha½ sam±d±ya s±yanhasamaye j±tipupphapuººa½ suvaººasamugga½ ±har±petv± raññ± saddhi½ pañcapatiµµhita½ patiµµhahitv± paccekabuddh±na½ guºe anussaritv± vanditv± “uttarahimavante nandam³lakapabbh±rav±sino pañcasat± paccekabuddh± sve amh±ka½ bhikkha½ gaºhant³”ti nimantetv± ±k±se aµµha pupphamuµµhiyo vissajjesi. Tad± tattha pañcasat± paccekabuddh± vasanti, pupph±ni gantv± tesa½ upari pati½su. Te ±vajjent± ta½ k±raºa½ ñatv± “m±ris±, vidhurapaº¹itena nimantitamha, na kho panesa ittarasatto, buddhaªkuro esa, imasmi½yeva kappe buddho bhavissati, kariss±massa saªgahan”ti nimantana½ adhiv±sayi½su. Mah±satto pupph±na½ an±gamanasaññ±ya adhiv±sitabh±va½ ñatv± “mah±r±ja, sve paccekabuddh± ±gamissanti, sakk±rasamm±na½ karoh²”ti ±ha. R±j± punadivase mah±sakk±ra½ katv± mah±tale mah±rah±ni ±san±ni paññapesi. Paccekabuddh± anotattadahe katasar²rapaµijaggan± vela½ sallakkhetv± ±k±sen±gantv± r±jaªgaºe otari½su. R±j± ca bodhisatto ca pasannam±nas± tesa½ hatthato patt±ni gahetv± p±s±da½ ±ropetv± nis²d±petv± dakkhiºodaka½ datv± paº²tena kh±dan²yena bhojan²yena parivisi½su. Bhattakiccapariyos±ne ca punadivasatth±y±ti eva½ satta divase nimantetv± mah±d±na½ datv± sattame divase sabbaparikkh±re ada½su. Te anumodana½ katv± ±k±sena tattheva gat±, parikkh±r±pi tehi saddhi½yeva gat±. Satth± ima½ dhammadesana½ ±haritv± “anacchariya½, bhikkhave, kosalarañño mama upaµµh±kassa sato viceyyad±na½ d±tu½, por±ºakapaº¹it± anuppannepi buddhe d±na½ ada½suyev±”ti vatv± j±taka½ samodh±nesi– “tad± r±j± ±nando ahosi, vidhurapaº¹ito pana ahameva ahosin”ti.
Dasabr±hmaºaj±takavaººan± dv±dasam±.