[29] 9. Kaºhaj±takavaººan±

Yato yato garu dhuranti ida½ satth± jetavane viharanto yamakap±µih±riya½ ±rabbha kathesi. Ta½ saddhi½ devorohaºena terasakanip±te sarabhamigaj±take (j±. 1.13.134 ±dayo) ±vi bhavissati. Samm±sambuddhe pana yamakap±µih±riya½ katv± devaloke tem±sa½ vasitv± mah±pav±raº±ya saªkassanagaradv±re oruyha mahantena pariv±rena jetavana½ paviµµhe bhikkh³ dhammasabh±ya½ sannipatitv± “±vuso, tath±gato n±ma asamadhuro, tath±gatena vu¼hadhura½ añño vahitu½ samattho n±ma natthi, cha satth±ro ‘mayameva p±µih±riya½ kariss±ma, mayameva p±µih±riya½ kariss±m±’ti vatv± ekampi p±µih±riya½ na aka½su, aho satth± asamadhuro”ti satthu guºakatha½ kathent± nis²di½su. Satth± ±gantv± “k±ya nuttha, bhikkhave, etarahi kath±ya sannisinn±”ti pucchi. “Maya½, bhante, na aññ±ya kath±ya, evar³p±ya n±ma tumh±kameva guºakath±y±”ti. Satth± “bhikkhave, id±ni may± vu¼hadhura½ ko vahissati, pubbe tiracch±nayoniya½ nibbattopi aha½ attan± samadhura½ kañci n±latthan”ti vatv± at²ta½ ±hari.
At²te b±r±ºasiya½ brahmadatte rajja½ k±rente bodhisatto goyoniya½ paµisandhi½ gaºhi. Atha na½ s±mik± taruºavacchakak±leyeva ekiss± mahallik±ya ghare vasitv± tass± niv±savetanato paricchinditv± ada½su. S± ta½ y±gubhatt±d²hi paµijaggam±n± puttaµµh±ne µhapetv± va¹¹hesi. So “ayyik±k±¼ako” tveva n±ma½ paññ±yittha. Vayappatto ca añjanavaººo hutv± g±magoºehi saddhi½ carati, s²l±c±rasampanno ahosi. G±mad±rak± siªgesupi kaººesupi galepi gahetv± olambanti, naªguµµhepi gahetv± k²¼anti, piµµhiyampi nis²danti. So ekadivasa½ cintesi “mayha½ m±t± duggat±, ma½ puttaµµh±ne µhapetv± dukkhena posesi, ya½n³n±ha½ bhati½ katv± ima½ duggatabh±vato moceyyan”ti. So tato paµµh±ya bhati½ upadh±rento carati.
Athekadivasa½ eko satthav±haputto pañcahi sakaµasatehi visamatittha½ sampatto, tassa goº± sakaµ±ni utt±retu½ na sakkonti, pañcasu sakaµasatesu goº± yugaparampar±ya yojit± ekampi sakaµa½ utt±retu½ n±sakkhi½su. Bodhisattopi g±magoºehi saddhi½ tattha sam²pe carati. Satthav±haputtopi gosuttavittako, so “atthi nu kho etesa½ gunna½ antare im±ni sakaµ±ni utt±retu½ samattho usabh±j±n²yo”ti upadh±rayam±no bodhisatta½ disv± “aya½ ±j±n²yo sakkhissati mayha½ sakaµ±ni utt±retu½, ko nu kho assa s±miko”ti gop±lake pucchi “ko nu kho bho imassa s±miko, aha½ ima½ sakaµe yojetv± sakaµesu utt±ritesu vetana½ dass±m²”ti. Te ±ha½su “gahetv± na½ yojetha, natthi imassa imasmi½ µh±ne s±miko”ti. So na½ n±s±ya rajjukena bandhitv± ±ka¹¹hento c±letumpi n±sakkhi. Bodhisatto kira “bhatiy± kathit±ya gamiss±m²”ti na agam±si. Satthav±haputto tass±dhipp±ya½ ñatv± “s±mi, tay± pañcasu sakaµasatesu utt±ritesu ekekassa sakaµassa dve dve kah±paºe bhati½ katv± sahassa½ dass±m²”ti ±ha. Tad± bodhisatto sayameva agam±si. Atha na½ puris± purimasakaµesu yojesu½. Atha na½ ekavegeneva ukkhipitv± thale patiµµh±pesi. Etenup±yena sabbasakaµ±ni utt±resi.
Satthav±haputto ekekassa sakaµassa ekeka½ katv± pañcasat±ni bhaº¹ika½ katv± tassa gale bandhi. So “aya½ mayha½ yath±paricchinna½ bhati½ na deti, na d±nissa gantu½ dass±m²”ti gantv± sabbapurimasakaµassa purato magga½ niv±retv± aµµh±si. Apanetu½ v±yamant±pi na½ apanetu½ n±sakkhi½su. Satthav±haputto “j±n±ti maññe esa attano bhatiy± ³nabh±van”ti ekekasmi½ sakaµe dve dve katv± sahassabhaº¹ika½ bandhitv± “aya½ te sakaµuttaraºabhat²”ti g²v±ya½ laggesi. So sahassabhaº¹ika½ ±d±ya m±tu santika½ agam±si. G±mad±rak± “ki½ n±meta½ ayyik±k±¼akassa gale”ti bodhisattassa santika½ ±gacchanti. So te anubandhitv± d³ratova pal±pento m±tu santika½ gato. Pañcanna½ pana sakaµasat±na½ utt±ritatt± rattehi akkh²hi kilantar³po paññ±yittha. Ayyik± tassa g²v±ya sahassatthavika½ disv± “t±ta, aya½ te kaha½ laddh±”ti gop±lakad±rake pucchitv± tamattha½ sutv± “t±ta, ki½ aha½ tay± laddhabhatiy± j²vituk±m±, ki½k±raº± evar³pa½ dukkha½ anubhos²”ti vatv± bodhisatta½ uºhodakena nh±petv± sakalasar²ra½ telena makkhetv± p±n²ya½ p±yetv± sapp±ya½ bhojana½ bhojetv± j²vitapariyos±ne saddhi½ bodhisattena yath±kamma½ gat±.
Satth± “na, bhikkhave, tath±gato id±neva asamadhuro, pubbepi asamadhuroyev±”ti vatv± ima½ dhammadesana½ ±haritv± anusandhi½ ghaµetv± abhisambuddho hutv± ima½ g±tham±ha–
29. “Yato yato garu dhura½, yato gambh²ravattan²;
tad±ssu kaºha½ yuñjanti, sv±ssu ta½ vahate dhuran”ti.
Tattha yato yato garu dhuranti yasmi½ yasmi½ µh±ne dhura½ garu bh±riya½ hoti, aññe balibadd± ukkhipitu½ na sakkonti. Yato gambh²ravattan²ti vattanti etth±ti vattan², maggasseta½ n±ma½, yasmi½ µh±ne udakacikkhallamahantat±ya v± visamacchinnataµabh±vena v± maggo gambh²ro hot²ti attho. Tad±ssu kaºha½ yuñjant²ti ettha ass³ti nip±tamatta½, tad± kaºha½ yuñjant²ti attho. Yad± dhurañca garu hoti maggo ca gambh²ro, tad± aññe balibadde apanetv± kaºhameva yojent²ti vutta½ hoti. Sv±ssu ta½ vahate dhuranti etth±pi ass³ti nip±tamattameva, so ta½ dhura½ vahat²ti attho.
Eva½ bhagav± “tad±, bhikkhave, kaºhova ta½ dhura½ vahat²”ti dassetv± anusandhi½ ghaµetv± j±taka½ samodh±nesi– “tad± mahallik± uppalavaºº± ahosi, ayyik±k±¼ako pana ahameva ahosin”ti.

Kaºhaj±takavaººan± navam±.