Sabb±mitte vase katv±, mod±mi akutobhayo”ti.– G±thattayam±ha.
Tattha vinayass³ti vinehi chinda. Kaªkhanti vicikiccha½. Adhimuccass³ti adhimokkha½ kara “samm±sambuddho”ti saddaha. Dullabha½ dassana½ hoti, sambuddh±nanti yato kapp±na½ asaªkhyeyyampi buddhasuñño loko hoti. Sallakattoti, r±g±disallakattano. Brahmabh³toti seµµhabh³to. Atituloti tula½ at²to, nirupamoti attho. M±rasenappamaddanoti “k±m± te paµham± sen±”ti (su. ni. 438; mah±ni. 28; c³¼ani. nandam±ºavapucch±niddesa 47) eva½ ±gat±ya m±rasen±ya pamaddano. Sabb±mitteti khandhakiles±bhisaªkh±ramaccudevaputtam±rasaªkh±te sabbapaccatthike Vase katv±ti attano vase katv±. Mod±mi akutobhayoti kutoci nibbhayo sam±dhisukhena, phalanibb±nasukhena ca mod±mi. Eva½ vutte selo br±hmaºo t±vadeva bhagavati sañj±tapas±do pabbajj±pekkho hutv±– 832. “Ida½ bhonto nis±metha, yath± bh±sati cakkhum±;
sallakatto mah±v²ro, s²hova nadat² vane.
833. “Brahmabh³ta½ atitula½, m±rasenappamaddana½;
ko disv± nappas²deyya, api kaºh±bhij±tiko.
834. “Yo ma½ icchati anvetu, yo v± nicchati gacchatu;
idh±ha½ pabbajiss±mi, varapaññassa santike”ti.–
G±thattayam±ha. Yath± ta½ parip±kagat±ya upanissayasampattiy± codiyam±no.
Tattha kaºh±bhij±tikoti, n²caj±tiko, tamotamapar±yaºabh±ve µhito. Tato tepi m±ºavak± hetusampannat±ya tattheva pabbajj±pekkh± hutv±– 835. “Eta½ ce ruccati bhoto, samm±sambuddhas±sana½;
mayampi pabbajiss±ma, varapaññassa santike”ti.–
G±tham±ha½su, yath± ta½ tena saddhi½ kat±dhik±r± kulaputt±.
Atha selo tesu m±ºavakesu tuµµhacitto te dassento pabbajjañca y±cam±no– 836. “Br±hmaº± tisat± ime, y±canti pañjal²kat±;
brahmacariya½ cariss±ma, bhagav± tava santike”ti.– G±tham±ha.
Tato bhagav± yasm± selo heµµh± vuttanayena padumuttarassa bhagavato k±le tesa½yeva tiººa½ purisasat±na½ gaºajeµµho hutv± ropitakusalam³lo, id±ni pacchimabhavepi tesa½yeva ±cariyo hutv± nibbatto, ñ±ºañcassa tesañca paripakka½, ehibhikkhubh±vassa ca upanissayo atthi, tasm± te sabbeva ehibhikkhubh±vena pabbajj±ya pabb±jento– 837. “Sv±kh±ta½ brahmacariya½, (sel±ti bhagav±) sandiµµhikamak±lika½;
yattha amogh± pabbajj±, appamattassa sikkhato”ti.– G±tham±ha.
Tattha sandiµµhikanti paccakkha½. Ak±likanti magg±nantaraphaluppattito na k±lantare pattabbaphala½. Yatth±ti ya½nimitt± Maggabrahmacariyanimitt± hi pabbajj± amogh± anipphal±, yatth±ti v± yasmi½ s±sane appamattassa sativippav±sarahitassa t²su sikkh±su sikkhato. Evañca vatv± “etha, bhikkhavo”ti bhagav± avoca. T±vadeva te sabbe iddhimayapattac²varadhar± hutv± saµµhivassikatther± viya bhagavanta½ abhiv±detv± pariv±resu½. So eva½ pabbajitv± vipassan±ya kamma½ karonto sattame divase sapariso arahatta½ p±puºi. Tena vutta½ apad±ne (apa. thera 1.40.208-303)–
“Nagare ha½savatiy±, v²this±m² ahosaha½;
mama ñ±t² sam±netv±, ida½ vacanamabravi½.
“Buddho loke samuppanno, puññakkhetto anuttaro;
±si so sabbalokassa, ±hut²na½ paµiggaho.
“Khattiy± negam± ceva, mah±s±l± ca br±hmaº±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Hatth±roh± an²kaµµh±, rathik± pattik±rak±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Ugg± ca r±japutt± ca, vesiy±n± ca br±hmaº±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“¾¼±rik± kappak± ca, nh±pak± m±lak±rak±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Rajak± pesak±r± ca, cammak±r± ca nh±pit±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Usuk±r± bhamak±r±, cammak±r± ca tacchak±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Kamm±r± soººak±r± ca, tipulohakar± tath±;
pasannacitt± suman±, p³gadhamma½ aka½su te.
“Bhatak± ceµak± ceva, d±sakammakar± bah³;
yath±sakena th±mena, p³gadhamma½ aka½su te.
“Udah±r± kaµµhah±r±, kassak± tiºah±rak±;
yath±sakena th±mena, p³gadhamma½ aka½su te.
“Pupphik± m±lik± ceva, paººik± phalah±rak±;
yath±sakena th±mena, p³gadhamma½ aka½su te.
“Gaºik± kumbhad±s² ca, p³vik± macchik±pi ca;
yath±sakena th±mena, p³gadhamma½ aka½su te.
“Etha sabbe sam±gantv±, gaºa½ bandh±ma ekato;
adhik±ra½ kariss±ma, puññakkhette anuttare.
“Te me sutv±na vacana½, gaºa½ bandhi½su t±vade;
upaµµh±nas±la½ sukata½, bhikkhusaªghassa k±rayu½.
“Niµµh±petv±na ta½ s±la½, udaggo tuµµham±naso;
pareto tehi sabbehi, sambuddhamupasaªkami½.
“Upasaªkamma sambuddha½, lokan±tha½ nar±sabha½;
vanditv± satthuno p±de, ida½ vacanamabravi½.
“Ime t²ºi sat± v²ra, puris± ekato gaº±;
upaµµh±nas±la½ sukata½, niyy±denti tuva½ muni.
“Bhikkhusaªghassa purato, sampaµicchatva cakkhum±;
tiººa½ sat±na½ purato, im± g±th± abh±satha.
“Tisat±pi ca jeµµho ca, anuvatti½su ekato;
sampattiñhi karitv±na, sabbe anubhavissatha.
“Pacchime bhave sampatte, s²tibh±vamanuttara½;
ajara½ amata½ santa½, nibb±na½ phassayissatha.
“Eva½ buddho viy±k±si, sabbaññ³ samaºuttaro;
buddhassa vacana½ sutv±, somanassa½ pavedayi½.
“Ti½sakappasahass±ni, devaloke rami½ aha½;
dev±dhipo pañcasata½, devarajjamak±rayi½.
“Sahassakkhattu½ r±j± ca, cakkavatt² ahosaha½;
devarajja½ karontassa, mah±dev± avandisu½.
“Idha m±nusake rajja½, paris± honti bandhav±;
pacchime bhave sampatte, v±seµµho n±ma br±hmaºo.
“As²tikoµi nicayo, tassa putto ahosaha½;
selo iti mama½ n±ma½, cha¼aªge p±rami½ gato.
“Jaªgh±vih±ra½ vicara½, sasissehi purakkhato;
jaµ±bh±rikabharita½, keºiya½ n±ma t±pasa½.
“Paµiyatt±huti½ disv±, ida½ vacanamabravi½;
±v±ho v± viv±ho v±, r±j± v± te nimantito.
“¾huti½ yiµµhuk±moha½, br±hmaºe devasammate;
na nimantemi r±j±na½, ±hut² me na vijjati.
“Na catthi mayham±v±ho, viv±ho me na vijjati;
saky±na½ nandijanano, seµµho loke sadevake.
“Sabbalokahitatth±ya sabbasattasukh±vaho;
so me nimantito ajja, tasseta½ paµiy±dana½.
“Timbar³sakavaºº±bho, appameyyo an³pamo;
r³pen±sadiso buddho, sv±tan±ya nimantito.
“Ukk±mukhapahaµµhova, khadiraªg±rasannibho;
vijj³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Pabbatagge yath± acci, puººam±yeva candim±;
na¼aggivaººasaªk±so, so me buddho nimantito.
“Asambh²to bhay±t²to, bhavantakaraºo muni;
s²h³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Kusalo buddhadhammehi, apasayho parehi so;
n±g³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Saddhamm±c±rakusalo, buddhan±go as±diso;
usabh³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Anantavaººo amitayaso, vicittasabbalakkhaºo;
sakk³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Vas² gaº² pat±p² ca, tejass² ca dur±sado;
brahm³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Pattadhammo dasabalo, bal±tibalap±rago;
dharaº³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“S²lav²cisam±kiººo, dhammaviññ±ºakhobhito;
udadh³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Dur±sado duppasaho, acalo uggato brah±;
ner³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Anantañ±ºo asamasamo, atulo aggata½ gato;
gagan³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Patiµµh± bhayabh²t±na½, t±ºo saraºag±mina½;
ass±sako mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“¾sayo buddhimant±na½, puññakkhetta½ sukhesina½;
ratan±karo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Ass±sako vedakaro, s±maññaphalad±yako;
megh³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Lokacakkhu mah±tejo, sabbatamavinodano;
s³riy³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“¾rammaºavimutt²su, sabh±vadassano muni;
cand³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Buddho samussito loke, lakkhaºehi alaªkato;
appameyyo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Yassa ñ±ºa½ appameyya½, s²la½ yassa an³pama½;
vimutti asadis± yassa, so me buddho nimantito.
“Yassa dh²ti asadis±, th±mo yassa acintiyo;
yassa parakkamo jeµµho, so me buddho nimantito.
“R±go doso ca moho ca, vis± sabbe sam³hat±;
agad³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Klesaby±dhibahudukkha-sabbatamavinodano;
vejj³pamo mah±v²ro, so me buddho nimantito.
“Buddhoti bho ya½ vadesi, ghosopeso sudullabho;
buddho buddhoti sutv±na, p²ti me udapajjatha.
“Abbhantara½ agaºhanta½, p²ti me bahi nicchare;
soha½ p²timano santo, ida½ vacanamabravi½.
“Kaha½ nu kho so bhagav±, lokajeµµho nar±sabho;
tattha gantv± namassissa½, s±maññaphalad±yaka½.
“Paggayha dakkhiºa½ b±hu½, vedaj±to katañjal²;
±cikkhi me dhammar±ja½, sokasallavinodana½.
“Udenta½va mah±megha½, n²la½ añjanasannibha½;
s±gara½ viya dissanta½, passaseta½ mah±vana½.
“Ettha so vasate buddho, adantadamako muni;
vinayanto ca veneyye, bodhento bodhipakkhiye.
“Pip±sitova udaka½, bhojana½va jighacchito;
g±v² yath± vacchagiddh±, ev±ha½ vicini½ jina½.
“¾c±ra-upac±raññ³, dhamm±nucchavisa½vara½;
sikkh±pemi sake sisse, gacchante jinasantika½.
“Dur±sad± bhagavanto, s²h±va ekac±rino;
pade pada½ nikkhipant±, ±gaccheyy±tha m±ºav±.
“¾s²viso yath± ghoro, migar±j±va kesar²;
mattova kuñjaro dant², eva½ buddh± dur±sad±.
“Ukk±sitañca khipita½, ajjhupekkhiya m±ºav±;
pade pada½ nikkhipant±, upetha buddhasantika½.
“Paµisall±nagaruk±, appasadd± dur±sad±;
dur³pasaªkam± buddh±, gar³ honti sadevake.
“Yad±ha½ pañha½ pucch±mi, paµisammoday±mi v±;
appasadd± tad± hotha, munibh³t±va tiµµhatha.
“Ya½ so deseti sambuddho, khema½ nibb±napattiy±;
tamevattha½ nis±metha, saddhammasavana½ sukha½.
“Upasaªkamma sambuddha½, sammodi½ munin± aha½;
ta½ katha½ v²tis±retv±, lakkhaºe upadh±rayi½.
“Lakkhaºe dve ca kaªkh±mi, pass±mi ti½salakkhaºe;
kosohitavatthaguyha½, iddhiy± dassay² muni.
“Jivha½ ninn±mayitv±na, kaººasote ca n±sike;
paµimasi nal±µanta½, kevala½ ch±day² jino.
“Tass±ha½ lakkhaºe disv±, paripuººe sabyañjane;
buddhoti niµµha½ gantv±na, saha sissehi pabbaji½.
“Satehi t²hi sahito, pabbaji½ anag±riya½;
a¹¹ham±se asampatte, sabbe patt±mha nibbuti½.
“Ekato kamma½ katv±na, puññakkhette anuttare;
ekato sa½saritv±na, ekato vinivattayu½.
“Gop±nasiyo datv±na, p³gadhamme vasi½ aha½
tena kammena sukatena, aµµha het³ labh±maha½.
“Dis±su p³jito homi, bhog± ca amit± mama;
patiµµh± homi sabbesa½, t±so mama na vijjati.
“By±dhayo me na vijjanti, d²gh±yu½ p±lay±mi ca;
sukhumacchaviko homi, ±v±se patthite vase.
“Aµµha gop±nas² datv±, p³gadhamme vasi½ aha½;
paµisambhid±rahattañca, eta½ me aparaµµhama½.
“Sabbavositavos±no, katakicco an±savo;
aµµha gop±nas² n±ma, tava putto mah±muni.
“Pañca thambh±ni datv±na, p³gadhamme vasi½ aha½;
tena kammena sukatena, pañca het³ labh±maha½.
“Acalo homi mett±ya, an³naªgo bhav±maha½;
±deyyavacano homi, na dha½semi yath± aha½.
“Abhanta½ hoti me citta½, akhilo homi kassaci;
tena kammena sukatena, vimalo homi s±sane.
“Sag±ravo sappatisso, katakicco an±savo;
s±vako te mah±v²ra, bhikkhu ta½ vandate muni.
“Katv± sukatapallaªka½, s±l±ya½ paññapesaha½;
tena kammena sukatena, pañca het³ labh±maha½.
“Ucce kule paj±yitv±, mah±bhogo bhav±maha½;
sabbasampattiko homi, macchera½ me na vijjati.
“Gamane patthite mayha½, pallaªko upatiµµhati;
saha pallaªkaseµµhena, gacch±mi mama patthita½.
“Tena pallaªkad±nena, tama½ sabba½ vinodayi½;
sabb±bhiññ±balappatto, thero vandati ta½ muni.
“Parikiccattakicc±ni, sabbakicc±ni s±dhayi½;
tena kammena sukatena, p±visi½ abhaya½ pura½.
“Pariniµµhitas±lamhi paribhogamad±saha½;
tena kammena sukatena, seµµhatta½ ajjhup±gato.
“Ye keci damak± loke, hatthi-asse damenti ye;
karitv± k±raº± n±n±, d±ruºena damenti te.
“Na heva½ tva½ mah±v²ra, damesi naran±riyo;
adaº¹ena asatthena, damesi uttame dame.
“D±nassa vaººe kittento, desan±kusalo muni;
ekapañha½ kathentova, bodhesi tisate muni.
“Dant± maya½ s±rathin±, suvimutt± an±sav±;
sabb±bhiññ±balapatt±, nibbut± upadhikkhaye.
“Satasahassito kappe, ya½ d±namadadi½ tad±;
atikkant± bhay± sabbe, s±l±d±nassida½ phala½.
“Kiles± jh±pit± mayha½…pe… kata½ buddhassa s±sanan”ti;
arahatta½ pana patv± satth±ra½ upasaªkamitv± añña½ by±karonto– 838. “ya½ ta½ saraºam±gamha, ito aµµhame cakkhuma;
sattarattena bhagav±, dant±mha tava s±sane”ti.–
G±tham±ha Tassattho– pañcahi cakkh³hi cakkhuma bhagav± yasm± maya½ ito at²te aµµhame divase ta½ saraºa½ agamimha. Tasm± sattarattena tava s±sane damakena dant± amha, aho te saraºagamanassa ±nubh±voti. Tato para½–
839. “Tuva½ buddho tuva½ satth±, tuva½ m±r±bhibh³ muni;
tuva½ anusaye chetv±, tiººo t±resima½ paja½.
840. “Upadh² te samatikkant±, ±sav± te pad±lit±;
s²hova anup±d±no, pah²nabhayabheravo”ti.–
Im±hi dv²hi g±th±hi abhitthavitv± os±nag±th±ya satth±ra½ vandana½ y±cati–
841. “Bhikkhavo tisat± ime, tiµµhanti pañjal²kat±;
p±de v²ra pas±rehi, n±g± vandantu satthuno”ti.
Tattha tuva½ buddhoti tvameva imasmi½ loke sabbaññubuddho. Diµµhadhammik±di-atthena satt±na½ anus±sanato tvameva satth±. Sabbesa½ m±r±na½ abhibhavanato m±r±bhibh³. Munibh±vato muni. Anusaye chetv±ti k±mar±g±dike anusaye ariyamaggasatthena chinditv±. Tiººoti saya½ sa½s±ramahogha½ tiººo, desan±hatthena ima½ paja½ sattak±ya½ t±resi. Upadh²ti khandh³padhi-±dayo sabbe upadh². Adup±d±noti sabbaso pah²nak±mup±d±n±diko. Eva½ vatv± thero sapariso satth±ra½ abhivandat²ti.
Selattherag±th±vaººan± niµµhit±.