232. Tava suddhena nikkilesena ñ±ºena an±varaºadassin± sabbadhamm±na½ ±varaºarahitadassanas²lena ete sabbe titthiy± antoj±lagat± ñ±ºaj±lassanto pavesit± v± tathev±ti sambandho. ѱºa½ te n±tivattareti tava ñ±ºa½ te titthiy± n±tikkamant²ti attho.
233. Eva½ vuttathoman±vas±ne bhagavato attano by±karaº±rabbha½ dassetu½ bhagav± tamhi samayeti-±dim±ha. Tattha yasmi½ samaye t±paso bhagavanta½ thomesi, tasmi½ thoman±ya pariyos±nak±le saªkhy±tikkantapariv±rat±ya mah±yaso anomadass² bhagav± kilesam±r±d²na½ jitatt± jino. Sam±dhimh± appitasam±dhito vuµµhahitv± sakalajambud²pa½ dibbacakkhun± olokes²ti sambandho.
234-5. Tassa anomadassissa bhagavato munino monasaªkh±tena ñ±ºena samann±gatassa nisabho n±ma s±vako santacittehi v³pasantakilesam±nasehi t±d²hi iµµh±niµµhesu akampiyasabh±vatt±, t±dibhi kh²º±savehi suddhehi parisuddhak±yakamm±diyuttehi cha¼abhiññehi t±d²hi aµµhahi lokadhammehi akampanasabh±vehi satasahassehi parivuto buddhassa citta½, aññ±ya j±nitv± lokan±yaka½ upesi, t±vadeva sam²pa½ agam±s²ti sambandho.
236. Te tath± ±gat± sam±n± tattha bhagavato sam²pe. Antalikkhe ±k±se µhit± bhagavanta½ padakkhiºa½ aka½su. Te sabbe pañjalik± namassam±n± ±k±sato buddhassa santike otaru½ orohi½s³ti sambandho.
237. Puna by±karaºad±nassa pubbabh±gak±raºa½ pak±sento sita½ p±tukar²ti-±dim±ha. Ta½ sabba½ utt±natthameva.
241. Yo ma½ pupphen±ti yo t±paso mayi citta½ pas±detv± anekapupphena ma½ p³jesi, ñ±ºañca me anu punappuna½ thavi thomesi, tamahanti ta½ t±pasa½ aha½ kittayiss±mi p±kaµa½ kariss±mi, mama bh±sato bh±santassa vacana½ suºotha savanavisaya½ karotha manasi karotha.
250. Pacchime bhavasampatteti by±karaºa½ dadam±no bhagav± ±ha. Tattha pacchime pariyos±nabh³te bhave sampatte sati. Manussatta½ manussaj±ti½ gamissati, manussaloke uppajjissat²ti attho. R³pas±radhanas±ravayas±rakulas±rabhogas±rapuññas±r±d²hi s±rehi s±ravantat±ya s±r² n±ma br±hmaº² kucchin± dh±rayissati.
253. By±karaºam³lam±rabhi aparimeyye ito kappeti. Ettha dvinna½ aggas±vak±na½ eka½ asaªkhyeyya½ kappasatasahassañca p±ram² p³rit±, tath±pi g±th±bandhasukhattha½ antarakapp±ni up±d±ya eva½ vuttanti daµµhabba½.
254. “S±riputtoti n±mena, hessati aggas±vako”ti by±karaºamad±si, by±karaºa½ datv± ta½ thomento so bhagav± aya½ bh±g²rath²ti-±dim±ha. Gaªg±, yamun±, sarabh³, mah², aciravat²ti im±sa½ pañcanna½ gaªg±na½ antare aya½ bh±g²rath² n±ma paµhamamah±gaªg± himavant± pabh±vit± himavantato ±gat± anotattadahato pabhav±, mahodadhi½ mah±-udakakkhandha½ appayanti p±puºanti, mah±samudda½ mah±s±gara½ appeti upagacchati yath±, tath± eva aya½ s±riputto sake t²su vis±rado attano kule pavattam±nesu t²su vedesu vis±rado apakkhalitañ±ºo patthaµañ±ºo. Paññ±ya p±rami½ gantv± attano s±vakañ±ºassa pariyos±na½ gantv±, p±ºine sabbasatte tappayissati santappessati suhittabh±va½ karissat²ti attho.
257. Himavantamup±d±y±ti him±layapabbata½ ±di½ katv± mahodadhi½ mah±samudda½ udakabh±ra½ s±gara½ pariyos±na½ katv± etthantare etesa½ dvinna½ pabbatas±gar±na½ majjhe ya½ pulina½ yattak± v±lukar±si atthi, gaºan±to gaºanavasena asaªkhiya½ saªkhy±tikkanta½
258. Tampi sakk± asesen±ti ta½ pulinampi nisesena saªkh±tu½ sakk± sakkuºeyya bhaveyya, s± gaºan± yath± hot²ti sambandho. Tath± s±riputtassa paññ±ya anto pariyos±na½ na tveva bhavissat²ti attho.
259. Lakkhe…pe… bhavissat²ti lakkhe ñ±ºalakkhe ñ±ºassa ekasmi½ kale µhapiyam±namhi µhapite sati gaªg±ya v±luk± kh²ye parikkhaya½ gaccheyy±ti attho.
260. Mah±samuddeti catur±s²tiyojanasahassagambh²re catumah±s±gare ³miyo g±vut±dibhed± taraªgar±sayo gaºan±to asaªkhiy± saªkhy±virahit± yath± honti, tatheva s±riputtassa paññ±ya anto pariyos±na½ na hessati na bhavissat²ti sambandho.
261. So eva½ paññav± s±riputto gotamagottatt± gotama½ sakyakule jeµµhaka½ sakyapuªgava½ sambuddha½ ±r±dhayitv± vattapaµipattis²l±c±r±d²hi citt±r±dhana½ katv± paññ±ya s±vakañ±ºassa p±rami½ pariyos±na½ gantv± tassa bhagavato aggas±vako hessat²ti sambandho.
262. So eva½ aggas±vakaµµh±na½ patto sakyaputtena bhagavat± iµµh±niµµhesu akampiyasabh±vena pavattita½ p±kaµa½ kata½ dhammacakka½ saddhamma½ anuvattessati avinassam±na½ dh±ressati. Dhammavuµµhiyo dhammadesan±saªkh±t± vuµµhiyo vassento desento pak±sento vivaranto vibhajanto utt±n²karonto pavattissat²ti attho.
263. Gotamo sakyapuªgavo bhagav± eta½ sabba½ abhiññ±ya visesena ñ±ºena j±nitv± bhikkhusaªghe ariyapuggalamajjhe nis²ditv± aggaµµh±ne sakalapaññ±diguºagaº±bhirame uccaµµh±ne µhapessat²ti sambandho.
264. Eva½ so laddhaby±karaºo somanassappatto p²tisomanassavasena ud±na½ ud±nento aho me sukata½ kammanti-±dim±ha. Tattha ahoti vimhayatthe nip±to. Anomadassissa bhagavato satthuno garuno sukata½ suµµhu kata½ saddahitv± kata½ kamma½ puññakoµµh±sa½ aho vimhaya½ acinteyy±nubh±vanti attho. Yassa bhagavato aha½ k±ra½ puññasambh±ra½ katv± sabbattha sakalaguºagaºe p±rami½ pariyos±na½ gato parama½ koµi½ sampatto, so bhagav± aho vimhayoti sambandho.
265. Aparimeyyeti saªkhy±tikkantak±lasmi½ kata½ kusalakamma½, me mayha½ idha imasmi½ pacchimattabh±ve phala½ vip±ka½ dassesi. Sumutto suµµhu vimutto chekena dhanuggahena khitto saravego iva aha½ tena puññaphalena kilese jh±payi½ jh±pesinti attho.
266. Attano eva v²riya½ pak±sento asaªkhatanti-±dim±ha. Tattha asaªkhatanti na saªkhata½, paccayehi sam±gamma na katanti attho. Ta½ asaªkhata½ nibb±na½ kilesak±lussiy±bh±vena acala½ katasambh±r±na½ patiµµhaµµhena pada½ gavesanto pariyesanto sabbe titthiye sakale titthakare diµµhupp±dake puggale vicina½ upaparikkhanto es±ha½ eso aha½ bhave k±mabhav±dike bhave sa½sari½ paribbhaminti sambandho.
267-8. Attano adhipp±ya½ pak±sento yath±pi by±dhito posoti-±dim±ha. Tattha by±dhitoti by±dhin± p²¼ito poso puriso osadha½ pariyeseyya yath±, tath± aha½ asaªkhata½ amata½ pada½ nibb±na½ gavesanto abbokiººa½ avicchinna½ nirantara½, pañcasata½ j±tipañcasatesu attabh±vesu isipabbajja½ pabbajinti sambandho.
271. Kutitthe sañcari½ ahanti l±make titthe gamanamagge aha½ sañcari½.
272. S±ratthiko poso s±ragaves² puriso. Kadali½ chetv±na ph±layeti kadalikkhandha½ chetv± dvedh± ph±leyya. Na tattha s±ra½ vindeyy±ti ph±letv± ca pana tattha kadalikkhandhe s±ra½ na vindeyya na labheyya, so puriso s±rena rittako tucchoti sambandho.
273. Yath± kadalikkhandho s±rena ritto tuccho, tatheva tath± eva loke titthiy± n±n±diµµhigatik± bahujjan± asaªkhatena nibb±nena ritt± tucch±ti sambandho. Seti nip±tamatta½.
274. Pacchimabhave pariyos±naj±tiya½ brahmabandhu br±hmaºakule j±to aha½ ahosinti attho. Mah±bhoga½ cha¹¹etv±n±ti mahanta½ bhogakkhandha½ khe¼apiº¹a½ iva cha¹¹etv±, anag±riya½ kasiv±ºijj±dikammavirahita½ t±pasapabbajja½ pabbaji½ paµipajjinti attho.

Paµhamabh±ºav±ravaººan± samatt±.

275-7. Ajjh±yako…pe… muni½ mone sam±hitanti mona½ vuccati ñ±ºa½, tena monena samann±gato muni, tasmi½ mone samm± ±hita½ µhapita½ sam±hita½ cittanti attho. ¾gusaªkh±ta½ p±pa½ na karot²ti n±go, assajitthero, ta½ mah±n±ga½ suµµhu phulla½ vikasitapaduma½ yath± virocam±nanti attho.
278-281. Disv± me…pe… pucchitu½ amata½ padanti utt±natthameva.
282. V²thintareti v²thi-antare anuppatta½ sampatta½ upagata½ ta½ thera½ upagantv±na sam²pa½ gantv± aha½ pucchinti sambandho.
284. K²disa½ te mah±v²r±ti sakaladhitipurisas±sane arahant±namantare paµhama½ dhammacakkapavattane, arahattappattamah±v²ra, anuj±tapariv±rabahulat±ya mah±yasa te tava buddhassa k²disa½ s±sana½ dhamma½ dhammadesan±saªkh±ta½ s±sananti sambandho. So bhadramukha, me mayha½ s±dhu bhaddaka½ s±sana½ kathayassu katheh²ti attho.
285. Tato kathit±k±ra½ dassento so me puµµhoti-±dim±ha. Tattha soti assajitthero, me may± puµµho “s±sana½ k²disan”ti kathito sabba½ katha½ kathesi. Sabba½ s±sana½ satthagambh²rat±ya gambh²ra½ desan±dhammapaµivedhagambh²rat±ya gambh²ra½ paramatthasaccavibh±vit±divasena nipuºa½ pada½ nibb±na½ taºh±sallassa hant±ra½ vin±sakara½ sabbassa sa½s±radukkhassa apanudana½ khepanakara½ dhammanti sambandho.
286. Tena kathit±k±ra½ dassento ye dhamm±ti-±dim±ha. Hetuppabhav± hetuto k±raºato uppann± j±t± bh³t± sañj±t± nibbatt± abhinibbatt±, ye dhamm± ye sappaccay± sabh±vadhamm± santi sa½vijjanti upalabhant²ti sambandho. Tesa½ dhamm±na½ hetu½ k±raºa½ tath±gato ±ha kathesi. Tesañca yo nirodhoti tesa½ hetudhamm±na½ yo nirodho nirujjhanasabh±vo, eva½v±d² mah±samaºoti s²lasam±dhipaññ±diguºapariv±ramahantat±ya samitap±patt± viddha½sitap±patt± ca mah±samaºo bhagav± eva½v±d² hetuv³pasaman±divadanas²lo kathet±ti attho.
287. Tato vuttadhamma½ sutv± attan± paccakkhakatappak±ra½ dassento sohanti-±dim±ha. Ta½ utt±nameva.
289. Eseva dhammo yadit±vadev±ti sacepi ito uttari½ natthi, ettakameva ida½ sot±pattiphalameva pattabba½. Tath± eso eva dhammoti attho. Paccabyatha paµividdhatha tumhe asoka½ pada½ nibb±na½. Amhehi n±ma ida½ pada½ bahukehi kappanahutehi adiµµhameva abbhat²ta½.
290. Yv±ha½ dhamma½ gavesantoti yo aha½ dhamma½ santipada½ gavesanto pariyesanto kutitthe kucchitatitthe ninditabbatitthe sañcari½ paribbhaminti attho. So me attho anuppattoti so pariyesitabbo attho may± anuppatto sampatto, id±ni pana me mayha½ nappamajjitu½ appam±dena bhavitu½ k±loti attho.
291. Aha½ assajin± therena tosito katasomanasso, acala½ niccala½ nibb±napada½, patv±na p±puºitv± sah±yaka½ kolitam±ºava½ gavesanto pariyesanto assamapada½ agam±sinti attho.