8. Sobhitabuddhava½savaººan±
Tassa pana aparabh±ge tassa s±sanepi antarahite sobhito n±ma bodhisatto kappasatasahass±dhik±ni catt±ri asaªkhyeyy±ni p±ramiyo p³retv± tusitapure nibbattitv± tattha y±vat±yuka½ µhatv± devehi ±y±cito tusitapurato cavitv± sudhammanagare sudhammar±jassa kule sudhamm±ya n±ma deviy± kucchismi½ paµisandhi½ aggahesi. So dasanna½ m±s±na½ accayena sudhammuyy±ne m±tukucchito parisuddhavir±jitaghanameghapaµalato puººacando viya nikkhami. Tassa paµisandhiya½ j±tiyañca p±µih±riy±ni pubbe vuttappak±r±ni. So dasavassasahass±ni ag±ra½ ajjh±vasitv± sattatti½san±µakitthisahass±na½ agg±ya aggamahesiy± makhiladeviy± kucchismi½ s²hakum±re n±ma putte uppanne catt±ri nimitt±ni disv± sañj±tasa½vego p±s±deyeva pabbajitv± tattheva ±n±p±nassatisam±dhi½ bh±vetv± catt±ri jh±n±ni paµilabhitv± satt±ha½ tattheva padh±nacariyamacari. Tato makhilamah±deviy± dinna½ paramamadhura½ madhup±y±sa½ paribhuñjitv± abhinikkhamanatth±ya cittamupp±desi– “aya½ p±s±do alaªkatapaµiyatto mah±janassa passantasseva ±k±sena gantv± bodhirukkha½ majjhekatv± pathaviya½ otaratu, im± ca itthiyo mayi bodhim³le nisinne avutt± sayameva p±s±dato nikkhamant³”ti. Sahacittupp±d± p±s±do ca sudhammar±jabhavanato uppatitv± asitañjanasaªk±sam±k±samabbhuggañchi. So samosaritasurabhikusumad±masamalaªkatap±s±datalo sakalampi gaganatala½ samalaªkurum±no viya kanakarasadh±r±sadisarucirakaranikaro divasakaro viya ca saradasamayarajanikaro viya ca virocam±no vilambam±navividhavicittakiªkiºikaj±lo yassa kira v±teritassa sukusalajanav±ditassa pañcaªgikassa turiyassa viya saddo vaggu ca rajan²yo ca kaman²yo ca ahosi. D³rato paµµh±ya suyyam±nena madhurena sarena satt±na½ sot±ni odaham±no gharacaccaracatukkav²thi-±d²su µhatv± pavattitakath±sall±pesu manussesu n±tin²cena n±ti-uccena taruvaravanamatthak±vid³ren±k±sena palobhayam±no viya taruvaras±kh±n±n±ratanajutivisarasamujjalena vaººena jananayan±ni ±ka¹¹hento viya ca puññ±nubh±va½ samugghosayanto viya ca gaganatala½ paµipajji. Tattha n±µakitthiyopi pañcaªgikassa varaturiyassa madhurena sarena upag±yi½su ceva vilapi½su ca. Caturaªgin² kirassa sen±pi alaªk±ra-k±y±bharaºa-juti-samudaya-samujjotan±n±vir±ga-surabhikusumavasan±bharaºasobhit± amaravarasen± viya paramaruciradassan± dharaº² viya gaganatalena p±s±da½ pariv±retv± agam±si. Tato p±s±do gantv± aµµh±s²tihatthubbedha½ ujuvipulavaµµakkhandha½ kusumapallavamakulasamalaªkata½ n±garukkha½ majjhekatv± otaritv± bh³miya½ patiµµhahi. N±µakitthiyo ca kenaci avutt±va tato p±s±dato otaritv± pakkami½su. Anekaguºasobhito kira sobhitopi mah±puriso mah±janakatapariv±royeva rattiy± t²su y±mesu tisso vijj±yo upp±desi. M±rabala½ panassa dhammat±baleneva yath±gatamagam±si. P±s±do pana tattheva aµµh±si. Sobhito pana bhagavat± sambodhi½ patv±– “anekaj±tisa½s±ra½…pe… taºh±na½ khayamajjhag±”ti ud±na½ ud±netv± bodhisam²peyeva sattasatt±ha½ v²tin±metv± brahmuno dhammajjhesana½ paµij±nitv±– “kassa nu kho paµhama½ dhamma½ deseyyan”ti buddhacakkhun± olokento attano vem±tike kaniµµhabh±tike asamakum±rañca sunettakum±rañca disv±– “ime dve kum±r± upanissayasampann± gambh²ra½ nipuºa½ dhamma½ paµivijjhitu½ samatth±, hand±ha½ imesa½ dhamma½ deseyyan”ti ±k±sen±gantv± sudhammuyy±ne otaritv± dvepi kum±re uyy±nap±lena pakkos±petv± tehi sapariv±rehi parivuto mah±janamajjhe dhammacakka½ pavattesi. Tena vutta½– 1. “Revatassa aparena, sobhito n±ma n±yako;
sam±hito santacitto, asamo appaµipuggalo.
2. “So jino sakagehamhi, m±nasa½ vinivattayi;
patv±na kevala½ bodhi½, dhammacakka½ pavattayi.
3. “Y±va heµµh± av²cito, bhavagg± c±pi uddhato;
etthantare ekaparis±, ahosi dhammadesane.
4. “T±ya paris±ya sambuddho, dhammacakka½ pavattayi;
gaºan±ya na vattabbo, paµham±bhisamayo ah³”ti.
Tattha sakagehamh²ti attano bhavaneyeva, antop±s±dataleyev±ti attho. M±nasa½ vinivattay²ti citta½ parivattesi, sakagehe µhatv± sattadivasabbhantareyeva puthujjanabh±vato citta½ vinivattetv± buddhatta½ p±puº²ti attho. Heµµh±ti heµµhato. Bhavagg±ti akaniµµhabhavanato. T±ya paris±y±ti tass± paris±ya majjhe. Gaºan±ya na vattabboti gaºanapathamat²t±ti attho. Paµham±bhisamayoti paµhamo dhamm±bhisamayo. Ah³ti gaºan±ya na vattabb± paris± ahos²ti attho. “Paµhame abhisami½suyev±”tipi p±µho, tassa paµhamadhammadesane abhisami½su ye jan±, te gaºan±ya na vattabb±ti attho. Ath±parena samayena sudassananagaradv±re cittap±µaliy± m³le yamakap±µih±riya½ katv± navakanakamaºimayabhavane t±vati½sabhavane p±ricchattakam³le paº¹ukambalasil±tale nis²ditv± abhidhamma½ desesi. Desan±pariyos±ne navutikoµisahass±na½ dhamm±bhisamayo ahosi. Aya½ dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vutta½– 5. “Tato parampi desente, mar³nañca sam±game;
navutikoµisahass±na½, dutiy±bhisamayo ah³”ti.
Ath±parena samayena sudassananagare jayaseno n±ma r±jakum±ro yojanappam±ºa½ vih±ra½ k±retv± asokassakaººacampakan±gapunn±gavakulasurabhic³tapanas±sanas±lakunda- sahak±rakarav²r±ditaruvaranirantara½ ±r±ma½ ropetv± buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa niyy±tesi. D±n±numodana½ katv± y±ga½ vaººetv± bhagav± dhamma½ desesi. Tad± koµisatasahassasattanik±yassa dhamm±bhisamayo ahosi. Aya½ tatiy±bhisamayo ahosi. Tena vutta½– 6. “Pun±para½ r±japutto, jayaseno n±ma khattiyo;
±r±ma½ ropayitv±na, buddhe niyy±tay² tad±.
7. “Tassa y±ga½ pakittento, dhamma½ desesi cakkhum±;
tad± koµisahass±na½, tatiy±bhisamayo ah³”ti.
Puna uggato n±ma r±j± sunandanagare sunanda½ n±ma vih±ra½ k±retv± buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa ad±si. Tasmi½ d±ne ehibhikkhupabbajj±ya pabbajit±na½ koµisata½ arahant±na½ sannip±to tesa½ majjhe sobhito bhagav± p±timokkha½ uddisi. Aya½ paµhamo sannip±to ahosi. Puna mekhal±nagare dhammagaºo dhammagaº±r±ma½ n±ma pavar±r±ma½ mah±vih±ra½ k±retv± buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa datv± saha sabbaparikkh±rehi d±na½ ad±si. Tasmi½ sam±game ehibhikkhubh±vena pabbajit±na½ navutiy± arahantakoµ²na½ sannip±te p±timokkha½ uddisi. Aya½ dutiyo sannip±to ahosi. Yad± pana bhagav± dasasatanayanapure vassa½ vasitv± pav±raº±ya suravaraparivuto otari, tad± as²tiy± arahantakoµ²hi saddhi½ caturaªgike sannip±te pav±resi. Aya½ tatiyo sannip±to ahosi. Tena vutta½– 8. “Sannip±t± tayo ±su½, sobhitassa mahesino;
kh²º±sav±na½ vimal±na½, santacitt±na t±dina½.
9. “Uggato n±ma so r±j±, d±na½ deti naruttame;
tamhi d±ne sam±gañchu½, arahant± satakoµiyo.
10. “Pun±para½ puragaºo, deti d±na½ naruttame;
tad± navutikoµ²na½, dutiyo ±si sam±gamo.
11. “Devaloke vasitv±na, yad± orohat² jino;
tad± as²tikoµ²na½, tatiyo ±si sam±gamo”ti.
Tad± kira amh±ka½ bodhisatto rammavat²nagare ubhato suj±to ‘suj±to’ n±ma br±hmaºo hutv± sobhitassa bhagavato dhammadesana½ sutv± saraºesu patiµµh±ya buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa tem±sa½ mah±d±namad±si. Sopi na½ “an±gate gotamo n±ma buddho bhavissat²”ti by±k±si. Tena vutta½– 12. “Aha½ tena samayena, suj±to n±ma br±hmaºo;
tad± sas±vaka½ buddha½, annap±nena tappayi½.
13. “Sopi ma½ buddho by±k±si, sobhito lokan±yako;
aparimeyyito kappe, aya½ buddho bhavissati.
14. “Padh±na½ padahitv±na…pe… hess±ma sammukh± ima½; 15. “tass±pi vacana½ sutv±, haµµho sa½viggam±naso;
tamevatthamanuppattiy±, ugga½ dhitimak±sahan”ti.
Tattha tamevatthamanuppattiy±ti tassa buddhattassa anuppatti-attha½, tassa pana sobhitabuddhassa– “an±gate aya½ gotamo n±ma buddho bhavissat²”ti vacana½ sutv± “avitathavacan± hi buddh±”ti buddhattappatti-atthanti attho. Ugganti tibba½ ghora½. Dhitinti v²riya½. Ak±sahanti ak±si½ aha½. Tassa pana sobhitassa bhagavato sudhamma½ n±ma nagara½ ahosi, pit± sudhammo n±ma r±j±, m±t± sudhamm± n±ma dev², asamo ca sunetto ca dve aggas±vak±, anomo n±mupaµµh±ko, nakul± ca suj±t± ca dve aggas±vik±, n±garukkho bodhi, aµµhapaºº±sahatthubbedha½ sar²ra½ ahosi, navutivassasahass±ni ±yuppam±ºa½, makhil± n±massa mah±dev², s²hakum±ro n±ma atrajo, n±µakitth²na½ sattatti½sasahass±ni navavassasahass±ni ag±ra½ ajjh±vasi. P±s±dena abhinikkhami. Jayaseno n±ma r±j± upaµµh±ko. Set±r±me kira vas²ti. Tena vutta½– 16. “Sudhamma½ n±ma nagara½, sudhammo n±ma khattiyo;
sudhamm± n±ma janik±, sobhitassa mahesino.
21. “Asamo ca sunetto ca, ahesu½ aggas±vak±;
anomo n±mupaµµh±ko, sobhitassa mahesino.
22. “Nakul± ca suj±t± ca, ahesu½ aggas±vik±;
bujjham±no ca so buddho, n±gam³le abujjhatha.
24. “Aµµhapaºº±saratana½ accuggato mah±muni;
obh±seti dis± sabb±, satara½s²va uggato.
25. “Tath± suphulla½ pavana½, n±n±gandhehi dh³pita½;
tatheva tassa p±vacana½, s²lagandhehi dh³pita½.
26. “Yath±pi s±garo n±ma, dassanena atappiyo;
tatheva tassa p±vacana½, savanena atappiya½.
27. “Navutivassasahass±ni ±yu vijjati t±vade;
t±vat± tiµµham±no so, t±resi janata½ bahu½.
28. “Ov±da½ anusiµµhiñca, datv±na sesake jane;
hut±sanova t±petv±, nibbuto so sas±vako.
29. “So ca buddho asamasamo, tepi s±vak± balappatt±;
sabba½ tamantarahita½, nanu ritt± sabbasaªkh±r±”ti.
Tattha satara½s²v±ti-±dicco viya, sabb± dis± obh±set²ti attho. Pavananti mah±vana½. Dh³pitanti v±sita½ gandhita½. Atappiyoti atittikaro, atittijanano v±. T±vadeti tasmi½ k±le, t±vataka½ k±lanti attho. T±res²ti t±ray². Ov±danti saki½ v±do ov±do n±ma. Anusiµµhinti punappuna½ vacana½ anusiµµhi n±ma. Sesake janeti saccappaµivedha½ appattassa sesajanassa, s±mi-atthe bhummavacana½. Hut±sanova t±petv±ti aggi viya tappetv±. Ayameva v± p±µho, up±d±nakkhay± bhagav± parinibbutoti attho. Sesag±th±su sabbattha utt±namev±ti.
Sobhitabuddhava½savaººan± niµµhit±.
Niµµhito chaµµho buddhava½so.