22. Sikh²buddhava½savaººan±
Vipassissa aparabh±ge antarahite ca tasmi½ kappe tato para½ ek³nasaµµhiy± kappesu buddh± loke na uppajji½su. Apagatabuddh±loko ahosi. Kilesadevaputtam±r±na½ ekarajja½ apagatakaºµaka½ ahosi. Ito pana ekatti½sakappe siniddhasukkhas±rad±rupacito pah³tasappisitto nidh³mo sikh² viya sikh² ca vessabh³ c±ti dve samm±sambuddh± loke uppajji½su. Tattha sikh² pana bhagav± p±ramiyo p³retv± tusitapure nibbattitv± tato cavitv± kusalakaraºavat² aruºavat²nagare paramaguºavato aruºavato n±ma rañño aggamahesiy± rattakanakapaµibimbarucirappabh±ya pabh±vatiy± n±ma deviy± kucchismi½ paµisandhi½ gahetv± dasa m±se v²tin±metv± nisabhuyy±ne m±tukucchito nikkhami. Nemittik± panassa n±ma½ karont± uºh²sassa sikh± viya uggatatt± “sikh²”ti n±mamaka½su. So sattavassasahass±ni ag±ra½ ajjh±vasi. Sucandakasir²giriyasan±rivasabha n±mak± tayo p±s±d± ahesu½. Sabbak±m±devippamukh±ni catuv²sati itthisahass±ni paccupaµµhit±ni ahesu½. So catt±ri nimitt±ni disv± sabbak±m±deviy± guºagaº±tule atule n±ma putte uppanne hatthiy±nena hatthikkhandhavaragato mah±bhinikkhamana½ nikkhamitv± pabbaji. Ta½ sattatipurisasatasahass±ni anupabbaji½su. So tehi parivuto aµµham±sa½ padh±nacariya½ caritv± vis±khapuººam±ya gaºasaªgaºika½ pah±ya sudassananigame piyadass²seµµhino dh²tuy± dinna½ madhup±y±sa½ paribhuñjitv± taruºakhadiravane div±vih±ra½ v²tin±metv± anomadassin± n±ma t±pasena dinn± aµµha kusatiºamuµµhiyo gahetv± puº¹ar²kabodhi½ upasaªkami. Tass± kira puº¹ar²kabodhiy±pi p±µaliy± pam±ºameva pam±ºa½ ahosi. Ta½divasameva so paºº±saratanakkhandho hutv± abbhuggato, s±kh±pissa paºº±saratanamatt±va. So dibbehi gandhehi pupphehi sañchanno ahosi. Na kevala½ puppheheva, phalehipi sañchanno ahosi. Tassa ekapassato taruº±ni phal±ni ekato majjhim±ni ekato n±tipakk±ni ekato pakkhittadibboj±ni viya suras±ni vaººagandharasasampann±ni tato tato olambanti. Yath± ca so eva½ dasasahassicakkav±¼esu pupph³pag± rukkh± pupphehi phal³pag± rukkh± phalehi paµimaº¹it± ahesu½. So tattha catuv²satihatthavitthata½ tiºasanthara½ santharitv± pallaªka½ ±bhujitv± caturaªgav²riya½ adhiµµh±ya nis²di. Eva½ nis²ditv± chatti½sa yojanavitthata½ sam±ra½ m±rabala½ vidhamitv± sambodhi½ p±puºitv±– “anekaj±tisa½s±ra½…pe… taºh±na½ khayamajjhag±”ti ud±na½ ud±netv± bodhisam²peyeva sattasatt±ha½ v²tin±metv± brahm±y±cana½ sampaµicchitv± attan± saha pabbajit±na½ sattatiy± bhikkhusatasahass±na½ upanissayasampatti½ disv± surapathena gantv± vividh±varaºavatiy± aruºavatiy± r±jadh±niy± sam²pe mig±jinuyy±ne otaritv± tehi munigaºehi parivuto tesa½ majjhe dhammacakka½ pavattesi. Tad± koµisatasahass±na½ paµhamo abhisamayo ahosi. Tena vutta½– 1. “Vipassissa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
sikhivhayo ±si jino, asamo appaµipuggalo.
2. “M±rasena½ pamadditv±, patto sambodhimuttama½;
dhammacakka½ pavattesi, anukamp±ya p±ºina½.
3. “Dhammacakka½ pavattente, sikhimhi jinapuªgave;
koµisatasahass±na½, paµham±bhisamayo ah³”ti.
Punapi aruºavatiy± r±jadh±niy± sam²peyeva abhibh³r±japuttassa ca sambhavar±japuttassa c±ti dvinna½ sapariv±r±na½ dhamma½ desetv± navutikoµisahass±ni dhamm±mata½ p±yesi. So dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vutta½– 4. “Aparampi dhamma½ desente, gaºaseµµhe naruttame;
navuttikoµisahass±na½, dutiy±bhisamayo ah³”ti.
Yad± pana s³riyavat²nagaradv±re campakarukkham³le titthiyamadam±nabhañjanattha½ sabbajanabandhanamokkhatthañca yamakap±µih±riya½ karonto bhagav± dhamma½ desesi tad± as²tikoµisahass±na½ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vutta½– 5. “Yamakap±µih±riyañca dassayante sadevake;
as²tikoµisahass±na½, tatiy±bhisamayo ah³”ti.
Abhibhun± ca sambhavena ca r±japuttena saddhi½ pabbajit±na½ arahant±na½ satasahass±na½ majjhe nis²ditv± p±timokkha½ uddisi, so paµhamo sannip±to ahosi, aruºavat²nagare ñ±tisam±game pabbajit±na½ as²tiy± bhikkhusahass±na½ majjhe nis²ditv± p±timokkha½ uddisi, so dutiyo sannip±to ahosi. Dhanañjayanagare dhanap±lakan±gavinayanasamaye pabbajit±na½ sattatiy± bhikkhusahass±na½ majjhe bhagav± p±timokkha½ uddisi, so tatiyo sannip±to ahosi. Tena vutta½– 6. “Sannip±t± tayo ±su½, sikhiss±pi mahesino;
kh²º±sav±na½ vimal±na½, santacitt±na t±dina½.
7. “Bhikkhusatasahass±na½, paµhamo ±si sam±gamo;
as²tibhikkhusahass±na½, dutiyo ±si sam±gamo.
8. “Sattatibhikkhusahass±na½ tatiyo ±si sam±gamo;
anupalitto paduma½va, toyamhi sampava¹¹hitan”ti.
Tattha anupalitto paduma½v±ti toye j±ta½ toyeva va¹¹hita½ paduma½ viya toyena anupalitta½, sopi bhikkhusannip±to loke j±topi lokadhammehi anupalitto ahos²ti attho. Tad± kira amh±ka½ bodhisatto katthaci asa½saµµho paribhuttanagare arindamo n±ma r±j± hutv± sikhimhi satthari paribhuttanagaramanuppatte sapariv±ro r±j± bhagavato paccuggantv± pas±dava¹¹hitahadayanayanasoto dasabalassa amalacaraºakamalayuga¼esu sapariv±ro siras± abhivanditv± dasabala½ nimantetv± satt±ha½ issariyakulavibhavasaddh±nur³pa½ mah±d±na½ datv± dussabhaº¹±g±radv±r±ni vivar±petv± buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa mahaggh±ni vatth±ni ad±si. Attano ca balar³palakkhaºajavasampannahemaj±lam±l±samalaªkata½ navakanakaruciradaº¹akosac±marayugavir±jita½ vipulamudukaººa½ candar±jivir±jitavadanasobha½ er±vaºav±raºamiva ariv±raºa½ varav±raºa½ datv± v±raºappam±ºameva katv± kappiyabhaº¹añca ad±si. Sopi na½ satth±– “ito ekatti½sakappe buddho bhavissat²”ti by±k±si. Tena vutta½– 9. “Aha½ tena samayena, arindamo n±ma khattiyo;
sambuddhappamukha½ saªgha½, annap±nena tappayi½.
10. “Bahu½ dussavara½ datv±, dussakoµi½ anappaka½;
alaªkata½ hatthiy±na½, sambuddhassa ad±saha½.
11. “Hatthiy±na½ nimminitv±, kappiya½ upan±mayi½;
p³rayi½ m±nasa½ mayha½, nicca½ da¼hamupaµµhita½.
12. “Sopi ma½ buddho by±k±si, sikh² lokaggan±yako;
ekatti½se ito kappe, aya½ buddho bhavissati.
13. “Ahu kapilavhay± ramm±…pe… hess±ma sammukh± ima½; 14. “tass±ha½ vacana½ sutv±, bhiyyo citta½ pas±dayi½;
uttari½ vatamadhiµµh±si½, dasap±ramip³riy±”ti.
Tattha nimminitv±ti tassa hatthino pam±ºena tulayitv±. Kappiyanti kappiyabhaº¹a½, bhikkh³na½ ya½ bhaº¹a½ kappati gahetu½, ta½ kappiyabhaº¹a½ n±ma. P³rayi½ m±nasa½ mayhanti mama citta½ d±nap²tiy± p³rayi½, mayha½ h±supp±danasamattha½ ak±sinti attho. Nicca½ da¼hamupaµµhitanti niccak±la½ d±na½ dass±m²”ti d±navasena da¼ha½ upaµµhita½ cittanti attho. Tassa pana bhagavato nagara½ aruºavat² n±ma ahosi. Aruºav± n±ma r±j± pit±, pabh±vat² n±ma m±t±, abhibh³ ca sambhavo ca dve aggas±vak±, khemaªkaro n±mupaµµh±ko, sakhil± ca madum± ca dve aggas±vik±, puº¹ar²karukkho bodhi, sar²rañcassa sattatihatthubbedha½ ahosi Sar²rappabh± niccak±la½ yojanattaya½ pharitv± aµµh±si. Sattativassasahass±ni ±yu, sabbak±m± n±massa aggamahes², atulo n±massa putto, hatthiy±nena nikkhami. Tena vutta½– 15. “Nagara½ aruºavat² n±ma, aruºo n±ma khattiyo;
pabh±vat² n±ma janik±, sikhiss±pi mahesino.
20. “Abhibh³ sambhavo ceva, ahesu½ aggas±vak±;
khemaªkaro n±mupaµµh±ko, sikhiss±pi mahesino.
21. “Sakhil± ca padum± ca, ahesu½ aggas±vik±;
bodhi tassa bhagavato, puº¹ar²koti vuccati.
22. “Siriva¹¹ho ca nando ca, ahesu½ aggupaµµhak±;
citt± ceva sugutt± ca, ahesu½ aggupaµµhik±.
23. “Uccattanena so buddho, sattatihatthamuggato;
kañcanagghiyasaªk±so, dvatti½savaralakkhaºo.
24. “Tass±pi by±mappabh± k±y±, div±ratti½ nirantara½;
disodisa½ niccharanti, t²ºi yojanaso pabh±.
25. “Sattativassasahass±ni, ±yu tassa mahesino;
t±vat± tiµµham±no so, t±resi janata½ bahu½.
26. “Dhammamegha½ pavassetv±, temayitv± sadevake;
khemanta½ p±payitv±na, nibbuto so sas±vako.
27. “Anubyañjanasampanna½, dvatti½savaralakkhaºa½;
sabba½ tamantarahita½, nanu ritt± sabbasaªkh±r±”ti.
Tattha puº¹ar²koti setambarukkho. T²ºi yojanaso pabh±ti t²ºi yojan±ni pabh± niccharant²ti attho. Dhammameghanti dhammavassa½, dhammavassanako buddhamegho. Temayitv±ti dhammakath±salilena temetv±, siñcitv±ti attho. Sadevaketi sadevake satte. Khemantanti khemanta½ nibb±na½ Anubyañjanasampannanti tambanakhatuªgan±savaµµaªgulit±d²hi as²tiy± anubyañjanehi sampanna½, dvatti½samah±purisalakkhaºapaµimaº¹ita½ bhagavato sar²ranti attho. Sikh² kira samm±sambuddho s²lavat²nagare ass±r±me parinibb±yi.
“Sikh²va loke tapas± jalitv±, sikh²va megh±gamane naditv±;
sikh² mahesindhanavippah²no, sikh²va santi½ sugato gato so”.
Sikhissa kira bhagavato dh±tuyo ekagghan±va hutv± aµµha½su na vippakiri½su. Sakalajambud²pav±sino pana manuss± tiyojanubbedha½ sattaratanamaya½ himagirisadisasobha½ th³pamaka½su. Sesamettha g±th±su p±kaµamev±ti.
Sikh²buddhava½savaººan± niµµhit±.
Niµµhito v²satimo buddhava½so.