20. Phussabuddhava½savaººan±

Tassa tissassa bhagavato aparabh±ge anukkamena parih±yitv± puna va¹¹hitv± aparimit±yuk± hutv± anupubbena h±yitv± navutivassasahass±yukesu j±tesu tasmi½yeva kappe phusso n±ma satth± loke uppajji. Sopi bhagav± p±ramiyo p³retv± tusitapure nibbattitv± tato cavitv± k±sikanagare jayasenarañño aggamahesiy± sirim±ya n±ma deviy± kucchismi½ paµisandhi½ gahetv± dasanna½ m±s±na½ accayena sirimuyy±ne m±tukucchito nikkhami. So navavassasahass±ni ag±ra½ ajjh±vasi. Tassa kira garu¼apakkha-ha½sa-suvaººabh±r±ti tayo p±s±d± ahesu½. Kis±gotamippamukh±ni ti½sa itthisahass±ni paccupaµµhit±ni ahesu½.
So catt±ri nimitt±ni disv± kis±gotamiy± anupame n±ma putte uppanne alaªkatagajavarakkhandhagato mah±bhinikkhamana½ nikkhamitv± pabbaji. Ta½ pabbajita½ janakoµi anupabbaji. So tehi parivuto cha m±se padh±nacariya½ caritv± tato gaºa½ pah±ya satt±ha½ ekacariya½ anubr³hayam±no vasitv± vis±khapuººam±ya aññatare nagare aññatarassa seµµhino dh²t±ya siriva¹¹h±ya n±ma dinna½ madhup±y±sa½ paribhuñjitv± si½sap±vane div±vih±ra½ v²tin±metv± s±yanhasamaye siriva¹¹hena n±ma up±sakena dinn± aµµha tiºamuµµhiyo gahetv± ±malakabodhi½ upasaªkamitv± sam±ra½ m±rabala½ vidhamitv± sabbaññutaññ±ºa½ patv±– “anekaj±tisa½s±ra½…pe… taºh±na½ khayamajjhag±”ti ud±na½ ud±netv± sattasatt±ha½ bodhisam²peyeva v²tin±metv± attan± saddhi½ pabbajit±na½ bhikkh³na½ koµ²na½ dhammapaµivedhasamatthata½ disv± ±k±sena gantv± saªkassanagare isipatane migad±ye otaritv± tesa½ majjhe dhammacakka½ pavattesi. Tad± koµisatasahass±na½ paµhamo abhisamayo ahosi. Tena vutta½–
1. “Tattheva maº¹akappamhi, ahu satth± anuttaro;
an³pamo asamasamo, phusso lokaggan±yako.
2. “Sopi sabba½ tama½ hantv±, vijaµetv± mah±jaµa½;
sadevaka½ tappayanto, abhivassi amatambun±.
3. “Dhammacakka½ pavattente, phusse nakkhattamaªgale;
koµisatasahass±na½, paµham±bhisamayo ah³”ti.
Tattha tattheva maº¹akappamh²ti yasmi½ kappe dve buddh± uppajjanti, so “maº¹akappo”ti heµµh± vutto. Vijaµetv±ti paµivissajjetv±. Mah±jaµanti ettha jaµ±ti taºh±yeta½ adhivacana½. S± hi r³p±d²su ±rammaºesu heµµhupariyavasena punappuna½ uppajjanato sa½sibbanato suttagumbaj±lap³vasaªkh±t± jaµ± viy±ti jaµ±ti vutta½, ta½ mah±jaµa½. Sadevakanti sadevaka½ loka½. Abhivass²ti p±vassi. Amatambun±ti amatasaªkh±tena dhammakath±salilena tappayanto p±vass²ti attho.
Yad± pana b±r±ºas²nagare siriva¹¹ho n±ma r±j± mahanta½ bhogakkhandha½ pah±ya t±pasapabbajja½ pabbaji. Tena saha pabbajit±na½ t±pas±na½ navutisatasahass±ni ahesu½. Tesa½ bhagav± dhamma½ desesi. Tad± navutiy± satasahass±na½ dutiy±bhisamayo ahosi. Yad± pana attano puttassa anupamakum±rassa dhamma½ desesi, tad± as²tiy± satasahass±na½ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vutta½–
4. “Navutisatasahass±na½, dutiy±bhisamayo ahu;
as²tisatasahass±na½, tatiy±bhisamayo ah³”ti.
Tato aparena samayena kaººakujjanagare surakkhito r±japutto ca purohitaputto dhammasenakum±ro ca phusse samm±sambuddhe attano nagara½ sampatte saµµhiy± purisasatasahassehi saddhi½ paccuggantv± vanditv± nimantetv± satt±ha½ mah±d±na½ datv± dasabalassa dhammakatha½ sutv± bhagavati pas²ditv± te sapariv±r± pabbajitv± arahatta½ p±puºi½su. Tesa½ saµµhiy± bhikkhusatasahass±na½ majjhe bhagav± p±timokkha½ uddisi, so paµhamo sannip±to ahosi. Puna k±sinagare jayasenarañño saµµhimatt±na½ ñ±t²na½ sam±game buddhava½sa½ desesi, ta½ sutv± paññ±sasatasahass±ni ehibhikkhupabbajj±ya pabbajitv± arahatta½ p±puºi½su. Tesa½ majjhagato bhagav± p±timokkha½ uddisi, so dutiyo sannip±to ahosi. Puna mah±maªgalasam±game maªgalakatha½ sutv± catt±l²sapurisasatasahass±ni pabbajitv± arahatta½ p±puºi½su. Tesa½ majjhagato sugato p±timokkha½ uddisi, so tatiyo sannip±to ahosi. Tena vutta½–
5. “Sannip±t± tayo ±su½, phussassapi mahesino;
kh²º±sav±na½ vimal±na½, santacitt±na t±dina½.
6. “Saµµhisatasahass±na½ paµhamo ±si sam±gamo;
paññ±sasatasahass±na½, dutiyo ±si sam±gamo.
7. “Catt±l²sasatasahass±na½, tatiyo ±si sam±gamo;
anup±d± vimutt±na½, vocchinnapaµisandhinan”ti.
Tad± amh±ka½ bodhisatto arindamanagare vijit±v² n±ma khattiyo hutv± tassa dhamma½ sutv± bhagavati pas²ditv± tassa mah±d±na½ datv± mah±rajja½ pah±ya bhagavato santike pabbajitv± t²ºi piµak±ni uggahetv± tepiµakadharo mah±janassa dhammakatha½ kathesi, s²lap±ramiñca p³resi. Sopi na½ “buddho bhavissat²”ti by±k±si. Tena vutta½–
8. “Aha½ tena samayena, vijit±v² n±ma khattiyo;
cha¹¹ayitv± mah±rajja½, pabbaji½ tassa santike.
9. “Sopi ma½ buddho by±k±si, phusso lokaggan±yako;
dvenavute ito kappe, aya½ buddho bhavissati.
10. “Padh±na½ padahitv±na…pe… dasap±ramip³riy±;
12. “suttanta½ vinayañc±pi, navaªga½ satthus±sana½;
sabba½ pariy±puºitv±, sobhayi½ jinas±sana½.
13. “Tatthappamatto viharanto, brahma½ bh±vetva bh±vana½;
abhiññ±p±rami½ gantv±, brahmalokamagañchahan”ti.
Tassa pana bhagavato k±sika½ n±ma nagara½ ahosi. Jayaseno n±ma r±j± pit±, sirim± n±ma m±t±, surakkhito ca dhammaseno ca dve aggas±vak±, sabhiyo n±mupaµµh±ko, c±l± ca upac±l± ca dve aggas±vik±, ±malakarukkho bodhi, sar²ra½ aµµhapaºº±sahatthubbedha½ ahosi ±yu navutivassasahass±ni, kis±gotam² n±ma aggamahes², anupamo n±massa putto, hatthiy±nena nikkhami. Tena vutta½–
14. “K±sika½ n±ma nagara½, jayaseno n±ma khattiyo;
sirim± n±ma janik±, phussass±pi mahesino…pe ;
bodhi tassa bhagavato, ±maº¹oti pavuccati…pe….
22. “Aµµhapaºº±saratana½, sopi accuggato muni;
sobhate satara½s²va, u¼ur±j±va p³rito.
23. “Navutivassasahass±ni, ±yu vijjati t±vade;
t±vat± tiµµham±no so, t±resi janata½ bahu½.
24. “Ovaditv± bah³ satte, sant±retv± bah³ jane;
sopi satth± atulayaso, nibbuto so sas±vako”ti.
Tattha ±maº¹oti ±malakarukkho. Ovaditv±ti ov±da½ datv±, anus±sitv±ti attho. Sopi satth± atulayasoti sopi satth± amitayasoti attho. “So jahitv± amitayaso”tipi p±µho, tassa so sabbameva vuttappak±ra½ visesa½ hitv±ti attho.
Phusso kira samm±sambuddho kusin±r±ya½ sen±r±me parinibb±yi. Dh±tuyo kirassa vitth±rik± ahesu½. Sesag±th±su sabbattha p±kaµamev±ti.

Phussabuddhava½savaººan± niµµhit±.

Niµµhito aµµh±rasamo buddhava½so.