18. Cattąl˛sanipąto
1. Mahąkassapattheragąthąvaşşaną
Cattąl˛sanipąte na gaşena purakkhatoti-ądiką ąyasmato mahąkassapattherassa gąthą. Ką uppatti? Aya˝ kira padumuttarassa bhagavato kąle ha˝savat˛nagare vedeho nąma as˛tikoľivibhavo kuľumbiko ahosi. So buddhamąmako, dhammamąmako, saŞghamąmako upąsako hutvą viharanto ekasmi˝ uposathadivase pątova subhojana˝ bhuńjitvą uposathaŞgąni adhiľľhąya gandhapupphąd˛ni gahetvą vihąra˝ gantvą satthąra˝ płjetvą vanditvą ekamanta˝ nis˛di. Tasmińca khaşe satthą mahąnisabhatthera˝ nąma tatiyasąvaka˝ etadagga˝, bhikkhave, mama sąvakąna˝ bhikkhłna˝ dhutavądąna˝, yadida˝ nisabhoti etadagge ľhapesi. Upąsako ta˝ sutvą pasanno dhammakathąvasąne mahąjane uľľhąya gate satthąra˝ vanditvą sve mayha˝ bhikkha˝ adhivąsethąti nimantesi. Mahą kho, upąsaka bhikkhusaŞghoti. Kittako, bhanteti? Aľľhasaľľhibhikkhusatasahassanti. Bhante, eka˝ sąmaşerampi vihąre asesetvą mayha˝ bhikkha˝ adhivąsethąti. Satthą adhivąsesi. Upąsako satthu adhivąsana˝ viditvą geha˝ gantvą mahądąna˝ sajjetvą punadivase satthu kąla˝ ąrocąpesi. Satthą pattac˛varamądąya bhikkhusaŞghaparivuto upąsakassa ghara˝ gantvą pańńattąsane nisinno dakkhişodakąvasąne yągu-ąd˛ni sampaľicchanto bhattavissagga˝ akąsi. Upąsakopi satthu santike nis˛di. Tasmi˝ antare mahąnisabhatthero pişšąya caranto tameva v˛thi˝ paľipajji. Upąsako disvą uľľhąya gantvą thera˝ vanditvą patta˝, bhante, dethąti ąha. Thero patta˝ adąsi. Bhante, idheva pavisatha, satthąpi gehe nisinnoti. Na vaľľissati, upąsakąti. So therassa patta˝ gahetvą pişšapątassa płretvą adąsi. Tato thera˝ anugantvą nivatto satthu santike nis˛ditvą evamąha mahąnisabhatthero, bhante, satthąpi gehe nisinnoti vuttepi pavisitu˝ na icchi, atthi nu kho etassa tumhąka˝ guşehi atirekaguşoti. Buddhąnańca vaşşamacchera˝ nąma natthi, tasmą satthą evamąha upąsaka, maya˝ bhikkha˝ ągamayamąną gehe nis˛dąma, so pana bhikkhu na eva˝ nis˛ditvą bhikkha˝ udikkhati, maya˝ gąmantasenąsane vasąma, so arańńasmi˝yeva vasati, maya˝ channe vasąma, so abbhokąseyeva vasat˛ti bhagavą ayańca ayańcetassa guşoti mahąsamudda˝ płrayamąno viya tassa guşa˝ kathesi. Upąsako pakatiyąpi jalamąnapad˛po telena ąsitto viya suľľhutara˝ pasanno hutvą cintesi ki˝ mayha˝ ańńąya sampattiyą, anągate ekassa buddhassa santike dhutavądąna˝ aggabhąvatthąya patthana˝ karissąm˛ti. So punapi satthąra˝ nimantetvą teneva niyąmena satta divase mahądąna˝ datvą sattame divase buddhappamukhassa mahąbhikkhusaŞghassa tic˛varąni datvą satthu pądamłle nipajjitvą evamąha ya˝ me, bhante, satta divase dąna˝ dentassa metta˝ kąyakamma˝, metta˝ vac˛kamma˝, metta˝ manokamma˝ paccupaľľhita˝, iminąha˝ na ańńa˝ devasampatti˝ vą sakkamąrabrahmasampatti˝ vą patthemi, ida˝ pana me kamma˝ anągate ekassa buddhassa santike mahąnisabhattherena pattaľľhąnantara˝ pąpuşanatthąya terasadhutaŞgadharąna˝ aggabhąvassa adhikąro hotłti. Satthą mahanta˝ ľhąna˝ iminą patthita˝, samijjhissati nu kho, noti olokento samijjhanabhąva˝ disvą ąha manąpa˝ te ľhąna˝ patthita˝, anągate satasahassakappąvasąne gotamo nąma buddho uppajjissati tassa tva˝ tatiyasąvako mahąkassapatthero nąma bhavissas˛ti byąkąsi. Ta˝ sutvą upąsako buddhąna˝ dve kathą nąma natth˛ti punadivase pattabba˝ viya ta˝ sampatti˝ amańńittha. So yąvatąyuka˝ dąna˝ datvą, s˛la˝ samądąya rakkhitvą, nąnappakąra˝ kalyąşakamma˝ katvą, kąla˝ katvą, sagge nibbatti. Tato paľľhąya devamanussesu sampatti˝ anubhavanto ito ekanavute kappe vipassisammąsambuddhe bandhumat˛nagara˝ upanissąya kheme migadąye viharante devaloką cavitvą ańńatarasmi˝ parijişşabrąhmaşakule nibbatti. Tasmińca kąle vipass˛ bhagavą sattame sattame sa˝vacchare dhamma˝ kathesi, mahanta˝ koląhala˝ hoti. Sakalajambud˛pe devatą satthą dhamma˝ kathessat˛ti ąrocesu˝. Brąhmaşo ta˝ sąsana˝ assosi Tassa ca nivąsanasąľako ekoyeva hoti, tathą brąhmaşiyą. Pąrupana˝ pana dvinnampi ekameva. So sakalanagare ekasąľakabrąhmaşoti pańńąyi. So brąhmaşąna˝ kenacideva kiccena sannipąte sati brąhmaşi˝ gehe ľhapetvą saya˝ ta˝ vattha˝ pąrupitvą gacchati. Brąhmaş˛na˝ sannipąte sati saya˝ gehe acchati, brąhmaş˛ ta˝ vattha˝ pąrupitvą gacchati. Tasmi˝ pana divase brąhmaşo brąhmaşi˝ ąha bhoti, ki˝ ratti˝ dhamma˝ suşissasi, divąti? Maya˝ mątugąmajątiką nąma ratti˝ sotu˝ na sakkoma, divą sossąmąti brąhmaşa˝ gehe ľhapetvą ta˝ vattha˝ pąrupitvą upąsikąhi saddhi˝ divą gantvą satthąra˝ vanditvą ekamante nisinną dhamma˝ sutvą upąsikąhiyeva saddhi˝ ągamąsi. Atha brąhmaşo brąhmaşi˝ gehe ľhapetvą ta˝ vattha˝ pąrupitvą vihąra˝ gato. Tasmi˝ samaye satthą parisamajjhe alaŞkatadhammąsane nisinno cittab˛jani˝ ądąya ąkąsagaŞga˝ otąrento viya, sineru˝ mantha˝ katvą sągara˝ nimmathento viya, dhammakatha˝ kathesi. Brąhmaşassa parisapariyante nisinnassa dhamma˝ suşantassa paľhamayąmasmi˝yeva sakalasar˛ra˝ płrayamąną pańcavaşşą p˛ti uppajji. So pąrutavattha˝ saŞgharitvą dasabalassa dassąm˛ti cintesi. Athassa ąd˛navasahassa˝ dassayamąna˝ macchera˝ uppajji. So brąhmaşiyą mayhańca ekameva vattha˝, ańńa˝ kińci pąrupana˝ natthi, apąrupitvą ca nąma bahi vicaritu˝ na sakkąti sabbathąpi adątukąmo ahosi, athassa nikkhante paľhamayąme majjhimayąmepi tatheva p˛ti uppajji. Tatheva cintetvą tatheva adątukąmo ahosi. Athassa majjhimayąme nikkhante pacchimayąmepi tatheva p˛ti uppajji. Tadą so ya˝ vą hotu ta˝ vą pacchąpi jąnissąm˛ti vattha˝ saŞgharitvą satthu pądamłle ľhapesi. Tato vąmahattha˝ ąbhujitvą dakkhişena hatthena tikkhattu˝ apphoľetvą jita˝ me, jita˝ meti tayo vąre nadi. Tasmińca samaye bandhumarąją dhammąsanassa pacchato antosąşiya˝ nisinno dhamma˝ suşąti. Rańńo ca nąma jita˝ meti saddo amanąpo hoti So purisa˝ pesesi gaccha, eta˝ puccha ki˝ vadas˛ti. So tena gantvą pucchito avasesą hatthiyąnąd˛ni ąruyha asicammąd˛ni gahetvą parasena˝ jinanti, na ta˝ acchariya˝. Aha˝ pana pacchato ągacchantassa kłľagoşassa muggarena s˛sa˝ bhinditvą ta˝ paląpento viya maccheracitta˝ madditvą pąrutavattha˝ dasabalassa adąsi˝, ta˝ me macchariya˝ jitanti ąha. So puriso ągantvą ta˝ pavatti˝ rańńo ąrocesi. Rąją ąha amhe, bhaşe, dasabalassa anurłpa˝ na jąnimha, brąhmaşo jąn˛ti vatthayuga˝ pesesi. Ta˝ disvą brąhmaşo cintesi aya˝ mayha˝ tuşh˛nisinnassa paľhama˝ kińci adatvą satthu guşe kathentassa adąsi. Satthu guşe paľicca uppannena pana mayha˝ ko atthoti tampi vatthayuga˝ dasabalasseva adąsi. Rąjąpi ki˝ brąhmaşena katanti pucchitvą tampi tena vatthayuga˝ tathągatasseva dinnanti sutvą ańńąnipi dve vatthayugąni pesesi, so tąnipi adąsi. Rąją ańńąnipi cattąr˛ti eva˝ yąva dvatti˝savatthayugąni pesesi. Atha brąhmaşo ida˝ vaššhetvą vaššhetvą gahaşa˝ viya hot˛ti attano atthąya eka˝, brąhmaşiyą ekanti dve vatthayugąni gahetvą ti˝sayugąni tathągatasseva adąsi. Tato paľľhąya ca so satthu vissąsiko jąto. Atha na˝ rąją ekadivasa˝ s˛tasamaye satthu santike dhamma˝ suşanta˝ disvą satasahassagghanaka˝ attaną pąrutarattakambala˝ datvą ąha ito paľľhąya ima˝ pąrupitvą dhamma˝ suşąh˛ti. So ki˝ me iminą kambalena imasmi˝ płtikąye upan˛tenąti cintetvą antogandhakuľiya˝ tathągatassa mańcassa upari vitąna˝ katvą agamąsi. Athekadivasa˝ rąją pątova vihąra˝ gantvą antogandhakuľiya˝ satthu santike nis˛di. Tasmińca samaye chabbaşşą buddharasmiyo kambale paľihańńanti, kambalo ativiya virocati. Rąją ullokento sańjąnitvą ąha amhąka˝, bhante, esa kambalo, amhehi ekasąľakabrąhmaşassa dinnoti. Tumhehi, mahąrąja, brąhmaşo płjito, brąhmaşena maya˝ płjitąti. Rąją brąhmaşo yutta˝ ańńąsi, na mayanti pas˛ditvą ya˝ manussąna˝ upakąrabhłta˝, ta˝ sabba˝ aľľhaľľhaka˝ katvą sabbaľľhaka˝ nąma dąna˝ datvą purohitaľľhąne ľhapesi. Sopi aľľhaľľhaka˝ nąla catusaľľhi hot˛ti catusaľľhi saląkabhattąni upanibandhąpetvą yąvaj˛va˝ dąna˝ datvą s˛la˝ rakkhitvą tato cuto sagge nibbatti. Puna tato cuto imasmi˝ kappe koşągamanassa ca bhagavato kassapadasabalassa cąti dvinna˝ buddhąna˝ antare bąrąşasiya˝ kuľumbiyaghare nibbatto. So vuddhimanvąya gharąvąsa˝ vasanto ekadivasa˝ arańńe jaŞghavihąra˝ carati. Tasmińca samaye paccekabuddho nad˛t˛re c˛varakamma˝ karonto anuvąte appahonte saŞgharitvą ľhapetu˝ ąraddho. So disvą kasmą, bhante, saŞgharitvą ľhapethąti ąha. Anuvąto nappahot˛ti. Iminą, bhante, karothąti uttarasąľaka˝ datvą nibbattanibbattaľľhąne me kenaci parihąni mą hotłti patthana˝ paľľhapesi. Gharepissa bhaginiyą saddhi˝ bhariyąya kalaha˝ karontiyą paccekabuddho pişšąya pąvisi. Athassa bhagin˛ paccekabuddhassa pişšapąta˝ datvą tassa bhariya˝ sandhąya evarłpa˝ bąla˝ yojanasatena parivajjeyyanti patthana˝ paľľhapesi. Są gehaŞgaşe ľhitą sutvą imąya dinnabhatta˝ mą esa bhuńjatłti patta˝ gahetvą pişšapąta˝ chaššetvą kalalassa płretvą adąsi. Itarą disvą bąle, tva˝ ma˝ tąva akkosa vą pahara vą, evarłpassa pana dve asaŞkhyeyyąni płritapąramissa pattato bhatta˝ chaššetvą kalala˝ dątu˝ na yuttanti ąha. Athassa bhariyąya paľisaŞkhąna˝ uppajji. Są tiľľhatha, bhanteti kalala˝ chaššetvą patta˝ dhovitvą gandhacuşşena Ubbaľľetvą paş˛tabhattassa catumadhurassa ca płretvą upari ąsittena padumagabbhavaşşena sappiną vijjotamąna˝ paccekabuddhassa hatthe ľhapetvą yathą aya˝ pişšapąto obhąsająto, eva˝ obhąsająta˝ me sar˛ra˝ hotłti patthana˝ paľľhapesi. Paccekabuddho anumoditvą ąkąsa˝ pakkhandi. Tepi jąyampatiką yąvatąyuka˝ kusala˝ katvą sagge nibbattitvą puna tato cavitvą upąsako kassapasammąsambuddhakąle bąrąşasiya˝ as˛tikoľivibhavassa seľľhino putto hutvą nibbatti, itarąpi tądisasseva seľľhino dh˛tą hutvą nibbatti. Tassa vuddhippattassa tameva seľľhidh˛tara˝ ąnayi˝su. Tassą pubbe aniľľhavipąkassa pąpakammassa ąnubhąvena patikula˝ paviľľhamattąya ummąrabbhantare sakalasar˛ra˝ ugghąľitavaccakuľi viya duggandha˝ jąta˝. Seľľhikumąro kassąya˝ gandhoti pucchitvą, seľľhikańńąyąti sutvą, n˛haratha, n˛harathąti ąbhataniyąmeneva kulaghara˝ pesesi. Są eteneva n˛hąrena sattasu ľhąnesu paľinivattitą.