“Aµµhapaññ±sakkhattuñca, cakkavatt² bhavissati;
padesarajja½ vipula½, mahiy± k±rayissati.
“Kappasatasahassamhi okk±kakulasambhavo;
gotamo n±ma gottena, satth± loke bhavissati.
“Saky±na½ kulaketussa, ñ±tibandhu bhavissati;
±nando n±ma n±mena, upaµµh±ko mahesino.
“¾t±p² nipako c±pi, b±husaccesu kovido;
niv±tavutti atthaddho, sabbap±µh² bhavissati.
“Padh±napahitatto so, upasanto nir³padhi;
sabb±save pariññ±ya, nibb±yissatin±savo.
“Santi ±raññak± n±g±, kuñjar± saµµhih±yan±;
tidh±pabhinn± m±taªg±, ²s±dant± ur³¼hav±.
“Anekasatasahass±, paº¹it±pi mahiddhik±;
sabbe te buddhan±gassa, na hontupaºidhimhi te.
“¾diy± me namass±mi, majjhime atha pacchime;
pasannacitto sumano, buddhaseµµha½ upaµµhahi½.
“¾t±p² nipako c±pi, sampaj±no paµissato;
sot±pattiphala½ patto, sekhabh³m²su kovido.
“Satasahassito kappe, ya½ kammamabhin²hari½;
t±ha½ bh³mimanuppatto, µhit± saddhammam±cal±.
“Sv±gata½ vata me ±si…pe… kata½ buddhassa s±sanan”ti;
cha¼abhiñño pana hutv± saªg²timaº¹apa½ pavisitv± dhamma½ saªg±yanto tattha tattha bhikkh³na½ ov±dad±navasena attano paµipattid²pan±divasena ca bh±sitag±th± ekajjha½ katv± anukkameva khuddakanik±yasaªg±yanak±le therag±th±su saªg²ti½ ±ropento– 1017. “pisuºena ca kodhanena ca, maccharin± ca vibh³tanandin±;
sakhita½ na kareyya paº¹ito, p±po k±purisena saªgamo.
1018. “Saddhena ca pesalena ca, paññavat± bahussutena ca;
sakhita½ kareyya paº¹ito, bhaddo sappurisena saªgamo.
1019. “Passa cittakata½ bimba½, aruk±ya½ samussita½;
±tura½ bahusaªkappa½, yassa natthi dhuva½ µhiti.
1020. “Passa cittakata½ r³pa½, maºin± kuº¹alena ca;
aµµhitacena onaddha½, saha vatthehi sobhati.
1021. “Alattakakat± p±d±, mukha½ cuººakamakkhita½;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
1022. “Aµµhapadakat± kes±, nett± añjanamakkhit±;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
1023. “Añjan²va nav± citt±, p³tik±yo alaªkato;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
“Odahi migavo p±sa½, n±sad± v±gura½ migo;
bhutv± niv±pa½ gacch±ma, kandante migabandhake.
“Chinno p±so migavassa, n±sad± v±gura½ migo;
bhutv± niv±pa½ gacch±ma, socante migaluddake.
1024. “Bahussuto cittakath², buddhassa paric±rako;
pannabh±ro visaññutto, seyya½ kappeti gotamo.
1025. “Kh²º±savo visaññutto, saªg±t²to sunibbuto;
dh±reti antima½ deha½, j±timaraºap±rag³.
1026. “Yasmi½ patiµµhit± dhamm±, buddhass±diccabandhuno;
nibb±nagamane magge, soya½ tiµµhati gotamo.
1027. “Dv±s²ti buddhato gaºhi½, dve sahass±ni bhikkhuto;
catur±s²tisahass±ni, ye me dhamm± pavattino.
1028. “Appassut±ya½ puriso, balibaddova j²rati;
ma½s±ni tassa va¹¹hanti, paññ± tassa na va¹¹hati.
1029. “Bahussuto appassuta½, yo suten±timaññati;
andho pad²padh±rova, tatheva paµibh±ti ma½.
1030. “Bahussuta½ up±seyya, sutañca na vin±saye;
ta½ m³la½ brahmacariyassa, tasm± dhammadharo siy±.
1031. “Pubb±paraññ³ atthaññ³, niruttipadakovido;
suggah²tañca gaºh±ti, atthañcopaparikkhati.
1032. “Khanty± chandikato hoti, ussahitv± tuleti ta½;
samaye so padahati, ajjhatta½ susam±hito.
1033. “Bahussuta½ dhammadhara½, sappañña½ buddhas±vaka½;
dhammaviññ±ºam±kaªkha½, ta½ bhajetha tath±vidha½.
1034. “Bahussuto dhammadharo, kos±rakkho mahesino;
cakkhu sabbassa lokassa, p³jan²yo bahussuto.
1035. “Dhamm±r±mo dhammarato, dhamma½ anuvicintaya½;
dhamma½ anussara½ bhikkhu, saddhamm± na parih±yati.
1036. “K±yamaccheragaruno hiyyam±ne anuµµhahe;
sar²rasukhagiddhassa, kuto samaºaph±sut±.
1037. “Na pakkhanti dis± sabb±, dhamm± na paµibhanti ma½;
gate kaly±ºamittamhi, andhak±ra½va kh±yati.
1038. “Abbhat²tasah±yassa, at²tagatasatthuno;
natthi et±disa½ mitta½, yath± k±yagat± sati.
1039. “Ye pur±º± at²t± te, navehi na sameti me;
svajja ekova jh±y±mi, vassupetova pakkhim±.
1040. “Dassan±ya abhikkante, n±n±verajjake bah³;
m± v±rayittha sot±ro, passantu samayo mama½.
1041. “Dassan±ya abhikkante, n±n±verajjake puthu;
karoti satth± ok±sa½, na niv±reti cakkhum±.
1042. “Paººav²sati vass±ni, sekhabh³tassa me sato;
na k±masaññ± uppajji, passa dhammasudhammata½.
1043. “Paººav²sati vass±ni, sekhabh³tassa me sato;
na dosasaññ± uppajji, passa dhammasudhammata½.
1044. “Paººav²sati vass±ni, bhagavanta½ upaµµhahi½;
mettena k±yakammena, ch±y±va anap±yin².
1045. “Paººav²sati vass±ni, bhagavanta½ upaµµhahi½;
mettena vac²kammena, ch±y±va anap±yin².
1046. “Paººav²sati vass±ni, bhagavanta½ upaµµhahi½;
mettena manokammena, ch±y±va anap±yin².
1047. “Buddhassa caªkamantassa, piµµhito anucaªkami½;
dhamme desiyam±namhi, ñ±ºa½ me udapajjatha.
1048. “Aha½ sakaraº²yomhi, sekho appattam±naso;
satthu ca parinibb±na½, yo amha½ anukampako.
1049. “Tad±si ya½ bhi½sanaka½, tad±si lomaha½sana½;
sabbak±ravar³pete, sambuddhe parinibbute.
1050. “Bahussuto dhammadharo, kos±rakkho mahesino;
cakkhu sabbassa lokassa, ±nando parinibbuto.
1051. “Bahussuto dhammadharo, kos±rakkho mahesino;
cakkhu sabbassa lokassa, andhak±re tamonudo.
1052. “Gatimanto satimanto, dhitimanto ca yo isi;
saddhammadh±rako thero, ±nando ratan±karo.
1053. “Pariciººo may± satth±, kata½ buddhassa s±sana½;
ohito garuko bh±ro, natthi d±ni punabbhavo”ti.–
Im± g±th± abh±si.
Tattha pisuºena c±ti ±dito dve g±th± chabbaggiye bhikkh³ devadattapakkhiyehi bhikkh³hi saddhi½ sa½sagga½ karonte disv± tesa½ ov±dad±navasena vutt±. Tattha pisuºen±ti pisuº±ya v±c±ya. T±ya hi yutto puggalo “pisuºo”ti vutto yath± n²laguºayutto paµo n²loti. Kodhanen±ti kujjhanas²lena. Attasampattinig³haºalakkhaºassa maccherassa sambhavato maccharin±. Vibh³tanandin±ti satt±na½ vibh³ta½ vibhavana½ vin±sa½ icchantena, vibh³ta½ v± visu½ bh±vo bhedo, ta½ nandanena, sabbameta½ devadattapakkhiyeva sandh±ya vutta½. Te hi pañcavatthud²pan±ya bah³ jane samm±paµipanne bhindant± satthari bahiddhat±ya thaddhamacchariy±dimacchariyapakat± mah±janassa mahato anatth±ya paµipajji½su. Sakhitanti sah±yabh±va½ sa½sagga½ na kareyya, ki½k±raº±? P±po k±purisena saªgamo k±purisena p±papuggalena sam±gamo nih²no l±mako. Ye hissa diµµh±nugati½ ±pajjanti. Tesa½ ducintit±dibheda½ b±lalakkhaºameva ±vahati, pageva vacanakarassa. Ten±ha bhagav±– “y±ni k±nici, bhikkhave, bhay±ni uppajjanti, sabb±ni t±ni b±lato uppajjanti, no paº¹itato”ti-±di (a. ni. 3.1). Yena pana sa½saggo k±tabbo, ta½ dassetu½ “saddhena c±”ti-±di vutta½. Tattha saddhen±ti kammakammaphalasaddh±ya ceva, ratanattayasaddh±ya ca samann±gatena. Pesalen±ti piyas²lena s²lasampannena. Paññavat±ti udayatthag±miniy± nibbedhik±ya paññ±ya vasena paññ±sampannena. Bahussuten±ti pariyattipaµivedhab±husacc±na½ p±rip³riy± bahussutena. Bhaddoti tena t±disena s±dhun± saªgamo bhaddo sundaro kaly±ºo diµµhadhammik±dibheda½ attha½ ±vahat²ti adhipp±yo. Passa cittakatanti-±dik± satta g±th± attano r³pasampatti½ disv± k±masañña½ upp±dentiy± uttar±ya n±ma up±sik±ya k±yavicchandajananattha½ bh±sit± “Ambap±li½ gaºika½ disv± vikkhittacitt±na½ ov±dad±natthan”tipi vadanti. T± heµµh± vuttatth± eva. Bahussuto cittakath²ti-±dik± dve g±th± therena arahatta½ patv± ud±navasena bh±sit±. Tattha paric±rakoti upaµµh±ko. Seyya½ kappet²ti arahattappattisamanantara½ sayitatt± vutta½. Thero hi bahudeva ratti½ caªkamena v²tin±metv± sar²ra½ utu½ g±h±petu½ ovaraka½ pavisitv± sayitu½ mañcake nisinno p±d± ca bh³mito mutt±, appattañca s²sa½ bimbohana½, etthantare arahatta½ patv± sayi. Kh²º±savoti parikkh²ºacatur±savo, tato eva cat³hipi yogehi visa½yutto, r±gasaªg±d²na½ atikkantatt± saªg±t²to, sabbaso kilesapari¼±hassa v³pasantatt± sunibbuto s²tibh³toti attho. Yasmi½ patiµµhit± dhamm±ti thera½ uddissa kh²º±savamah±brahmun± bh±sit± g±th±. Upaµµhit±ya hi dhammasaªg²tiy± thera½ uddissa yehi bhikkh³hi “eko bhikkhu vissagandha½ v±yat²”ti vutta½. Atha thero adhigate arahatte sattapaººiguh±dv±ra½ saªghassa s±magg²d±nattha½ ±gato, tassa kh²º±savabh±vappak±sanena suddh±v±samah±brahm±. Te bhikkh³ lajj±pento “yasmi½ patiµµhit± dhamm±”ti g±tham±ha. Tassattho– buddhassa bhagavato dhamm± teneva adhigat± pavedit± ca paµivedhapariyattidhamm±. Yasmi½ purisavisese patiµµhit±, soya½ gottato gotamo dhammabhaº¹±g±riko sa-up±disesanibb±nassa adhigatatt± id±ni anup±disesanibb±nagamane magge patiµµhahi, tassa eka½sabh±g²ti. Athekadivasa½ gopakamoggall±no n±ma br±hmaºo thera½ pucchi– “tva½ bahussutoti buddhassa s±sane p±kaµo, kittak± dhamm± te satth±r± bh±sit±, tay± dh±rit±”ti? Tassa thero paµivacana½ dento “dv±s²t²”ti g±tham±ha. Tattha dv±s²ti sahass±n²ti yojan±, buddhato gaºhinti samm±sambuddhato uggaºhi½ dvisahass±dhik±ni as²tidhammakkhandhasahass±ni satthu santik± adhigaºhinti attho. Dve sahass±ni bhikkhutoti dve dhammakkhandhasahass±ni bhikkhuto gaºhi½, dhammasen±pati-±d²na½ bhikkh³na½ santik± adhigacchi½. Catur±s²tisahass±n²ti tadubhaya½ samodh±netv± catusahass±dhik±ni as²tisahass±ni. Ye me dhamm± pavattinoti ye yath±vuttaparim±º± dhammakkhandh± mayha½ paguº± v±cuggat± jivhagge parivattant²ti.