7. K±¼igodh±puttabhaddiyattherag±th±vaººan±
Y±ta½ me hatthig²v±y±ti-±dik± ±yasmato bhaddiyattherassa g±th±. K± uppatti? Ayampi purimabuddhesu kat±dhik±ro padumuttarassa bhagavato k±le mah±bhogakule nibbattitv± viññuta½ patto ekadivasa½ satthu santike dhamma½ suºanto satth±r± eka½ bhikkhu½ ucc±kulik±na½ aggaµµh±ne µhapiyam±na½ disv± sayampi ta½ µh±nantara½ patthetv± satt±ha½ buddhappamukhassa bhikkhusaªghassa mah±d±na½ datv± paºidh±na½ ak±si. Satth±pissa anantar±yena samijjhanabh±va½ disv± by±k±si. Sopi ta½ by±karaºa½ sutv± ucc±kulikasa½vattanika½ kamma½ pucchitv± dhammassavanassa k±r±pana½, dhammamaº¹ape ±sanad±na½, b²jan²d±na½, dhammakathik±na½ p³j±sakk±rakaraºa½, uposath±g±re paµissayad±nanti evam±di½ y±vaj²va½ bahupuñña½ katv± tato cuto devamanussesu sa½saranto kassapassa bhagavato aparabh±ge amh±ka½ bhagavato uppattiy± puretara½ b±r±ºasiya½ kuµumbiyaghare nibbatto sambahule paccekabuddhe piº¹±ya caritv± ekasmi½yeva µh±ne sam±gantv± bhattavissagga½ karonte disv± tattha p±s±ºaphalak±ni attharitv± p±dodak±di½ upaµµhapento y±vaj²va½ upaµµhahi. So eka½ buddhantara½ devamanussesu sa½saritv± imasmi½ buddhupp±de kapilavatthunagare s±kiyar±jakule nibbatti, bhaddiyotissa n±ma½ ahosi. So vayappatto anuruddh±d²hi pañcahi khattiyehi saddhi½ satthari anupiyambavane viharante satthu santike pabbajitv± arahatta½ p±puºi. Ta½ satth± aparabh±ge jetavane ariyagaºamajjhe nisinno ucc±kulik±na½ bhikkh³na½ aggaµµh±ne µhapesi. So phalasukhena nibb±nasukhena ca v²tin±mento araññagatopi rukkham³lagatopi suññ±g±ragatopi “aho sukha½, aho sukhan”ti abhikkhaºa½ ud±na½ ud±nesi. Ta½ sutv± bhikkh³ satthu ±rocesu½– “±yasm± bhaddiyo k±¼igodh±ya putto abhikkhaºa½ ‘aho sukha½, aho sukhan’ti vadati, anabhirato maññe brahmacariya½ carat²”ti. Satth± ta½ pakkos±petv± “sacca½ kira tva½, bhaddiya, abhikkhaºa½ ‘aho sukha½, aho sukhan’ti vadas²”ti pucchi. So “sacca½ bhagav±”ti paµij±nitv± “pubbe me, bhante, rajja½ k±rentassa susa½vihit±rakkho ahosi½, tath±pi bh²to ubbiggo ussaªkito vih±si½. Id±ni pana pabbajito abh²to anubbiggo anussaªkito vihar±m²”ti vatv±– 842. “Y±ta½ me hatthig²v±ya, sukhum± vatth± padh±rit±;
s±l²na½ odano bhutto, sucima½s³pasecano.
843. “Sojja bhaddo s±tatiko, uñch±patt±gate rato;
jh±yati anup±d±no, putto godh±ya bhaddiyo.
844. “Pa½suk³l² s±tatiko, uñch±patt±gate rato;
jh±yati anup±d±no, putto godh±ya bhaddiyo.
845.
“Piº¹ap±t² s±tatiko…pe…;
846. “tec²var² s±tatiko…pe…; 847. “sapad±nac±r² s±tatiko…pe…; 848. “ek±san² s±tatiko…pe…; 849. “pattapiº¹² s±tatiko…pe…; 850. “khalupacch±bhatt² s±tatiko…pe…; 851. “±raññiko s±tatiko…pe…; 852. “rukkham³liko s±tatiko…pe…; 853. “abbhok±s² s±tatiko…pe…; 854. “sos±niko s±tatiko…pe…; 855. “yath±santhatiko s±tatiko…pe…; 856. “nesajjiko s±tatiko…pe…; 857. “appiccho s±tatiko…pe…; 858. “santuµµho s±tatiko…pe…; 859. “pavivitto s±tatiko…pe…; 860. “asa½saµµho s±tatiko…pe…; 861. “±raddhav²riyo s±tatiko…pe…; 862. “hitv± satapala½ ka½sa½, sovaººa½ satar±jika½;
aggahi½ mattik±patta½, ida½ dutiy±bhisecana½.
863. “Ucce maº¹alip±k±re, da¼hamaµµ±lakoµµhake;
rakkhito khaggahatthehi, uttama½ vihari½ pure.
864. “Sojja bhaddo anutr±s², pah²nabhayabheravo;
jh±yati vanamogayha, putto godh±ya bhaddiyo.
865. “S²lakkhandhe patiµµh±ya, sati½ paññañca bh±vaya½;
p±puºi½ anupubbena, sabbasa½yojanakkhayan”ti.–
Im±hi g±th±hi satthu purato s²han±da½ nadi.
Tattha y±ta½ me hatthig²v±y±ti, bhante, pubbe may± gacchanten±pi hatthig²v±ya hatthikkhandhe nis²ditv± y±ta½ carita½. Vatth±ni pariharanten±pi sukhum± sukhasamphass± k±sikavatthavises± dh±rit±. Odana½ bhuñjanten±pi tivassik±na½ pur±ºagandhas±l²na½ odano tittirakapiñjar±din± sucin± ma½sena upasittat±ya sucima½s³pasecano bhutto, tath±pi ta½ sukha½ na mayha½ cittaparitosakara½ ahosi, yath± etarahi vivekasukhanti dassento ±ha “sojja bhaddo”ti-±di. Ettha ca hatthiggahaºeneva assarathay±n±ni, vatthaggahaºena sabbar±j±laªk±r±, odanaggahaºena sabbabhojanavikati gahit±ti veditabba½. Sojj±ti so ajja etarahi pabbajj±ya½ µhito. Bhaddoti s²l±diguºehi samann±gatatt± bhaddo. S±tatikoti samaºadhamme diµµhadhammasukhavih±re s±taccayutto. Uñch±patt±gate ratoti uñch±cariy±ya patte ±gate pattapariy±panne abhirato, teneva santuµµhoti adhipp±yo. Jh±yat²ti phalasam±pattijh±nena jh±yati. Putto godh±y±ti k±¼igodh±ya n±ma khattiy±ya putto. Bhaddiyoti eva½n±mo att±nameva thero añña½ viya katv± vadati. Gahapatic²vara½ paµikkhipitv± pa½suk³likaªgasam±d±nena pa½suk³liko. Saªghabhatta½ paµikkhipitv± piº¹ap±tikaªgasam±d±nena piº¹ap±tiko. Atirekac²vara½ paµikkhipitv± tec²varikaªgasam±d±nena tec²variko. Loluppac±ra½ paµikkhipitv± sapad±nac±rikaªgasam±d±nena sapad±nac±r². N±n±sanabhojana½ paµikkhipitv± ek±sanikaªgasam±d±nena ek±saniko. Dutiyakabh±jana½ paµikkhipitv± pattapiº¹ikaªgasam±d±nena pattapiº¹iko. Atirittabhojana½ paµikkhipitv± khalupacch±bhattikaªgasam±d±nena khalupacch±bhattiko. G±mantasen±sana½ paµikkhipitv± ±raññikaªgasam±d±nena ±raññiko. Channav±sa½ paµikkhipitv± rukkham³likaªgasam±d±nena rukkham³liko. Channarukkham³l±ni paµikkhipitv± abbhok±sikaªgasam±d±nena abbhok±siko. Nasus±na½ paµikkhipitv± sos±nikaªgasam±d±nena sos±niko. Sen±sanaloluppa½ paµikkhipitv± yath±santhatikaªgasam±d±nena yath±santhatiko. Sayana½ paµikkhipitv± nesajjikaªgasam±d±nena nesajjiko Ayamettha saªkhepo. Vitth±rato pana dhutaªgakath± visuddhimagge (visuddhi. 1.22 ±dayo) vuttanayeneva gahetabb±. Ucceti ucc±diµµh±ne, uparip±s±dat±ya v± ucce. Maº¹alip±k±reti maº¹al±k±rena p±k±raparikkhitte. Da¼hamaµµ±lakoµµhaketi thirehi aµµ±lehi dv±rakoµµhakehi ca samann±gate, nagareti attho. Sati½ paññañc±ti ettha satis²sena sam±dhi½ vadati. Phalasam±pattinirodhasam±pattiyo sandh±ya “sati½ paññañca bh±vayan”ti vutto. Sesa½ tattha tattha vuttanayatt± utt±nameva. Eva½ thero satthu sammukh± s²han±da½ nadi. Ta½ sutv± bhikkh³ abhippasann± ahesu½.
K±¼igodh±puttabhaddiyattherag±th±vaººan± niµµhit±.