5. S³cilomasuttavaººan±
Eva½ me sutanti s³cilomasutta½. K± uppatti? Atthavaººan±nayenevassa uppatti ±vi bhavissati. Atthavaººan±yañca “eva½ me sutan”ti-±di vuttatthameva. Gay±ya½ viharati µaªkitamañce s³cilomassa yakkhassa bhavaneti ettha pana k± gay±, ko µaªkitamañco, kasm± ca bhagav± tassa yakkhassa bhavane viharat²ti? Vuccate– gay±ti g±mopi titthampi vuccati, tadubhayampi idha vaµµati. Gay±g±massa hi avid³re dese viharantopi “gay±ya½ viharat²”ti vuccati, tassa ca g±massa sam²pe avid³re dv±rasantike so µaªkitamañco. Gay±titthe viharantopi “gay±ya½ viharat²”ti vuccati, gay±titthe ca so µaªkitamañco. Ýaªkitamañcoti catunna½ p±s±º±na½ upari vitthata½ p±s±ºa½ ±ropetv± kato p±s±ºamañco Ta½ niss±ya yakkhassa bhavana½ ±¼avakassa bhavana½ viya. Yasm± v± pana bhagav± ta½ divasa½ pacc³sasamaye mah±karuº±sam±pattito vuµµh±ya buddhacakkhun± loka½ volokento s³cilomassa ca kharalomassa c±ti dvinnampi yakkh±na½ sot±pattiphal³panissaya½ addasa, tasm± pattac²vara½ ±d±ya anto-aruºeyeva n±n±dis±hi sannipatitassa janassa khe¼asiªgh±ºik±din±nappak±r±sucinissandakilinnabh³mibh±gampi ta½ titthappadesa½ ±gantv± tasmi½ µaªkitamañce nis²di s³cilomassa yakkhassa bhavane. Tena vutta½ “eka½ samaya½ bhagav± gay±ya½ viharati µaªkitamañce s³cilomassa yakkhassa bhavane”ti. Tena kho pana samayen±ti ya½ samaya½ bhagav± tattha viharati, tena samayena. Kharo ca yakkho s³cilomo ca yakkho bhagavato avid³re atikkamant²ti. Ke te yakkh±, kasm± ca atikkamant²ti? Vuccate– tesu t±va eko at²te saªghassa tela½ an±pucch± gahetv± attano sar²ra½ makkhesi. So tena kammena niraye paccitv± gay±pokkharaºit²re yakkhayoniya½ nibbatto. Tasseva cassa kammassa vip±k±vasesena vir³p±ni aªgapaccaªg±ni ahesu½ iµµhakacchadanasadisañca kharasamphassa½ camma½. So kira yad± para½ bhi½s±petuk±mo hoti, tad± chadaniµµhakasadis±ni cammakap±l±ni ukkhipitv± bhi½s±peti. Eva½ so kharasamphassatt± kharo yakkhotveva n±ma½ labhi. Itaro kassapassa bhagavato k±le up±sako hutv± m±sassa aµµha divase vih±ra½ gantv± dhamma½ suº±ti. So ekadivasa½ dhammassavane ghosite saªgh±r±madv±re attano khetta½ kel±yanto ugghosana½ sutv± “sace nh±y±mi, cira½ bhavissat²”ti kiliµµhagattova uposath±g±ra½ pavisitv± mahagghe bhummattharaºe an±darena nipajjitv± supi. Bhikkhu ev±ya½, na up±sakoti sa½yuttabh±ºak±. So tena ca aññena kammena ca niraye paccitv± gay±pokkharaºiy± t²re yakkhayoniya½ nibbatto. So tassa kammassa vip±k±vasesena duddasiko ahosi, sar²re cassa s³cisadis±ni lom±ni ahesu½. So hi bhi½s±petabbake satte s³c²hi vijjhanto viya bhi½s±peti. Eva½ so s³cisadisalomatt± s³cilomo yakkhotveva n±ma½ labhi. Te attano gocaratth±ya bhavanato nikkhamitv± muhutta½ gantv± gatamaggeneva nivattitv± itara½ dis±bh±ga½ gacchant± bhagavato avid³re atikkamanti. Atha kho kharoti kasm± te evam±ha½su? Kharo samaºakappa½ disv± ±ha. S³cilomo pana “yo bh±yati na so samaºo, samaºapaµir³pakatt± pana samaºako hot²”ti eva½laddhiko. Tasm± t±disa½ bhagavanta½ maññam±no “neso samaºo, samaºako eso”ti sahas±va vatv±pi puna v²ma½situk±mo ±ha– “y±v±ha½ j±n±m²”ti. “Atha kho”ti eva½ vatv± tato. S³cilomo yakkhoti ito pabhuti y±va apica kho te samphasso p±pakoti, t±va utt±natthameva kevalañcettha bhagavato k±yanti attano k±ya½ bhagavato upan±mes²ti eva½ sambandho veditabbo. Tato abh±yanta½ bhagavanta½ disv± “pañha½ ta½ samaº±”ti-±dim±ha. Ki½ k±raº±? So hi cintesi– “imin±pi n±ma me eva½ kharena amanussasamphassena manusso sam±no aya½ na bh±yati, hand±ha½ eta½ buddhavisaye pañha½ pucch±mi, addh± aya½ tattha na samp±yissati, tato na½ eva½ viheµhess±m²”ti. Bhagav± ta½ sutv± “na khv±ha½ ta½ ±vuso”ti-±dim±ha. Ta½ sabba½ ±¼avakasutte vuttanayeneva sabb±k±rehi veditabba½. 273. Atha kho s³cilomo yakkho bhagavanta½ g±th±ya ajjhabh±si “r±go ca doso c±”ti. Tattha r±gados± vuttanay± eva. Kutonid±n±ti ki½nid±n± ki½hetuk±. Kutoti paccattavacanassa to-±deso veditabbo, sam±se cassa lop±bh±vo. Atha v± nid±n±ti j±t± uppann±ti attho, tasm± kutonid±n±, kutoj±t±, kuto-uppann±ti vutta½ hoti. Arat² rat² lomaha½so kutoj±ti y±ya½ “pantesu v± sen±sanesu aññataraññataresu v± adhikusalesu dhammesu arati aratit± anabhirati anabhiramaº± ukkaºµhit± paritassit±”ti (vibha. 856) eva½ vibhatt± arati, y± ca pañcasu k±maguºesu rati, yo ca lomaha½sasamuµµh±panato “lomaha½so”tveva saªkhya½ gato cittutr±so. Ime tayo dhamm± kutoj± kutoj±t±ti pucchati Kuto samuµµh±y±ti kuto uppajjitv±. Manoti kusalacitta½, vitakk±ti uragasutte vutt± nava k±mavitakk±dayo. Kum±rak± dhaªkamivossajant²ti yath± g±mad±rak± k²¼ant± k±ka½ suttena p±de bandhitv± ossajanti khipanti, eva½ kusalamana½ akusalavitakk± kuto samuµµh±ya ossajant²ti pucchati. 274. Athassa bhagav± te pañhe vissajjento “r±go c±”ti dutiyag±thamabh±si. Tattha itoti attabh±va½ sandh±y±ha. Attabh±vanid±n± hi r±gados±. Aratiratilomaha½s± ca attabh±vato j±t±, k±mavitakk±di-akusalavitakk± ca attabh±vatoyeva samuµµh±ya kusalamano ossajanti, tena tadañña½ pakati-±dik±raºa½ paµikkhipanto ±ha– “itonid±n± itoj± ito samuµµh±y±”ti. Saddasiddhi cettha purimag±th±ya vuttanayeneva veditabb±. 275-6. Eva½ te pañhe vissajjetv± id±ni yv±ya½ “itonid±n±”ti-±d²su “attabh±vanid±n± attabh±vato j±t± attabh±vato samuµµh±y±”ti attho vutto, ta½ s±dhento ±ha– “snehaj± attasambh³t±”ti. Ete hi sabbepi r±g±dayo vitakkapariyos±n± taºh±snehena j±t±, tath± j±yant± ca pañcup±d±nakkhandhabhede attabh±vapariy±ye attani sambh³t±. Ten±ha– “snehaj± attasambh³t±”ti. Id±ni tadatthajotika½ upama½ karoti “nigrodhasseva khandhaj±”ti. Tattha khandhesu j±t± khandhaj±, p±roh±nameta½ adhivacana½. Ki½ vutta½ hoti? Yath± nigrodhassa khandhaj± n±ma p±roh± ±porasasinehe sati j±yanti, j±yant± ca tasmi½yeva nigrodhe tesu tesu s±khappabhedesu sambhavanti, evametepi r±g±dayo ajjhattataºh±snehe sati j±yanti, j±yant± ca tasmi½yeva attabh±ve tesu tesu cakkh±dibhedesu dv±r±rammaºavatth³su sambhavanti. Tasm± veditabbameta½ “attabh±vanid±n± attabh±vaj± attabh±vasamuµµh±n± ca ete”ti. Avasesadiya¹¹hag±th±ya pana aya½ sabbasaªg±hik± atthavaººan±– eva½ attasambh³t± ca ete puth³ visatt± k±mesu. R±gopi hi pañcak±maguºik±divasena, dosopi ±gh±tavatth±divasena, arati-±dayopi tassa tasseva bhedassa vasen±ti sabbath± sabbepime kiles± puth³ anekappak±r± hutv± vatthudv±r±rammaº±divasena tesu tesu vatthuk±mesu tath± tath± visatt± lagg± laggit± sa½sibbitv± µhit±. Kimiva? M±luv±va vitat± vane, yath± vane vitat± m±luv± tesu tesu rukkhassa s±khapas±kh±dibhedesu visatt± hoti lagg± laggit± sa½sibbitv± µhit±, eva½ puthuppabhedesu vatthuk±mesu visatta½ kilesagaºa½ ye na½ paj±nanti yatonid±na½, te na½ vinodenti suºohi yakkha Tattha yatonid±nanti bh±vanapu½sakaniddeso, tena ki½ d²peti? Ye satt± na½ kilesagaºa½ “yatonid±na½ uppajjat²”ti eva½ j±nanti, te na½ “taºh±snehasnehite attabh±ve uppajjat²”ti ñatv± ta½ taºh±sneha½ ±d²nav±nupassan±dibh±van±ñ±ºaggin± visosent± vinodenti pajahanti byant²karonti ca, eta½ amh±ka½ subh±sita½ suºohi yakkh±ti. Evamettha attabh±vaj±nanena dukkhapariñña½ taºh±snehar±g±dikilesagaºavinodanena samudayappah±nañca d²peti. Ye ca na½ vinodenti, te duttara½ oghamima½ taranti atiººapubba½ apunabbhav±ya. Etena maggabh±vana½ nirodhasacchikiriyañca d²peti. Ye hi na½ kilesagaºa½ vinodenti, te avassa½ magga½ bh±venti. Na hi maggabh±vana½ vin± kilesavinodana½ atthi. Ye ca magga½ bh±venti, te duttara½ pakatiñ±ºena k±mogh±di½ catubbidhampi oghamima½ taranti. Maggabh±van± hi oghataraºa½. Atiººapubbanti imin± d²ghena addhun± supinantenapi av²tikkantapubba½. Apunabbhav±y±ti nibb±n±ya. Evamima½ catusaccad²pika½ g±tha½ suºant± “sutv± dhamma½ dh±renti, dhat±na½ dhamm±na½ atthamupaparikkhant²”ti-±dika½ katha½ subh±viniy± paññ±ya anukkamam±n± te dvepi sah±yak± yakkh± g±th±pariyos±neyeva sot±pattiphale patiµµhahi½su, p±s±dik± ca ahesu½ suvaººavaºº± dibb±laªk±ravibh³sit±ti.
Paramatthajotik±ya khuddaka-aµµhakath±ya
Suttanip±ta-aµµhakath±ya s³cilomasuttavaººan± niµµhit±.