Te “amh±ka½ n±ma eta½ kamman”ti nikkhamitv± “kattha labhiss±ma, maddaraµµha½ n±ma itth±g±ra½, maddaraµµha½ gamiss±m±”ti maddaraµµhe s±galanagara½ agama½su. Attha ta½ suvaººar³paka½ nh±natitthe µhapetv± ekamanta½ nis²di½su. Atha bhadd±ya dh±t² bhadda½ nh±petv± alaªkaritv± saya½ nh±yitu½ udakatittha½ gantv± suvaººar³paka½ disv± “kiss±ya½ avin²t± idh±gantv± µhit±”ti piµµhipasse paharitv± suvaººar³paka½ ñatv± “ayyadh²t± meti sañña½ upp±desi, aya½ pana ayyadh²t±ya niv±sanapaµiggahit±yapi asadis±”ti ±ha. Atha na½ te br±hmaº± “evar³p± kira te s±midh²t±”ti pucchi½su. S± “im±ya suvaººapaµim±ya sataguºena sahassaguºena mayha½ ayyadh²t± abhir³patar±”, tath± hi “appad²pepi dv±dasahatthe gabbhe nisinn± sar²robh±sena tama½ vidhamat²”ti ±ha. “Tena hi tass± m±t±pit³na½ santika½ gacch±m±”ti suvaººar³paka½ rathe ±ropetv± ta½ dh±ti½ anugantv± kosiyagottassa gharadv±re µhatv± ±gamana½ ±rocayi½su. Br±hmaºo paµisanth±ra½ katv± “kuto ±gatatth±”ti pucchi. Te “magadharaµµhe mah±titthag±me kapilabr±hmaºassa gharato imin± n±ma k±raºena ±gatamh±”ti ±ha½su. “S±dhu, t±t±, amhehi samaj±tigottavibhavo so br±hmaºo, dass±ma d±rikan”ti paºº±k±ra½ gaºhi. Te kapilabr±hmaºassa s±sana½ pahiºi½su– “laddh± no bhadd± n±ma d±rik±, kattabba½ j±n±th±”ti. Ta½ s±sana½ sutv± pippalim±ºavassa ±rocayi½su “laddh± d±rik±”ti. Pippalim±ºavo “aha½ ‘na labhissant²’ti cintesi½, ime ‘laddh±’ti pesenti, anatthiko hutv± paººa½ pesess±m²”ti rahogato paººa½ likhi “bhadd± attano j±tigottabhog±nur³pa½ pati½ labhatu, aha½ nikkhamitv± pabbajiss±mi, m± pacch± vippaµis±rin² ahos²”ti. Bhadd±pi “asukassa kira ma½ d±tuk±m±”ti sutv± rahogat± paººa½ likhi– “ayyaputto attano j±tigottabhog±nur³pa½ d±rika½ labhatu, aha½ pabbajiss±mi, m± pacch± vippaµis±r² bhav±h²”ti. Dvepi paºº±ni antar±magge sam±gacchi½su. “Ida½ kassa paººan”ti? “Pippalim±ºavena bhadd±ya pahitan”ti. “Ida½ kass±”ti? “Bhadd±ya pippalim±ºavassa pahitan”ti ca vutte te dvepi v±cetv± “passatha d±rak±na½ kamman”ti ph±letv± araññe cha¹¹etv± añña½ ta½sam±na½ paººa½ likhitv± ito etto ca pesesu½. Iti kum±rassa kum±rik±ya ca sadisa½ paººa½ lokass±darahitamev±ti aniccham±n±nampi tesa½ dvinna½ sam±gamo ahosi. Ta½divasameva pippalim±ºavopi bhadda½ eka½ pupphad±ma½ gaºh±pesi. Bhadd±pi t±ni sayanamajjhe µhapesi. Ubhopi bhuttas±yam±s± sayana½ ±ruhitu½ ±rabhi½su. Tesu m±ºavo dakkhiºapassena sayana½ ±ruhi, bhadd± v±mapassena abhiruhitv± ±ha– “yassa passe pupph±ni mil±yanti, tassa r±gacitta½ uppannanti vij±niss±ma, ima½ pupphad±ma½ na all²yitabban”ti. Te pana aññamañña½ sar²rasamphassabhayena sakalaratti½ nidda½ anokkamant±va v²tin±mesu½. Div± pana hasitamattampi n±ka½su. Te lok±misena asa½saµµh± y±va m±t±pitaro dharanti, t±va kuµumba½ avic±retv± tesu k±laªkatesu vic±rayi½su. Mahat² m±ºavassa sampatti. Ekadivasa½ sar²ra½ ubbaµµetv± cha¹¹etabba½ suvaººacuººa½ eva magadhan±¼iy± dv±dasan±¼imatta½ laddhu½ vaµµati. Yantabaddh±ni saµµhi mah±ta¼±k±ni, kammanto dv±dasayojaniko, anur±dhapurappam±º± cuddasag±m±, cuddasa hatth±n²k±ni, cuddasa ass±n²k±ni, cuddasa rath±n²k±ni. So ekadivasa½ alaªkata-assa½ ±ruyha mah±janaparivuto kammantaµµh±na½ gantv± khettakoµiya½ µhito naªgalehi chinnaµµh±nato k±k±dayo sakuºe gaº¹upp±d±dike p±ºake uddharitv± kh±dante disv± “t±t±, ime ki½ kh±dant²”ti pucchi. “Gaº¹upp±de, ayy±”ti. “Etehi katap±pa½ kassa hot²”ti? “Tumh±ka½, ayy±”ti. So cintesi– “sace etehi katap±pa½ mayha½ hoti, ki½ me karissati satta-as²tikoµidhana½, dv±dasayojanakammanto ki½ karissati, ki½ yantabaddh±ni ta¼±k±ni, ki½ cuddasa g±m±ni, sabbameta½ bhadd±ya k±pil±niy± niyy±tetv± nikkhamma pabbajiss±m²”ti. Bhadd± k±pil±n² tasmi½ khaºe antaravatthusmi½ tayo tilakumbhe pattharitv± dh±t²hi parivut± nisinn± k±ke tilap±ºake kh±dam±ne disv± “amm±, ki½ ime kh±dant²”ti pucchi. “P±ºake, ayye”ti. “Akusala½ kassa hot²”ti? “Tumh±ka½, ayye”ti. S± cintesi– “mayha½ catuhattha½ vattha½ n±¼ikodanamattañca laddhu½ vaµµati, yadi paneta½ etehi kata½ akusala½ mayha½ hoti, bhavasahassenapi vaµµato s²sa½ ukkhipitu½ na sakk±, ayyaputte ±gatamatteyeva sabba½ tassa niyy±tetv± nikkhamma pabbajiss±m²”ti. M±ºavo ±gantv± nhatv± p±s±da½ ±ruyha mah±rahe pallaªke nis²di, athassa cakkavattino anucchavikabhojana½ upanayi½su. Dvepi bhuñjitv± parijane nikkhante rahogat± ph±sukaµµh±ne nis²di½su. Tato m±ºavo bhadda½ ±ha– “bhadde, ima½ ghara½ ±gacchant² kittaka½ dhanam±haras²”ti? “Pañcapaºº±sa sakaµasahass±ni, ayy±”ti. “Sabba½ ta½, y± ca imasmi½ ghare satt±s²ti koµiyo yantabaddh±ni saµµhi ta¼±k±n²ti evam±dibhed± sampatti atthi, ta½ sabba½ tuyheva niyy±tem²”ti. “Tumhe pana kuhi½ gacchatha, ayy±”ti? “Aha½ pabbajiss±m²”ti. “Ayya, ahampi tumh±ka½ ±gamana½ olokayam±n± nisinn±, ahampi pabbajiss±m²”ti. Tesa½ ±dittapaººakuµi viya tayo bhav± upaµµhahanti. Te “pabbajiss±m±”ti vatv± antar±paºato k±s±yarasap²t±ni c²var±ni mattik±patte ca ±har±petv± aññamañña½ kese oh±retv± “ye loke arahanto atthi, te uddissa amh±ka½ pabbajj±”ti pabbajitv± thavik±su patte pakkhipitv± a½se laggetv± p±s±dato otari½su. Gehe d±sesu ca kammak±resu ca na koci sañj±ni. Atha ne br±hmaºag±mato nikkhamitv± d±sag±madv±rena gacchante ±kappakutavasena d±sag±mav±sino sañj±ni½su. Te rodant± p±desu patitv± “ki½ amhe an±the karotha, ayy±”ti ±ha½su. “Maya½, bhaºe, ‘tayo bhav± ±dittapaººas±l± viy±’ti pabbajimha, sace tumhesu ekeka½ bhujissa½ karoma, vassasatampi nappahoti. Tumheva tumh±ka½ s²sa½ dhovitv± bhujiss± hutv± j²vath±”ti vatv± tesa½ rodant±na½yeva pakkami½su. Thero purato gacchanto nivattitv± olokento cintesi– “aya½ bhadd± k±pil±n² sakalajambud²pagghanik± itth² mayha½ pacchato ±gacchati, µh±na½ kho paneta½ vijjati, ya½ kocideva eva½ cinteyya ‘ime pabbajit±pi vin± bhavitu½ na sakkonti, ananucchavika½ karont²’ti. Eva½ koci p±pakena manas± pad³setv± ap±yap³rako bhaveyya, ima½ pah±ya may± gantu½ vaµµat²”ti citta½ upp±detv± purato gacchanto dvedh±patha½ disv± tassa matthake aµµh±si. Bhadd±pi ±gantv± vanditv± aµµh±si. Atha na½ ±ha– “bhadde, t±disi½ itthi½ mama pacchato ±gacchanti½ disv± ‘ime pabbajit±pi vin± bhavitu½ na sakkont²’ti amhesu paduµµhacitto mah±jano ap±yap³rako bhaveyya. Imasmi½ dvedh±pathe tva½ eta½ gaºha, aha½ ekena gamiss±m²”ti. “¾ma, ayya, m±tug±mo ‘pabbajit±na½ palibodho, pabbajit±pi vin± na bhavant²’ti amh±ka½ dosa½ dasseyyun”ti tikkhattu½ padakkhiºa½ katv± cat³su µh±nesu pañcapatiµµhitena vanditv± dasanakhasamodh±nasamujjala½ añjali½ paggayha “satasahassakappapam±ºe addh±ne kato mittasanthavo ajja bhijjati, tumheva dakkhiº± n±ma, tumh±ka½ dakkhiºamaggo vaµµati, maya½ m±tug±m± n±ma v±maj±tik±, amh±ka½ v±mamaggo vaµµat²”ti vanditv± magga½ paµipajji. Tesa½ dvedh±bh³tak±le aya½ mah±pathav² “aha½ cakkav±¼asinerupabbat±dayo dh±retu½ sakkont²pi tumh±ka½ guºe dh±retu½ na sakkom²”ti vadant² viya viravam±n± akampittha. ¾k±se asanisaddo viya pavatti, cakkav±¼apabbato unn±di. Samm±sambuddhopi ve¼uvanamah±vih±re kuµiya½ nisinno pathav²kampanasadda½ sutv± “kissa nu kho pathav² kampat²”ti ±vajjento “pippalim±ºavo ca bhadd± ca k±pil±n² ma½ uddissa appameyya½ sampatti½ pah±ya pabbajit±, tesa½ viyogaµµh±ne ubhinna½ guºabalena aya½ pathav²kampo j±to, may±pi etesa½ saªgaha½ k±tu½ vaµµat²”ti gandhakuµito nikkhamma sayameva pattac²varam±d±ya as²timah±theresu kañci an±pucch± tig±vutamagga½ paccuggamana½ katv± r±jagahassa ca n±land±ya ca antare bahuputtanigrodham³le pallaªka½ ±bhujitv± nis²di. Nisinno pana aññatarapa½suk³liko viya anis²ditv± buddhavesa½ gahetv± as²tihatth± buddhara½siyo vissajjento nis²di. Iti tasmi½ khaºe paººacchattasakaµacakkak³µ±g±r±dippam±º± buddhara½siyo ito cito ca vippharantiyo vidh±vantiyo candasahassas³riyasahassa-uggamanak±la½ viya kurum±n± ta½ vanantara½ ekobh±sa½ aka½su. Dvatti½samah±purisalakkhaºasiriy± samujjalat±r±gaºena viya gagana½, supupphitakamalakuvalayena viya salila½ vanantara½ virocittha. Nigrodharukkhassa khandho pakatiy± seto hoti, patt±ni n²l±ni pakk±ni ratt±ni. Tasmi½ pana divase sabbo nigrodho suvaººavaººova ahosi. Mah±kassapatthero ta½ disv± “aya½ amh±ka½ satth± bhavissati, ima½ aha½ uddissa pabbajito”ti diµµhaµµh±nato paµµh±ya onato gantv± t²su µh±nesu vanditv± “satth± me, bhante, bhagav±, s±vakohamasmi, satth± me, bhante, bhagav±, s±vakohamasm²”ti (sa½. ni. 2.154) ±ha. Atha na½ bhagav± ±ha– “kassapa, sace tva½ ima½ nipaccak±ra½ mah±pathaviy± kareyy±si, s±pi dh±retu½ na sakkuºeyya. Tath±gatassa pana eva½ guºamahantata½ j±nat± tay± kato nipaccak±ro mayha½ lomampi c±letu½ na sakkoti. Nis²da, kassapa, d±yajja½ te dass±m²”ti. Athassa bhagav± t²hi ov±dehi upasampada½ ad±si. Datv± ca bahuputtanigrodham³lato nikkhamitv± thera½ pacch±samaºa½ katv± magga½ paµipajji. Satthu sar²ra½ dvatti½samah±purisalakkhaºavicitta½, mah±kassapassa sattamah±purisalakkhaºapaµimaº¹ita½, so kañcanan±v±ya pacch±baddho viya satthu pad±nupadika½ anugañchi. Satth± thoka½ magga½ gantv± magg± okkamma aññatarasmi½ rukkham³le nisajj±k±ra½ dassesi. Thero “satth± nis²dituk±mo”ti ñatv± attano paµapilotika½ saªgh±µi½ catugguºa½ katv± paññapesi. Satth± tattha nis²ditv± hatthena c²vara½ parimajjanto “muduk± kho ty±ya½, kassapa, paµapilotik± saªgh±µ²”ti ±ha (sa½. ni. 2.154). So “satth± me saªgh±µiy± mudubh±va½ kathesi, p±rupituk±mo bhavissat²”ti ñatv± “p±rupatu, bhante, bhagav± saªgh±µin”ti ±ha. “Ki½ tva½ p±rupissasi, kassap±”ti? “Tumh±ka½ niv±sana½ labhanto p±rupiss±mi, bhante”ti. “Ki½ pana tva½, kassapa, ima½ paribhogajiººa½ pa½suk³la½ dh±retu½ sakkhissasi, may± hi imassa pa½suk³lassa gahitadivase udakapariyanta½ katv± mah±pathav² kampi, ima½ buddhaparibhogajiººac²vara½ n±ma na sakk± parittaguºena dh±retu½, paµibalenevida½ paµipattip³raºasamatthena j±tipa½suk³likena dh±retu½ vaµµat²”ti vatv± therena saddhi½ c²vara½ parivattesi. Eva½ c²vara½ parivattetv± therassa c²vara½ bhagav± p±rupi, satthu c²vara½ thero. Tasmi½ khaºe acetan±pi aya½ mah±pathav² “dukkara½, bhante, akattha, attano p±rutac²vara½ s±vakena parivattitapubba½ n±ma n±hosi, aha½ tumh±ka½ guºa½ dh±retu½ na sakkom²”ti vadant² viya udakapariyanta½ katv± kampi. Theropi “laddha½ me buddh±na½ paribhogac²vara½, ki½ me id±ni uttari kattabban”ti unnati½ akatv± satthu santikeyeva terasa dhutaguºe sam±d±ya sattadivasamatta½ puthujjano ahosi. Aµµhame divase saha paµisambhid±hi arahatta½ p±puºi. Atha na½ satth± “kassapo, bhikkhave, cand³pamo kul±ni upasaªkamati, apakasseva k±ya½ apakassa citta½ niccanavako kulesu appagabbho”ti (sa½. ni. 2.146) evam±din± pasa½sitv± aparabh±ge ariyagaºamajjhe nisinno “etadagga½, bhikkhave, mama s±vak±na½ bhikkh³na½ dhutav±d±na½ yadida½ mah±kassapo”ti (a. ni. 1.188, 191) dhutav±d±na½ aggaµµh±ne µhapesi. 398. Eva½ bhagavat± etadaggaµµh±ne µhapito ±yasm± mah±kassapo mah±s±vakabh±va½ patto attano pubbakamma½ saritv± somanassavasena½ pubbacarit±pad±na½ pak±sento padumuttarassa bhagavatoti-±dim±ha. Tattha padumuttarass±ti tassa kira bhagavato m±tukucchito nikkhamanak±lato paµµh±ya p±d±na½ nikkhepanasamaye akkantakkantap±de satasahassapatt± padum± pathavi½ bhinditv± uµµhahi½su. Tasm±ssa ta½ n±ma½ ahosi. Sakalasattanik±yesu ekekena satasatapuññe kate tassa puññassa sataguºapuññ±na½ katatt± bhagavatoti attho. Lokajeµµhassa t±dinoti sattalokassa padh±nabh³tassa iµµh±niµµhesu akampiyabh±va½ pattatt± t±dino. Nibbute lokan±thamh²ti sattalokassa paµisaraºabh³te bhagavati khandhaparinibb±nena parinibbute, adassana½ gateti attho. P³ja½ kubbanti santhunoti sadevakassa lokassa s±sanato “satth±”ti laddhan±massa bhagavato s±dhuk²¼a½ k²¼ant± p³ja½ karont²ti sambandho. 399. Aggi½ cinant² janat±ti janasam³h± ±¼±hanatth±ya aggi½ cinant± r±si½ karont± ±samantato modit± santuµµh± pak±rena modit± santuµµh± p³ja½ karont²ti sambandho. Tesu sa½vegaj±tes³ti tesu janasam³hesu sa½vegappattesu utr±sa½ labhantesu me mayha½ p²ti h±so udapajjatha p±tubhav²ti attho. 400. ѱtimitte sam±netv±ti mama bandhusah±ye sam±netv± r±si½ katv±. Mah±v²ro bhagav± parinibbuto adassana½ agam±s²ti ida½ vacana½ abravi½ kathesinti sambandho. Handa p³ja½ karomaseti hand±ti vossaggatthe nip±to, tena k±raºena maya½ sabbe sam±gat± p³ja½ karom±ti attho. Seti nip±to. 401. S±dh³ti te paµissutv±ti te mama ñ±timitt± s±dhu iti sundara½ bhaddaka½ iti paµisuºitv± mama vacana½ sampaµichitv± me mayha½ bhiyyo atireka½ h±sa½ p²ti½ jani½su upp±desunti attho. 402. Tato attano katapuññasañcaya½ dassento buddhasmi½ lokan±thamh²ti-±dim±ha. Satahattha½ uggata½ ubbiddha½ diya¹¹hahatthasata½ vitthata½, vim±na½ nabhasi ±k±se uggata½ agghiya½, sukata½ sundar±k±rena kata½, katv± k±retv± ca puññasañcaya½ puññar±si½ k±h±si½ ak±sinti sambandho. 403. Katv±na agghiya½ tatth±ti tasmi½ cetiyap³janaµµh±ne t±lapant²hi t±lap±¼²hi cittita½ sobhita½ agghiya½ katv±na k±retv± ca saka½ citta½ attano citta½ pas±detv± cetiya½ p³jayuttamanti uttama½ buddhadh±tunidh±pita½ cetiya½ p³jayinti sambandho. 404. Tassa cetiyassa mahima½ dassento aggikkhandhov±ti-±dim±ha. Tattha aggikkhandhov±ti ±k±se jalam±no aggikkhandhova aggir±si iva ta½ cetiya½ sattahi ratanehi jalati phullito vikasitapuppho s±larukkhar±j± iva ±k±se indalaµµh²va indadhanu iva ca catuddis± cat³su dis±su obh±sati vijjotat²ti sambandho. 405. Tattha citta½ pas±detv±ti tasmi½ jotam±nadh±tugabbhamhi citta½ mana½ pas±detv± somanassa½ katv± tena cittappas±dena bahu½ anekappak±ra½ kusala½ puñña½ katv±na “dh±tugabbhe ca s±sane ca ettak±ni puññ±ni may± kat±n²”ti eva½ puññakamma½ saritv±na k±la½katv± tidasa½ t±vati½sabhavana½ suttappabuddho viya aha½ upapajji½ j±toti sambandho. 406. Attano uppannadevaloke laddhasampatti½ dassento sahassayuttanti-±dim±ha. Tattha hayav±hi½ sindhavasahassayojita½ dibbaratha½ adhiµµhito. Sattahi bh³m²hi sa½ suµµhu uggata½ ubbiddha½ ucca½ mayha½ bhavana½ vim±na½ ahos²ti attho. 407. Tasmi½ vim±ne sabbasovaººamay± sakalasovaººamay±ni k³µ±g±rasahass±ni ahu½ ahesunti attho. Sakatejena attano ±nubh±vena sabb± dasa dis± pabh±saya½ obh±sent±ni jalanti vijjotant²ti sambandho. 408. Tasmi½ mayha½ p±tubh³tavim±ne aññepi niyy³h± pamukhas±l±yo santi vijjanti. Ki½ bh³t±? Lohitaªgamay± rattamaºimay± tad± tepi niyy³h± catasso dis± ±bh±ya pabh±ya jotant²ti sambandho. 410. Sabbe deve sakalachadevaloke deve abhibhomi abhibhav±mi. Kassa phalanti ce? May± katassa puññakammassa ida½ phalanti attho. 411. Tato manussasampatti½ dassento saµµhikappasahassamh²ti-±dim±ha. Tattha ito kappato heµµh± saµµhisahassakappamatthake c±turanto catumah±d²pavanto vijit±v² sabba½ paccatthika½ vijitavanto aha½ ubbiddho n±ma cakkavatt² r±j± hutv± pathavi½ ±vasi½ rajja½ k±resinti sambandho. 412-4. Tatheva bhaddake kappeti pañcabuddhapaµimaº¹itatt± bhaddake n±ma kappe. Ti½sakkhattu½ ti½saj±tiy± catud²pamhi issaro padh±no cakkaratan±d²hi sattahi ratanehi sampanno samaªg²bh³to sakakamm±bhiraddho attano kamme dasa r±jadhamme abhiraddho all²no cakkavatt² r±j± amh² ahosinti sambandho. Attano cakkavattik±le anubh³tasampatti½ dassento “tatth±pi bhavana½ mayhan”ti-±dim±ha. Tattha tasmi½ cakkavattirajjamhi mayha½ bhavana½ mama p±s±da½ indalaµµh²va uggata½ ±k±se µhitavijjotam±n± vijjullat± iva uggata½ sattabh³mik±dibhedehi ucca½ ±y±mato d²ghato ca uccato ca catuv²satiyojana½ vitth±rato dv±dasayojana½ ahos²ti sambandho. Sabbesa½ jan±na½ mana½ all²nabh±vena rammaºa½ n±ma nagara½ ahos²ti attho. Da¼hehi dv±dasahatthehi v± ti½sahatthehi v± uccehi p±k±ratoraºehi sampannanti dasseti. 415-20. Tada¹¹haka½ tato a¹¹haka½ a¹¹hatiyasatayojananti attho. Pakkhitt± paººav²sat²ti v²sati-±paºapakkhitta½ nirantara½ v²thiparicchedanti attho. Br±hmaññakulasambh³toti br±hmaºakule suj±to. Sesa½ vuttanayatt± suviññeyyamev±ti.
Mah±kassapatthera-apad±navaººan± samatt±.