[477] 4. C³¼an±radaj±takavaººan±
Na te kaµµh±ni bhinn±n²ti ida½ satth± jetavane viharanto thullakum±rik±palobhana½ ±rabbha kathesi. S±vatthiv±sino kirekassa kulassa pannarasaso¼asavassuddesik± dh²t± ahosi sobhaggappatt±, na ca na½ koci v±resi. Athass± m±t± cintesi “mama dh²t± vayappatt±, na ca na½ koci v±reti, ±misena maccha½ viya et±ya eka½ s±kiyabhikkhu½ palobhetv± uppabb±jetv± ta½ niss±ya j²viss±m²”ti. Tad± ca s±vatthiv±s² eko kulaputto s±sane ura½ datv± pabbajitv± upasampannak±lato paµµh±ya sikkh±k±mata½ pah±ya ±lasiyo sar²ramaº¹anamanuyutto vih±si. Mah±-up±sik± gehe y±gukh±dan²yabhojan²y±ni samp±detv± dv±re µhatv± antarav²thiy± gacchantesu bhikkh³su eka½ bhikkhu½ rasataºh±ya bandhitv± gahetu½ sakkuºeyyar³pa½ upadh±rent² tepiµaka-±bhidhammikavinayadhar±na½ mahantena pariv±rena gacchant±na½ antare kañci gayhupaga½ adisv± tesa½ pacchato gacchant±na½ madhuradhammakathik±na½ acchinnaval±hakasadis±na½ piº¹ap±tik±nampi antare kañci adisv±va eka½ y±va bahi apaªg± akkh²ni añjetv± kese osaºhetv± duk³lantarav±saka½ niv±setv± ghaµitamaµµha½ c²vara½ p±rupitv± maºivaººapatta½ ±d±ya manorama½ chatta½ dh±rayam±na½ vissaµµhindriya½ k±yada¼hibahula½ ±gacchanta½ disv± “ima½ sakk± gaºhitun”ti gantv± vanditv± patta½ gahetv± “etha bhante”ti ghara½ ±netv± nis²d±petv± y±gu-±d²hi parivisitv± katabhattakicca½ ta½ bhikkhu½ “bhante, ito paµµh±ya idhev±gaccheyy±th±”ti ±ha. Sopi tato paµµh±ya tattheva gantv± aparabh±ge viss±siko ahosi. Athekadivasa½ mah±-up±sik± tassa savanapathe µhatv± “imasmi½ gehe upabhogaparibhogamatt± atthi, tath±r³po pana me putto v± j±m±t± v± geha½ vic±ritu½ samattho natth²”ti ±ha. So tass± vacana½ sutv± “kimattha½ nu kho kathet²”ti thoka½ hadaye viddho viya ahosi. S± dh²tara½ ±ha “ima½ palobhetv± tava vase vatt±peh²”ti. S± tato paµµh±ya maº¹itapas±dhit± itthikuttavil±sehi ta½ palobhesi. Thullakum±rik±ti na ca th³lasar²r± daµµhabb±, th³l± v± hotu kis± v±, pañcak±maguºikar±gena pana th³lat±ya “thullakum±rik±”ti vuccati. So daharo kilesavasiko hutv± “na d±n±ha½ buddhas±sane patiµµh±tu½ sakkhiss±m²”ti cintetv± “vih±ra½ gantv± pattac²vara½ niyy±detv± asukaµµh±na½ n±ma gamiss±mi, tatra me vatth±ni peseth±”ti vatv± vih±ra½ gantv± pattac²vara½ niyy±detv± “ukkaºµhitosm²”ti ±cariyupajjh±ye ±ha. Te ta½ ±d±ya satthu santika½ netv± “aya½ bhikkhu ukkaºµhito”ti ±rocesu½. Satth± “sacca½ kira tva½ bhikkhu ukkaºµhitos²”ti pucchitv± “sacca½, bhante”ti vutte “kena ukkaºµh±pitos²”ti vatv± “thullakum±rik±ya, bhante”ti vutte “bhikkhu pubbepes± tava araññe vasantassa brahmacariyantar±ya½ katv± mahanta½ anatthamak±si, puna tva½ etameva niss±ya kasm± ukkaºµhitos²”ti vatv± bhikkh³hi y±cito at²ta½ ±hari. At²te b±r±ºasiya½ brahmadatte rajja½ k±rente bodhisatto k±siraµµhe mah±bhoge br±hmaºakule nibbattitv± uggahitasippo kuµumba½ saºµhapesi, athassa bhariy± eka½ putta½ vij±yitv± k±lamak±si. So “yatheva me piyabhariy±ya, eva½ mayipi maraºa½ ±gamissati, ki½ me ghar±v±sena, pabbajiss±m²”ti cintetv± k±me pah±ya putta½ ±d±ya himavanta½ pavisitv± tena saddhi½ isipabbajja½ pabbajitv± jh±n±bhiññ± nibbattetv± vanam³laphal±h±ro araññe vih±si. Tad± paccantav±sino cor± janapada½ pavisitv± g±ma½ paharitv± karamare gahetv± bhaº¹ika½ ukkhip±petv± puna paccanta½ p±payi½su. Tesa½ antare ek± abhir³p± kum±rik± ker±µikapaññ±ya samann±gat± cintesi “ime amhe gahetv± d±sibhogena paribhuñjissanti, ekena up±yena pal±yitu½ vaµµat²”ti. S± “s±mi, sar²rakicca½ k±tuk±m±mhi, thoka½ paµikkamitv± tiµµhath±”ti vatv± core vañcetv± pal±yitv± arañña½ pavisant² bodhisattassa putta½ assame µhapetv± phal±phalatth±ya gatak±le pubbaºhasamaye ta½ assama½ p±puºitv± ta½ t±pasakum±ra½ k±maratiy± palobhetv± s²lamassa bhinditv± attano vase vattetv± “ki½ te araññav±sena, ehi g±ma½ gantv± vasiss±ma, tatra hi r³p±dayo k±maguº± sulabh±”ti ±ha. Sopi “s±dh³”ti sampaµicchitv± “pit± t±va me araññato phal±phala½ ±haritu½ gato, ta½ disv± ubhopi ekatova gamiss±m±”ti ±ha. S± cintesi– “aya½ taruºad±rako na kiñci j±n±ti, pitar± panassa mahallakak±le pabbajitena bhavitabba½, so ±gantv± ‘idha ki½ karos²’ti ma½ pothetv± p±de gahetv± ka¹¹hetv± araññe khipissati, tasmi½ an±gateyeva pal±yiss±m²”ti. Atha na½ “aha½ purato gacch±mi, tva½ pacch± ±gaccheyy±s²”ti vatv± maggasañña½ ±cikkhitv± pakk±mi. So tass± gatak±lato paµµh±ya uppannadomanasso yath± pure kiñci vatta½ akatv± sas²sa½ p±rupitv± antopaººas±l±ya pajjh±yanto nipajji. Mah±satto phal±phala½ ±d±ya ±gantv± tass± padavalañja½ disv± “aya½ m±tug±massa padavalañjo, “puttassa mama s²la½ bhinna½ bhavissat²”ti cintento paººas±la½ pavisitv± phal±phala½ ot±retv± putta½ pucchanto paµhama½ g±tham±ha–
40. “Na te kaµµh±ni bhinn±ni, na te udakam±bhata½;
agg²pi te na h±pito, ki½ nu mandova jh±yas²”ti.
Tattha agg²pi te na h±pitoti aggipi te na j±lito. Mandov±ti nippañño andhab±lo viya. So pitu katha½ sutv± uµµh±ya pitara½ vanditv± g±raveneva araññav±se anuss±ha½ pavedento g±th±dvayam±ha–
41. “Na ussahe vane vatthu½, kassap±mantay±mi ta½;
dukkho v±so araññamhi, raµµha½ icch±mi gantave.
42. “Yath± aha½ ito gantv±, yasmi½ janapade vasa½;
±c±ra½ brahme sikkheyya½, ta½ dhamma½ anus±sa man”ti.
Tattha kassap±mantay±mi tanti kassapa ±mantay±mi ta½. Gantaveti gantu½. ¾c±ranti yasmi½ janapade vas±mi, tattha vasanto yath± ±c±ra½ janapadac±ritta½ sikkheyya½ j±neyya½, ta½ dhamma½ anus±sa ovad±h²ti vadati. Mah±satto “s±dhu, t±ta, desac±ritta½ te kathess±m²”ti vatv± g±th±dvayam±ha–
43. “Sace arañña½ hitv±na, vanam³laphal±ni ca;
raµµhe rocayase v±sa½, ta½ dhamma½ nis±mehi me.
44. “Visa½ m± paµisevittho, pap±ta½ parivajjaya;
paªke ca m± vis²dittho, yatto c±s²vise care”ti.
Tattha dhammanti sace raµµhav±sa½ rocesi, tena hi tva½ janapadac±ritta½ dhamma½ nis±mehi. Yatto c±s²viseti ±s²visassa santike yatto paµiyatto careyy±si, sakkonto ±s²visa½ parivajjeyy±s²ti attho. T±pasakum±ro sa½khittena bh±sitassa attha½ aj±nanto pucchi–
45. “Ki½ nu visa½ pap±to v±, paªko v± brahmac±rina½;
ka½ tva½ ±s²visa½ br³si, ta½ me akkh±hi pucchito”ti.
Itaropissa by±k±si–
46. “¾savo t±ta lokasmi½, sur± n±ma pavuccati;
manuñño surabh² vaggu, s±du khuddaras³pamo;
visa½ tad±hu ariy± se, brahmacariyassa n±rada.
47. “Itthiyo t±ta lokasmi½, pamatta½ pamathenti t±;
haranti yuvino citta½, t³la½ bhaµµha½va m±luto;
pap±to eso akkh±to, brahmacariyassa n±rada.
48. “L±bho siloko sakk±ro, p³j± parakulesu ca;
paªko eso ca akkh±to, brahmacariyassa n±rada.
49. “Sasatth± t±ta r±j±no, ±vasanti mahi½ ima½;
te t±dise manussinde, mahante t±ta n±rada.
50. “Issar±na½ adhipat²na½, na tesa½ p±dato care;
±s²visoti akkh±to, brahmacariyassa n±rada.
51. “Bhattattho bhattak±le ca, ya½ gehamupasaªkame;
yadettha kusala½ jaññ±, tattha gh±sesana½ care.
52. “Pavisitv± parakula½, p±nattha½ bhojan±ya v±;
mita½ kh±de mita½ bhuñje, na ca r³pe mana½ kare.
53. “Goµµha½ majja½ kir±µañca, sabh± nikiraº±ni ca;
±rak± parivajjehi, y±n²va visama½ pathan”ti.
Tattha ±savoti pupph±sav±di. Visa½ tad±h³ti ta½ ±savasaªkh±ta½ sura½ ariy± “brahmacariyassa visan”ti vadanti. Pamattanti muµµhassati½. T³la½ bhaµµha½v±ti rukkh± bhassitv± patitat³la½ viya. Akkh±toti buddh±d²hi kathito. Silokoti kittivaººo. Sakk±roti añjalikamm±di. P³j±ti gandham±l±d²hi p³j±. Paªkoti esa os²d±panaµµhena “paªko”ti akkh±to. Mahanteti mahantabh±vappatte. Na tesa½ p±dato careti tesa½ santike na care, r±jakul³pako na bhaveyy±s²ti attho. R±j±no hi ±s²vis± viya muhutteneva kujjhitv± anayabyasana½ p±penti. Apica antepurappavesane vutt±d²navavasenapettha attho veditabbo. Bhattatthoti bhattena atthiko hutv±. Yadettha kusalanti ya½ tesu upasaªkamitabbesu gehesu kusala½ anavajja½ pañca-agocararahita½ j±neyy±si, tattha gh±sesana½ careyy±s²ti attho. Na ca r³pe mana½ kareti parakule mattaññ³ hutv± bhojana½ bhuñjantopi tattha itthir³pe mana½ m± kareyy±si, m± cakkhu½ umm²letv± itthir³pe nimitta½ gaºheyy±s²ti vadati. Goµµha½ majja½ kir±µanti aya½ potthakesu p±µho, aµµhakath±ya½ pana “goµµha½ majja½ kir±sañc±”ti vatv± “goµµhanti gunna½ µhitaµµh±na½. Majjanti p±n±g±ra½. Kir±santi dhuttaker±µikajanan”ti vutta½. Sabh± nikiraº±ni c±ti sabh±yo ca hiraññasuvaºº±na½ nikiraºaµµh±n±ni ca. ¾rak±ti et±ni sabb±ni d³rato parivajjeyy±si. Y±n²v±ti sappitelay±nena gacchanto visama½ magga½ viya. M±ºavo pitu kathentasseva sati½ paµilabhitv± “t±ta, ala½ me manussapathen±”ti ±ha. Athassa pit± mett±dibh±vana½ ±cikkhi. So tassov±de µhatv± na cirasseva jh±n±bhiññ± nibbattesi. Ubhopi pit±putt± aparih²najjh±n± k±la½ katv± brahmaloke nibbatti½su. Satth± ima½ dhammadesana½ ±haritv± j±taka½ samodh±nesi– “tad± s± kum±rik± aya½ kum±rik± ahosi, t±pasakum±ro ukkaºµhitabhikkhu, pit± pana ahameva ahosin”ti.
C³¼an±radaj±takavaººan± catutth±.