5. Taº¹ulan±¼ij±takavaººan±

Kimagghati taº¹ulan±¼ik±ti ida½ satth± jetavane viharanto l±lud±yitthera½ ±rabbha kathesi. Tasmi½ samaye ±yasm± dabbo mallaputto saªghassa bhattuddesako hoti. Tasmi½ p±tova sal±kabhatt±ni uddisam±ne l±lud±yittherassa kad±ci varabhatta½ p±puº±ti, kad±ci l±makabhatta½. So l±makabhattassa pattadivase sal±kagga½ ±kula½ karoti, “ki½ dabbova sal±ka½ d±tu½ j±n±ti, amhe na j±n±m±”ti vadati. Tasmi½ sal±kagga½ ±kula½ karonte “handa d±ni tvameva sal±ka½ deh²”ti sal±kapacchi½ ada½su. Tato paµµh±ya so saªghassa sal±ka½ ad±si. Dento ca pana “ida½ varabhattan”ti v± “l±makabhattan”ti v± “asukavassagge varabhattan”ti v± “asukavassagge l±makabhattan”ti v± na j±n±ti, µhitika½ karontopi “asukavassagge µhitik±”ti na sallakkheti. Bhikkh³na½ µhitavel±ya “imasmi½ µh±ne aya½ µhitik± µhit±, imasmi½ µh±ne ayan”ti bh³miya½ v± bhittiya½ v± lekha½ ka¹¹hati. Punadivase sal±kagge bhikkh³ mandatar± v± honti bahutar± v±, tesu mandataresu lekh± heµµh± hoti, bahutaresu upari. So µhitika½ aj±nanto lekh±saññ±ya sal±ka½ deti.

Atha na½ bhikkh³ “±vuso, ud±yi, lekh± n±ma heµµh± v± hoti upari v±, varabhatta½ pana asukavassagge µhita½, l±makabhatta½ asukavassagge”ti ±ha½su. So bhikkh³ paµippharanto “yadi eva½ aya½ lekh± kasm± eva½ µhit±, ki½ aha½ tumh±ka½ saddah±mi, imiss± lekh±ya saddah±m²”ti vadati. Atha na½ dahar± ca s±maºer± ca “±vuso l±lud±yi tayi sal±ka½ dente bhikkh³ l±bhena parih±yanti, na tva½ d±tu½ anucchaviko, gaccha ito”ti sal±kaggato nikka¹¹hi½su. Tasmi½ khaºe sal±kagge mahanta½ kol±hala½ ahosi. Ta½ sutv± satth± ±nandatthera½ pucchi “±nanda, sal±kagge mahanta½ kol±hala½, ki½ saddo n±meso”ti. Thero tath±gatassa tamattha½ ±rocesi. “¾nanda, na id±neva l±lud±yi attano b±lat±ya paresa½ l±bhah±ni½ karoti, pubbepi ak±siyev±”ti ±ha. Thero tassatthassa ±vibh±vattha½ bhagavanta½ y±ci. Bhagav± bhavantarena paµicchanna½ k±raºa½ p±kaµa½ ak±si.

At²te k±siraµµhe b±r±ºasiya½ brahmadatto r±j± ahosi. Tad± amh±ka½ bodhisatto tassa aggh±paniko ahosi. Hatthi-ass±d²ni ceva maºisuvaºº±d²ni ca aggh±pesi, aggh±petv± bhaº¹as±mik±na½ bhaº¹±nur³pameva m³la½ d±pesi. R±j± pana luddho hoti, so lobhapakatit±ya eva½ cintesi “aya½ aggh±paniko eva½ aggh±pento na cirasseva mama gehe dhana½ parikkhaya½ gamessati, añña½ aggh±panika½ kariss±m²”ti. So s²hapañjara½ uggh±µetv± r±jaªgaºa½ olokento eka½ g±mikamanussa½ lolab±la½ r±jaªgaºena gacchanta½ disv± “esa mayha½ aggh±panikakamma½ k±tu½ sakkhissat²”ti ta½ pakkos±petv± “sakkhissasi, bhaºe, amh±ka½ aggh±panikakamma½ k±tun”ti ±ha. Sakkhiss±mi, dev±ti. R±j± attano dhanarakkhaºatth±ya ta½ b±la½ aggh±panikakamme µhapesi. Tato paµµh±ya so b±lo hatthi-ass±d²ni aggh±pento aggha½ h±petv± yath±ruciy± katheti. Tassa µh±nantare µhitatt± ya½ so katheti, tameva m³la½ hoti.

Tasmi½ k±le uttar±pathato eko assav±ºijo pañca assasat±ni ±nesi. R±j± ta½ purisa½ pakkos±petv± asse aggh±pesi. So pañcanna½ assasat±na½ eka½ taº¹ulan±¼ika½ agghamak±si. Katv± ca pana “assav±ºijassa eka½ taº¹ulan±¼ika½ deth±”ti vatv± asse assas±l±ya½ saºµh±pesi. Assav±ºijo por±ºa-aggh±panikassa santika½ gantv± ta½ pavatti½ ±rocetv± “id±ni ki½ kattabban”ti pucchi. So ±ha “tassa purisassa lañja½ datv± eva½ pucchatha ‘amh±ka½ t±va ass± eka½ taº¹ulan±¼ika½ agghant²ti ñ±tameta½, tumhe pana niss±ya taº¹ulan±¼iy± aggha½ j±nituk±mamh±, sakkhissatha no rañño santike µhatv± s± taº¹ulan±¼ik± ida½ n±ma agghat²ti vattun’ti, sace sakkom²ti vadati, ta½ gahetv± rañño santika½ gacchatha, ahampi tattha ±gamiss±m²”ti.

Assav±ºijo “s±dh³”ti bodhisattassa vacana½ sampaµicchitv± aggh±panikassa lañja½ datv± tamattha½ ±rocesi. So lañja½ labhitv±va “sakkhiss±mi taº¹ulan±¼i½ aggh±petun”ti. “Tena hi gacch±ma r±jakulan”ti ta½ ±d±ya rañño santika½ agam±si. Bodhisattopi aññepi bah³ amacc± agami½su. Assav±ºijo r±j±na½ vanditv± ±ha– “deva, pañcanna½ assasat±na½ eka½ taº¹ulan±¼i½ agghanakabh±va½ j±n±ma, s± pana taº¹ulan±¼i ki½ agghat²ti aggh±panika½ pucchatha dev±”ti. R±j± ta½ pavatti½ aj±nanto “ambho aggh±panika, pañca assasat±ni ki½ agghant²”ti pucchi. Taº¹ulan±¼i½, dev±ti. “Hotu, bhaºe, ass± t±va taº¹ulan±¼i½ agghantu. S± pana ki½ agghati taº¹ulan±¼ik±”ti pucchi. So b±lapuriso “b±r±ºasi½ santarab±hira½ agghati taº¹ulan±¼ik±”ti ±ha. So kira pubbe r±j±na½ anuvattanto eka½ taº¹ulan±¼i½ ass±na½ agghamak±si. Puna v±ºijassa hatthato lañja½ labhitv± tass± taº¹ulan±¼ik±ya b±r±ºasi½ santarab±hira½ agghamak±si. Tad± pana b±r±ºasiy± p±k±raparikkhepo dv±dasayojaniko hoti. Idamassa antara½, b±hira½ pana tiyojanasatika½ raµµha½. Iti so b±lo eva½ mahanta½ b±r±ºasi½ santarab±hira½ taº¹ulan±¼ik±ya agghamak±si.

Ta½ sutv± amacc± p±ºi½ paharitv± hasam±n± “maya½ pubbe pathaviñca rajjañca anagghanti saññino ahumha, eva½ mahanta½ kira sar±jaka½ b±r±ºasirajja½ taº¹ulan±¼imatta½ agghati, aho aggh±panikassa ñ±ºasampad±. Kaha½ ettaka½ k±la½ aya½ aggh±paniko vih±si, amh±ka½ rañño eva anucchaviko”ti parih±sa½ aka½su–

5. “Kimagghati taº¹ulan±¼ik±ya½, ass±na m³l±ya vadehi r±ja;

b±r±ºasi½ santarab±hira½, ayamagghati taº¹ulan±¼ik±”ti.

Tasmi½ k±le r±j± lajjito ta½ b±la½ nikka¹¹h±petv± bodhisattasseva aggh±panikaµµh±na½ ad±si. Bodhisattopi yath±kamma½ gato.

Satth± ima½ dhammadesana½ ±haritv± dve vatth³ni kathetv± anusandhi½ ghaµetv± j±taka½ samodh±nesi “tad± g±mikab±la-aggh±paniko l±lud±y² ahosi, paº¹ita-aggh±paniko pana ahameva ahosin”ti desana½ niµµh±pesi.

Taº¹ulan±¼ij±takavaººan± pañcam±.